Wyniki wyszukiwania - BazEkon

1

Schengen jako wyzwanie dla teorii integracji europejskiej

100%

Trojanowska-Strzęboszewska M.

Przegląd Europejski

|

2018

|

nr 3

11-41

Celem artykułu jest przedstawienie możliwości konceptualizacji ważnego i nieoczywistego, a przez to trudnego do wyjaśnienia europejskiego fenomenu integracji schengeńskiej. Obrazując wieloznaczność definicyjną tego określenia oraz odwołując się do wyników przeglądu literatury przedmiotu, wskazano na istnienie deficytów pogłębionych analiz eksplanacyjnych tego pola europejskiej integracji. Propozycją, która może służyć przezwyciężeniu tej sytuacji jest odwołanie się do teorii integracji europejskiej. Na podstawie tych teorii zostaną przedstawione trzy zasadnicze poziomy teoretyzowania, na których można konceptualizować procesy integracyjne zachodzące w strefie Schengen. Na każdym z tych poziomów zagadnienie to będzie analizowane w odmienny sposób, jako: 1) swoisty proces integracji; 2) model terytorialności; 3) projekt zarządzania granicami. Każde z tych ujęć posiada odrębne ramy i założenia teoretyczne, wykorzystuje inny aparat pojęciowy i formułuje odmienne pytania badawcze.(abstrakt oryginalny)

2

Prawny oraz organizacyjny wymiar funkcjonowania strefy Schengen

80%

Kozłowski K.

Studia BAS

|

2017

|

nr 3 (51) Wyzwania dla integracji europejskiej

137-157

Celem niniejszego opracowania jest omówienie normatywnej podstawy funkcjonowania dorobku Schengen, zarówno na poziomie pierwotnego i wtórnego prawa UE, jak też polskiej drogi prowadzącej do przyjęcia tego acquis. Zakresem omówienia objęte są także instytucjonalne ramy realizacji zadań Schengen, w tym rola i zadania agencji wykonawczych Frontex oraz EASO. Opracowanie obejmuje również wskazanie podstawowych zadań towarzyszących działaniu systemów SIS II, VIS oraz EUROSUR. Osobny zakres rozważań został poświęcony jednemu z kluczowych zagadnień dla prawnego aspektu funkcjonowania strefy Schengen, to jest regulacji dotyczących ochrony danych osobowych.(fragment tekstu)

3

Swoboda przepływu osób w ramach Unii Europejskiej

80%

Synowiec E.

Wspólnoty Europejskie

|

1997

|

nr 4

31-40

Autorka omawia ustawodawstwo UE dotyczące kwestii przepływu osób w ramach krajów członkowskich. Przedstawia zasady kształcenia i szkolenia zawodowego w Unii Europejskiej, uprawnienia emerytalne w ramach tego ugrupowania oraz zasady przepływu pracowników z krajów trzecich.

4

Ekonomiczny i kulturowy wymiar funkcjonowania strefy Schengen

80%

Cesarz M.

Przegląd Europejski

|

2018

|

nr 3

141-158

Przedmiotem publikacji jest analiza funkcjonowania strefy Schengen w wymiarze gospodarczo-społecznym oraz kulturowym. Osadzony w interdyscyplinarnym nurcie studiów europejskich tekst przyjmuje perspektywę analityczną neofunkcjonalizmu, prezentując strefę Schengen jako dopełnienie rynku wewnętrznego oraz konstruktywizmu, podkreślającego rolę idei jako mechanizmu kształtującego poczucie tożsamości i wspólnotowości. Konkluzje potwierdzają pozytywny wpływ strefy Schengen na wzrost gospodarczy, jednak korzyści nie rozkładają się równomiernie wśród państw członkowskich. Układ Schengen usprawnia też wymianę kulturową i jest uznawany za największe osiągnięcie projektu integracyjnego. Pogłębia on też efekt izolacji względem państw trzecich, niemniej jego zniesienie oznaczałoby poważne koszty w sensie ekonomicznym i wpłynęłoby negatywnie na styl życia i swobodę przemieszczania się Europejczyków.(abstrakt oryginalny)

5

Droga Polski do Schengen - osiągnięcia i wyzwania w zakresie zmiany systemu ochrony granicy zewnętrznej UE

80%

Suduł R.

