Koncepcje i kierunki zmian systemu politycznego w Polsce w latach 1947-1959

• Autorzy: Józef Zarzeczny

Warianty tytułu

Konzeptionen und Richtungen der Änderungen Vom Politischen System in Polen in den Jahren 1947-1959

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Praca składa się z czterech rozdziałów oraz ze wstępu i zakończenia. Analizę rozpoczęto od 1947 r., niewątpliwie obfitującego w ważkie wydarzenia. Dokonał się wówczas zasadniczy zwrot polityczny w kierownictwie PPR, o charakterze unifikacyjnym, powielającym wzorce radzieckie. Stąd geneza pierwszego rozdziału niniejszej pracy, w którym położono nacisk na wykazanie zależności między kształtowaniem się sytuacji wewnątrzpolitycznej w Polsce i w innych krajach socjalistycznych a zaostrzającą się sytuacją międzynarodową. Wypracowane w tym rozdziale ustalenia stały się punktem odniesienia do zawartych w rozdziale drugim konstatacji dotyczących funkcjonowania systemu partyjnego oraz analizy tych projektów i koncepcji, które miały na uwadze reformę rozbudowywanych i hierarchicznie zorganizowanych struktur partii rządzącej. W rozdziale trzecim przedstawiono wysuwane w kręgach zarówno oficjalnych, jak i niezależnych, opiniotwórczych, koncepcje zmian modelowych w gospodarce, w większości negujące praktykę zastępowania praw ekonomicznych decyzjami politycznymi. W następnym rozdziale - czwartym - omówiono zmiany i projekty doskonalące funkcjonowanie państwa i aparatu władzy, ogólne relacje i podział kompetencji między organami przedstawicielskimi i aparatem wykonawczym administracji państwowej oraz koncepcje decentralizacji i samorządności w podejmowaniu decyzji. W zakończeniu podjęto próbę zreferowania i skonstruowania zarysu własnych ocen i wniosków, trafności wysuwanych koncepcji i ich realności w omawianej epoce. Na koniec należy podkreślić, że referowane tu poglądy doktrynalne mają w znacznym stopniu charakter wybiórczy, co wynikało w sposób naturalny z przyjęcia zasady określonej selekcji różnych kwestii związanych z tą wszechstronną problematyką. (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Politologia; System polityczny; Partie polityczne; Świadomość polityczna; Reformy gospodarcze; Gospodarka; Socjologia polityki

EN

Political science; Political system; Political parties; Politics awareness; Economic reforms; Economy; Sociology of politics

• Czasopismo: Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu. Seria : Monografie i Opracowania (nr 100)
• Rocznik: 1994
• Numer: nr 681
• Strony: 209

