Wyniki wyszukiwania - BazEkon

1

Human Rights in the Light of the Concepts of Natural Law

100%

Orbik Z.

Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska

|

2019

|

z. 140

275-284

The aim of the article is to point to the connections that combine the modern concept of human rights and selected theories of natural law. The author's goal is to indicate that the common element of the concept of human rights and natural law is the concept of human dignity. Historically, the concept of human rights can be regarded as a result of different conceptions of natural law developed by various thinkers for many centuries. The author of the article uses theoretical analysis. The research question concerns the relationships between theories of human rights and selected concepts of natural law. (original abstract)

2

Human Rights and the Idea of Natural Rights

100%

Merkwa M., Sudzina M.

Humanities and Social Sciences

|

2023

|

vol. 30, nr 4, cz. 2

197-204

Based on the findings of other publications, this paper attempts to assess whether the ideas of natural rights and human rights can be understood as identical. The first part of the paper outlines, from a historical perspective, the idea of natural rights; the second part presents elements of the conception of human rights. The third part sets out arguments against considering these two ideas as equivalent. The assumption that a better understanding of the conception of human rights can be obtained by demonstrating its relationship with other ideas will contribute to achieving the objective. (original abstract)

3

Różnice w obrębie szkoły austriackiej. Porównanie teorii Murraya Newtona Rothbarda i Ludwiga von Misesa

75%

Słubik H.

Kwartalnik Historii Myśli Ekonomicznej / Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

|

2014

|

nr 1

69-82

Celem opracowania jest przedstawienie zasadniczych różnic między teoriami społeczno-ekonomicznymi Murraya Newtona Rothbarda i Ludwiga von Misesa. W części pierwszej zostały omówione różnice w systemach filozoficznych przyjętych przez obu ekonomistów. W części drugiej zostały przedstawione konsekwencje postaw ideologicznych w postrzeganiu roli państwa w gospodarce. W części trzeciej zostały opisane postawy Rothbarda i Misesa w postrzeganiu rzeczywistości gospodarczej. (abstrakt oryginalny)

4

Whom Does Law Serve? The Libertarian Albert Jay Nock's Concept

75%

Górecki O.

Studia Iuridica Lublinensia

|

2021

|

Vol. 30, nr 4

225-239

Albert Jay Nock (1870-1945) był wybitnym publicystą pierwszej połowy XX w., zaliczanym do pierwszego pokolenia przedstawicieli libertarianizmu. Celem niniejszego artykułu jest odnalezienie odpowiedzi na pytanie: Komu - według Nocka - służy prawo? Kluczowym elementem w przedstawionym wywodzie jest wewnętrzna dychotomia pojęcia prawa, które nie tylko może być postrzegane przez pryzmat paradygmatu pozytywistyczno-prawnego, lecz także stanowi filar koncepcji jusnaturalistycznej. Aby uporządkować przedmiot zakresu badań, posłużono się tezą, według której w doktrynie Nocka istnienie biegunowo odmiennej oceny natury człowieka i jego indywidualnych celów od charakteru funkcjonowania państwa pozwala wykazać dychotomię dwóch przeciwstawnych porządków prawnych, które służą dobru odmiennych podmiotów (jednostki i państwa). W celu usystematyzowania wywodu w pierwszej kolejności przedstawiono koncepcję jednostki i jej relacji z państwem, a następnie omówiono dychotomię rządu i państwa, co finalnie pozwoliło na poddanie analizie relacji zachodzących pomiędzy prawem naturalnym a prawem pozytywnym. (abstrakt oryginalny)

5

The Necessity of the Absolute or Absolute Necessity? On the First Attempts to Search for the Foundations of Natural Rights

75%

Merkwa M.