Przegląd Europejski

|

2018

|

nr 3

123-140

Autor analizuje w artykule problem funkcjonowania granic zewnętrznych Rzeczypospolitej Polskiej w strefie Schengen. Tekst sytuuje się w obszarze nauk o polityce. Autor omawia zmiany systemu ochrony granicy państwowej Rzeczypospolitej Polskiej, wynikające z integracji Rzeczypospolitej Polskiej z Unią Europejską, w szczególności ze strefą Schengen. Celem podstawowym artykułu jest analiza zakresu i rodzaju przedsięwzięć organizacyjnych i administracyjno-logistycznych w zakresie ochrony granicy po przystąpieniu Polski do strefy Schengen. W pierwszej kolejności scharakteryzowano zmiany systemu zarządzania granicą państwową oraz sposobów funkcjonowania służb granicznych w związku z akcesją do UE. Analizie zostały również poddane unijne wymogi zarówno w zakresie wzmocnienia infrastruktury granicznej, jak i systemu współpracy instytucji odpowiedzialnych za bezpieczeństwo granic. W efekcie przystąpienie Rzeczypospolitej Polskiej do strefy Schengen wiązało się z całkowitą zmianą strategii zarządzania granicami państwa.(abstrakt oryginalny)

6

Układ z Schengen w realiach dezintegracji ładu przestrzennego Europy

80%

Piskozub A.

Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Problemy Transportu i Logistyki

|

2015

|

nr 29 Konkurencja i Kooperacja w Transporcie Samochodowym

95-128

Przedmiotem artykułu są dwojakie konsekwencje przystąpienia Polski w 2009 roku do układu z Schengen. Jako pierwsze następstwo, otwartej przestrzeni znoszącej blokady graniczne, uznano w nim nieuchronność zmian infrastrukturalnych na pograniczach państw sąsiedzkich powiązanych tym układem. Szczegółowego ich przeglądu dokonano na przykładzie pogranicza polsko-niemieckiego. Drugim w kolejności logicznym następstwem tej integracji staje się scalanie regionów historycznych jakie na pograniczach tych istniały, zanim rywalizujące o nie państwa podzieliły je swymi granicami. Wymaga to zupełnie nowego podejścia do tworzenia euroregionów. Ex definitione powinny być nimi tylko regiony historyczne porozrywane granicami państwowymi. Podziały administracyjne, właściwe dla Europy Państw, zostaną wówczas docelowo zastąpione przez regiony historyczne Europy Ojczyzn(fragment tekstu)

7

Problemy funkcjonowania "Schengenlandii"

70%

Wspólnoty Europejskie

|

1996

|

nr 4

18-19

Omówiono problemy funkcjonowania Układu z Schengen w rok po zniesieniu kontroli państwowej.

8

Arrivals of Foreigners to Poland with Particular Emphasis on Visitors from Outside the Schengen Area - Characteristics and Prospects for the Future

61%

Łukasiewicz K.

Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie. Problemy Rolnictwa Światowego

|

2016

|

16(31)

|

z. 4

213-222

Poland is very popular among foreigners. Tourism is an important part of the Polish economy. The share of tourism in GDP remains at a level of 5-6%, with employment estimated at approx. 760 thousand. People (4.7% of the total workforce), with approx. 170-200 thousand. People are employed in activities related to accommodation and food service. Proceeds from the arrivals of foreigners goes back to the year 8-9 billion euros, of which about half is the proceeds of arrivals of foreign tourists. The aim of the article is to present the characteristics of arrivals of foreigners to Poland, with particular emphasis on visitors from outside the Schengen Area. On the basis of statistical data I analysed arrivals of foreign tourists to Poland and presented the changes in the structure of those arrivals. The article also shows the diversity of tourism revenue in the period considered. For this purpose a method of "Desk Research" based on data from Central Statistical Office, Institute of Tourism, Ministry of Sport and Tourism. The article also includes the perspective of the development of inbound tourism. The article presents the results of research conducted in October 2016 in Kiev among 152 respondents. The aim of the study was to collect the information on the attractiveness of Poland for Ukrainian visitors. Convenient sampling method was used to select the survey participants. Diagnostic survey method was used in the study and the direct technique was an interview without previously prepared questions. The results confirm that Ukrainians are willing to visit Poland. (original abstract)

9

Przemieszczanie się osób w strefie Schengen Unii Europejskiej

61%

Ślusarczyk Z.