Twórcy

autor

Józef Zarzeczny

Bibliografia

• Instrukcje i projekty instrukcji КС PZPR w latach 1954-1958.
• Uchwały, projekty uchwał Sekretariatu KС, Biura Organizacyjnego KС, Biura Politycznego, 1949-1956.
• Centralne narady i odprawy w latach 1949-1956.
• Listy KС PZPR do członków KW i KP, do komitetów partyjnych, egzekutyw POP w zakładach pracy w latach 1954-1956.
• Notatki informacyjne oraz tezy dla sekretarzy KС PZPR i członków kierownictwa partyjnego 1955-1959.
• Narady 1954-1958.
• Notatki na posiedzenia, protokoły i wyciągi z protokołów posiedzeń Sekretariatu i Biura Organizacyjnego.
• Narady i odprawy 1949-1952.
• Instrukcje, zarządzenia, wytyczne 1949-1950, 1954-1956.
• Pisma okólne i listy KС, Sekretariatu, Wydziału Organizacyjnego do KW i KP, do egzekutyw KW i KP z lat 1954-1956.
• Uchwały KС 1958-1959.
• Instrukcje KС 1954-1959.
• Protokoły i tezy narad zastępców kierowników wydziałów organizacyjnych KW odbytych w Wydziale Organizacyjnym KС, 1955.
• III Plenum KС w dniach 11-12 listopada 1949, 237/II-2.
• IV Plenum KС w dniach 8-10 maja 1950, 237/II-3.
• VII Plenum KС w dniach 10-20 lipca 1956,237/II-14.
• VIII Plenum KС w dniach 19-21 października 1956, 237/II-17.
• "Dziś i jutro" 1954-1956 (PAX).
• "Kierunki" 1956-1959 (PAX).
• "Nowa Kultura" 1954-1959.
• "Nowe Drogi" 1949-1959 (PZPR).
• "Państwo i Prawo" 1956-1957.
• "Po prostu" 1956-1957.
• "Przegląd Kulturalny" 1955-1959.
• "Tygodnik Demokratyczny" 1956-1957 (SD).
• "Tygodnik Powszechny" 1954-1956 (PAX), 1956-1959 (pod red. J. Turowicza).
• "Więź" 1958-1959 (KIK).
• "Wieś Współczesna" 1957-1959 (ZSL).
• "Zielony Sztandar" 1956-1957 (ZSL).
• "Znak" 1957-1959.
• "Życie i Myśl" 1956 (PAX).
• Archiwum ruchu robotniczego, t. VI. Warszawa 1950.
• Bombicki M.R.: Polski Październik 1956. Początek drogi, Warszawa 1993.
• Centkowski J.: Prasa SD w PL 1945-1973, Warszawa 1976.
• Chłopecki K.: Wspólna polityka rolna w dokumentach PZPR i ZSZ, Warszawa 1984.
• Co się dzieje w ZMP? Warszawa 1956.
• Dyskusja o polskim modelu gospodarczym. Oprac. zbiorowe. Warszawa 1957.
• Gomułka W.: Przemówienia, wrzesień 1957-grudzień 1958, Warszawa 1959.
• Gomułka W.: Przemówienia 1959, Warszawa 1960.
• Historia polityczna Polski odrodzonej 1918-1980. Wybór materiałów i dokumentów. Wyboru dokonał B. Pasierb, Warszawa 1984.
• Kalecki M.: Rady robotnicze a centralizm planowania, "Nowe Drogi" 1956 nr 11-12.
• Kołakowski L.: Pochwała niekonsekwencji. Pisma rozproszone z lat 1955-1968, t. II, Londyn 1989.
• Kuroń J., Modzelewski K.: List otwarty do partii "Dziś. Przegląd Społeczny" 1992 nr 10.
• Lange O.: Wizje gospodarki socjalistycznej. [w:] Wybór pism, Warszawa 1985.
• Lato S., Stankiewicz W.: Programy stronnictw ludowych. Zbiór dokumentów, Warszawa 1969.
• Nasza Unia. Stanowisko SD w podstawowych kwestiach polityczno-ideologicznych w świetle tekstów źródłowych, Warszawa 1959.
• O co walczy SD. Dokumenty partii, Warszawa 1957.
• Październik 1956. Oprac. M. Jaworski, Warszawa 1987.
• PZPR, Zjazdy, posiedzenia plenarne KС. Władze naczelne i sekretarze KW 1948-1982, Warszawa 1983.
• Rakowski M.: Kiedy zaczął się odwrót od Października. Z prywatnego archiwum, "Polityka" 1990 nr 18.
• SD w Polsce Ludowej. Udział Stronnictwa w pracach parlamentu PRL w latach 1944-1968, cz. 1П, Warszawa 1969.
• SD w Polsce Ludowej. Wybór dokumentów z lat 1950-1958, cz. II, 1.1, Warszawa 1970.
• SD w Polsce Ludowej. Wybór dokumentów z lat 1959-1969, cz. II, t. 2, Warszawa 1970.
• Strzelecki J.: Kontynuacje (2), Warszawa 1990.
• 6 lat temu. Kulisy polskiego października, Paryż 1962.
• VI Kongres SD, 15-18 stycznia 1958, Warszawa 1959.
