Wprowadzenie na rynek nowego systemu płatności wykorzystującego innowacyjny instrument płatniczy niesie ze sobą znaczące ryzyko fiaska przedsięwzięcia. Nierozpowszechniony system płatności cechują niskie efekty sieci i skali. Pierwsze związane są z wąską grupą użytkowników, drugie natomiast z wysokimi kosztami stałymi systemu, którego uruchomienie wymaga na ogół wysokich nakładów infrastrukturalnych i marketingowych, zaś liczba transakcji w początkowej fazie działania bywa niewielka. Ponadto brak przejrzystości kosztowej instrumentów płatniczych utrudnia nowym systemom płatności konkurowanie z istniejącymi rozwiązaniami płatniczymi. W sytuacji braku bezpośrednich opłat transakcyjnych płatności gotówką lub kartą płatniczą (debetową, kredytową) uważane są za darmowe. Artykuł podzielono na dwie części. W pierwszej opisano efekty sieci i skali oraz teorię rynków dwustronnych. W drugiej znalazła się analiza czynników sukcesu w przezwyciężaniu problemu masy krytycznej ("jajka i kury") przez pieniądz sieciowy (głównie na przykładzie systemu PayPal) oraz pieniądz hardwarowy (głównie na przykładzie systemów elektronicznych portmonetek z Hongkongu i Singapuru). (abstrakt oryginalny)