Deficyty budżetowe oraz długi publiczne należą do kluczowych problemów rozważnych w nauce ekonomii, zarówno z normatywnego jak i pozytywnego punktu widzenia. Prezentowane w niniejszym opracowaniu polityczno - instytucjonalne modele zadłużenia publicznego bazują na preferencjach polityków oraz wyborców, manifestujących się w zasadzie niezależnie od kształtu instytucji politycznych oraz budżetowych, w których realizowana jest polityka fiskalna. Do grupy tej zaliczamy modele odwołujące się do "iluzji fiskalnej" oraz asymetrycznych polityk stabilizacyjnych, model "wyborczego cyklu budżetowego", model cyklu partyjnego, modele odwołujące się do redystrybucji międzygeneracyjnej, model długu publicznego jako zmiennej strategicznej, łączącej obecny rząd z następnymi. Zarówno model iluzji fiskalnej i asymetrycznych polityk stabilizacyjnych, jak też pierwotna wersja modelu "wyborczego cyklu budżetowego" bazują na założeniu o uleganiu przez wyborców myopii oraz adaptacyjnym charakterze ich oczekiwań. Model "wyborczego cyklu budżetowego" da się również utrzymać, nawet gdy wyborcy nie ulegają miopii lecz są nie w pełni poinformowani. Zgodnie z modelem cyklu partyjnego politycy opierają swoje decyzje wyłącznie na preferencjach swoich partii oraz wyborców wspierających je, a nie preferencjach wszystkich obywateli. Model cyklu partyjnego implikuje zatem, iż deficyty budżetowe będą wyższe w okresach rządów lewicy, a niższe gdy władzę sprawuje prawica. Modele odwołujące się do redystrybucji międzygeneracyjnej wskazują, iż egoistyczna generacja może głosować za polityką zwiększającą obciążenia podatkowe przyszłych generacji. Sprawia to postawa biedniejszych obywateli opowiadających się za generowaniem deficytu budżetowego, poprzez który mogą oni pośrednio pożyczać środki od przyszłych pokoleń. Jako że społeczeństwo w większości składa się z biednych, wybory publiczne prowadzą do akumulacji zadłużenia państw demokratycznych. Modele zastosowania długu publicznego jako zmiennej strategicznej, łączącej obecny rząd z następnymi wskazuje, iż polityka długu publicznego realizowana przez obecny rząd narzuca ograniczenia na wybory dokonywane przez następny gabinet. Nabiera to szczególnego znaczenia, jeśli obecny oraz przyszły rząd mają zdecydowanie odmienne preferencje w zakresie wielkości, bądź struktury wydatków publicznych. Wszystkie omówione modele wniosły istotny wkład w rozwój ekonomiki zadłużenia publicznego. W większości przypadków trudno jednak o w pełni wiarygodne empiryczne potwierdzenie ich poprawności. Wynika to po części z obiektywnych trudności z adekwatnym pomiarem analizowanych zjawisk (preferencji politycznych, czy nastawienia ideologicznego). Wydaje się, iż nie rezygnując z poszukiwań innych polityczno - instytucjonalnych modeli kształtowania się długu publicznego (modele odwołujące się do instytucji politycznych oraz instytucji budżetowych) należy również w dalszym ciągu podejmować próby weryfikacji empirycznej modeli prezentowanych w niniejszym artykule. (fragment tekstu)
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.