Zarządzanie Innowacyjne w Gospodarce i Biznesie

|

2017

|

nr 2 (25)

43-59

Celem artykułu jest prezentacja najważniejszych zagadnień związanych z przemieszczaniem się osób w strefie Schengen Unii Europejskiej i uzasadnienie tezy, że polityka imigracyjna UE jest istotną dziedziną regulacji prawnych, uwzględniającą staż członkowski państw oraz współpracę ich służb granicznych, wymogów azylowych i przyznawania obywatelstwa. W artykule scharakteryzowano istotę strefy Schengen i swobodnego przemieszczania się osób, nielegalną imigrację i kontrolę na granicach, system azylowy oraz współpracę służb granicznych i policyjnych. (abstrakt oryginalny)

10

Consequences of Adopting the Schengen Acquis for the Border Traffic Between Poland and Ukraine

61%

Cichórz R., Bilan Y.

Economics & Sociology

|

2008

|

vol 1, nr 1

37-44

The article aims at presenting the social and economic dimension of Schengen regulations, leaving aside its impact on cross-border co-operation. It outlines the legal framework of the Schengen acquis and its impact on Ukrainian-Polish relations in the examined fields. The tightening of these relations is important in view of Ukraine's aim to form a free trade area with the EU and to join the EU at some future point.(original abstract)

11

Znikające granice

61%

Pietkun P.

Gazeta Bankowa

|

2007

|

nr 47

36-37

Unijni ministrowie spraw wewnętrznych zdecydowali 8 listopada o rozszerzeniu strefy Schengen o dziewięć nowych krajów UE, w tym o Polskę. Co to oznacza dla sektora finansowego? Zanim na dobre i jak najbardziej dosłownie znajdziemy się w granicach Unii Europejskiej warto się przyjrzeć, jakie konsekwencje może to mieć dla polskiego kapitału oraz europejskich instytucji finansowych, które już od dawna przygotowywały się do otwartych granic. (abstrakt oryginalny)

12

Wzmocniona wspópraca w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych Unii Europejskiej

61%

Gruszczak A.

Studia Europejskie / Centrum Europejskie Uniwersytetu Warszawskiego

|

2002

|

nr 2

95-115

Artykuł ma na celu przedstawienie zasady wzmocnionej współpracy oraz form jej urzeczywistnienia w odniesieniu do problematyki współpracy międzyrządowej w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych Unii Europejskiej.

13

Projekt SIS-I-4-ALL : Rozszerzenie strefy Schengen o nowe kraje UE

61%

Boguszewski M., Jasiński F., Naumczuk K.

Wspólnoty Europejskie

|

2007

|

nr 6 (187)

8-14

Gdy w grudniu 2001 r. zadecydowano ostatecznie o rozpoczęciu prac nad drugą generacją Systemu Informacyjnego Schengen (SIS II), stało się jasne, że przystąpienie krajów Europy Środkowej i Wschodniej do Unii Europejskiej nie będzie się wiązać z jednoczesnym pełnym stosowaniem przepisów Schengen w tych państwach. Decyzja ta, która określiła charakter najpierw dostosowań przedakcesyjnych, a następnie samego członkostwa, została przyjęta z niezadowoleniem przez państwa kandydujące. Część komentatorów oceniła ją nawet jako doprowadzenie do powstania "drugiej kategorii członków UE", inni zaś wskazując na konieczność realnego zapewnienia wysokiego poziomu ochrony unijnych granic zewnętrznych, uważali wstrzymanie się z pełnym rozszerzeniem Schengen za zasadne. Prawda leżała w zasadzie pośrodku: z jednej strony faktycznie doszło do sytuacji, w której z powodu utrzymania kontroli na granicach z nowymi państwami członkowskimi3 odbiór społeczny akcesji był stosunkowo słabszy, a zasada swobody przepływu osób nie była w pełni realizowana, z drugiej natomiast nowe wyzwania płynące z wdrażania reformy amsterdamskiej w części "uwspólnotowiającej" acquis Schengen oraz reakcja na zamachy terrorystyczne z 11 września 2001 r. sprawiły, że koncepcja wzmocnienia ochrony granic zewnętrznych nabrała szczególnego znaczenia. Prace nad nowym system informacyjnym SIS II oraz proces oceny gotowości nowych państw członkowskich do pełnego stosowania przepisów schengeńskich (tzw. SCHEVAL) skutecznie odsuwały w czasie podjęcie decyzji politycznej w sprawie daty rozszerzenia strefy. (fragment tekstu)

14

Three-Stage Enlargement of the Schengen Area to Include New EU Member States under the Post-Amsterdam Principles

61%

Szachoń-Pszenny A.

