Wyniki wyszukiwania - BazEkon

1

Recenzja publikacji: Wojciech Grabowski (2020), Współpraca regionalna państw autorytarnych. Studium przypadku arabskich państw Bliskiego Wschodu

100%

Romejko A.

Społeczeństwo i Polityka

|

2022

|

nr 1(70)

111-114

Przestrzeń arabska i bliskowschodnia od wieków budzą zainteresowanie zamieszkujących Europę. Odnosi się to nie tylko do polityków, ludzi biznesu, uczonych, lecz także do najmłodszych, którzy chętnie słuchają opowieści o przygodach tamtejszych bohaterów z czasów zamierzchłych, jak i bardziej współczesnych. Do pierwszej grupy należy Wojciech Grabowski, pracownik naukowo-dydaktyczny w Instytucie Politologii Uniwersytetu Gdańskiego. Kwestie związane ze światem arabskim, szczególnie zaś Bliskim Wchodem, znajdują się od dłuższego czasu w polu jego zainteresowań badawczych.(fragment tekstu)

2

Obszary krytyki państwa w prasie komunistycznej w latach 1991-2015 (na przykładzie publikacji czasopisma "Brzask")

100%

Malendowicz P.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica.

|

2016

|

16

|

nr 213

65-77

KPP powstała w 2002 roku, ale jej korzenie tkwią w działającym w ostatniej dekadzie XX wieku Związku Komunistów Polskich "Proletariat" (ZKP). Źródło swej działalności ideowo-programowej upatruje w idei komunistycznej, w niej bowiem widzi przyszłość świata. Organem prasowym KPP (a wcześniej ZKP "Proletariat") było czasopismo "Brzask" ukazujące się od 1991 roku. Na jego łamach publikowane były informacje wewnątrzpartyjne, odnoszące się do funkcjonowania międzynarodowego ruchu komunistycznego, a także analizy i oceny dokonywane z perspektywy ideowej komunizmu. Obszary krytyki państwa w publikacjach tego czasopisma można usystematyzować w następujące grupy tematyczne: demokracja, elity polityczne, Kościół i religia, gospodarka rynkowa i globalizacja kapitalizmu, polityka społeczna państwa, edukacja młodzieży, polityka zagraniczna Polski, Unia Europejska, polityka militarna i NATO. (fragment tekstu)

3

Gorzkie słowo prawdy", czyli członkowie Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej naocznymi świadkami narodzin państwa komunistycznego

100%

Pawełczyk-Dura K.

Doctrina. Studia społeczno-polityczne

|

2012

|

nr 9

239-248

W artykule przedstawiono stosunek członków Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej do rodzącego się państwa komunistycznego. Czasy, w których formowała się federacja sowiecka był jednocześnie okresem "odrodzenia" Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej. Te dwa nowopowstałe organizmy - świecki, ateistyczny i duchowy, religijny - w burzliwym roku 1917 stanęły w obliczu nowych zadań. Rewolucja dla bolszewików była początkiem nowej epoki - okresu władzy ludu, licznych przemian, odrzucenia "zgniłego kapitalizmu" i dekadencji związanej z systemem wolnorynkowym. Natomiast dla prawosławnych szczególnym wydarzeniem stał się Sobór Lokalny, upamiętniający zakończenie "epoki synodalnej". Duchowni, uczestniczący w pracach soborowych, mimo własnej woli stali się świadkami początków państwa komunistycznego i jako tacy zabierali głos w szerokiej dyskusji na temat narodzin nowej władzy. Ich komentarze stanowią jasny obraz działań władzy ludowej u zarania państwowości sowieckiej. Obraz o tyle czytelny, że pozbawiony fałszywej propagandy "komunistycznego raju". Jeszcze w roku 1917 i 1918 Cerkiew prawosławna mogła pozwolić sobie na "gorzkie słowo prawdy" o nowym reżimie i jego bohaterach. po pewnym czasie ów głos zostanie zagłuszony represjami i cenzurą. Tym cenniejsze wydają się być świadectwa tego okresu - autentyczne wspomnienia i relacje, ilustrujące narodziny państwa sowieckiego. Zostały one ukazane w niniejszym artykule.(abstrakt oryginalny)

