Cel. Koncepcyjny zarys idei philosophia activa toposu gór i wysokogórskich wspinaczek, jaka wyłania się ze światopoglądów immanentnych wypowiedziom, opisom, interpretacjom wspinaczy. Porównawcze opracowanie przekonań światopoglądowych pozwala na wydobycie z prywatnych i jednostkowych wizji gór sensów metafizycznych, poznawczych, aksjologicznych i antropologicznych, które na krytycznym poziomie analizy układają się w strukturę szczególnej filozofii, philosophia activa toposu gór i górskich wspinaczek. Filozofia ta jest samowiedzą wyrażającą się nie tylko w dyskursie, ale zasadniczo w praktyce, aktywności fizycznej. Idea aktywnej filozofii współgra z najnowszymi trendami w filozofii teoretycznej, która coraz częściej chce pokonywać własne kognitywne i spekulatywne ograniczenia, kierując swą refleksję i apelację ku praktyce życia, aspirując do formowania stylów życia. Metoda. Analiza literatury źródłowej i opracowań krytycznych, interpretacja rozumiejąca (hermeneutyczna) ukierunkowana na sensy, wartości i idee egzystencjalne, kulturowe i społeczne, porównanie, synteza. Wyniki. Rekapitulacja elementów konstytuujących aktywną filozofię górskich wspinaczek: symboliki inicjacyjnej gór, ontologicznych, aksjologicznych, poznawczych i antropologicznych aspektów doświadczeń człowieka w górach, szerzej w ramach kultury fizycznej. Ograniczenia badań i wnioskowania. Reprezentatywność, ograniczenia kulturowe, środowiskowe, geograficzne itp. Praca nie jest badawcza, lecz analityczno-opisowa. Implikacje praktyczne. Idea philosophia activa może stanowić ugruntowanie dla samorozumienia człowieka w doświadczeniach wysokogórskich wspinaczek na poziomie pogłębionego światopoglądu oraz życiowej praktyki. Jako spójna i integralna koncepcja jest propozycją filozofii sztuki życia. Oryginalność pracy. Autorska koncepcja idei philosophia activa, nawiązująca do tradycji antycznej fronesis, mądrości praktycznej oraz współczesnego pragmatyzmu, ale odnosząca te motywy oryginalnie do kultury fizycznej, na przykładzie doświadczeń wysokogórskich wspinaczy i ich autointerpretacji światopoglądowej. Rodzaj pracy. Artykuł prezentujący koncepcje teoretyczne. (abstrakt oryginalny)