Wyniki wyszukiwania - BazEkon

1

Przynależność państwowa statków morskich w świetle prawa międzynarodowego

100%

Piotrowski M.

Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego

|

2019

|

nr 3

183-191

Niniejszy artykuł opisuje genezę powstania i istotę zasady przynależności państwowej statków morskich. Autor koncentruje się na próbie odpowiedzi na pytanie, czy obecnie obowiązujące przepisy międzynarodowego prawa morza są wystarczające i w odpowiednim stopniu zapewniają efektywną kontrolę państwa przynależności nad zarejestrowanym statkiem morskim. W pierwszej części artykułu opisano w zarysie status prawny statków morskich, omówiono m.in. podział na statki oraz okręty wojenne. Następnie analizie poddano istotę zasady przynależności państwowej statków morskich, opisując szeroko problem tzw. państw taniej bandery. W dalszej części opisano zasady prowadzenia rejestru statku oraz problematykę zbiegu kontroli państwa bandery a państwa nadbrzeżnego. Ze względu na temat artykułu ograniczony do analizy prawnomiędzynarodowej przepisy wewnętrzne państw, w tym Polski nie są przytaczane. W zakończeniu wskazano, że stan regulacji prawnomiędzynarodowej odnośnie do przynależności państwowej statków morskich jest niezwykle niesatysfakcjonujący, co może potencjalnie prowadzić do katastrof morskich. Podkreślono, że prawo międzynarodowe jest bezsilne wobec problemu flags of convenience , Zauważono także, że istnienie "rzeczywistej więzi" jest przykładem typowego pustosłowia prawniczego, co jest szczególnie niekorzystne z punktu widzenia bezpieczeństwa żeglugi na morzu pełnym.(abstrakt oryginalny)

2

Custom in the Present International Law of the Sea

75%

Mik C.

Wroclaw Review of Law, Administration & Economics

|

2018

|

8

|

nr 2

127-171

The study of custom in the modern law of the sea is divided into two parts. The first one will cover both introductory and general issues. First, the framework for analyses will be defined. It will be designated by the concept of international law of the sea on the one hand, and the understanding of customary law in relation to the law of the sea on the other. Next, the relationship between customary law and treaties will be considered, followed by contemporary criticism of customary law and its regulatory capacities. The second part will examine the following issues: 1) the importance of codification of the law of the sea for customary law of the sea; 2) the validity of the law of the sea treaty rules as customary rules of the law of the sea; 3) the development of customary rules under the provisions of the law of the sea treaties; 4) the importance of references to customary rules in provisions of the law of the sea treaties; 5) the issue of conflict of treaty and customary rules of the law of the sea; 6) the importance of customary law of the sea in the development of the law of the sea in areas not regulated by the law of the sea treaties and in new areas of the law of the sea. (original abstract)

3

Governance of the Portuguese Sea - from Political Actors to Intergovernmental and Sectorial Coordination : a Legal Approach

75%

Moreira F. C.

Studia Iuridica Lublinensia

|

2023

|

Vol. 32, nr 3

305-324

Ratyfikacja przez Portugalię Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawie morza w 1997 r. pociągnęła za sobą konieczność stworzenia odpowiedniej strategii służącej do wspomagania decydentów politycznych. Dokonała tego Komisja Strategiczna ds. Oceanów - jednostka utworzona w 2003 r. w celu promowania planu strategicznego opartego na zrównoważonym wykorzystaniu oceanu i jego zasobów. Ocean powinien być postrzegany nie tylko jako zbiornik wodny mający różne zastosowania i działania, lecz także jako najcenniejszy zasób naturalny, który należy chronić, zachowywać i cenić. Model polityczny zaproponowany w raporcie sugerował utworzenie wyspecjalizowanej Rady Ministrów, zajmującej się formułowaniem polityk i wytycznych planistycznych oraz koordynacją zintegrowanego zarządzania tym sektorem, wspieranej przez podmiot o charakterze głównie technicznym, a także opracowaniem globalnej polityki morskiej, obejmującej strategię narodową, regularną ocenę zagadnień morskich i koordynację polityk sektorowych. Artykuł rozpoczyna się od analizy tego strategicznego odniesienia jako modelu zarządzania przedstawiającego powiązania pomiędzy różnymi podmiotami. Obecne podejście wymaga, aby ten model zarządzania był wielopoziomowy: globalny, kontynentalny/regionalny i krajowy/lokalny. (abstrakt oryginalny)

4

Problem jurysdykcji karnej w strefie przyległej na przykładzie incydentu z udziałem tankowca Enrica Lexie

75%

Chojnacki J.