4

What Kind of Critique for Central and Eastern European Legal Studies? Comparison as One of the Answers

100%

Mercescu A.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica

|

2019

|

nr 89 Critical Legal Theory in Central and Eastern Europe

45-61

This paper seeks to emphasize the merits of comparative law as a critical legal enterprise. For this purpose, it first provides a brief overview of the various forms of critique that have been advocated in the field of comparative law. Second, it discusses four epistemological concerns as regards legal comparison that are meant to orient comparatists towards a critical mode of comparative reasoning. While most of the remarks comprised in this contribution apply to legal comparisons in general, a few observations shall be made with specific reference to the stakes and limits of legal comparisons in Central and Eastern Europe. (original abstract)

5

Critical Jurisprudence of Duncan Kennedy and the Status of the Theory of Legal Interpretation

100%

Łakomy J.

Krytyka Prawa

|

2020

|

T. 12, Nr 3

70-89

Celem niniejszego artykułu jest dokonanie analizy statusu teorii interpretacji prawniczej, jaki wyłania się z koncepcji przedstawicieli ruchu studiów krytycznych nad prawem (critical legal studies, CLS). Interpretacja prawnicza jest badana przy wykorzystaniu koncepcji hermeneutycznego uniwersalizmu oraz poststrukturalnej filozofii polityki. Analizie poddane zostały koncepcje amerykańskiego filozofa prawa, jednego z najbardziej znanych przedstawicieli CLS - Duncana Kennedy'ego - jego koncepcja orzekania, teza o niezdeterminowaniu oraz hermeneutyka podejrzeń. Niniejszy tekst stawia tezę, że polityczność prawa - poza przyczynami związanymi ściśle ze strukturą społeczną - uwarunkowana jest również przyczynami leżącymi po stronie podmiotu poznającego. Ten fakt ma kluczowe znaczenie dla określania statusu interpretacji prawniczej.(abstrakt oryginalny)

6

Law in the Snares of the Political. Addressing Rafał Mańko's Critical Philosophy of Adjudication

100%

Pichlak A.

Krytyka Prawa

|

2020

|

T. 12, Nr 3

109-125

Tekst ma na celu rekonstrukcję i krytyczną polemikę z głównymi założeniami politycznej teorii orzekania, przedstawionej w pracy Rafała Mańki W stronę krytycznej filozofii orzekania. Polityczność, etyka, legitymizacja. Wykazuję kolejno, że: interpretacja kluczowego dla całej pracy pojęcia, jakim jest pojęcie polityczności, zostaje wybrana przez Mańkę w sposób ideologiczny i aprioryczny; wybór ten uniemożliwia realizację głównego celu książki, czyli legitymizację orzekania; realizacja proponowanej przez autora etyki orzekania jest (w świetle jego własnych założeń) zarówno mało prawdopodobna, jak i niezbyt pożądana. Wreszcie, z racji na totalny charakter krytyki, teoria ta nie jest zdolna odróżnić legitymowanego prawa od przemocy, a orzeczenia uzasadnionego od nieuzasadnionego. W konsekwencji, traci ona swoje krytyczne ostrze. Jak wskazuję, nie są to przypadłości wyjątkowe dla omawianej koncepcji, ale bardziej powszechne słabości różnych wariantów krytycznej teorii prawa. (abstrakt oryginalny)

7

Mity w krytyce polityki społecznej

100%

Szarfenberg R.