Studia Iuridica Lublinensia

|

2021

|

Vol. 30, nr 5

461-473

Podstawowym celem artykułu jest dowiedzenie tezy, zgodnie z którą u podstaw nowożytnego rozumienia praw naturalnych znajdują się rozważania zapoczątkowane w późnym średniowieczu, które - skupione na problemie pochodzenia uprawnień jednostki - pozwoliły we wczesnej nowożytności związać omawianą ideę z problemem podmiotu. W pierwszej części wskazano, że dla rozważań dotyczących niezbywalnych praw jednostki kluczową kwestią było określenie ich źródła. Ukazane zostały koncepcje, które w mniejszym lub większym stopniu akcentowały nie tylko rolę Boga, ale i właściwości człowieka. W szczególności uwagę zwrócono na rolę podmiotu w teorii Ockhama. Analizy te pozwoliły ukazać w drugiej części opracowania dorobek Grocjusza jako najpełniejszy wyraz późnośredniowiecznej tradycji oraz wykazać, że nowożytna koncepcja uprawnień naturalnych w swym subiektywnym charakterze opiera się na tych doktrynach, które akcentują "naturalną konieczność" istnienia praw jednostki. (abstrakt oryginalny)

6

Burke v. Hume - problem prawa natury u początków brytyjskiego konserwatyzmu

75%

Tulejski T.

Studia Prawno-Ekonomiczne

|

2013

|

89

155-170

Celem artykułu jest wskazanie zasadniczych odmienności w spojrzeniu na problematykę prawa natury w filozofiach politycznych Davida Hume'a i Edmunda Burke'a oraz istotnych różnic, jakie niosą one z sobą w odniesieniu do zdefiniowania postawy konserwatywnej. Na początku wskażę istotę antyprawnonaturalnego stanowiska Hume'a oraz opartą na nawyku i zwyczaju jego koncepcję sprawiedliwości. Następnie spróbuję wykazać fundamentalną odmienność propozycji Burke'a, która osadzona jest, w moim przekonaniu, w klasycznej tradycji prawa natury. Pozwoli mi to na wskazanie odmiennych społecznych konsekwencji obu stanowisk, a co za tym idzie - dwóch typów brytyjskiego konserwatyzmu.(fragment tekstu)

7

Dura lex sed lex w świetle wybranych teorii pozytywistycznych. Czy rzymska maksyma jest adekwatna do współczesnego rozumienia legalizmu?

75%

Stępniewska M.

Młoda Palestra. Czasopismo Aplikantów Adwokackich

|

2023

|

nr 3 Prawo i medycyna

158-183

Niniejszy artykuł jest poświęcony zagadnieniu prawniczej maksymy dura lex, sed lex, która odnosi się do "twardości" prawa. Przedstawione zagadnienia wraz z orzecznictwem sądów i trybunałów przedstawią słuszność stosowania zasad zawartych w tej maksymie, jak i przykłady, kiedy nie zawsze ma ona odzwierciedlenie w sprawach mniejszej wagi, która kłóci się ze zdrowym rozsądkiem. Pomimo tego należy spojrzeć przez pryzmat obowiązujących prawnych zasad, które jasno określają okoliczności, w których nie ma możliwości podejścia do danego zagadnienia na podstawie "życiowej". W dalszej części artykułu została przedstawiona analiza niniejszej maksymy w aspekcie pozytywistycznego tworzenia prawa. Przedstawieni autorzy w tekście wskazują, czym powinny się kierować osoby obowiązane do respektowania prawa. W ostatniej części artykułu została przedstawiona krytyczna ocena cytowanej paremii ze względu na nadmierny formalizm, który jest zarzucany klasycznym pozytywistom.(abstrakt oryginalny)

8

Filozofia prawa w nurcie tomizmu egzystencjalnego Mieczysława Alberta Krąpca

75%

Janowski J.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio G. Ius

|

2000

|

47

107-120

W artykule omówiono istotę egzystencjalizmu tomistycznego, jako nowego nutru filozoficznego oraz porównano filozofie prawa z filozofia ogólną, a także omówiono zagadnienie prawa naturalnego jako przedmiotu filozofii prawa oraz specyfikę filozoficznej interpretacji prawa.

