Część I Proces transformacji gospodarki Polski, realizowany od początku lat 90., nie prowadzi do modernizacji ukierunkowanej na spójność społeczno-ekonomiczną. U podstaw tego legły m.in. realizacja koncepcji polskiej transformacji wg modelu szybkiej liberalizacji, wywiedzionej z Konsensusu Waszyngtońskiego, przy jednoczesnym marginalizowaniu kwestii polityki społecznej. Znaczącą rolę odegrały także ograniczenia związane z odziedziczonymi po socjalizmie regułami myślenia i działania, które w zderzeniu z procesami liberalizacyjnymi skutkowały nieracjonalnym i niesprawiedliwym państwem. Realizowana zaś od początku XXI w. modernizacja wg zbiurokratyzowanego modelu UE dodatkowo tworzy wysokie koszty transakcyjne spójności społeczno-ekonomicznej i uruchamia kolejne obszary pogoni za rentą korzyści. Możliwości państwa w zakresie dokończenia reform sektora publicznego, rozwoju sektora nowych technologii i unowocześniania sektora energii limitowane są ponadto trwałym i okresowo nasilającym się zadłużeniem sektora publicznego. W tych warunkach proces transformacji ustrojowej w Polsce nie tylko utrwalił, ale także doprowadził do pogłębienia dysproporcji w rozwoju regionów. Towarzyszyło temu narastanie luki rozwojowej i cywilizacyjnej obszarów wiejskich. W całym kraju zaś uwidocznił się paradoks rozszerzania się i pogłębiania sfery ubóstwa przy rosnących dochodach. Jego przyczyny tkwią m.in. w niespójnościach rynku pracy, takich jak: niska aktywność zawodowa ludzi, narastające dysproporcje pomiędzy wzrostem produktywności pracy a wynagrodzeniami, wysoka koncentracja wynagrodzeń w niskich przedziałach zarobkowych, nierespektowanie warunków płacy godziwej, a także w systematycznym obniżaniu udziały wydatków społecznych w PKB. (abstrakt oryginalny) Część II Autorzy dowodzą, że modernizacja sfery realnej gospodarki Polski w latach 1990-2011 była uwarunkowana dyfuzją innowacji. W rezultacie obserwuje się zdywersyfikowaną w układzie regionów konwergencję wzrostu PKB p.c. oraz jakości życia do krajów OECD i UE-15. Towarzyszyły temu jednak niekorzystne tendencje do wzrostu regionalnych niespójności społeczno-ekonomicznych. W układzie sektorowym zaobserwowano tendencje do tercjalizacji zatrudnienia oraz upodobniania się środowisk wiejskich do społeczności miejskich. Niebezpieczne dla spójności społecznoekonomicznej są: niski poziom kapitału intelektualnego i nierównomierny przestrzennie jego powolny rozwój, niedorozwój wszystkich sektorów energetyki i blokada innowacyjna. Wskazano także na słaby rozwój gospodarki opartej na sieci komputerowej i przekształceń strukturalnych w regionach Polski. (abstrakt oryginalny) Część III W trzeciej części autorzy podjęli próbę odpowiedzi na pytania o systemowe warunki harmonizowania polityki spójności społeczno-ekonomicznej, rozumianej jako zintegrowany rozwój wszystkich sfer egzystencji ludzkiej, z wyzwaniami modernizacyjnymi gospodarki Polski, umożliwiającymi odrabianie dystansu rozwojowego i wzrost konkurencyjności regionów, sektorów i poszczególnych podmiotów gospodarczych. Autorzy dowodzą, że droga do tak zdefiniowanego celu wiedzie poprzez spójność społeczno-ekonomiczną, rozumianą funkcjonalnie względem rozwoju we wszystkich sferach bytu ludzkiego. Podejście wyrównawcze w układzie przestrzennym może mieć jedynie znaczenie pomocnicze, pod warunkiem respektowania ograniczeń wynikających z konkurencji nowego typu, opartej na poszukiwaniu synergicznych efektów szeroko rozumianych innowacji. Autorzy wskazali również, że modernizacja może mieć różne oblicza i różne konsekwencje, które nie muszą się wiązać z postępem we wszystkich sferach bytu ludzkiego. Zwrócili uwagę na sprzężenia międzysferyczne procesów modernizacyjnych i ich aksjologiczne podstawy. Droga do spójności społeczno-ekonomicznej wiedzie według autorów poprzez: holistyczną modernizację refleksyjną kapitału ludzkiego, wyeliminowanie politycznej pogoni za rentą, odejście od koncepcji państwa minimalnego na rzecz państwa racjonalnego, przejrzyste i uproszczone procedury podatkowe oraz rezygnację z forsowania liniowego podatku na rzecz dywersyfikacji podatków bezpośrednich i wiązania ich z ulgami podatkowymi. (abstrakt oryginalny)
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.