Prace Naukowe / Akademia Ekonomiczna w Katowicach

|

2007

|

Polityka społeczna w życiu społeczno-gospodarczym kraju

27-37

Różne, mniej lub bardziej otwarte, krytyczne przekonania na temat rozbudowanej państwowej polityki społecznej środowisko polityków społecznych może zbywać wzruszeniem ramion i sentencją "krytykują, bo nie rozumieją", "po co dyskutować z ignorantami", "to nie nauka, ale ideologia". Takie stanowisko uważam jednak za zbyt pasywne - krytyka wymaga analizy i odpowiedzi. W związku z tym stawiam sobie trzy cele: Pierwszym jest naszkicowanie opisowej teorii przekonań mitycznych w krytyce klasycznej polityki społecznej oraz ogólnych sposobów ich identyfikowania i podważania. Drugim jest ukazanie, że wiele krytycznych przekonań dotyczących państwowej polityki społecznej obecnych w uzasadnieniach reform społecznych z lat 90. ubiegłego wieku zostało uznanych za mity. Trzecim jest pokazanie niektórych metod demaskowania mitów, np. metaanalizy, czyli analizy wyników wielu badań empirycznych lub analiz statystycznych, a także wskazywanie nadużyć interpretacyjnych, które mogą rodzić mity, za pomocą krytycznej analizy uzasadnień pewnych poglądów. Zrobię to na dwóch przykładach przekonań krytycznych wobec klasycznej polityki społecznej: 1) wpływa ona zdecydowanie negatywnie na wzrost gospodarczy, 2) ma ona nieliberalne, czyli złe pochodzenie. (fragment tekstu)

8

O dwadzieścia lat za późno...

84%

Bożyk P.

Kwartalnik Nauk o Przedsiębiorstwie

|

2009

|

nr 4

48-53

Artykuł jest poświęcony książce Tadeusza Kowalika, www.Polska transformacja.pl. Zdaniem autora książka zasługuje na uwagę ponieważ obnaża bez skrupułów niewielkie kwalifikacje ekonomiczne najważniejszych decydentów, którzy zaaplikowali Polsce dwadzieścia lat temu szokową metodę transformacji systemowej; odpowiada również na pytanie, dlaczego przez tych dwadzieścia lat nie można było zaniechać stosowania tej terapii, oraz zarysowuje kierunki możliwej transformacji polskiej gospodarki w przyszłości. Autor dzieli się również swoimi doświadczeniami i refleksjami dotyczącymi tamtego okresu. (abstrakt oryginalny)

9

Przyszłość może być lepsza. Refleksje na marginesie książki Grzegorza W. Kołodki Świat na wyciągnięcie myśli

84%

Woźniak M. G.

Ekonomista

|

2011

|

nr 1

107-120

Poszukującym odpowiedzi na pytanie, ile ma być państwa w gospodarce i jakie funkcje ma ono do wypełnienia wobec zagrożeń płynących ze strukturalnych uwarunkowań współczesnego, wielofazowego, chronicznego kryzysu w zmieniających się uwarunkowaniach czasoprzestrzennych epoki informacjonizmu, polecam falsyfikację własnych przekonań ideologicznych, do czego niezwykle pożyteczny może się okazać, pomimo jego eseistycznej formy Świat na wyciągnięcie myśli G.W. Kołodki. Kategoryczne wypowiedzi często formułowane w postaci atrakcyjnych literackich metafor, oryginalne zestawienia informacji statystycznych, porównań w czasie i przestrzeni, posługiwanie się siłą idei, talentem polemicznym i literackim, choć obciążone brakiem skłonności do falsyfikacji własnych poglądów, pewną nieufnością wobec konwencjonalnych procedur naukowego postępowania badawczego i nadmiarem aksjomatów, zmuszają do refleksji podążającej wytyczoną przez autora metodologią poszukiwania koincydencji w wielowymiarowej przestrzeni zjawisk i procesów. (fragment tekstu)

10

Paranoja polityczna jako rys społeczno-politycznej mentalności Polaków

84%

Korzeniowski K.

