W artykule przedstawiono zmieniającą się rolę kredytu w gospodarce w ujęciu historycznym, tj. od XI w. do lat 90. XX w. Zaprezentowano ówczesnych uczestników transakcji kredytowych, formy kredytu i podstawowe cele jego wykorzystania, a ponadto skalę oraz specyficzne warunki kredytowania, np. dotyczące stopy procentowej czy zabezpieczeń. Ojczyzną kredytu są włoskie państwa - miasta, takie jak Florencja, Wenecja i Genua. Do końca średniowiecza stanowiły one centralne ośrodki handlowo-kredytowe. Kredyt służył do finansowania głównie handlu, wojen i potrzeb możnych ówczesnego świata, zarówno świeckich, jak i duchownych. W pierwotnej formie stanowił zobowiązanie osobiste, ale już od XIII w. przybrał postać dokumentu, tj. weksla. Kredytów udzielano na bardzo wysoki, wręcz lichwiarski procent, a jako zabezpieczenie stosowano przede wszystkim zastaw na dobrach ziemskich i poręczenia. Specyfika gospodarki feudalnej i krytyka lichwiarstwa przez Kościół, a także wysokie ryzyko kredytowe nie sprzyjały rozwojowi kredytu wśród szerszych grup społeczeństwa. Wraz z rewolucją handlową centrum transakcji kredytowych przeniosło się do Niderlandów, a na przełomie XVII i XVIII w. do Anglii. W okresie ekspansji kolonialnej kredytowano podboje, a później handel z koloniami. Nadal finansowano w ten sposób utrzymanie dworu, administracji, armii i prowadzenie wojen. Zwiększyła się jednak skala i kwoty kredytów oraz pojawili się rodzimi kredytodawcy. Targi i jarmarki międzynarodowe, gdzie dokonywano wielu transakcji kredytowych, straciły swe znaczenie na rzecz banków i giełd. Rozwinął się obrót wekslowy i rozpoczęto emisję obligacji państwowych. W XVII w. powstały pierwsze banki centralne w Szwecji i Anglii, co łączyło się również z kredytowaniem potrzeb tych państw. Wkrótce jednak działalność kredytowa stała się domeną banków prywatnych. Rewolucja przemysłowa przyczyniła się do wzrostu roli kredytu w finansowaniu przemysłu i handlu międzynarodowego. Stanowił on istotne źródło kapitału przy rozbudowie manufaktur, zakupie maszyn i urządzeń oraz przejściu od manufaktury do fabryki. XVIII-wieczna Anglia ugruntowała także swą pozycję banku świata w dziedzinie kredytu handlowego. Na kontynencie dopiero po rewolucji 1848 r. powstawały liczne banki akcyjne, wspomagające kredytami różnorodne przedsiębiorstwa przemysłowe, budowę kolei, towarzystwa ubezpieczeniowe itd. Banki poprzez kredyty zaczęły aktywnie wpływać na rozwój przemysłu, transportu, handlu i rolnictwa, a w konsekwencji na rozwój gospodarczy kraju. Połączenie kapitału bankowego i przemysłowego okazało się jednak niebezpieczne w sytuacjach kryzysowych. Wielki kryzys lat 1929-1933 doprowadził do załamania systemu kredytowego i upadku niektórych banków. Sytuacja była tym groźniejsza, że poprzez kredyt powiązane były gospodarki wielu krajów. W XX w. miały miejsce dwie wojny światowe, których skutkiem było ogromne zadłużenie wielu państw, biorących udział w tych konfliktach. Kredytowanie wydatków wojennych, a po wojnie odbudowy zniszczonych gospodarek zmieniło pozycję Stanów Zjednoczonych, które stały się głównym wierzycielem świata. Po drugiej wojnie światowej ukształtowały się odmienne systemy bankowo-kredytowe w krajach o gospodarce nakazowo-rozdzielczej i o gospodarce rynkowej. W pierwszym przypadku ujawniły się liczne deformacje tego systemu na skutek rozległej interwencji państwa. Kredyt stracił rolę parametru ekonomicznego i instrumentu oddziaływania na decyzje gospodarcze. W drugim zaś przypadku powstały nowe formy kredytowania, nowe instytucje kredytowe o zasięgu międzynarodowym i dalszy wzrost jego roli niemal w każdej dziedzinie życia gospodarczego. (abstrakt oryginalny)
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.