Wyniki wyszukiwania - BazEkon

1

Antisthenis fragmenta (przekład fragmentów z języka greckiego na język łaciński Andrej Kalaš, artykuł wprowadzający i komentarze fragmentów Vladislav Suvák )

100%

Zelinová Z.

|

nr 7 (1)

207-209

This paper intends to an analysis of the adage from Juvenal-mens sana in corpore sano - within the philosophy of the Stoa, as a form of axiological aretology by to opoosition by teleological aretology, from the Aristotelian thought. This framework set out a new vision for the phenomenological relationship between physical activity and health(original abstract)

2

Ancient philosophy of lovesickness Plutarch, Cleopatra and Eros

80%

Kostuch L.

Społeczeństwo i Edukacja. Międzynarodowe Studia Humanistyczne

|

2014

|

nr 2

5-14

Over the centuries, Cleopatra VII, the famous queen of the Nile, has uttered thousands of amorous sentences in countless dramas, poems, novels, librettos and films. Historians, writers and artists of all periods, selecting the Egyptian monarch as the "hero" of their works, referred, and still continue to do so, primarily to the Life of Antony by a great Greek philosopher and moralist - Plutarch of Chaeronea. It might seem that it was Plutarch who presented Cleopatra a woman overcome with genuine passionate love. But does the queen in the Plutarch's work really, even for a moment, experience the true agony of love? The problem with this is that if we reject the Shakespearean prism through which we used to view Cleopatra created by Plutarch and we analyse the Life of Antony exclusively in the context of other works of the moralist from Chaeronea, we will not perceive an Egyptian Dido cursing her lover and dying of love. It is a delusion that in the final parts of the Life of Antony, the monarch's previously feigned or perhaps concealed love for the Roman commander is manifested as true - as is stated by many researchers identifying in Plutarch's work the specific elements of romance in which the lovers' feelings are reciprocated.(original abstract)

3

Specialis relativitatis theoria: de invariantia ad valorem

80%

Borges de Meneses R. D.

|

2015

|

nr 3

9-23

This article was written to demonstrate the meaning of non-euclidean geometry to the construction of Relativity, and the sense of light´s speed according to the Special Relativity, and the philosophical foundations. (original abstract)

4

Józef M. Bocheński's Analysis of "System" and "Finality" Notions

80%

Czech A.

|

nr 2

45-58

J.M. Bocheński recognition among the components of each system the elements and synthetic principle called the synthetic factor in the treatise on philosophy of an industrial enterprise. A loose pile of the elements is not a system. It must have a marshalling principle. On this occasion J.M. Bocheński remarks that there is a certain similarity between elements and synthetic principle and the Aristotelian υλη /hyle/ and μορϕη /morfe/.(fragment of text)

5

Doświadczenie człowieka procesem poznawczym jednostki w myśli filozoficznej Słowianina Kardynała Karola Wojtyły

80%

Ks.Król R.

|

2014

|

nr 1 (8)

9-10

Doświadczenie człowieka można ująć jako wielki proces poznawczy, w którym jednostka obcując z czymś poza sobą nawiązuje kontakt z sobą samą. Właśnie ów kontakt, przerywany na płaszczyźnie świadomości przez okres snu, jest czynnikiem stałym obiektywizującym poznanie człowieka poprzez odczuwanie i tworzenie stałej obecności siebie samego w akcie poznawczym. Doświadczenie ma więc charakter integralny, a jednoczesność obserwacji na zewnątrz i wewnątrz jednostki pozwala na dokonywanie interpretacji osoby człowieka jako podmiotu doświadczenia, który można odtworzyć na podstawie jego czynów. Ujęcie problemu człowieka pozwoliło Karolowi Wojtyle ujrzeć człowieka w jemu tylko właściwych ontycznych strukturach. Oznacza to zarazem, że Autor Osoby i czynu nie odcinał się od metafizyki bytu ludzkiego ani od jego konkretności, ale w zgodzie z metafizyką bytu w ogóle sformułował własną podstawę metafizyki człowieka, którą można nazwać metafizyką ontycznych struktur antropologicznych. (fragment tekstu)

6

Conference Report: Chápanie Klasických Filozofií V Súčasnosti

80%

Gluchmanova M.

|

2015

|

nr 17 (2)

161-164

Sprawozdanie z konferencji naukowej, której tematem była filozofia klasyczna.