Studia Ekonomiczne / Polska Akademia Nauk. Instytut Nauk Ekonomicznych

|

2012

|

nr 4 (75)

545-566

Celem artykułu jest przedstawienie zjawiska paranoi politycznej oraz wybranych poglądów na temat państwa, ważnych kwestii społecznych i ustrojowych osób politycznie paranoicznych. Podstawą empiryczną była seria badań zrealizowanych na próbach reprezentatywnych osób dorosłych w latach 90. XX i w pierwszej dekadzie XXI wieku. Pokazano dane wskazujące, że paranoi politycznej nie można uważać za zjawisko psychopatologiczne. Stwierdzono, że nasilenie paranoi politycznej wzrastało w latach transformacji systemowej i konsolidacji demokracji w Polsce. Okazało się, że osoby paranoiczne polityczne opowiadają się za państwem solidarystycznym oraz populistycznymi rozwiązaniami problemów społeczno-ekonomicznych. Stwierdzono, że osoby paranoiczne politycznie nie rozumieją demokracji zgodnie z definicją słownikową, a bliskie im jest rozumienie demokracji jako państwa wyznaniowego i opiekuńczego. Wskazano na istotne psychologiczne korzyści wynikającego z paranoicznego myślenia politycznego. (abstrakt oryginalny)

11

Substancjalistyczna i akcydentalistyczna krytyka państwa we współczesnej myśli anarchistycznej w Europie

84%

Malendowicz P.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica.

|

2018

|

21

|

nr 282

34-44

Anarchizm to myśl i ruch, dla którego wartością i celem nadrzędnym jest osiągnięcie wolności rozumianej pozytywnie i negatywnie. Negatywna interpretacja idei wolności w myśli anarchistycznej obejmuje sprzeciw wobec wszelkich form przymusu, w tym organizacji przymusowych, jak państwo. (fragment tekstu)

12

Critical Legal Theory in Central and Eastern Europe : in Search of Method

84%

Mańko R.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica

|

2019

|

nr 89 Critical Legal Theory in Central and Eastern Europe

5-14

Critical legal theory emerged in the United States in the 1970s, at a time when Central and Eastern Europe belonged to the Soviet bloc and was subject to the system of actually existing socialism. Therefore, the arrival of critical jurisprudence into the region was delayed. In Poland, the first texts on critical and postmodern legal theory began to appear at the end of the 1990s and the beginning of the 2000s. Lech Morawski's monograph, characteristically entitled What Legal Scholarship Has to Gain from Postmodernism?, published in 2001, officially inaugurated a broader interest in postmodern legal theory. Adam Sulikowski has been the main representative of critical legal theory in Poland, developing a postmodern theory of constitutionalism. Other sub-fields of postmodern and critical legal theory, gradually developing in Central European jurisprudence, include such areas as law and literature, law and ideology, law and neocolonial theory, as well as feminist jurisprudence. There is a noticeably growing influence of critical sociology and critical discourse analysis which seem to be a promising paradigm for invigorating critical legal theory from an empirical perspective. The concept of "the political", in the sense used by Chantal Mouffe, has been evoked to propose a "political theory of law" conceived as an analysis of the juridical phenomenon through the lens of the political. Recently, it has found its concrete applications in the political theory of judicial decision-making. (original abstract)

13

U kresu drogi do państwa niewolniczego: Krytyka socjalizmu w twórczości Hilaire Belloca i Gilberta Keitha Chestertona

84%

Boruta P.