Studia Prawno-Ekonomiczne

|

2016

|

101

41-51

W lutym 2012 r. na obszarach morskich podlegających ograniczonej jurysdykcji Indii doszło do incydentu z udziałem włoskiego tankowca Enrica Lexie oraz indyjskiego kutra rybackiego St. Anthony. W jego wyniku śmierć poniosło dwóch obywateli Indii, co rozpoczęło trwający do dziś spór w zakresie jurysdykcji karnej. W obliczu kryzysu dyplomatycznego sprawa w lipcu 2015 r. na mocy postanowień Konwencji o Prawie Morza z 1982 r. została przekazana Międzynarodowemu Trybunałowi Prawa Morza. Głównym problemem w kontekście incydentu z udziałem tankowca Enrica Lexie jest ustalenie odpowiedzi na pytanie: czy jurysdykcja karna w tym przypadku przysługuje państwu bandery, czy też państwu nadbrzeżnemu? Analiza międzynarodowego prawa morza pozwala stwierdzić, iż wbrew opiniom rządu Indii włoscy marynarze powinni zostać osądzeni we Włoszech. W omawianej sprawie kluczowe znaczenie będzie miał status wód, na których doszło do zdarzenia, odwołanie się do zasady terytorialności oraz ogólnych zasad związanych z jurysdykcją karną, administracyjną i cywilną wobec statków pływających pod banderą obcego państwa.(abstrakt oryginalny)

5

Prawnomiędzynarodowe kontrowersje odnośnie do statusu obszarów morskich wokół archipelagu Svalbard

63%

Filipek M. J.

Stosunki Międzynarodowe

|

2012

|

46

|

nr 2

131-154

Archipelag Svalbard (Spitsbergen) jest zdemilitaryzowaną i zneutralizowaną norweską prowincją, położoną w rejonie arktycznym. Prowincja ta obejmuje szereg wysp o łącznej powierzchni około 63 000 km² wraz z największą wyspą Spitsbergen (dawniej zwaną Spitsbergen Zachodni - Vestspitsbergen). Stolicą prowincji jest osada Longyearbyen, będąca również siedzibą Sysselmanna - norweskiego gubernatora archipelagu. Archipelag oblewają wody Morza Arktycznego, Morza Grenlandzkiego oraz Morza Barentsa. Niepowtarzalność tej norweskiej prowincji wynika z jej specyficznego statusu prawnomiędzynarodowego. Status prowincji uregulowany został w pochodzącym z 1920 r. Traktacie Paryskim (zwanym również Traktatem Spitsbergeńskim bądź Svalbardzkim). Traktat ten przyznaje Królestwu Norwegii pełną suwerenność i zwierzchnictwo terytorialne nad archipelagiem Svalbard, łącznie z Wyspą Niedźwiedzią (Bjørnøya). Archipelag Svalbard od ponad trzech dekad jest przedmiotem międzynarodowych dyskusji oraz kontrowersji. Strony Traktatu Spitsbregeńskiego prezentują odmienne stanowiska odnośnie do statusu obszarów morskich wokół archipelagu Svalbard. Tak więc w kontekście Svalbardu wyróżnić można trzy główne problemy natury prawnomiędzynarodowej, wynikające z odmiennych interpretacji postanowień Traktatu Paryskiego. Głównym przedmiotem trwającej od lat międzynarodowej debaty jest kwestia szelfu kontynentalnego wokół archipelagu. W centrum tego sporu jest kwestia zdolności archipelagu do generowania własnego szelfu kontynentalnego, tzn. odrębnego od szelfu generowanego przez wybrzeże kontynentalnej Norwegii. Drugim problemem, będącym od lat zarzewiem sporu jest kwestia legalności utworzonej w 1977 r. przez władze norweskie 200-milowej ochronnej strefy rybołówstwa wokół Svalbardu. Większość zainteresowanych połowami w tym regionie państw podważa legalność utworzenia tej strefy. Trzecią płaszczyzną sporu jest kwestia interpretacji postanowień traktatu z 1920 r., jak i zasięgu jego stosowania w obszarach morskich wokół archipelagu. Ponadto w centrum sporu pozostaje kwestia pochodna, niejako wynikająca z powyższych problemów, a mianowicie kwestia norweskiej jurysdykcji w obszarach morskich wokół Svalbardu. Jurysdykcja Norwegii jako państwa nadbrzeżnego nad wodami oblewającymi Svalbard - tworzącymi obszary morskie wokół archipelagu - jest kontestowana przez niektórych sygnatariuszy Traktatu Paryskiego, w tym zwłaszcza przez stronę rosyjską. (fragment tekstu)