7

Co psychologia i filozofia mówią o szczęściu?

80%

Skorupka A.

|

nr 4

313-323

Artykuł prezentuje teorię szczęścia polskiego psychologa Janusza Czapińskiego oraz rozważania o szczęściu polskiego filozofa Władysława Tatarkiewicza. Autor pracy porównuje wzajemnie oba stanowiska: psychologiczne oraz filozoficzne ujęcie szczęścia przez obu autorów. Celem pracy jest ukazanie pomiędzy obiema teoriami wielu podobieństw, co może być ważnymi wskazówkami dla ekonomistów i praktyków zarządzania dla kształtowania gospodarki. Metodą badawczą jest analiza literatury. (abstrakt oryginalny)

8

Between Monologue and Dialogue in Social Life - the Philosophies of Martin Buber and Józef Tischner

80%

Mizdrak I.

|

nr 5 (977)

227-240

Monolog i dialog są kategoriami kontekstualnymi. Można je rozpatrywać w rozmaitych odniesieniach, ukazywać ich wielorakie znaczenia oraz odsłaniać etyczno-aksjologiczno-antropologiczno-społeczny charakter. Obie struktury komunikacyjne mogą odsyłać zarówno do ważnych problemów społecznych, jak i tych, które dotyczą konkretnej jednostki. Celem artykułu jest filozoficzna próba namysłu nad znaczeniem i rolą monologu i dialogu w życiu społecznym. Martin Buber i Józef Tischner przybliżają sens prawdziwego (rzetelnego) dialogu, przeciwstawiając go monologicznemu sposobowi bycia jednostki. Dla tych myślicieli dialog rozgrywa się na płaszczyźnie samego życia (Buber) i dotyczy zawsze swoistej przestrzeni "pomiędzy" Ja i Ty (Buber, Tischner). Monolog zatem jawi się nie tyle jako przeciwieństwo dialogu, ale też jako struktura domagająca się uzupełnienia. Przywołani filozofowie ukazują dialog jako źródłowe doświadczenie człowieka, a samą jednostkę pojmują jako byt "zaadresowany" (skierowany "do" drugiego i "ku" drugiemu). Przez to dookreślają oni istotę dialogu, w którym naczelną rolę odgrywa wolność i odpowiedzialność. By się wybrać nawzajem i dojść do prawdziwej relacji, stające naprzeciw siebie podmioty muszą się wyzbyć wszelkich uprzedzeń czy predeterminacji, muszą zrzucić pancerz pozoru. Odpowiedź na pytanie płynące od drugiego rodzi dialogiczną więź uczestnictwa w wartościach. Dialog przekracza monologiczne "bycie dla siebie" podmiotu w stronę "bycia dla innego", a sama rzeczywistość społeczna wówczas nabiera nowego sensu, stając się przestrzenią wzajemności, solidarności i życia wspólnotowego.(abstrakt oryginalny)

9

How Many Concepts of Intentionality?

80%

Dąbrowski A.

|

4(3)

3-13

The current discussion of the intentionality nature has become more sophisticated and complex. In this paper I will delineate a number of approaches to intentionality in contemporary philosophy: 1 mentalistic; 2 semantic / linguistic; 3 pragmatic; 4 somatic; 5 and naturalistic. Although philosophers identify and analyse many concepts of intentionality, from the author point of view, there is only one intentionality: mentalistic intentionality (conscious mental states are intentional). Furthermore, there are the pre-intentionality in the physical world and the meta-intentionality (or the derived intentionality) in the world of culture.(original abstract)

10

Znaczenie analogii dla określenia punktu wyjścia w quarta via

80%

Sołtys A.

|

nr 21 (2)