• Wizje gospodarki socjalistycznej w Polsce 1945-1949. Początki planowania. Oprac. H. Jędruszczak, Warszawa 1983.
• Antoszewski A.: Erozja systemu politycznego PRL w latach osiemdziesiątych. Studium procesu, Wrocław 1992.
• Antoszewski A.: Sposób powoływania terenowych organów administracji państwowej (społeczno-polityczne konsekwencje), "Acta Universitatis Wratislaviensis" 1981 nr 515.
• Antoszewski A.: Polityczno-ustrojowe przesłanki efektywności działania rad narodowych, Wrocław 1985.
• Antoszewski A.: Teoretyczne i polityczne problemy realizacji zasady praworządności, Warszawa 1985.
• Bieńkowski W.: Kryzys rolnictwa czy kryzys polityki rolnej? t. 193, Paryż 1970.
• Bieńkowski W.: Motory i hamulce socjalizmu, t. 183, Paryż 1970.
• Bieńkowski W.: Rewolucji ciąg dalszy, Warszawa 1957.
• Bieńkowski W.: Socjologia klęski. Dramat gomułkowskiego czternastolecia, Paryż 1971.
• Barry N. P.: An Introduction to the Modern Political Theory, London 1989.
• Bodnar A.: System polityczny a podłoże historyczne, "Studia Nauk Politycznych" (dalej - SNP) 1981 nr 1.
• Bodio T.: Świadomość polityczna grupy i jednostki, SNP 1989 nr 2.
• Borodziej W.: Od Poczdamu do Szklarskiej Poręby. Polska w stosunkach międzynarodowych 1945-1947, Londyn 1990.
• Braudel F.: Historia i trwanie, Warszawa 1971.
• Brzeziński Z.: Jedność czy konflikty, t. II, Londyn 1964.
• Burda A.: Demokracja i praworządność, Warszawa 1965.
• Chałasiński J.: Drogi i bezdroża socjalizmu w nauce polskiej 1949-1954, "Kultura i Społeczeństwo" 1957 nr 1.
• Ciesielski S.: Niepodległość i socjalizm, Warszawa 1986.
• Czego nie ma w podręcznikach historii? Praca zbior. [brak red.], Gliwice 1991.
• Dymek B.: PZPR 1948-1954, Warszawa 1989.
• Dziak W.: Recepcja idei XX Zjazdu KPZR w krajach realnego socjalizmu, "Edukacj a Polityczna" 1987 nr 10.
• Ehrlich S.: Oblicza pluralizmów, Warszawa 1985.
• Eisler J.: Zarys dziejów Polski 1944-1989, Warszawa 1992.
• Erazmus E., Mżyk K.: Partia a samorząd. [w:] Samorząd społeczny podstawową instytucją demokracji socjalistycznej, Warszawa 1982.
• Fijałkowska B.: Polityka i twórcy (1949-1959), Warszawa 1985.
• Fik J.: O żywą treść demokracji, Warszawa 1957.
• Gliński B.: Zarządzanie w gospodarce socjalistycznej, Warszawa 1985.
• Gospodarka w PL 1944-1955, red. J. Kiliński, Z. Landau, Warszawa 1986.
• Grabski A.F.: Kształty historii, Łódź 1985.
• Gulczyński M.: Reformowanie systemu politycznego PRL, "Państwo i Prawo" 1987 z. 10.
• Hausner J.: Związki władzy ekonomicznej i politycznej w procesie reformy gospodarczej w PRL, SNP 1986 nr 4.
• Interesy i konflikt. Studia nad dynamiką struktury społecznej w Polsce. Praca zbior. red. W. Adamski, Wrocław 1990.
• Jagiełło J.: O polską drogę do socjalizmu, Kraków 1984.
• Jermakowicz J., Krawczyk R.: Reforma jako innowacja społeczna, Warszawa 1985.
• Jedlicki W.: Klub Krzywego Koła, Paryż 1963.
• Johnson P.: Historia świata od roku 1917 do lat 90-tych, Londyn 1992.
• Kaliński J.: Polityka gospodarcza Polski w 1.1948-1956, Warszawa 1987.
• Kersten K.: Polska 1944 - czerwiec 1956. Zarys wydarzeń politycznych, "Zeszyty Historyczne", Warszawa 1981.
• Kersten K.: Polski Październik 1956, "Wiadomości Historyczne" 1981 nr 5.
• Kołakowski L.: Główne nurty marksizmu. Powstanie, rozwój, rozkład, Londyn 1988.
• Kozik Z.: PZPR i problemy polityczne lat 1954-1956, Warszawa 1980.
• Kozik Z.: PZPR w latach 1954-1957, Warszawa 1982.
• Kuciński J.: Front Narodowy w koncepcji PZPR (1951-1956), SNP 1980 nr 3.
• Langer T., Starosta L.: Strategie i mechanizmy przezwyciężania konfliktów społecznych (próba systematyzacji), SNP 1988 nr 3.
• Lea J.F.: Political Consciousness and American Democracy, University Press of Mississippi, Jackson 1982.