9

Kazirodztwo jako przykład sporu między prawem naturalnym a pozytywnym

75%

Okoński J.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica

|

2018

|

nr 85 Granice ingerencji w intymność człowieka. Część 1

63-70

Artykuł przedstawia kazirodztwo jako przykład sporu między prawem naturalnym a pozytywnym. Analizie poddano art. 201 k.k., dokonując jej przez pryzmat dóbr prawnych, które zgodnie z poglądami przedstawicieli doktryny artykuł ten ma chronić. W jego treści zakaz kazirodztwa jako rodzaj normy prawnonaturalnej poddany jest ocenie z punktu widzenia koncepcji zarówno maksymalizmu prawnonaturalnego, jak i minimum prawa natury H.L.A. Harta. Artykuł w swojej treści odnosi się również do istotnego braku powszechności penalizacji omawianego zjawiska w ustawodawstwach innych państw europejskich. Autor przyjmuje, że polska, ustawowa penalizacja kazirodztwa spełnia warunki koncepcji minimum prawa natury i tym samym daje wyraz przyjęciu przez ustawodawcę ochrony zasad o charakterze moralnym, obecnych w polskiej kulturze.(abstrakt oryginalny)

10

Princípy etických k´kódexov v prirodzenom zákone

63%

Stolárik S.

Humanum. Międzynarodowe Studia Społeczno-Humanistyczne

|

2009

|

nr 3 (3)

195-216

Artykuł podejmuje problematykę prawa naturalnego, norm etycznych, wartości i godności człowieka oraz ich związku z przenikaniem się kultur, religii, gospodarki. Wskazano także na zasady chrześcijańskie w etyce.

11

Odpowiedzialność człowieka w etyce prawa naturalnego

63%

Sołtys A.

Humanities and Social Sciences

|

2017

|

22 (XXII)

|

nr 24 (3)

261-270

Odpowiedzialność jest podstawową kategorią każdej teorii etycznej. Nie jest ona jednak pojmowana tak samo w każdej z tych teorii. Współczesna literatura traktująca o odpowiedzialności dotyczy najczęściej psychologicznego, społecznego, czy prawnego jej aspektu. Brakuje natomiast prac badających sam bytowy fundament odpowiedzialności. Wynika to przeważnie z przyjmowanych w danej teorii etycznej założeń metafizycznych i antropologicznych. Autor niniejszej pracy wchodzi w dyskusję ze współczesnymi ewolucyjnymi i socjobiologicznymi nurtami etyki, które jak twierdzi, spłycają pojmowanie odpowiedzialności pozbawiając ją wymiaru metafizycznego. Bada kategorię odpowiedzialności w etyce prawa naturalnego, bowiem rzeczona teoria etyczna wyróżnia się spośród innych postrzeganiem odpowiedzialność jako struktury bytowej. W pracy podjęto się zadania rekonstrukcji ontycznych podstaw odpowiedzialności w świetle etyki prawa naturalnego. Ukazano, że odpowiedzialność w myśl tej teorii etycznej nie jest ani strukturą ogólnobytową, ani też strukturą rodzajową, to znaczy taką, która byłaby wspólna wszystkim istotom żyjącym i czującym, lecz jest ona zindywidualizowaną strukturą gatunku ludzkiego, poprzez którą spełnia się podmiot moralny jako osoba. W świetle etyki prawa naturalnego odpowiedzialność jest ontyczną strukturą określającą ten wymiar natury ludzkiego bytu, który jest właściwy tyko człowiekowi - osobie. Składowe tej struktury są ze sobą wewnętrznie powiązane i przyporządkowane do "ja" jako podmiotu moralnego, przez co struktura odpowiedzialności ma charakter analogiczny. Odpowiedzialność jest więc w każdym człowieku zindywidualizowana, to jest częściowo taka sama, a częściowo odmienna. Jest podobna w każdym bytowym przypadku przez to, że jest utworzona z takich samych składowych wewnętrznie ze sobą powiązanych, natomiast strukturę odpowiedzialności częściowo modyfikuje przyporządkowanie jej składowych do niepowtarzalnego osobowego "ja". (abstrakt oryginalny)

12

Bezpieczeństwo jako potrzeba i prawo człowieka.

63%

Tyczkowska-Kowerczyk A.

Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy

|

2021

|

nr 40

71-79

Bezpieczeństwo jest pojęciem, które definiowane jest w różnych ujęciach, w zależności od tego, która z nauk to pojęcie definiuje. Inaczej jest ono definiowane w naukach związanych z psychologią, filozofią czy też socjologią. Jeszcze inaczej bezpieczeństwo definiowane jest w ramach nauki o bezpieczeństwie. Definiowane jest ono między innymi jako stan, proces, świadomość, dobro, potrzeba lub wartość 1. Natomiast celem niniejszej pracy jest zdefiniowanie bezpieczeństwa jako potrzeby i prawa człowieka. Dlatego też poniżej podjęto próbę udzielenia odpowiedzi na pytania: czy bezpieczeństwo można definiować jako potrzebę i prawo człowieka? Jeżeli tak, kto jest ich gwarantem? (abstrakt oryginalny)

13

Filozofia prawa natury w katolickiej myśli społecznej, gospodarczej i politycznej : wybrane zagadnienia prawne i społeczne

63%

Nikołajew J.