233-242

W artykule nawiązuje się do ożywionej dyskusji dotyczącej roli i znaczenia czwartej drogi świętego Tomasza z Akwinu (quarta via) dla filozofii klasycznej. W dyskusji tej do chwili obecnej wykrystalizowały się dwa stanowiska. W jednym postrzega się czwartą drogę jako nawiązanie i kontynuację myśli platońskiej, przez co widzi się w argumencie zagrożenie dla jednolitości filozofii klasycznej. W innym czwarta droga jest postrzegana jako sam rdzeń metafizyki realistycznej, która zmierza do całościowego i ostatecznego wyjaśnienia rzeczywistości. Właśnie czwarta droga jest traktowana w takim wyjaśnieniu jako ostatni wieńczący etap. Autor niniejszej pracy wskazuje na powód rozbieżności zdań w kwestii roli i znaczenia czwartej drogi w filozofii klasycznej. Utrzymuje, że w argumencie święty Tomasz nie określił jasno, jakie doświadczalne własności stanowią punkt wyjścia argumentu. W samym argumencie jest mowa o wielu ustopniowanych własnościach, ale tylko niektóre z nich mogą spełniać funkcję dowodową. Jeśli więc wszystkie wymienione w argumencie doświadczalne własności realnego bytu uczyni się jego punktem wyjścia bądź wybierze się tylko niektóre spośród nich, a te będą nieodpowiednie, wówczas quarta via nie będzie mogła niczego ostatecznościowo wyjaśniać/dowieść. W artykule wskazuje się na analogię jako klucz do ustalenia katalogu ustopniowanych własności realnego bytu, będących odpowiednim punktem wyjścia dla quarta via. Na jej podstawie ustala, że katalog tworzą tylko własności transcendentalne, gdyż jedynie te własności określa zasada analogii bytu, która wiąże byty przygodne, określone przez te własności, z analogatem głównym. (abstrakt oryginalny)

11

Philosophy of Nothingness and Love

80%

Nakatomi K.

|

2015

|

nr 17 (2)

99-124

The purpose of this paper is to break the dry and blocking condition of the contemporary philosophy and to create the new horizon of philosophy. The question about nothingness had begun in all ages and places. For example, Lao-tzu, Chaung-tzu, Solomon, Buddha, Pascal, Nietzsche, Bergson and Heidegger. The European philosophy started from Plato who created the idea of being. But the whole of being and matter occupies only a slight position in the universe. Compared to the universe, the whole of being and matter is as negligible as three ants to the earth itself ( the average density of the universe ) . European philosophy has been only questioning about three ants and the idea of them. On the other hand, we question about nothingness which includes three ants and the void of the earth size. Nothingness is not non-existence of all things. It includes, and also transcends relative nothingness and being. We call it Transcendental Nothingness or Absolute Nothingness. Nothingness is the highest wisdom which the transcendent-being revealed to mankind and continues to infinity →eternity→the transcendent being, God→love. I call this the principle of nothingness and love. The following is the proof of it.(original abstract)

12

Artur Schopenhauer jako twórca prawdziwej filozofii zła w interpretacji Mariana Zdziechowskiego

80%

Stecko J.

|

nr 21 (2)

243-249

Celem opracowania jest próba analizy kolejnej części twórczości Mariana Zdziechowskiego w poszukiwaniu odpowiedzi dotyczącej genezy zła. Rozważania zawarte w artykule rozpoczynają się od krótkiego słowa wstępnego wskazującego na inspiracje, którymi kierował się filozof. Zdaniem polskiego filozofa nie sposób radośnie, po augustyńsku wierzyć, że nie ma zła, że jest ono tylko brakiem bądź czymś drobnym i akcydentalnym. Należy uświadomić sobie, że zło istnieje i że jego byt jest bardzo mocny (o tym w pierwszej części: W poszukiwaniu pierwszej przyczyny zła - filozofia Mariana Zdziechowskiego. Odpowiedzi nie odnalazł również Zdziechowski w analizie zagadnień i interpretacji dzieł Schellinga, Secretana i Sołowjewa (o tym Unde malum? W poszukiwaniu pierwszej przyczyny zła - filozofia Mariana Zdziechowskiego (część 2). Zdaniem Zdziechowskiego największe szanse na odnalezienie odpowiedzi na pytanie dotyczące praprzyczyny zła są teksty Schopenhauera, dzięki któremu, także elementy nauki buddyjskiej zostały przeniesione na grunt europejski. Jest ona wyjątkowo istotna, przede wszystkim dlatego, że porusza najważniejszy jego zdaniem temat: zła i cierpienia w świecie, które było ignorowane przez większość myślicieli europejskich. To Schopenhauer zmusił ich do zainteresowania zagadnieniem zła, przezwyciężył dziewiętnastowieczny optymizm heglowski oraz złamał istniejące kanony myślenia. To właśnie pesymizm - według Zdziechowskiego - który wkradł się do Europy za Schopenhauerem, pozwala prawdziwie uświadomić sobie grozę problemu. Wydaje się, że filozofia Schopenhauera jest dla polskiego myśliciela prawdziwą filozofia zła. (abstrakt oryginalny)