Studia Prawno-Ekonomiczne

|

2019

|

110

37-52

Socjalizm zapisał się w historii jako obietnica remedium na niepożądane cechy ustroju kapitalistycznego. System ten spotykał się jednak od samego początku z negatywną oceną wielu badaczy, którzy opisywali niebezpieczeństwa wynikające z takiego rozwiązania. Wśród nich byli H. Belloc oraz G.K. Chesterton, dwóch angielskich autorów działających w pierwszej połowie XX w., którzy powołali do życia oryginalną koncepcję społeczno-ekonomiczną, znaną jako dystrybucjonizm. Pisząc z perspektywy rzymskiego katolicyzmu i cywilizacji chrześcijańskiej, byli oni głęboko rozgoryczeni znanym im z doświadczenia industrialnym kapitalizmem. Jednocześnie odrzucali socjalizm jako alternatywę, powołując się na naturalny charakter instytucji własności prywatnej oraz wrodzoną człowiekowi potrzebę wolności. W niniejszym artykule autor argumentuje, iż socjalizm nie stanowi słusznej odpowiedzi na bolączki kapitalizmu, będąc ustrojem w istocie swojej sprzecznym z ludzką naturą, wszelkie zaś próby wprowadzenia w życie jego założeń kończą się nie postulowanym kolektywizmem i uspołecznieniem środków produkcji, lecz dalszym pogwałceniem praw ludzkich, a ostatecznie przywróceniem pogańskiego w swoim charakterze państwa niewolniczego.(abstrakt oryginalny)

14

Krytyka władzy autorytarnej w Polsce 1926-1939 na łamach pism Stanisława Strońskiego

84%

Piotrowski J.

Horyzonty Polityki

|

2020

|

11

|

nr 35 W okresie światowych konfliktów - problematyka władzy politycznej w pierwszej połowie XX stulecia

11-27

CEL NAUKOWY: Analiza pism Stanisława Strońskiego zawierających krytykę władzy autorytarnej w Polsce przedwrześniowej. Wskazanie silnych i słabych stron tej krytyki na podstawie konkretnych przykładów. Konfrontacja krytyki władzy autorytarnej z dostępną literaturą na ten temat. Krytyczna ocena stawianych zarzutów natury stricte publicystycznej. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Jakie elementy krytyki władzy autorytarnej Stroński uznawał za najważniejsze? Które z nich mają charakter doraźny (charakterystyczny jedynie dla opisywanej epoki), a które ewentualnie możemy uznać na uniwersalne/ponadczasowe? Zestawienie argumentów publicystycznych z obu stron politycznego sporu, konfrontacja sformułowanych zarzutów z literaturą przedmiotu oraz dostępnymi źródłami historycznymi, wnioskowanie na podstawie krytycznej analizy wykorzystanych materiałów. PROCES WYWODU: W tekście dokonuję zestawienia ostrej krytyki publicystycznej z obiektywną literaturą przedmiotu w postaci licznych opracowań naukowych, wspomnień i dzienników wymienionych przez autora osób, wreszcie także źródeł historycznych jak: Protokoły posiedzeń Rady Ministrów, Dzienniki czynności prezydenta itp. Poprzez krytyczną analizę sformułowanych zarzutów w różnych obszarach życia publicznego staramy się doprecyzować i ocenić zasadność sformułowanych uwag krytycznych, potwierdzić je lub odrzucić - zgodnie ze sztuką krytyki źródeł, zarówno w odniesieniu do ówczesnej sytuacji wewnętrznej państwa polskiego, jak i jego polityki zagranicznej. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Wśród obszarów krytyki władzy autorytarnej możemy z całą pewnością wskazać dziedziny charakterystyczne dla określonej epoki historycznej (np. przejęcia władzy drogą zbrojnego zamachu stanu), jak również dostrzegamy pewne elementy, które mogą mieć charakter ponadczasowy, a wskazują niekiedy na autorytarny model sprawowania władzy. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Zasadniczą rekomendacją jest zwrócenie uwagi na istotne źródło historyczne, jakim są pisma Stanisława Strońskiego, dotąd rzadko wykorzystywane w dyskusjach naukowych toczonych przez politologów. (abstrakt oryginalny)

15

Dwadzieścia lat transformacji

84%

Szymański W.