Przegląd Europejski

|

2018

|

nr 3

105-121

Artykuł przedstawia najistotniejsze prawne następstwa rozszerzenia strefy Schengen na podstawie zasad poamsterdamskich, które można określić jako trójetapową akcesję do strefy Schengen. Zostały one zdefiniowane w Protokole Schengen i rozszerzone w traktatach akcesyjnych oraz prawie pochodnym UE. Obszarem badawczym są reguły dotyczące włączania nowych państw do obszaru Schengen oraz prawne konsekwencje tego procesu. Stanowią one kluczową reformę strefy Schengen i wyznaczają nowy kierunek rozwoju "obszaru bez granic". W artykule postawiono hipotezę główną i dwie hipotezy cząstkowe. Hipoteza główna zakłada, że zasady poamsterdamskie stały się najważniejszą reformą acquis Schengen, wyznaczając prawną konieczność oraz nowe prawne następstwa rozszerzenia strefy Schengen. Konsekwentnie można postawić dwie hipotezy cząstkowe, że opracowanie zasad poamsterdamskich przyspieszyło rozwój strefy Schengen, a tym samym wzmocniło "obszar bez granic". Druga z hipotez cząstkowych wskazuje, że obszar ten należy rozpatrywać dwuaspektowo, jako obszar prawa i obszar terytorialny, które poprzez realizację zasad poamsterdamskich ulegają stopniowemu ujednolicaniu. Przy zastosowaniu metodologii badań prawnych dokonano analizy prawa pierwotnego UE oraz unijnego prawa pochodnego w zakresie dorobku Schengen inkorporowanego do prawa UE na mocy Traktatu amsterdamskiego (TA).(abstrakt oryginalny)

15

The Schengen Area as An Illustration of the Late Westphalian Order

61%

Moraczewska A.

Przegląd Europejski

|

2018

|

nr 3

45-67

Klasycznymi elementami tworzącymi przestrzeń międzynarodową są podmioty państwowe, suwerenność, terytorium, prawo międzynarodowe i pochodne tych elementów zakorzenione w ładzie wesfalskim. Ich zwornikiem są granice, które porządkują przestrzeń międzynarodową, a zmiany ich położenia, struktury czy zasad przekraczania pociągają za sobą ogromne konsekwencje dla porządku politycznego. Wyznaczniki ładu późnowesfalskiego, którymi są: zmienność, niepewność i pluralizm możliwości, burzą w pewnym wymiarze wypracowane mechanizmy funkcjonowania tych elementów. Zmiany zasad i możliwości funkcjonowania państw w środowisku międzynarodowym powodują często deficyt mechanizmów reakcji na nie i pojawiający się efekt zaskoczenia. Zmianom ulega również istota granic, do których zaliczymy: redefinicję podziału wnętrza państwa i środowiska zewnętrznego, zastępowanie percepcji granicy w kategoriach bariery na rzecz pomostu oraz rozszerzenie praktyk kontroli granic o koncepcję zarządzania granicami. Strefa Schengen urzeczywistnia porządek późnowestfalski, redefiniując pojęcie środowiska wewnętrznego i zewnętrznego, granic państwowych i granic zewnętrznych oraz jest przejawem zmienności, niepewności i sprzeczności. Strefa ewoluowała w wymiarze terytorialnym i prawnym, przechodząc przez fazy wprowadzenia, wzrostu i dojrzałości oraz schyłku, który nie oznacza upadku strefy Schengen, ale niepewność co do uwarunkowań jej działania i jest przejawem koncepcji o "niezdecydowaniu" granic. Obecna faza może stać się punktem zwrotnym w kierunku konwersji strefy Schengen, niosąc ze sobą nowe rozwiązania.(abstrakt oryginalny)

16

Plan działania w zakresie wdrażania acquis Schengen

51%

Jasiński F.