13

Edukácia v zrkadle filozofie

80%

Dupkala R.

|

nr 7 (1)

54-58

This paper analyzed assumptions, possibilities and limits of an education in point of view of philosophy. In the introduction the author points out the problem with terminological definition of the education. He highlights the ambiguous terms such as "education", "training", "philosophy of education" and so on. He presents the education as a specific human value and emphasizes that the decisive criterion of education is an axiological criterion. Author draws attention to the negative consequences from disharmony and disproportion between education and training in the process of education. He also contemplates on aim of education in the era of globalization. In conclusion, the author sets out some ideas of education, which aim is "homo creator"(original abstract)

14

The Reverse Logic of Resolving the Contradictions

80%

Boldachev A.

|

2(2)

42-48

Contradictions have not only a negative role as a limiter of logical reasoning, they are a necessary element of the cognitive process at paradigmatic and philosophical levels. Reverse logic offers the mechanism of correct including of contradictory proposals in the structure of reasoning at these levels. At the base of the reverse logic lies the principle of demarcation between the procedure of obtaining the new propositions and the mechanism of transferring truth between propositions.(original abstract)

15

Filozofia moralna Leona B. Albertiego (104-1472)

80%

Kalita Z.

|

nr 897

13-29

Przeanalizowano wkład intelektualny Leona B. Albertiego w rozwój etyki. Scharakteryzowano jego dorobek naukowy, zwracając uwagę na obecne w nim cechy humanizmu i uniwersalizmu.

16

Wizja człowieka i świata w ujęciu rzymskiego stoicyzmu na przykładzie "Rozmyślań" Marka Aureliusza

80%

Marek T.

|

nr 1

76-88

Przedmiotem artykułu jest przedstawienie najważniejszych elementów rzymskiej odmiany filozofii stoickiej. Zostają one ukazane za pomocą pogłębionej analizy jednego z najważniejszych dzieł z tego zakresu - "Rozmyślań" rzymskiego cesarza Marka Aureliusza. Na wstępie niniejszej pracy, Autor wskazuje krótko na historię życia cesarza, która miała znaczący wpływ na jego filozofię. Następnie, publikacja koncentruje się na poszczególnych poglądach zawartych w "Rozmyślaniach", poprzez wskazanie na stosunek filozofa na tronie do najważniejszych składników ludzkiego życia. Artykuł wskazuje ponadto na stanowisko Marka Aureliusza wobec zagadnień metafizycznych, takich jak śmierć czy religia. W konkluzji, zostają przedstawione najważniejsze tezy cesarskiej filozofii. (abstrakt oryginalny)

17

Filozofia ekspercka - nieakademicka kontrofensywa filozofii?

80%

Rogacz D.

|

39 Nauki humanistyczne i społeczne w defensywie czy w ofensywie?

103-113

Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie koncepcji uprawiania filozofii zwanej "filozofią ekspercką", mającej stanowić odpowiedź na kryzys filozofii oraz debaty publiczne na temat losów humanistyki. Artykuł ten referuje to, co pod tym pojęciem rozumieją uprawiający ją czynnie filozofowie- eksperci, a także analizuje, co w obrębie tego projektu mogłoby się jeszcze mieścić: są to sugestie, postulaty i prowokacje, których słuszność pokaże przyszłość. Nie oznacza to wszakże, iż artykuł ten można uznać za manifest - stanowi on raczej pierwszą systematyczną wykładnię projektu filozofii eksperckiej na gruncie polskim.(fragment tekstu)

18

The Concept of Anumāna in Navya-nyāya

80%

Ghosh R.

|

12(1-2)

