Wyniki wyszukiwania - BazEkon

1

Stopień rozproszenia renty a rozmiary społecznych kosztów monopolu

100%

Raczyński M.

Zeszyty Naukowe / Akademia Ekonomiczna w Krakowie

|

1996

|

nr 476

123-133

Omówiono możliwość uzyskania renty i jej wpływ na społeczne koszty monopolu. Scharakteryzowano teorię pogoni za rentą.

2

Rent-seeking by Politicians in State-owned Enterprises

75%

Totleben B., Szarzec K., Kardziejonek A.

Ekonomia i Prawo

|

2019

|

18

|

nr 4

515-529

Motivation: Notwithstanding the privatization processes, state-owned enterprises (SOEs) continue to play an important role in Poland and other post-socialist countries. Governments declare that privatization is completed and that they do not intend to sell any more enterprises. They justify this by pointing to the national security and strategic sectors in which companies should remain state-owned. Unfortunately, SOEs are used by politicians for economic and personal rent-seeking. Aim: This article aims to discuss the idea of economic rent-seeking by politicians, particularly its impact on SOEs. We claim that politicians, being a group of interest, capture SOEs in order to achieve private gains for themselves and their parties, which compromises economic performance of these companies. We analyze the mechanism of influence that politicians have on SOEs, including the processes related to rotations of managers and boards of directors after winning parliamentary elections. To illustrate this, we analyze the scale of rotations in Polish SOEs in the years 2001-2017. The rotations are presented in absolute terms. Additionally, an index of the average number of changes in a company was estimated. Results: We listed several examples of capturing SOEs by politicians. The number of SOEs in EU countries varies. Most SOEs are located in Germany and France. Among the countries of the post-socialist EU-11, Poland, Bulgaria and Romania have the most SOEs. The average number of rotations in personnel was significantly greater in SOEs than in private companies in Poland. Rotations in SOEs are positively correlated with political elections. The greatest increase in the number of changes in SOEs can be observed in the periods following parliamentary elections, regardless of which political party wins. This means that politicians treat SOEs as well-deserved spoils of victory and take it as their own. (original abstract)

3

The pros and cons of rent-seeking: Political rent in various research paradigms

75%

Sękowski S.

Studia z Polityki Publicznej / Szkoła Główna Handlowa

|

2021

|

8

|

nr 2

11-27

Artykuł ukazuje, że to, jak traktujemy rentę polityczną i pogoń za rentą zależy od nastawienia badacza do ingerencji państwa w gospodarkę oraz od tego, jaka teoria regulacji jest mu bliska. Choć teoria pogoni za rentą koresponduje z teorią regulacji opartą na interesie prywatnym (ekonomiczną), badacz musi uwzględnić także podejście bazujące na teorii regulacji opartej na interesie publicznym, jeśli chce właściwie ocenić wpływ pogoni za rentą i kreacji renty politycznej na dobrobyt społeczny. Artykuł zawiera także konceptualizację renty politycznej. Opisuje też różne formy pogoni za rentą i najbardziej podatne na nią systemy ekonomiczne.(abstrakt oryginalny)

4

Polityczna pogoń za rentą jako zagrożenie dla spójności społecznej i modernizacji : (Część I: Perspektywa teoretyczna)

75%

Zybertowicz A.

Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy

|

2010

|

z. nr 16

32-52

Artykuł podejmuje problem politycznych uwarunkowań procesów modernizacyjnych i spójnego rozwoju społecznego. Autor stawia tezę, że bariery natury politycznej, ujęte przez pryzmat ekonomicznej kategorii pogoni za rentą (w tym kontekście określane terminem polityczna pogoń za rentą - PPR) stanowią istotne ograniczenie zarówno dla efektywnej modernizacji, jak i budowania spójności społecznej. Rozbudowana PPR, stając się nieformalną instytucją, istotnie podnosi koszty transakcyjne wprowadzania pożądanych reform, obniżając tym samym skłonność polityków do podejmowania decyzji odpowiadającym aktualnym wyzwaniom rozwojowym. Realizowana w tych warunkach polityka społeczno-gospodarcza rozwiązuje problemy modernizacyjne jedynie w sposób selektywny. Polityka taka, obciążając kosztami reform jedynie wybrane grupy społeczne i regiony, nie sprzyja spójności społecznej. Artykuł ma charakter teoretyczny i jego celem jest wyjaśnienie istoty używanych pojęć, w szczególności pogoni za rentą, kosztów transakcyjnych, modernizacji i spójności społeczno-ekonomicznej oraz zdiagnozowanie zachodzących między nimi związków. Kontynuacją przedstawionych rozważań jest artykuł o wymiarze empirycznym, który zostanie zaprezentowany w kolejnym numerze niniejszej publikacji. (abstrakt oryginalny)

5

Płatności bezpośrednie w rolnictwie a koncepcja pogoni za rentą

63%

Utzig M.

Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich

|

2013

|

100

|

z. 3

123-131

W opracowaniu zastosowano teorię pogoni za rentą, definiowaną jako przeznaczanie zasobów na zwiększanie udziału w istniejącym bogactwie zamiast produkowania nowych dóbr i usług, do analizy płatności bezpośrednich dla rolnictwa w Polsce. Wsparcie finansowe dla rolnictwa jest uzasadnione, gdyż rolnictwo dostarcza szerokiego spektrum dóbr publicznych. Skuteczność w pozyskiwaniu płatności bezpośrednich przez rolników indywidualnych w Polsce zwiększała się w okresie 2004-2012, a od 2010 r. zaobserwowano w tym zakresie znaczącą poprawę. Na poziomie województw skuteczność w pozyskiwaniu płatności bezpośrednich jest skorelowana wyłącznie z wiekiem użytkownika gospodarstwa rolnego, była ona wyższa, gdy udział gospodarstw rolnych z indywidualnym użytkownikiem do 35. roku życia był wyższy. (abstrakt oryginalny)

6

Political Rents of European Farmers in Different Agrarian Structures of the UE: Input-Output Analysis for Selected Eu-27 Countries

63%

Czyżewski B., Matuszczak A., Borychowski M.

Journal of Agribusiness and Rural Development

|

2017

|

z. 2 (44)

305-318

Powszechnie uważa się, że subsydiowanie rolnictwa w ramach wspólnej polityki rolnej UE jest wypłacaniem rent politycznych dla rolników. Autorzy podjęli próbę pokazania, że uznawanie całej sumy subsydiów dla rolnictwa w UE za "rentę polityczną" jest niesłuszne z punktu widzenia definicji renty politycznej sformułowanej w teorii wyboru publicznego. Za rentę polityczną nie można uznać bowiem opłaty za dostarczanie dóbr publicznych oraz transferów kompensujących inne zawodności rynku (np. asymetrię informacji). Zaproponowano metodologię wyceny tych działań w celu oszacowania tzw. czystej renty politycznej, bazując na macierzach input-output dla gospodarstw reprezentatywnych wg FADN i rachunkach zmiany produktywności całkowitej. Autorzy sformułowali hipotezę badawczą, że wielkość subsydiów jest nie tylko funkcją lobbingu politycznego, ale także (jeśli nie przede wszystkim) funkcją zawodności rynku dotyczących dóbr publicznych i asymetrii informacji. Przeprowadzone badania pokazały, że udział czystej renty politycznej w rachunku wyników gospodarstw rolnych zależy od typu struktury agrarnej. Co ciekawe jednak, mechanizm rent-seeking, mimo globalnego układu cen rolnych, różni się znacząco w zależności od struktury agrarnej. (abstrakt oryginalny)

7

Renta ekonomiczna a przewaga konkurencyjna przedsiębiorstwa

63%

Światowiec-Szczepańska J.

Ekonomista

|

2012

|

nr 2

203-226

Przewaga konkurencyjna przedsiębiorstwa związana z osiąganiem ponadprzeciętnej rentowności odwołuje się do rozwiniętej w teorii ekonomii koncepcji renty ekonomicznej. Rozpatrywanie przewagi konkurencyjnej przez pryzmat poszukiwania renty wydaje się być szczególnym przejawem konwergencji nauk o zarządzaniu oraz ekonomii na poziomie mikroekonomicznym. Koncepcja renty ekonomicznej może pełnić rolę klucza ułatwiającego systematyzację już istniejących i nowopowstających koncepcji dotyczących tworzenia przewagi konkurencyjnej przedsiębiorstw. Podejście to wydaje się być szczególnie przydatne w kontekście wzrostu złożoności budowy przewagi w sieciach przedsiębiorstw. (skrócony abstrakt oryginalny)

8

Interwencjonizm rolny: pogoń za rentą a wybór publiczny lub korygowanie rynku

63%

Czyżewski B., Matuszczak A.