6

Kontrowersje związane z pojęciem terytorium VAT na przykładzie morskiej wyłącznej strefy ekonomicznej

63%

Bielawski M., Przydatek P.

Przegląd Podatkowy

|

2022

|

nr 8

22-26

Zwrot "terytorium kraju" ma kluczowe znaczenie dla podatku od towarów i usług z uwagi na obowiązującą zasadę terytorialności tego podatku. Zasada ta wskazuje, że opodatkowaniu VAT podlegają tylko czynności, których miejscem świadczenia jest terytorium Rzeczpospolitej Polskiej. Przepisy prawa administracyjnego określają, że polska granica państwowa (wyznaczająca terytorium Polski) obejmuje również morze terytorialne do odległości 12 mil morskich. W konsekwencji można zakładać, że wszelkie transakcje wykonywane na terenie morza poza tak określoną granicą - w tym na terenie morskiej wyłącznej strefy ekonomicznej - nie będą podlegały opodatkowaniu polskim VAT. Problematyka ta ma wymiar praktyczny i dotyczy wielu firm prowadzących działalność na morzu, m.in. w branży farm wiatrowych. W przeszłości polskie organy podatkowe jednolicie uznawały, że morska wyłączna strefa ekonomiczna nie wchodzi w skład terytorium objętego polską jurysdykcją VAT. Przyjęcie takiego stanowiska skutkowałoby brakiem opodatkowania VAT czynności, dla których miejsce świadczenia (opodatkowania) znajduje się na terenie wyłącznej strefy ekonomicznej. W rezultacie dostawy towarów (w tym dostawy z instalacją) na cele np. budowy farm wiatrowych, położenia kabli/rurociągów na dnie morskim - nie powinny podlegać opodatkowaniu VAT w Polsce zgodnie z przepisami art. 22 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług - dalej u.p.t.u. Tożsame zasady należałoby przyjąć dla wszystkich usług opodatkowanych w miejscu położenia nieruchomości (np. usług budowlanych związanych z energetyką wiatrową), zgodnie z przepisem art. 28e u.p.t.u. Powyższe czynności nie podlegałyby ponadto opodatkowaniu VAT w żadnym innym kraju, jako że wyłączna strefa ekonomiczna byłaby traktowana jako terytorium nieobjęte jurysdykcją podatkową żadnego państwa. Jak jednak wynika z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości, stanowisko takie nie jest w pełni prawidłowe i w niektórych przypadkach morska strefa ekonomiczna powinna być traktowana jak terytorium kraju dla celów VAT. Praktyczne skutki takiego podejścia mają istotne znaczenie dla podatników prowadzących inwestycje w morskiej wyłącznej strefie ekonomicznej. Błędna kwalifikacja czynności może skutkować powstaniem zaległości podatkowej. Ryzyko w tym zakresie dotyczy zarówno dostawców/usługodawców, jak również podatników nabywających towary i usługi na cele inwestycji prowadzonych na morzu.(abstrakt oryginalny)

7

Spory terytorialne na Morzu Południowochińskim. Czy powrót do "dyplomacji kanonierek"?

63%

Symonides J.

