Podejmowanie decyzji w warunkach niepewności

• Autorzy: Stanisław Heilpern
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Przedmiotem pracy jest analiza procesów podejmowania decyzji w warunkach niepewności. Szczególny nacisk położono na matematyczny opis warunków zewnętrznych towarzyszących podejmowaniu decyzji, czyli na opis przestrzeni stanów natury. Jest to nowe pojęcie wprowadzone w celu zwiększenia zakresu modelowania niepewności i stworzenia warunków do pełniejszej analizy decyzyjnej. Do badania rozkładów niepewności wykorzystano elementy klasycznej teorii rachunku prawdopodobieństwa wzbogaconej o teorię zbiorów losowych oraz teorię zbiorów rozmytych.

EN

The aim of this book is the analysis of decision making under uncertainty, especially with regard to representation of space of states of nature. The distribution of uncertainty - the mathematical model of different kind of uncertainty - is a basic notion of our paper. It reflects the state and character of our knowledge of space of states of nature. The main distributions of uncertainty: distribution of probability, belief structures, fuzzy sets, the families of probability measures and the fuzzy families of probability measures are studied. The basic relationships between different distributions of uncertainty and the problem of combining and updating them are presented too. The optimal decision is treated as decision maximizing the expected payoff. The methods of deriving of expected payoff under different distributions of uncertainty are presented. The expected payoff depends on the kind of distributions of uncertainty. The choice of optimal decision is based on a selection function taking into account the proclivity of the decision maker to risk and assurance. The problem of representation of uncertainty knowledge in expert systems and decision support systems is mentioned. The book contains the numerous economical examples showing the potential possibility of application the theory in practical decision problems. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Podejmowanie decyzji; Proces podejmowania decyzji; Decyzje optymalne; Podejmowanie decyzji gospodarczych; Podejmowanie decyzji w warunkach niepewności; Modelowanie niepewności; Modele matematyczne; System doradczy; Rozprawa habilitacyjna

EN

Decision making; Decision making process; Optimal decisions; Business decisions; Decision making under uncertainty; Modeling uncertainty; Mathematical models; Advisory system; Habilitation thesis

• Czasopismo: Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu. Seria : Monografie i Opracowania (nr 100)
• Rocznik: 1992
• Numer: nr 619
• Strony: 156