4-11

According to the Navya Naiyāyikas, inference is the knowledge, which is produced out of consideration. But what is to be understood by the term 'consideration' or 'parāmarśa'? According to them, parāmarśa or consideration is the factor through the operation of which the inferential conclusion can be attained. Parāmarśa has been defined as the knowledge of the existence of the hetu or reason in the pakṣa or subject, which reason is characterized by its being concomitant with the sādhya, the knowledge in the form of parāmarśa is actually caused by the knowledge of invariable concomitance of probans (hetu) with the probandum (sādhya) and the knowledge of the existence of the hetu in the subject (pakṣa). It has been said by Viśvanātha that the cognition of the existence of probans or hetu in the subject of inference along with the cognition of the prabans or hetu as pervaded by sādhya is called parāmarśa (pakṣasya vyāpyavṛttitvadhīḥ parāmarśa ucyate). The invariable co-existence in the form 'where there is smoke, there is fire' is known as vyāpti or invariable concomitance. Here the invariable co-existence (avyabhicārī sāhacarya) between the probans and probandum (i.e., smoke and fire) is the definition of vyāpti. The term 'co-existence' means remaining in the same locus of the probans with the probandum, which is not the counter positive of the absolute negation existing in the locus of the hetu. To Gangeśa, the knowledge of the co-existence of the probans and probandum along with the absence of the knowledge of deviation of the probans is the cause of ascertaining vyāpti. Repeated observations, of course, sometimes act as a promoter (prayojaka) in ascertaining vyāpti by removing the doubt of deviation. The doubt of deviation can be removed sometimes by Tarka or sometimes by the absence of the collocation of causes of doubt, which is called svataḥsiddhaḥ. Gangeśa admits sāmānyalakṣaṇā as a pratyāsatti in ascertaining vyāpti between smoke-in-general and fire-in-general. To him, the super-normal connection through universal (sāmānyalakṣaṇā pratyāsatti) has got a prominent role in ascertaining vyāpti. If somebody challenges about the validity of the syllogistic argument in the form "The mountain is fiery as it possesses smoke" (parvato vahnimān dhūmāt), the philosophers of Nyāya and Navya-nyāya persuasion will justify the same with the help of five constituents (avayava-s). The process is called parāthānumāna (syllogistic argument for making others understand). The constituents of a syllogism are proposition (pratijňā), reason (hetu), example (udāharaṇa), application (upanaya), and conclusion (nigamana).(original abstract)

19

O roszczeniu hermeneutyki filozoficznej

80%

Żółtański K.

|

14 (1) Refleksje społeczno-gospodarcze

189-201

Hermeneutyka filozoficzna przedstawia się jako metoda lektury i interpretacji tekstów filozoficznych, dzięki której teksty te prowadzą między sobą niekończący się dialog i spór. Metoda ta narzuca jednak poważne ograniczenia - zakłada ona istnienie swego rodzaju universum tekstualnego, obejmującego zarówno podmiot i przedmiot tekstu, jak również wszelkie możliwe znaczenia, jakie mogą się w tekście ujawnić. W artykule staram się ukazać, że tworząc w ten sposób warunki dla nieograniczonej dialogiczności, hermeneutyka pozbawia ową dialogiczność celu, samą filozofię zaś - przedmiotu dociekania. (abstrakt oryginalny)

20

Navigating the Excluded Middle: The Jaina Logic of Relativity

80%

Long e. D.

|

12(1-2)

88-100

The Jaina tradition is known for its distinctive approach to prima facie incompatible claims about the nature of reality. The Jaina approach to conflicting views is to seek an integration or synthesis, in which apparently contrary views are resolved into a vantage point from which each view can be seen as expressing part of a larger, more complex truth. Viewed by some contemporary Jaina thinkers as an extension of the principle of ahiṃsā into the realm of intellectual discourse, Jaina logic marks quite a distinctive stance toward the concept of logical consistency. While it does not directly violate the law of excluded middle, it does, one might say, navigate this principle in a highly and potentially useful way. The potential usefulness of Jaina logic includes the possibility of its use in arguing for the position known as religious pluralism or worldview pluralism. This is a view which many philosophers see as holding great promise in developing a way to think about differences across worldviews in ways that do not lead to the kind of conflict and polarization that all too often characterizes ideological differences in today's world(original abstract)