Stosunki Międzynarodowe

|

2012

|

46

|

nr 2

33-58

Morze Południowochińskie rozciąga się od Singapuru i Cieśniny Malakka do Cieśniny Tajwańskiej i obejmuje obszar około 3.500.000 km2. Ze względu na ograniczone cieśninami wejście, jest ono uznawane za morze półzamknięte. Wokół niego położone są Chiny, Tajwan, Filipiny, Malezja, Brunei, Indonezja, Singapur i Wietnam. Z wyjątkiem Indonezji i Singapuru wszystkie państwa nadbrzeżne toczą między sobą spory terytorialne o suwerenność nad położonymi na tym morzu wyspami, skałami, atolami, rafami i płyciznami, których jest ponad 250, przy czym najbardziej zdecydowane roszczenia wysuwają ChRL (i Tajwan) oraz Wietnam i Filipiny do wysp Spratly, Paracelskich i Macclesfield wraz z płycizną Scarborough. Spór między Chinami a Wietnamem Południowym o wyspy Paracelskie doprowadził w 1974 r. do konfliktu zbrojnego, w wyniku którego siły południowowietnamskie zostały pokonane, śmierć poniosło kilkudziesięciu żołnierzy wietnamskich, a cały archipelag Paracelski został zajęty przez ChRL. Z kolei w związku ze sporem o wyspy Spratly doszło między Chinami a Wietnamem w 1988 r. do starcia zbrojnego, w wyniku którego zostało zatopionych kilka jednostek wietnamskich, zginęło siedemdziesięciu marynarzy, a sześć wysepek i raf zostało opanowanych przez Chiny. Incydenty z użyciem okrętów oraz jednostek straży granicznej i statków patrolowych miały też miejsce między Chinami a Filipinami. Do incydentów w kontekście sporów dotyczących wysp Spratly dochodziło także między okrętami i statkami Filipin, Malezji, Wietnamu, a nawet Tajwanu. (fragment tekstu)

8

Zrównoważona żegluga w prawie morza

63%

Pyć D.

Stosunki Międzynarodowe

|

2020

|

56

|

nr 4

79-96

Zrównoważona żegluga (sustainable shipping) jest promowanym w ramach Międzynarodowej Organizacji Morskiej (IMO) kierunkiem rozwoju instrumentów prawnych międzynarodowego prawa morskiego, wynikającym z trzech praktycznych wymogów stawianych żegludze morskiej: "żadnych wypadków, żadnych zanieczyszczeń oraz obsługa na czas" (no casualties, no pollution and service on time). Na forum IMO uznano, że światowy przemysł żeglugowy funkcjonujący w międzynarodowych ramach regulacyjnych zmierza ku "zrównoważonej przyszłości", co wymaga od IMO dalszego rozwoju instrumentów prawnych, w tym m.in. środków technicznych i operacyjnych, w celu zaradzania problemom globalnym. Główny nacisk kładzie się na: ograniczenie emisji gazów cieplarnianych (GHG) ze statków morskich; zmniejszenie zawartości siarki w paliwie żeglugowym; kontrolę i zarządzanie wodami balastowymi; zmniejszanie i kontrolę zanieczyszczeń morskich, w tym tworzyw sztucznych, oraz skuteczną ochronę szczególnie cennych ekosystemów morskich i przybrzeżnych; a także poprawę efektywności transportu drogą elektronicznej wymiany informacji, cyfryzację w żegludze morskiej i zwiększenie udziału kobiet w społeczności morskiej. Celem artykułu jest przedstawienie zrównoważonej żeglugi jako kierunku rozwoju instrumentów prawnych międzynarodowego prawa morskiego, opartego na ugruntowanej w prawie morza zasadzie prewencji oraz na obowiązku ochrony i zachowania środowiska morskiego.(abstrakt oryginalny)