Twórcy

autor

Stanisław Heilpern

Bibliografia

• Arstein Z., Vitale R.A.: A strong law of large numbers for random compact sets. The Annals of Probability 1975 No. 3.
• Baldwin J., Guild N.: Comparison of Fuzzy sets on the same decision space. Fuzzy Sets and Systems 1979 No. 2
• Billingsley P.: Prawdopodobieństwo i miara. Warszawa: PWN 1987.
• Błaszczak-Przybycińska I.: Zastosowanie zbiorów rozmytych do analizy zjawiska ubóstwa. "Wiadomości Statystyczne" 1991 nr 12.
• Bonissone P., Decker K.S.: Selected uncertainty calculi and granularity: an experiment in trading-off precision and complexity. W: Uncertainty in artificial intelligence. Vol. 4. Red. Kanal L.N., Lemmer J.F. Amsterdam: North-Holland 1986.
• Bortolan G., Degani R.: A review of some methods for ranking fuzzy subsets. Fuzzy Sets and Systems 1985 No. 15.
• Buchaman B.G., Shortliffe C.H.: Rule-Based Expert Systems; The MYCIN Experiments of the Stanford Heuristic Programming Project. New York: Addison-Wesley 1984.
• Bukietyński W.: Niektóre zagadnienia optymalizacji dyskretnej. Wrocław: AE 1975. Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu nr 75.
• Chanas S.: Wybrane problemy badań operacyjnych z rozmytymi parametrami. Wrocław: PW 1988. Prace Naukowe Instytutu Organizacji i Zarządzania Politechniki Wrocławskiej nr 47. Seria: Monografie nr 15.
• Chanas S. (i in.): Ranking fuzzy numbers in the setting of random sets. Technical Report No. 90-1-1, DESCAI, Universidad de Granada 1990.
• Chanas S., Floridewicz B.: Deriving expected values from probabilities of fuzzy subsets. European Journal of Operational Research 1991 No. 50.
• Chanas S., Heilpera 5.: Single value simulation of fuzzy variable - some further results. Fuzzy Sets and Systems 1989 No. 32.
• Chanas S., Nowakowski M.: Single value simulation of fuzzy variable. Fuzzy Sets and Systems 1988 No. 25.
• Charniak E., McDermott D.: Introduction to Artificial Intelligence. New York: Addison-Wesley 1985.
• Chen S.H.: Fuzzy linear combination of fuzzy linear functions under extension principle and second function principle. Tamsui Oxford J. of Management Science 1985 No. 1.
• Dempster A.P.: Upper and lower probabilities induced by a multivalued mapping. Ann. Math. Stat. 1967 No. 38.
• Diaconis P., Zabell S.L.: Updating subjective probability. J. of the Amer. Stat Ass. 1982 No. 77.
• Dubois D., Prade H.: Decision making under fuzzines. W: Advances in fuzzy set theory and application. Red. Gupta M.M., Ragade RJC, Yager R. Amsterdam: North-Holland 1979.
• Dubois D., Prade H.: Fuzzy Sets and Systems - Theory and Applications. New York; Academic Press 1980.
• Dubois D., Prade H.: On several representation of an uncertain body of evidence. W: Fuzzy Information and Decision Processes. Red. Gupta M.M. New York: North-Holland 1982.
• Dubois D., Prade H.: The mean value of fuzzy number. Fuzzy Sets and Systems 1987 No. 24.
• Dubois D., Prade H.: Decision evaluation methods under uncertainty and imprecision. W: Combining Fuzzy Imprecision with Probabilistic Uncertainty in Decision Making. Red. Kacprzyk J., Fedrizzi M. Lecture Notes in Economics and Mathematic Systems 1988 Vol. 310.
• Duda R., Gashing J., Hart I.: Model design in the Prospector consultant system for mineral exploration. W: In Expert Systems in the Microelectronic Age. Red. Michie D. Edinburgh: UN Press 1979.
• Ellsberg D.: Risk, ambiguity and Savage axioms. Quarterly Journal of Economics 1961 No. 75.
• Gale D.: Teoria liniowych modeli ekonomicznych. Warszawa: PWN 1969.
• Goodman I.R.: Fuzzy sets as equivalence classes of random sets. W: Recent Developments in Fuzzy Sets and Possibility Theory. Red. Yager R.R. New York: Pergamon Press 1982.
• Goodman I.R.: Some new results concerning random sets and fuzzy sets. Information Sciences 1984 No. 34.
• Greń J.: Gry statystyczne i ich zastosowanie. Warszawa: PWE 1972.
• Grosof B.N.: Evidential confirmation as transformed probability. W: Uncertainty in Artificial Intelligence. Kannal L.N., Lemmer J.F. Amsterdam: North-Holland 1986.
• Heilpern S.: Fuzzy mapping and fixed point theorem. J. Math. Anal. and Appl. 1981 No. 83.
• Heilpern S.: Rozmyte odwzorowania. "Matematyka Stosowana" 1983 nr XXII.
• Heilpern S.: Zbiory rozmyte a zbiory losowe. "Przegląd Statystyczny" 1987 nr 3.
• Heilpern S.: Matematyczne metody wnioskowania w warunkach niepewności. Wrocław: AE 1988. Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu nr 413.
• Heilpern S.: Zastosowanie analizy wielkości przybliżanych do modeli ekonomii matematycznej. W: Metody optymalizacyjne i ich zastosowanie w gospodarce narodowej. Katowice: AE 1988.
• Heilpern S.: Wielkości przybliżone w analizie kosztów. W: Rachunki problemowe kosztów i wyników wspomagane mikrokomputerem. Red. Kwiecień M. Wyd. 2. Wrocław: AE 1989.
