Stymulowanie ochrony środowiska, to główne zadanie grupy instrumentów ekonomicznych. Coraz mniejszą rolę będą odgrywać bodźce finansowe dla egzekucji prawa, pomimo, że ich działanie jest znaczące. Kary ekologiczne stanowią materialną uciążliwość zarówno dla właścicieli przedsiębiorstw, jak i dla jego pracowników. Polityka ekologiczna państwa przewiduje, że w przyszłości kary będą instrumentem działającym jednorazowo, jako ostrzeżenie. Opłaty, w tym opłaty produktowe, oznaczają rozszerzenie zasięgu rzeczywistego stosowania zasady zanieczyszczający płaci, implikują one objęcie tą zasadą wszystkich wytwórców określonych, ekologicznie uciążliwych dóbr. Ponadto należy podkreślić, że opłaty niejako uzupełniają tradycyjny system instrumentów ekonomicznych, spośród których, większość adresowana jest nie do konsumentów, lecz do wytwórców dóbr i usług. W najbliższej przyszłości wszystkie instrumenty ekonomiczne będą sukcesywnie doskonalone i aktualizowane pod kątem gospodarki rynkowej i staną się stałymi narzędziami polityki państwa w dziedzinie ochrony środowiska. Rozszerzenie zakresu opłat, zgodne z zasadą sprawiedliwości dystrybucyjnej, pozwolą na objęcie odpowiedzialnością za wprowadzanie zanieczyszczeń do środowiska wszystkich podmiotów, które takie zanieczyszczenia generują. Nadanie tym instrumentom siły bodźcowej doprowadzi w konsekwencji do powstania czynnika ograniczającego emisję zanieczyszczeń, a więc sprzyjającego ograniczanie konsumpcji dóbr ekologicznie uciążliwych. Instrumenty ekonomiczne powinny być postrzegane jako czynnik wzmacniający oddziaływanie środków regulacji bezpośredniej, przez co mogą one znacznie obniżyć koszty osiągnięcia założonych w polityce ekologicznej celów i priorytetów. Ich głównym celem powinno stać się, aby działania szkodliwe dla środowiska były zdecydowanie nieopłacalne, a co za tym idzie, nieefektywnie ekonomicznie. Przy projektowaniu systemu instrumentów ekonomicznych, a w szczególności systemu opłat, powinny być brane pod uwagę kryteria i warunki, których spełnienie jest istotne z punktu widzenia skuteczności ekologicznej i efektywności ekonomicznej. (fragment tekstu)