9

Ochrona prawna środowiska naturalnego Morza Bałtyckiego

63%

Górski M.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica

|

1987

|

nr 30

3-127

Działania prawne są obecnie dość poważnie zróżnicowane, obejmują w zasadzie wszystkie gałęzie prawa. Podejmowane są zarówno na gruncie prawa międzynarodowego, jak i prawa wewnętrznego poszczególnych państw. Regułą jest wypracowywanie pewnych modelowych rozwiązań w drodze wielostronnych umów międzynarodowych, których sygnatariusze zobowiązują się do wprowadzenia i przestrzegania przyjętych wymogów także w swoim prawie wewnętrznym. Umowy takie dotyczą obu źródeł zagrożeń - zapobiegają "przełowieniu", inne zaś zanieczyszczeniom mórz i oceanów. Od połowy lat siedemdziesiątych taki prawnomiędzynarodowy system zapobiegania degradacji środowiska naturalnego morza istnieje i na Bałtyku. System, oceniany jako kompleksowy, tworzą dwie konwencje - o ochronie żywych zasobów morza i zapobieganiu zanieczyszczenia środowiska morskiego. Konwencie te tworzą ogólne ramy działań ochronnych, mające być wypełniane przez powołane specjalne organy międzynarodowe i praktykę państw-sygnatariuszy układów. Stwierdzając istnienie takiego systemu międzynarodowej ochrony środowiska naturalnego Bałtyku, napotyka się od razu problem współistnienia tego systemu z rozwiązaniami takich problemów w poszczególnych państwach nadbałtyckich. Wyraźnie trzeba jednak podkreślić, że zgodnie z wymogami prawa międzynarodowego współistnienie to ma polegać przede wszystkim na realizowaniu w prawie wewnętrznym przyjętych norm prawnomiędzynarodowych. Stwierdzenia te dotyczą oczywiście również i prawa polskiego, powodując powstanie następujących pytań: 1. Czy polskie prawo wewnętrzne zawiera obecnie normy realizujące wymogi prawa międzynarodowego (w dziedzinie ochrony środowiska naturalnego morza)? 2. Jeżeli tak, to: - czy system ochrony wprowadzony tymi normami jest zupełny? - czy obecny sposób rozwiązania tego problemu można uznać za właściwy i jedynie możliwy? Próbie odpowiedzi na powyższe pytania poświęcona jest właśnie niniejsza praca. Zwrócono w niej uwagę głównie na przepisy prawa administracyjnego, uznając tę gałąź prawa za podstawową w dziedzinie ochrony środowiska naturalnego człowieka. Oczywiście musiałem zająć się w pracy również przedstawieniem rozwiązań międzynarodowych w omawianej dziedzinie, chociażby w skrótowy sposób. Opracowanie niniejsze jest skróconą i uaktualnioną wersją rozprawy doktorskiej obronionej w czerwcu 1981 r. przed Radą Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego. Mimo upływu czasu, poruszone zagadnienia niestety nie tylko nie straciły, ale wręcz zyskały na wadze i aktualności, wskutek postępującej degradacji środowiska naturalnego Bałtyku. Korzystając z okazji chciałbym podziękować za rady i istotne wskazówki udzielane w trakcie pisania pracy przez promotora - prof. dr. habil. Eugeniusza Smoktunowicza, a także za przychylne przyjęcie jej przez recenzentów - prof. dr. habil. Janusza Borkowskiego z Uniwersytetu Łódzkiego oraz doc. dr. habil. Ryszarda Paczuskiego z Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu, których sugestii co do uzupełnienia treści w obecnym opracowaniu, ze względu na jego ograniczenie objętościowe, niestety nie mogłem w pełni uwzględnić. W opracowaniu uwzględniłem stan prawny na koniec 1984 r. (fragment tekstu)

10

"Iceberg Project" ze Zjednoczonych Emiratów Arabskich - czy inicjatywa ta jest zgodna z prawem międzynarodowym?

63%

Osiecki M.

Ius Novum

|

2022

|

16

|

nr 2

198-212

Trwający kryzys klimatyczny wymusza na państwach świata podjęcie działań zmierzających do zminimalizowania negatywnych skutków wzrostu globalnej średniej temperatury, włączając w to wyniszczające susze, podtopienia miast leżących u morskich wybrzeży, a także deficyty wody pitnej. Ostatnio pewna ambitna inicjatywa dotycząca zapewnienia ogromnych ilości zdatnej do picia wody dla całej populacji państwa, w tym wypadku Zjednoczonych Emiratów Arabskich, wypłynęła od lokalnego biznesmena - Abdullaha Alsheniego, który zaplanował, aby przyholować ogromną górę lodową z Antarktydy aż do wybrzeży Emiratów. Sam plan stanowi oczywiście ogromne wyzwanie logistyczne, ale jednocześnie może rodzić pewne wątpliwości co do jego zgodności z prawem międzynarodowym. Artykuł niniejszy ma na celu odpowiedzenie na pytanie, czy działanie polegające na holowaniu góry lodowej może w istocie stanowić naruszenie przepisów prawa międzynarodowego, w tym szczególnie Układu Antarktycznego oraz prawa morza. (abstrakt oryginalny)

11

Tendencje rozwoju światowego handlu rybami i produktami rybnymi w okresie powojennym

63%

Knap R.