• Heilpern S.: Fuzzy number and interval random sets. Tamsui Oxford Journal of Management Sciences 1989 No. 4-5.
• Heilpern S.: Evidence induced by linguistic probability. W: Proceedings of the Tenth European Meeting on Cybernetics and Systems Research, Vienna 1990.
• Heilpern S.: Interval random sets and entropy. Fuzzy Sets and Systems 1990 No. 35.
• Heilpern S.: Some representation of random sets. Fasciculi Mathematici 1990 nr 19.
• Heilpern S.: The expected value of fuzzy number. Fuzzy Sets and Systems 1992 No. 47.
• Jain R.: A procedure for multiple-aspect decision making using fuzzy sets. Int. J. Systems Science 1977 No. 8.
• Jaffray J.-Y.: Linear utility theory for belief functions. Operations Research Letters 1989 No. 8.
• Jaffray J.-Y.: Bayesian updating, 1991 (nie opublikowany maszynopis).
• Jajuga K.: Statystyczna teoria rozpoznawania obrazów. Warszawa: PWN 1990.
• Jakubczyc An algebraic verification of the guru's certainty factors. W: Informatyka. Wrocław: AE 1990. Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu nr 516.
• Jeffrey R.: The logic of decision. New York: McGraw-Hill 1965.
• Kacprzyk J.: Zbiory rozmyte w analizie systemowej. Warszawa: PWN 1986.
• Kandel A., Heshmathy B.: Using fuzzy linear regression as forecasting tool. W: Fuzzy Logic in Knowledge - Based Systems Decision and Control. Red. Gupta M.M., Yamakawa T., Amsterdam: North-Holland 1988.
• Kim K., Park K.S.: Ranking fuzzy numbers with index of optimizm. Fuzzy Sets and Systems 1990 No. 35.
• Klement E.P., Lowen R., Schwychla W.: Fuzzy probability measures. Fuzzy Sets and Systems 1981 No. 5.
• Klement E.P.: Construction of fuzzy a-algebra using triangular norms. J. Math. Annal. Appl. 1982 No. 54.
• Krawczyk S.: Matematyczna analiza sytuacji decyzyjnych. Warszawa: PWE 1990.
• Kullback S.: Information theory and statistic. Princeton: University Press 1968.
• Kuratowski K., Mostowski A.: Teoria mnogości. Warszawa: PWN 1978.
• Lehtimaki A.: A fuzzy decision aid for production control. W: Preprints of Second IFSA Congress. Tokyo 1987.
• Luce R., Raiffa H.: Gry i decyzje. Warszawa: PWN 1964.
• Martos B.: Nonlinear Programming. Theory and Methods. Budapest Akademiai Kiado 1975.
• Matheron G.: Random Sets and Integral Geometry. New York: Wiley 1975.
• Moore R.E.: Interval Analysis. New York: Englewood Cliffs 1966.
• Negoita C.V., Ralescu D.A.: Applications of fuzzy sets to systems analysis. Stuttgart Birhauser Verlag 1975.
• Orlovsky S.A.: Decision-making with a fuzzy preference relation. Fuzzy Sets and Systems 1978 No. 1.
• Osborn B., Zickefoose W.H.: Building expert systems from the ground up, AI Expert 1990, May.
• Ostasiewicz W.: Zastosowanie zbiorów rozmytych w ekonomii. Warszawa: PWN 1986.
• Parthasarathy K.R.: Probability Measures on Metric Spaces. New York: Academic Press 1967.
• Pedersen K.: Expert systems programming, practical techniques for rule based expert systems. New York: Wiley 1989.
• Piasecki K.: Probability of fuzzy events defined as denumerable additivity measure. Fuzzy Sets and Systems 1985 No. 17.
• Prade H.: Synthetic view of approximate reasoning techniques. W: Proceedings of 8th UCAI 1983.
• Rymarczyk M.: System ekspert - nowa jakość w problematyce podejmowania decyzji. W: Komputerowe sterowanie procesów produkcji w kierunku inteligentnych systemów wspomagania decyzji. Wrocław: AE 1990. Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu nr 544.
• Sadowski W.: Decyzje i prognozy. Warszawa: PWE 1977.
• Scheizer B., Sklar A.: Probabilistic metric spaces. New York-Amsterdam: North-Holland 1983.
• Shafer G.: Mathematical theory of evidence. Princeton: University Press 1976.
• Tanaka H., Watada I.: Possibilistic linear systems and their application to the linear regression model. Fuzzy Sets and Systems 1988 No. 27.
• Wald A.: Statistical decision functions. New York: Wiley 1950.
• Yager R.: A procedure for ordering fuzzy subsets of unit interval. Inf. Science 1981 No. 24.
• Yager R.R.: Expected values from probabilities of fuzzy subsets. European Journal of Operational Research 1986 No. 25.
• Zadeh L.A.: Fuzzy sets. Inf. and Control 1965 No. 8.
• Zadeh L.A.: Probability measures of fuzzy events. J. Math. Anal. Appl. 1968 No. 23.
• Zadeh L.A.: The concept of a linguistic variable and its application to approximate reasoning. New York: Elsevier 1973.
• Zadeh L.A.: Fuzzy sets as a basis for theory of possibility. Fuzzy Sets and Systems 1978 No. 1.
• Zadeh L.A..: Fuzzy sets and information granularity. W: Advances in Fuzzy Sets Theory and Applications. Red. Gupta M.M., Ragade R.K., Yager R.R., New York-Amsterdam: North- Holland 1979.
• Zimnocho S.: Reprezentacja wiedzy niepewnej w systemach doradczych. W: Informatyka. Wrocław: AE 1988. Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu nr 441.