Wspólnoty Europejskie

|

2001

|

nr 10 (122)

51-53

Kraje kandydujące do członkostwa w Unii Europejskiej muszą przyjąć w całości dorobek prawny Schengen, możliwie jeszcze w okresie przedczłonkowskim. Schengen acquis stanowi obecnie jeden z najbardziej żywiołowo rozwijających się elementów wspólnotowego porządku prawnego, odnoszący się do wielu dziedzin polityki i obszarów działania Piętnastki, które to konstytuują znaczną część dawnego III filaru Unii Europejskiej - wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych -JHA (justice and home affairs). Elementem porządkującym działania dostosowawcze oraz wspierającym proces rozszerzenia ma być Plan Działania Schengen. Omówiono poszczególne elementy wytycznych "Planu".

17

Umowa stowarzyszeniowa pomiędzy UE a Ukrainą elementem budowy bezpieczeństwa europejskiego : wybrane aspekty swobodnego przepływu osób

51%

Bainczyk M.

Krakowskie Studia Międzynarodowe

|

2016

|

nr 4 Między wolnością a bezpieczeństwem : w poszukiwaniu europejskich priorytetów

29-51

Na podstawie art. 8 TUE Unia Europejska ma budować przestrzeń dobrobytu i dobrego sąsiedztwa. Instrumentem realizacji tego zamierzania jest umowa stowarzyszeniowa. Umowa tego rodzaju obowiązuje tymczasowo również w relacjach UE-Ukraina. Jej istotnym elementem jest budowa przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości (Tytuł III umowy stowarzyszeniowej). Przestrzeń ta skonstruowana została, analogicznie do unijnej polityki PWBS (art. 67 TFUE), wokół swobody przepływu osób, uwarunkowanej współpracą Ukrainy w zakresie zarządzania granicami, migracji, azylu, a także zwalczania i zapobiegania przestępczości. Współpraca ta w grudniu 2015 r. została pozytywnie oceniona przez Komisję Europejską, a efektem tej pozytywnej oceny jest przedłożona w kwietniu 2016 r. inicjatywa prawodawcza Komisji w sprawie zniesienia wiz dla obywateli Ukrainy. Jeśli inicjatywa ta zostanie uchwalona przez Parlament Europejski, a na to wskazują pozytywne raporty komisji parlamentarnych, oraz przyjęta przez Radę, wówczas zniesiony zostanie obowiązek posiadania wiz, jeśli chodzi o pobyty krótkie, tj. do 90 dni. Należy jednak pamiętać, iż zmiana ta nie została powiązania w żaden sposób z prawem do podejmowania pracy przez obywateli Ukrainy w państwach członkowskich UE. Zgodnie z art. 18 umowy stowarzyszeniowej zagadnienie podejmowania pracy jest przedmiotem umów dwustronnych między państwem członkowskim a Ukrainą i prawa krajowego państw członkowskich. Zniesienie wiz dla obywateli Ukrainy stanowi jednocześnie, w świetle statystyk Komisji Europejskiej, największe wyzwanie organizacyjne dla polskich organów władzy państwowej odpowiedzialnych za kontrolę granic oraz imigrację - granica polsko-ukraińska jest najczęściej przekraczanym odcinkiem lądowej granicy wschodniej UE. Tylko w pierwszej połowie 2015 r. została przekroczona 4,7 mln razy. (abstrakt oryginalny)

18

Polska w Porozumieniu Schengen - spostrzeżenia i opinie z pogranicza

51%

Witkowski P.