Przegląd Prawno-Ekonomiczny

|

2013

|

nr 22

6-20

Problematyka filozofii praw natury w katolickiej myśli społecznej, gospodarczej i politycznej zajmuje istotne i właściwie eksponowane miejsce. Śmiało można stwierdzić, że zawarta jest ona od początku chrześcijaństwa we własnym teologicznym przekazie. (fragment tekstu)

14

Rola filozofii prawa w podejmowaniu decyzji sędziowskiej - rozważania w oparciu o filozofię Gustava Radbrucha

63%

Dąbrowska A.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica

|

2021

|

nr 97 Varia

183-198

Niniejszy artykuł ma na celu poruszenie problematyki filozofii prawa i jej wpływu na kształtowanie decyzji sędziowskiej na tle filozofii Gustava Radbrucha. Niejednokrotnie w sposób nieświadomy to przyjmowana przez sędziego postawa filozoficzna wobec prawa determinuje sposób wykładni norm, co wpływa na decyzję finalną. Poprzez analizę filozofii Gustava Radbrucha i zestawienie jej z poglądami Hansa Kelsena dowiedzione zostanie, że poglądy filozoficzne sędziów nie pozostają bez znaczenia dla decyzji sędziowskiej. Do uwidocznienia wspomnianego problemu zostanie wykorzystana analiza artykułu Lona Fullera "sprawa grotołazów". Posłuży ona do przedstawienia zależności między przyjmowaniem pozytywistycznego paradygmatu a wykładnią formalistyczną, a także paradygmatów realistycznych lub prawonaturalnych a wykładnią antyformalistyczną. Zatem aby wykazać, że filozofia prawa jest czynnikiem wpływającym na decyzję sędziowską podjęte zostaną dwa zasadnicze problemy - przemiany myśli filozoficzno-prawnej pod wpływem wydarzeń historycznych oraz korespondencja między filozofią prawa a sposobem prowadzenia wykładni przez sędziów.(abstrakt oryginalny)

15

Prawo ponadustawowe

63%

Szyszkowska M.

Studia Prawnicze i Administracyjne

|

2012

|

nr 1 (3)

5-13

Sokrates stał się symbolem kogoś, kto bezwzględnie przestrzegał ustanowione prawo. Ale po doświadczeniach, które przyniosła II wojna światowa, po zbrodniach dokonywanych niejednokrotnie zgodnie z prawem, taka postawa przestaje stanowić wzór do naśladowania. Uznanie istnienia prawa ponadustawowego zezwala na legalny bunt, jeśli rządzący naruszają wolność i sprawiedliwość. Nie jest się skazanym na podleganie decyzji tych, którzy mają władzę. (fragment tekstu)

16

Problematyka praworządności w teorii prawa Kazimierza Opałka

63%

Tkacz S., Tobor Z.

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

|

2020

|

nr 1

41-55

Przedmiotem opracowania przygotowanego 100 rocznicę urodzin Profesora Kazimierza Opałka jest problematyka praworządności w opublikowanych przezeń pracach. W toku prowadzonych rozważań poddano analizie charakterystyki praworządności, podziały praworządności oraz problem gwarancji praworządności, tak jak one były rozumiane przez Opałka. Szczególną uwagę zwrócono na podjęty przezeń problem ograniczenia konstytucyjnych praw i wolności na mocy przepisów rangi ustawowej. Nadto porównano stanowisko teoretycznoprawne Kazimierza Opałka z poglądami Józefa Nowackiego. Podkreślono, że w pracach tych autorów można znaleźć zarówno miejsca wspólne, ale i pewne istotne różnice. Na zakończenie wskazano, że Opałek już w latach pięćdziesiątych XX w., podejmując problem sporu o pojęcie praworządności, odnosił prowadzone analizy do koncepcji niemieckich oraz angielskich. Przeprowadzone przezeń analizy pojęciowe pomimo upływu czasu nie straciły swojej aktualności, a przyszłe pokolenia naukowców będą przez lata do nich powracać. (abstrakt oryginalny)

17

Prawo i utopia w Kodeksie natury Étienna Gabriela Morelly'ego

63%

Kuźmicz K.