Kwartalnik Nauk o Przedsiębiorstwie

|

2010

|

nr 1

98-105

W oparciu o lekturę książki 20 lat transformacji, zawierającej prace przygotowane na międzynarodową konferencję naukową, której organizatorem było Centrum Badawcze TIGER, autor omawia wybrane zagadnienia przemian społeczno-gospodarczych, jakie dokonały się w tym okresie w Polsce. Przeprowadzając wnikliwą, retrospektywną analizę polityki gospodarczej z początku transformacji i jej polską specyfikę, autor odwołuje się do doświadczeń innych krajów oraz zastanawia się, czy dwadzieścia lat przemian przygotowało polską gospodarkę do konkurowania w globalnej gospodarce. Jego zdaniem, z punktu widzenia długofalowych wyzwań miniony okres został stracony. (abstrakt oryginalny)

16

Zabrakło nie krytyki, lecz "argumentu siły"

84%

Kowalik T.

Kwartalnik Nauk o Przedsiębiorstwie

|

2010

|

nr 1

91-97

W poprzednim numerze KNoP (4/2009) został opublikowany artykuł polemiczny Pawła Bożyka, O dwadzieścia lat za późno, dotyczący książki Tadeusza Kowalika, www.Polska transformacja.pl. Jej autor przedstawił własne spostrzeżenia i refleksje dotyczące polityki gospodarczej początku lat 90. Artykuł jest nie tylko odpowiedzią autora książki na zarzuty mu postawione, ale również okazją do dyskusji o dokonanym wówczas wyborze systemu społeczno-ekonomicznego. (abstrakt oryginalny)

17

The Political as an Analytical Category in the Critical Study of Case Law (Theoretical Model and Case Study)

84%

Mańko R.

Krytyka Prawa

|

2020

|

T. 12, Nr 3

90-108

Celem niniejszego artykułu jest dokonanie operacjonalizacji pojęcia polityczności w celu uczynienia z niej kategorii analitycznej służącej do prowadzenia krytycznych badań nad orzecznictwem sądowym. Pojęcie polityczności rozumiane jest tu na sposób "agonistyczny", zaproponowany przez Chantal Mouffe, tj. jako wymiar społecznego antagoniznu. Tego rodzaju antagonizmy mogą być przedmiotem sporów na etapie prac legislacyjnych (tj. tworzenia abstrakcyjnych i generalnych norm prawnych), ale także w procesie orzekania (tj. tzw. "stosowania" prawa, który to proces zawsze zawiera w sobie określony element twórczy). Jako kategoria analityczna polityczność może zostać zoperacjonalizowana w celu poddania orzeczeń sądowych krytyce, która wychodzi poza ramy "prawidłowej" wykładni i "zastosowania" prawa w danej sprawie, kładąc w zamian nacisk na rzeczywiste konflikty o charakterze społecznym, politycznym i ekonomicznym. Zaproponowane ramy analityczne zostały zilustrowane w oparciu o wybrane orzeczenia Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.(abstrakt oryginalny)

18

'Soft Law' in the Mechanism of the International and National Protection of the Constitutional Electoral Rights

84%

Fedorenko V., Nesterovych V.

Krytyka Prawa

|

2020

|

T. 12, Nr 3

178-195

Artykuł omawia fenomenologię i zakres elementów składowych miękkiego prawa w kontekście prawa międzynarodowego i praw narodowych, a także znaczenie prawa miękkiego dla ochrony obywatelskich praw wyborczych. Prawo miękkie oznacza zbiór niewiążących prawnie instrumentów międzynarodowych, z których większość to porozumienia zawarte przez różne organizacje międzyrządowe. Na porozumienia te składają się oświadczenia, zobowiązania, wytyczne, wspólne stanowiska, założenia polityk czy oświadczenia woli. Instrumenty z kategorii prawa miękkiego bywają zazwyczaj uchwalane przez organy ustawowe organizacji międzynarodowych i dotyczą spraw odzwierciedlających nowe ważne problemy, nurty czy trendy w domenie praw wyborczych, co do których brakuje woli politycznej czy zgodności wśród państw członkowskich - wyrażonych w postaci standardowych traktatów międzynarodowych. Jeśli chodzi o zakres elementów składowych stanowiących prawo miękkie, obejmuje on wszelkiego rodzaju oświadczenia, zobowiązania, wytyczne, kodeksy postępowania, kodeksy etyczne, normy, standardy, wspólne stanowiska, założenia polityk czy też oświadczenia woli.(abstrakt oryginalny)