Roczniki Ekonomiczne Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy

|

2015

|

nr 8

11-33

Do najważniejszych zmian w funkcjonowaniu światowej gospodarki rybnej w okresie powojennym zalicza się zmianę regulacji międzynarodowego prawa morza. Celem artykułu jest określenie tendencji rozwoju światowego handlu rybami i produktami rybnymi w okresie powojennym oraz próba identyfikacji wpływu nowych regulacji prawa morza na ukazane kierunki rozwoju handlu rybnego. Z przeprowadzonych analiz wynika, że w okresie 1977-1999 zaszły istotne zmiany w dynamice i strukturze geograficznej światowego handlu artykułami rybnymi, będące skutkiem nowych regulacji prawa morza. Wpływ tych regulacji na tendencje rozwoju międzynarodowych obrotów produktami rybnymi w latach 2000-2011 uległ natomiast znacznemu osłabieniu. (abstrakt oryginalny)

12

Międzynarodowe kontrowersje wokół Arktyki i Spitsbergenu

63%

Anioł W.

Stosunki Międzynarodowe

|

2010

|

41

|

nr 1/2

91-107

Nasilające się w ostatnim okresie globalne zmiany klimatyczne powodują szczególny wzrost międzynarodowego zainteresowania rejonem arktycznym. Wynika to z faktu, że ocieplanie klimatu w tym regionie postępuje dwa razy szybciej niż w innych częściach świata, a jednocześnie wiąże się z potencjalnym otwarciem nowych możliwości zagospodarowania tych terenów przez człowieka. Chodzi przede wszystkim o eksploatację bogatych zasobów gazu ziemnego i ropy naftowej (szacowanych przez amerykańską agencję geologiczną US Geological Survey na 25% nieodkrytych światowych złóż tych surowców), o udrożnienie starych i powstanie nowych szlaków komunikacyjnych w transporcie morskim (w tym między Atlantykiem a Pacyfikiem), o spodziewane wzbogacenie i poszerzenie obszaru łowisk czy też o bardzo prawdopodobny rozwój arktycznej turystyki. (fragment tekstu)

13

Kierunki i czynniki przekształceń w polskim handlu zagranicznym rybami i produktami rybnymi

63%

Knap R.

Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Prace Katedry Handlu Zagranicznego i Międzynarodowych Stosunków Ekonomicznych

|

1999

|

nr 5

91-100

Autorka zanalizowała tendencje rozwoju polskiego handlu zagranicznego rybami i produktami rybnymi w latach 1980-1996 oraz określiła skalę, zakres i kierunki oddziaływania poszczególnych czynników zewnętrznych i wewnętrznych na kształtowanie się obrotów Polski rybami i artykułami rybnymi.

14

Prawna problematyka wysp na Morzu Południowochińskim a wolność żeglugi - wybrane zagadnienia

63%

Łaski M.

Gospodarka Materiałowa i Logistyka

|

2018

|

nr 12 (CD)

751-759

Status prawny wysp w międzynarodowym prawie morza uregulowany został postanowieniami Konwencji o prawie morza z 1982 r. Unormowania z niej wynikające, choć wskazują na kryteria definicyjne wyspy, budzą wątpliwości interpretacyjne. Są one pogłębione w stosunku do problematyki sztucznych wysp, które to pojęcie jest niezdefiniowane na gruncie prawa międzynarodowego. Negatywnym tego skutkiem jest możliwość nadinterpretacji obu pojęć, celem uzyskania korzystnych dla państwa nadbrzeżnego rozstrzygnięć względem obszarów morskich. Morze Południowochińskie wydaje się być obecnie akwenem, na którym działalność ta, a przynajmniej jej próby, jest w obecnej dobie praktykowana. Może to potencjalnie prowadzić do niepożądanych skutków dal wolności żeglugi, zatem również transportu w tym regionie Azji, do czego wstępem jest militaryzacja części archipelagów, wysp i sztucznych wysp Morza Południowochińskiego. (abstrakt oryginalny)

15

Rozwój sytuacji międzynarodowej w Arktyce a delimitacja obszarów morskich na Oceanie Arktycznym

51%

Łuszczuk M.