Barometr Regionalny

|

2009

|

nr 2(16)

71-81

Członkostwo Polski w Unii Europejskiej spowodowało naturalne konsekwencje dalszego pogłębionego procesu integracji w strukturach europejskich. Do jednej z nich należy udział naszego państwa w obszarze Schengen. Spowodowało to zniesienie kontroli na granicach wewnętrznych tego obszaru ale jednocześnie wprowadzone zostały środki uszczelniające granicę zewnętrzną w postaci m. in. regulacji wizowych oraz zaostrzonych procedur kontrolnych realizowanych przez służby graniczne. Sytuacja ta miała i zdaniem autora będzie miała swoje konsekwencje dla mieszkańców terenów pogranicza i osób prowadzących działalność gospodarczą. Przedstawione w publikacji spostrzeżenia i opinie formułowane są na postawie badań ankietowych prowadzonych przez Wyższą Szkołę Zarządzania i Administracji w Zamościu, a głównie w oparciu o analizę badań ankietowych przeprowadzonych wśród mieszkańców Chełma i osób prowadzących w tym mieście działalność gospodarczą. Te drugie badania zostały przeprowadzone przez Wyższą Szkołę Stosunków Międzynarodowych i Komunikacji Społecznej w Chełmie. Wyraźnie zarysowują się dwie tendencje dotyczące osób fizycznych dla, których przyjeżdżający obywatele Ukrainy byli zaopatrzeniowcami w tańsze towary akcyzowe, stwarzając jednocześnie okazję dla prowadzenie, w zasadzie odbywających się na pograniczu lub z naruszeniem prawa, drobnych interesów. Druga grupa to osoby prowadzące oficjalną działalność gospodarczą najczęściej o niewielkim lokalnym wymiarze. W tej grupie wyniki badań są interesujące dając podstawę dla dokonania rozróżnienia na firmy, dla których z jednej strony klientami są tzw. nierejestrowi handlowcy, a drugim przypadku firmy po jednej i drugiej stronie granicy działającej zgodnie z obowiązującym prawem. (abstrakt oryginalny)

19

Fundusz Schengen szansą na rozwój infrastruktury przejść granicznych

51%

Walenia A.

Ekonomika i Organizacja Przedsiębiorstwa

|

2007

|

nr 5

3749

Wdrożenie dorobku prawnego Schengen i spełnienie wszystkich wymagań Konwencji Wykonawczej do Układu z Schengen warunkujących wejście Polski do strefy Schengen jest priorytetowym założeniem rządu i jednocześnie wypełnieniem zobowiązania wynikającego z podpisania przez Polskę Traktatu Akcesyjnego oraz z uzyskania członkostwa w Unii Europejskiej. Wejście do strefy Schengen jest jednym z najistotniejszych zadań realizowanych przez administrację rządową w ostatnich latach oraz planowanych do realizacji na kolejne lata, przy jednoczesnym zaangażowaniu znacznych środków finansowych z funduszy europejskich oraz środków budżetowych. (abstrakt oryginalny)

20

System Informacyjny Schengen drugiej generacji jako nowoczesne rozwiązanie informatyczne

51%

Dragan A.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio G. Ius

|

2015

|

62

|

nr 1

33-53

Strefa Schengen stanowi terytorium, na którym jest zagwarantowany swobodny przepływ osób. Jest obszarem, na którym została zniesiona kontrola graniczna na granicach wewnętrznych oraz stosowane są ściśle określone, jednolite zasady dotyczące kontroli na granicach zewnętrznych. W związku z powstaniem tzw. deficytu bezpieczeństwa na granicach wewnętrznych wdrożono instrumenty kompensujące owo zniesienie kontroli. Wśród najważniejszych należy wymienić utworzenie Systemu Informacyjnego Schengen w 1995 roku. Uległ on jednak przekształceniu w 2013 roku w System Informacyjny Schengen drugiej generacji w związku z powstaniem nowych i wzrostem już istniejących zagrożeń będących efektem głównie zwiększenia liczby państw członkowskich strefy Schengen. System ten jest obecnie jednym z nadrzędnych instrumentów umożliwiających transgraniczną wymianę danych o osobach i przedmiotach stanowiących zagrożenie dla bezpieczeństwa, zdrowia oraz porządku publicznego. Zapewnia organom wyznaczonym przez kraje (strony porozumienia) dostęp do baz danych gromadzących wpisy dzięki zautomatyzowanej procedurze wyszukiwania. System Informacyjny Schengen drugiej generacji jest złożony z systemu centralnego i podległych mu systemów krajowych w poszczególnych państwach członkowskich, co ma się przyczynić do zapewnienia wysokiego poziomu bezpieczeństwa obywateli Unii Europejskiej oraz strefy Schengen. (abstrakt oryginalny)