• Lutrzykowski A., Zemke J.: PZPR, ZSL i SD w systemie politycznym Polski Ludowej, SNP 1980 nr 2.
• Markiewicz S.: Państwo i Kościół w Polsce, Warszawa 1984.
• Micewski A.: Kardynał Wyszyński, Prymas i mąż stanu, t. I, Paryż 1982.
• Micewski A.: Współrządzić czy nie kłamać? PAX i Znak w Polsce w latach 1945-1976, Kraków 1981.
• Michnik A.: Kościół, lewica, dialog, Warszawa 1983.
• Mieroszewski J.: Ewolucjonizm, Paryż 1964.
• Mieroszewski J.: Polityczne neurozy, Paryż 1967.
• Ossowski S.: Ku nowym formom życia społecznego, Warszawa 1956.
• Pajestka J.: Kształtowanie procesu rozwoju. Racjonalność i manowce polityki, Warszawa 1983.
• Pasierb B.: Życie polityczne na Dolnym Śląsku 1945-1950, Wrocław 1979.
• Political Participation and Democracy in Poland and West Germany, red. G. Meyer, F. Ryszka, Warszawa 1991.
• Postawy i wartości w okresie konfliktu społecznego, red. S. Dzięcielska-Machnikowska, Łódź 1985.
• Ptasiński J.: Drugi zwrot. Gomułka u szczytu powodzenia, Warszawa 1988.
• Ptasiński J.: Pierwszy z trzech zwrotów czyli rzecz o W. Gomułce, Warszawa 1983.
• Raciborski J., Wiatr J.J.: Wybory w PRL - doświadczenia i wnioski, Warszawa 1987.
• Redelbach A.: Centralizacja decyzji politycznych - jej mechanizmy, SNP 1981 nr 4.
• Rudnicki K.: Doktryny polityczne jako przedmiot badań nauki o polityce, SNP 1987 nr 2.
• Rybicki Z.: Jak rodziła się Konstytucja PRL z 1952 r., "Polityka" 1983 nr 30.
• Rykowski Z., Władyka W.: Polska próba. Październik 1956, Kraków 1989.
• Ryszka F.: Nauka o polityce. Rozważania metodologiczne, Warszawa 1984.
• Schaff A.: Aktualne zagadnienia polityki kulturalnej w dziedzinie filozofii i socjologii, Warszawa 1956.
• Sierocki T.: Oskar Lange, Warszawa 1989.
• Skarżyński R.: Geneza pojęcia totalitaryzmu w interpretacjach kręgu cywilizacji zachodniej, "Edukacja Polityczna" 1986 nr 8.
• Skrzydło W.: System partyjny w PRL i jego wyraz w ustroju politycznym państwa, "Państwo i Prawo" 1959 nr 7.
• Słabek H.: Wokół socjalizacji polskiego rolnictwa. Polityka i spory (1956-1964), "Z pola walki" 1987 nr 1.
• Sprawozdanie z prac komisji KС PZPR powołanej dla wyjaśnienia przyczyn i przebiegu konfliktów społecznych w dziejach Polski Ludowej, "Nowe Drogi" 1983 [zeszyt specjalny].
• Studia nad Rządem PRL w latach 1950-1980, pod red. M. Rybickiego, Warszawa 1985.
• Stypułkowski Z.: Polska u progu 1958, Londyn 1961.
• Tarniewski M.: Porcja wolności (październik 1956), Paryż 1979.
• Torańska T.: Oni, Warszawa 1985.
• Turlejska M.: Zapis pierwszej dekady 1945-1954, Warszawa 1972.
• Tyrmand L.: Dziennik 1954, cz. 1-2, Londyn 1992.
• U źródeł polskiego kryzysu. Społeczno-ekonomiczne uwarunkowania rozwoju gospodarczego Polski w latach 80-tych. Praca zbiorowa pod red. A. Müllera, Warszawa 1985.
• Werblan A.: W. Gomułka - sekretarz generalny PPR, Warszawa 1988.
• Wiatr J.J.: Drogi i bezdroża reformatorów w PZPR, "Dziś. Przegląd Społeczny" 1991 nr 4.
• Wielkie tematy myśli politycznej i politologicznej, red. T. Klementowicz, "Rozprawy i Studia Politologiczne", Warszawa 1989.
• Wierzbicki A.: Naród i państwo w polskiej myśli historio graficznej dwudziestolecia międzywojennego, Wrocław 1978.
• Władyka W.: Na czołówce. Październik 1956, Warszawa 1989.
• Wolański M.: Środowiska emigracyjne w Londynie i Paryżu a kwestia stosunków polsko-niemieckich (1949-1972), Wrocław 1992.
• Zachariasz M.J.: Konflikt radziecko-jugosłowiański w latach 1948-1954, "Dzieje Najnowsze" 1990 nr 4.
• Zaręba J: Reforma w testamencie. Rzecz o Oskarze Langem, Warszawa 1985.
• Zarys historii SD, Warszawa 1965.
• Zawieyski J.: Kartki z dziennika 1955-1969, Warszawa 1983.
• Życie polityczne Polski lat osiemdziesiątych, pod red. B. Pasierba, Wrocław 1991.