Stosunki Międzynarodowe

|

2010

|

42

|

nr 3/4

139-153

Następstwa zmian klimatycznych zachodzących w regionie Arktyki oraz towarzysząca im zwiększona aktywność państw nadbrzeżnych w zakresie eksploracji Oceanu Arktycznego przyczyniły się w ostatnich latach do wzrostu zainteresowania "społeczności międzynarodowej" tym obszarem. Uwaga została skoncentrowana zarówno na problemie negatywnych konsekwencji nowej sytuacji, jak też na wizjach znacznych korzyści, które mają pochodzić z niedostępnej do tej pory Arktyki. Chociaż tempo zmian klimatycznych obserwowanych wokół bieguna jest nadspodziewanie szybkie, to perspektywy eksploatacji obszarów arktycznych mają, jak na razie, charakter raczej hipotetyczny. Nie zmienia to jednak faktu, że zarówno dostęp do spodziewanych bogatych zasobów surowców energetycznych, jak i kontrola arktycznych szlaków morskich są już obecnie przedmiotem międzynarodowej rywalizacji. (fragment tekstu)

16

Arktyka - region współpracy czy konfliktów

51%

Symonides J.

Stosunki Międzynarodowe

|

2011

|

44

|

nr 3/4

9-33

O ile w XX wieku Arktyka była przedmiotem zainteresowania głównie naukowców: glacjologów, geologów, hydrologów, biologów czy klimatologów uczestniczących w ekspedycjach i programach badawczych, zarówno narodowych, jak i międzynarodowych, o tyle w XXI wieku coraz więcej uwagi zaczęli jej poświęcać także politycy, decydenci, wojskowi oraz media. Główną przyczyną tego wzrastającego zainteresowania jest topnienie lodów w Arktyce. Zmiany klimatyczne w tym regionie przebiegają z większą intensywnością niż w pozostałych częściach świata. Pokrywa lodowa Oceanu Arktycznego znika w dwukrotnie szybszym tempie niż w innych regionach naszego globu. Jeszcze niedawno prognozowano, że ocean będzie wolny od lodów (w ciągu lata) pod koniec czy w połowie tego stulecia. Moment ten przesuwany jest w zaskakującym tempie i obecnie mówi się już o perspektywie 30, 20, a nawet 10 lat. Pozostawiając na uboczu te prognozy można wskazać niepodważalny fakt, że w ostatnich latach pokrywa lodowa staje się znacznie cieńsza, a drogi morskie prowadzące przez Arktykę - północnozachodnie przejście poprzez archipelag kanadyjski i północna droga morska wzdłuż wybrzeży syberyjskich - w ostatnich latach są wolne, przez kilka miesięcy, od lodów. (fragment tekstu)

17

Współpraca i rywalizacja na morzach azjatyckich a bezpieczeństwo żeglugi

51%

Łukaszuk L.

Stosunki Międzynarodowe

|

2011

|

44

|

nr 3/4

73-91

Dynamicznie rozwijające się gospodarki państw Azji i Pacyfiku są uzależnione od pozyskiwania surowców energetycznych i innych z wykorzystywaniem węzłowych szlaków morskich, usytuowanych na obszarach zagrożonych nasiloną, zorganizowaną przestępczością. Utrudnia to międzynarodową wymianę handlową, odbywającą się w warunkach politycznej i gospodarczej rywalizacji, ale jednocześnie jest czynnikiem wymuszającym nawiązywanie i rozwijanie współpracy międzynarodowej w celu zapewnienia odpowiedniego bezpieczeństwa handlowemu transportowi morskiemu. Wiąże się to również z zaangażowaniem odpowiednich potencjałów militarno-morskich, zarówno państw nadbrzeżnych w zagrożonych akwenach, jak też sił morskich innych państw, zainteresowanych ochroną własnych interesów gospodarczych i handlowych, uzależnionych od stanu bezpieczeństwa na morzach. W działania ochronne angażują się wyspecjalizowane organizacje międzynarodowe, a zwłaszcza należąca do systemu ONZ Międzynarodowa Organizacja Morska (IMO), oraz regionalne organizacje integracyjne, a wśród nich zwłaszcza ASEAN. Zapewnieniu bezpieczeństwa międzynarodowemu obrotowi handlowemu, odbywającemu się w zdecydowanej większości drogą morską, ze względu na jego coraz większą masowość i dużą liczebność niezbędnych wyspecjalizowanych środków transportu morskiego, służą także podejmowane przez "społeczność międzynarodową", okresowo dostosowywane do rodzajów występujących zagrożeń przestępczych, regulacje prawne. Są one jednak niekiedy mało skuteczne i nieadekwatne. (fragment tekstu)