Ekonomista

|

2016

|

nr 5

674-703

Powszechnie uważa się, że interwencjonizm rolny jest wypłacaniem rent politycznych na rzecz rolników. Autorzy próbują pokazać, że koncepcja renty politycznej znana z teorii rent-seeking nie jest adekwatna do oceny polityki rolnej. Kwalifi kacja całości subsydiów dla rolnictwa jako rent politycznych jest nieuzasadniona, ponieważ część z nich stanowi płatność za dobra publiczne lub kompensację niedoskonałości rynku. Autorzy proponują metodologię pomiaru tych wielkości, wypełniając lukę w literaturze ekonomii politycznej. Następnie przeprowadzono komparatywną analizę alokacji "czystych" rent politycznych we wspólnej polityce rolnej, wykorzystując macierze input-output dla gospodarstw reprezentatywnych według EUFADN oraz indeksy produktywności całkowitej Hicks-Moorsteena w układzie wszystkich krajów UE-27 w latach 2005-2012. Sformułowano hipotezę badawczą, że renty zrealizowane w rolnictwie UE są funkcją cyklu politycznego, jak również niedoskonałości rynku. Oszacowana "czysta renta polityczna" dla UE-27 ogółem jest o ponad 40% niższa niż wsparcie według powszechnie stosowanego wskaźnika PSE. (abstrakt oryginalny)

9

Implikacje teorii pogoni za rentą dla polityki regulacji

63%

Raczyński M.

Gospodarka Narodowa

|

1999

|

nr 1-2

53-65

Celem artykułu jest wskazanie rozwiązań umożliwiających skuteczne zapobieganie i zwalczanie nadużyć władzy państwa do tworzenia i utrzymywania dominujących pozycji w gospodarce.

10

Pogoń za rentą a transformacja systemowa w Polsce

63%

Raczyński M.

Ekonomista

|

1998

|

nr 2-3

211-226

Kwestie monopolu i strat społecznych powodowanych przez ograniczenie konkurencji rynkowej ujmowane są w ekonomii co najmniej na dwa sposoby. Tradycyjnie monopol uznawany jest za jedną z niesprawności rynku, a temu zazwyczaj towarzyszy postulat interwencji państwa w celu skorygowania wadliwie działającego mechanizmu rynkowego. W drugim ujęciu monopol pojmowany jest jako wynik restrykcji nałożonych przez władzę na swobodę działalności gospodarczej, ograniczających konkurencję i przynoszących straty społeczeństwu. Prezentowany artykuł nawiązuje do drugiego spośród tych nurtów badań.

11

Oligarchia w Polsce - dlaczego jej nie ma?

63%

Bałtowski M., Sękowski S.

Sprawy Międzynarodowe

|

2020

|

nr 4

19-38

Pośród dwudziestu kilku państw postsocjalistycznych Polska jest jednym z nielicznych, a na pewno jedynym dużym i znaczącym, w którym po ponad trzydziestu latach transformacji nie istnieje oligarchia. Niniejsze opracowanie jest próbą wyjaśnienia tej szczególnej cechy ustrojowych i gospodarczych przemian nad Wisłą. Artykuł składa się z trzech części. Pierwsza prezentuje teoretyczno- -metodologiczne ramy dalszej analizy: definicje i klasyfikacje oligarchii oraz systemów oligarchicznych we współczesnym świecie, a także krótki przegląd literatury przedmiotu i stanu wiedzy. W części drugiej wyjaśniamy, dlaczego w Polsce nie ma systemu oligarchicznego, wiążąc ten fakt ze szczególnymi elementami socjalistycznego dziedzictwa oraz modelem, jaki rodzima transformacja gospodarcza i prywatyzacja przyjęły w pierwszych latach przemian ustrojowych. W części trzeciej przedstawiamy dwa paradoksy związane z kwestią oligarchizacji gospodarki postsocjalistycznej oraz - pośrednio - z oceną polskiej ścieżki transformacji gospodarczej i ustrojowej. Ukazujemy, że oligarchia oraz relatywnie duży sektor przedsiębiorstw państwowych (dalej: pp) determinują dwa różne modele pogoni za rentą. (fragment tekstu)

12

Próby empirycznego pomiaru zjawiska pogoni za rentą

63%

Raczyński M.

Gospodarka Narodowa

|

1995

|

nr 4

33-37

13

Polityczna pogoń za rentą: peryferyjna czy strukturalna patologia polskiej transformacji?

51%

Zybertowicz A., Pilitowski B.

Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy

|

2009

|

z. nr 14

110-132

Analiza prowadzona jest za pomocą narzędzi używanych w ramach dwóch obszarów teorii wyboru publicznego: teorii pogoni za rentą oraz ekonomicznej teorii grup interesów. Celem tekstu jest uzasadnienie następującej hipotezy: Państwo polskie nie jest w stanie prowadzić konsekwentnie pro wzrostowej, służącej rozwojowi zrównoważonemu polityki gospodarczej, bez podjęcia otwartej konfrontacji z grupami interesów, które polityczną pogoń za rentą realizują korzystając m.in. z zasobów specyficznych dla dwóch ważnych instytucji państwa: służb specjalnych oraz sądownictwa. Przezwyciężenie istotnych ograniczeń polskiego potencjału rozwojowego nie jest możliwe zatem bez działań stricte politycznych polegających na odsłonięciu i przezwyciężeniu konfliktu w obrębie szeroko rozumianej maszynerii państwa. Ponieważ konflikt ten dotyczy rdzeniowych instytucji państwa, można mówić, że wchodzące w grę patologie mają charakter strukturalny, a nie jedynie peryferyjny dla dynamiki systemu. (abstrakt oryginalny)

14

Społeczne koszty monopolu w świetle teorii pogoni za rentą

51%

Raczyński M.

Ekonomista

|

1994

|

nr 6

791-803

15

Czynnik instytucjonalny w różnych nurtach teorii ekonomii.Część II

45%

Stanek Z.

Kwartalnik Historii Myśli Ekonomicznej / Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

|

2010

|

nr 4

65-109

W ostatnim okresie następuje przyspieszenie rozwoju różnych nurtów ekonomii instytucjonalnej, w coraz większym też stopniu czynniki instytucjonalne są uwzględniane - choć nadal w sposób dalece niewystarczający - w ekonomii głównego nurtu. Przyspieszenie to w dużym stopniu wiąże się ze zjawiskami kryzysowymi we współczesnej gospodarce światowej. Powstają pytania o potrzebie nowego paradygmatu w teorii ekonomii; kwestionowane są zwłaszcza założenia metodologiczne ekonomii neoklasycznej, mającej decydujący wpływ na ekonomię głównego nurtu. W ramach ekonomii instytucjonalnej trwa proces swoistej "syntezy w ramach ekonomii instytucjonalnej". Prezentowany tekst ma charakter historyczny, powstał w latach 2004-2005, czyli poprzedzających kryzys finansowy i gospodarczy, nie zawarto w nim zatem problemów teoretycznych i praktycznych z tym związanych. Kwestia ta może stanowić trzecia część cyklu prezentowanych artykułów.

16

Aktywne poszukiwanie renty. Teoria. Przykłady historyczne. Przejawy w polskiej gospodarce lat dziewięćdziesiątych

38%

Sztaba S.

Monografie i Opracowania / Szkoła Główna Handlowa

|

2002

|

nr 501

167

Przedstawiono różnorodne wątki teoretyczne związane z pojęciem aktywnego poszukiwania renty, wywodzące się ze współczesnego instytucjonalizmu (w jego ramach omówiono teorie regulacji, ekonomiczne teorie polityki i biurokracji). Zaprezentowano teorię aktywnego poszukiwania renty oraz ustalenia teoretyczne pokazujące możliwe sposoby przeciwdziałania temu zjawisku. Przedstawiono skróconą historię aktywnego poszukiwania renty w różnych fazach rozwoju gospodarki kapitalistycznej, merkantylizmie, kapitalizmie wolnokonkurencyjnym, współczesnym kapitalizmie krajów słabo rozwiniętych i gospodarce socjalistycznej. Zanalizowano metody i skutki aktywnego poszukiwania renty we współczesnych krajach rozwijających się, na przykładzie gospodarki Peru oraz gospodarki socjalistycznej. Następnie omówiono aktywne poszukiwanie renty w Polsce w okresie transformacji, uwzględniając likwidację pośrednich struktur zarządzania, ewolucję ustawodawstwa przeciwmonopolowego, obszary ochronnej regulacji świadczonej przez organy państwa dla grup interesów (koncesje, pomoc finansowa państwa, normy techniczne i protekcjonizm), a także podaż usług regulacyjnych świadczonych przez polityków i urzędników. Na koniec przedstawiono propozycje najważniejszych zmian w konstytucji i wybranych ustawach, które wpłynęłyby na ograniczenie aktywnego poszukiwania renty w Polsce.