Krytyka Prawa

|

2014

|

T. 6, Nr 1

247-271

Zamiarem autora artykułu jest pokazanie związków zachodzących między literaturą a prawem. Przykładem tekstu, który można traktować jako dzieło literackie, a zarazem tekst o charakterze polityczno-prawnym jest Kodeks natury E.-G. Morelly'ego z 1755 r. Świadczy o tym jego piękno, prostota i szczerość przesłania ideowego. Morelly, podobnie jak wcześniej Rousseau, jest piewcą Natury nawołującym do życia zgodnego z jej odwiecznymi, niezmiennymi i doskonałymi prawami. Z drugiej strony pozostaje wierny kartezjańskiej tradycji kultu rozumu i jego potęgi. (abstrakt oryginalny)

18

The Education of Roman Law from 1874 to 1894 in Japan. The Transition of Contemporary Model of Legal Systems in the West and the Intellectual Backgrounds of Professors in Charge of Roman Law

63%

Hayashi T.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica

|

2022

|

nr 99 Teaching Legal History - History of Legal Teaching

83-98

Artykuł koncentruje się wokół zagadnienia pozycji prawa rzymskiego wewnątrz japońskiego modelu edukacji prawniczej w latach 1874-1894. Prawo japońskie poddane zostało w tym czasie głębokiej okcydentalizacji, biorąc przykład z Europy, oraz zostało jednocześnie ukształtowane na wzór common law i prawa francuskiego. Prawo niemieckie zyskało wiodącą rolę pod koniec tego okresu. Wszyscy przybywający z Europy profesorowie, niezależnie od kraju czy porządku prawnego ich pochodzenia, jednogłośnie wskazywali na znaczenie prawa rzymskiego jako wspólnej podstawy praw zachodnich, głosząc wykłady dla swoich japońskich studentów. Niektórzy z tych studentów w istotny sposób przyczynili się następnie do formułowania naukowych argumentów na rzecz prawa rzymskiego. Przede wszystkim, to właśnie ten okres doprowadził do zabezpieczenia pozycji prawa rzymskiego we współczesnym modelu japońskiej edukacji prawniczej. (abstrakt oryginalny)

19

Prawo a nierówności społeczne

63%

Śmiałowski J.

Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy

|

2003

|

z. nr 1

55-72

W artykule omówiono jaką rolę odgrywa pozytywne prawo (wewnętrzne i międzynarodowe) w tworzeniu lub niwelowaniu nierówności społecznych. Przedstawiono definicję prawa naturalnego oraz dwa modele wzajemnej relacji między wolnością a równością (model tzw. realnego socjalizmu oraz model gospodarki wolnorynkowej i pluralistycznej demokracji). Ukazano również pojęcie równości (zasadę równości).

20

Bezpieczeństwo prawne jako podstawowa wartość prawa w systemie prawa

63%

Pikuła Ł.

Przegląd Prawno-Ekonomiczny

|

2017

|

nr 39

130-140

Celem publikacji jest zwrócenie uwagi na podstawowe cechy i właściwości systemu prawa, które gwarantują szeroko rozumiane bezpieczeństwo prawne i bezpieczeństwo prawa w prawie i poprzez prawo. Autor pragnie zwrócić uwagę na postulowaną od niedawna w doktrynie konieczność rozumienia bezpieczeństwa prawnego jako naturalnego prawa człowieka, które nie tylko nie jest brane pod uwagę jako jakieś "odrębne", substancjalnie pojmowane prawo, lecz w ogóle nie stanowi przedmiotu szeroko rozumianej świadomości prawnej podmiotów prawa, co z kolei uznać należy za istotny mankament systemu prawa. Należy więc przypomnieć postawioną w doktrynie tezę, że naturalne prawo człowieka do bezpieczeństwa prawnego powinno znaleźć swoją ochronę w państwie jako politycznej formie egzystencji istniejącej w nim wspólnoty. (abstrakt oryginalny)