18

Perspektywy wykorzystania dla żeglugi międzynarodowej Północnej Drogi Morskiej w Arktyce

51%

Symonides J.

Stosunki Międzynarodowe

|

2011

|

43

|

nr 1/2

39-59

Zmiany klimatyczne są zauważalne we wszystkich regionach świata, jednak są one szczególnie widoczne w Arktyce. Wzrost temperatury w tej części globu jest od półtora do dwóch razy większy. Ocieplanie prowadzi do zmniejszania obszarów pokrytych stałym lodem i śniegiem, co z kolei w sprzężeniu zwrotnym prowadzi do większej absorpcji energii słonecznej, a to skutkuje dalszym wzrostem temperatury. W ostatnim dziesięcioleciu XX w. temperatura od 70 st. szerokości północnej wzrosła o 1,6 stopnia w czasie zimy i jesieni. Jak zauważono śniegi na Syberii topnieją o tydzień wcześniej niż trzydzieści lat temu. Pokrywa lodowa w Arktyce sezonowo ulega istotnemu zmniejszeniu. O ile przed 2000 r. wynosiła od 6.3 do 8 mln km2, to w latach 2005-2010 zmniejszyła się wydatnie i obejmowała od 4.3 do 5.4 mln km2 . Zasięg lodu we wrześniu 2010 r. wynosił 4.76 mln i był trzecim w kolejności najniższym obszarem pokrytym lodem. Był tylko o 240 tys. km2 większy od pokrywy lodowej w 2008 r. i o 630 tys. km2 większy w porównaniu z 2007 r. Jak z tego wynika ostatnie pięciolecie przyniosło istotne, sezonowe zmniejszanie się pokrywy lodowej. Wprawdzie przytoczone dane wskazują na wyraźną tendencję, jaka ujawniła się w ostatnich pięciu latach, nie oznacza to jednak, że minimalny zasięg lodów będzie w każdym następnym roku mniejszy. Powstają też pewne wątpliwości co do precyzji danych satelitarnych. Warstwa wody pokrywająca lody, falowanie, zakłócenia pogodowe mogą prowadzić do błędnego odczytywania przez satelity zasięgu lodów. Teza o topnieniu lodów w Arktyce nie podlega jednak zakwestionowaniu. (fragment tekstu)

19

Rola czynników instytucjonalnych w kształtowaniu tendencji rozwojowych handlu międzynarodowego

51%

Knap R.

Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Folia Oeconomica Stetinensia

|

2000

|

nr 6

97-111

Celem artykułu jest zbadanie skali, zakresu i kierunków wpływu czynników instytucjonalnych na główne kierunki rozwoju handlu międzynarodowego na przykładzie rynku ryb i produktów rybnych. Za pukt wyjścia przyjęto analizę długookresowych tendencji cen w handlu rybami i produktami rybnymi. Nowe regulacje w międzynarodowym prawie morza wprowadzone w połowie lat 70-tych uznano za podstawowy czynnik przekształceń na analizowanym rynku.

20

Tendencje cen światowego rynku rybnego i ich czynniki

51%

Knap R.

Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Prace Katedry Handlu Zagranicznego i Międzynarodowych Stosunków Ekonomicznych

|

2000

|

nr 6

39-48

Przedmiotem artykułu jest analiza tendencji i czynników ruchu cen w światowym handlu rybami i produktami rybnymi w latach 80-tych i 90-tych. Okres ten charakteryzuje dynamiczny wzrost popytu na ryby i ich produkty oraz cen tych artykułów. Istotne czynniki kształtowania się popytu i cen to zmiany w strukturze popytu na artykuły żywnościowe oraz regulacje międzynarodowego prawa morza.