19

Uwagi krytyczne na temat sposobu oznakowania i zabezpieczenia obszarów wodnych

67%

Mrożek J.

Przegląd Prawa Publicznego

|

2018

|

nr 10

29-44

Artykuł przedstawia analizę badawczą dotyczącą problematyki obowiązku zabezpieczenia bezpieczeństwa osób przebywających na obszarach wodnych przez pryzmat sposobu oznakowania i zabezpieczenia tychże obszarów. W początkowej części skoncentrowano się na przybliżeniu historycznego kontekstu powyższych regulacji, wskazując niegdysiejsze akty prawne normujące przedmiotowy zakres - bezpieczeństwa na obszarach wodnych. W dalszej części dokonano studium obecnie obowiązujących unormowań oraz wpływu na ostateczny kształt przepisów wykonawczych, jak również zestawiając je z podobnymi unormowaniami z innych ustaw. Powyższa analiza została wzbogacona o możliwość praktycznego egzekwowania wspomnianych przepisów wykonawczych w kontekście zasady zaufania obywateli do państwa, która to dokonana została w zestawieniu z orzecznictwem sądów administracyjnych. W końcowej części zaprezentowano wnioski badawcze, całościowo podsumowujące wcześniejsze studium. Na ich podstawie zaproponowano również pożądany kierunek zmian legislacyjnych w zakresie nowelizacji wskazanych tam przepisów wykonawczych. (abstrakt oryginalny)

20

Kryterium prawdziwości wypowiedzi a ochrona dóbr osobistych

67%

Święcka K.

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

|

2011

|

nr 4

53-69

Wypowiedzi prasowe mogą występować w dwóch postaciach. Pierwsza z nich to wypowiedzi opisowe, sprowadzające się do stwierdzenia faktów. Druga z nich to wypowiedzi ocenne, czyli rozważania o charakterze subiektywnym na temat postępowania lub działalności osób poddanych krytyce (komentarz). Fakty podlegają sprawdzeniu w kategoriach fałszu i prawdy, natomiast w wypowiedziach ocennych zarzut nie musi być dowodzony, komentarz zaś musi być wyraźnie odróżniony od faktów, co winno być łatwe do zauważenia dla odbiorców. Prawdziwość zarzutu z reguły stanowi przesłankę do wyłączenia odpowiedzialności prawnej dziennikarza (redaktora). Dodatkowo jednak należy podnieść, że w grę wchodzi cel informacyjny o istotnych dla społeczeństwa sprawach (tak zwana użyteczność społeczna informacji), jak również forma publikacji. Istnieją jednak wypowiedzi, w wypadku których znaczenie prawdziwości maleje, a nawet w ogólne powinna być pominięte, na przykład w sprawach o ochronę życia prywatnego. Gdyby wiadomość okazała się nieprawdziwą, istnieje możliwość zastosowania okoliczności wyłączającej bezprawność, w sytuacji udowodnienia przez dziennikarza, że w danym przypadku upewnił się o prawdziwości wiadomości podlegającej opublikowaniu. Unika się zatem odpowiedzialności, zastępując dowód prawdziwości wiadomości obowiązkiem skrupulatnej jej weryfikacji, to jest dochowania zasady szczególnej staranności. Należy jednak podkreślić, że gdyby wiadomość okazała się nieprawdziwa, redaktor naczelny ma obowiązek opublikowania sprostowania (art. 31 pkt 1 pr.pras.). (abstrakt oryginalny)