Cel. Przedstawienie zakresu funkcjonowania trzeciego sektora w gospodarce turystycznej, wskazanie stosowanych metod oceny jego oddziaływania na rynek turystyczny, analiza możliwości uwzględnienia efektów ekonomicznych tej działalności w dotychczas stosowanych sposobach pomiaru gospodarczego znaczenia turystyki, w tym w RST. Metoda. W opracowaniu zastosowano podejście dedukcyjne oparte na literaturze przedmiotu oraz pokazujące, na ile uregulowania i zalecenia metodologiczne organizacji międzynarodowych, odnoszące się do całej gospodarki, mogą być wykorzystane w obszarze turystyki. Wykorzystano również dane urzędów statystycznych oraz wyniki badań empirycznych przeprowadzonych w jednostkach trzeciego sektora w Polsce. Szczególną rolę odegrały dane z badań zrealizowanych przez Stowarzyszenie Klon/Jawor na ogólnopolskiej, reprezentatywnej próbie 3800 jednostek. Na potrzeby artykułu z badania tego wyselekcjonowano bazę danych odnoszących się do organizacji non profit działających w obszarze turystyki i rekreacji. Wyniki. W opracowaniu wskazano i scharakteryzowano takie metody oceny efektów ekonomicznych trzeciego sektora, jak rachunki satelitarne instytucji pozarządowych, włączenie sektora ngo do satelitarnych rachunków branżowych (np. rachunku satelitarnego turystyki) oraz obserwacje statystyczne w formie doraźnych badań lub stale działających obserwatoriów. Wskazano również szereg trudności, m.in. co do pełnej identyfikacji podmiotów trzeciego sektora i zakresu ich działania, luk informacyjnych w odniesieniu do tych jednostek, które nie są w dostatecznym stopniu zinstytucjonalizowane oraz odnośnie do wartości pracy społecznej. Oszacowano wartość pracy wolontariuszy w ramach organizacji zajmujących się sportem, turystyką, rekreacją i hobby; stanowiła ona ok. 14% łącznego wolumenu wolontariatu (tj. 21,4 tys. etatów o wartości pracy ok. 728 mln zł), natomiast w ważnym dla turystyki obszarze, jakim jest kultura i sztuka, odpowiednio 12,2 tys. etatów o wartości pracy ok. 420 mln zł. Ograniczenia badań i wnioskowania. Wykorzystane badania empiryczne są oparte na reprezentatywnej próbie organizacji pozarządowych. Mimo dużej liczby zbadanych jednostek nie można ich jednak uznać za w pełni reprezentatywne dla obszaru turystyki; w analizie uwzględniono wszystkie jednostki wskazujące turystykę i rekreację, które znalazły się w próbie. Implikacje praktyczne. Artykuł nie ma bezpośrednich implikacji praktycznych, aczkolwiek sformułowane wnioski mogą być wykorzystane do doskonalenia narzędzi oceny efektów ekonomicznych trzeciego sektora w obszarze turystyki. Oryginalność. W dotychczasowych badaniach nie jest podejmowany problem szacowania efektów ekonomicznych trzeciego sektora w obszarze turystyki. Rodzaj pracy. W artykule zaprezentowano zarówno koncepcje teoretyczne, jak i wyniki badań empirycznych. (abstrakt oryginalny)