Uwagi o racjonalności i irracjonalności myśli Platona na tle sporu racjonalizmu z irracjonalizmem

• Autorzy: Janina Filek

Warianty tytułu

Some Remarks on Rationalism and Irrationalism in Plato's Thought Against the Background of the Rationalism Versus Irrationalism Debate

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Autorka przeprowadziła analizę racjonalnych i irracjonalnych elementów myśli Platona. Rozróżnienie tych elementów umożliwiło jaśniejsze zrozumienie konfliktu pomiędzy myśleniem racjonalnym a irracjonalnym.

EN

In the Rationalism vs Irrationalism debate, Plato's thought is generally regarded as lying on the side of rationalism. The most important features of Platonic Rationalism include: the adoption of a rational method and theory of knowledge based on concepts, and a critique of sensory perception. On the other hand, certain trains of thought pointing to Irrationalism can also be identified in Plato s work. One of these is discussed in Feast: the idea of love as an alternative path to the world of ideas and Plato's treatment of "madness". A second concerns the philosopher's repeated references to the world of myths and his use of poetic language. A third concerns the absence of an ultimate solution to the fundamental metaphysical problem posed in The Seventh Letter. The author's study of both the rational and irrational elements in Plato's work, leading to a distinction between rational and irrational thought, allows for a clearer understanding of the conflict between Rationalism and Irrationalism. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Filozofia; Platonizm; Racjonalizm; Irracjonalizm

EN

Philosophy; Platonism; Rationalism; Irrationalism

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe / Akademia Ekonomiczna w Krakowie
• Rocznik: 2001
• Numer: nr 576
• Strony: 35--47

Twórcy

autor

Janina Filek

Bibliografia

• Colli G., Narodziny filozofii, tłum. Z. Kasprzysiak, Warszawa 1991.
• Dąmbska I., Dwa studia o Platonie, Wrocław-Kraków 1972.
• Dąmbska I., Mity platońskie, "Meandr" 1948, R.3, Z. 9.
• Hegel G.W.F., Wykłady z filozofii dziejów, tłum. J. Grabowski i A. Landman, Warszawa 1958, t. II.
• Huizinga J., Homo ludens, tłum. M. Kurecka i W. Wirpsza, Warszawa 1967.
• Jordan Z., Platon odkrywcą metody aksjomatycznej, "Przegląd Filozoficzny" 1937, t. XI.
• Kirk O.K., Myth - its Meaning and Function in Ancient and Other Cultures, Cambridge-Berkeley-Los Angeles 1970.
• Kotarbiński T., Wykłady z dziejów logiki, Łódź 1957.
• Krokiewicz A., Heraklit, "Kwartalnik Filozoficzny", Kraków 1948, t. XVII.
• Krokiewicz A., Moralność Homera i etyka Hezjoda, Warszawa 1959, rozdz. II.
• Levy-Bruhl L., Czynności umysłowe w społeczeństwach pierwotnych, tłum. B. Szwarcman-Czarnota, Warszawa 1992.
• Lutosławski W., Testament Platona, "Sprawozdanie PAU", Kraków 1946, t. XLVII.
• Murdoch T., The Fire and Sun. Why Plato Bunished the Artists, Oxford 1987.
• Nietzsche F., Wiedza radosna, tłum. L Staff, Warszawa 1911.
• Platon, Fajdros, tłum. W. Witwicki, Warszawa 1958, XXII AB.
• Platon, Listy, tłum. M. Maykowska, Warszawa 1987.
• Platon, Państwo, tłum. W. Witwicki, Warszawa 1948.
• Platon, Uczta, tłum. W. Witwicki.
• Polkinghorne J., Rozum i rzeczywistość, tłum. P. Tomaszek, Kraków 1995.
• Popper K.R., Społeczeństwo otwarte i jego wrogowie, tłum. H. Krahelska, Warszawa 1993.
• Reale G., Historia filozofii starożytnej, tłum. E.J. Zieliński, Lublin 1996, t. II.
• Stróżewski W., Arcydialog Platona, w: W. Stróżewski, Istnienie i wartość, Kraków 1991.
• Szlezak T.A., Czytanie Platona, tłum. P. Domański, Warszawa 1997.
• Windelband W., Platon, tłum. S. Bouffał, 1906.
• Witwicki W., Z filozofii nauki, "Przegląd Warszawski" 1923, nr 24.
• Wolicka E., Mit - obraz - alegoria, "Studia Semiotyczne" 1986.