Gospodarstwa rolne w procesie transformacji systemowej (1990-2002)

• Autorzy: Włodzimierz Dzun

Warianty tytułu

Agriculture Farms in the Process of Systemic Transformation (1990-2002)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Przekształcenia w szeroko pojmowanej strukturze gospodarstw rolnych są w znacznym stopniu rezultatem zmian ustrojowych, ale przede wszystkim efektem dostosowywania się gospodarstw do warunków gospodarki rynkowej. Omówiono przemiany zarówno w strukturze własnościowej, jak i organizacyjno-prawnej gospodarstw rolnych w latach 1990-2002. Autor podkreśla, że największym problemem strukturalnym gospodarstw rolnych w Polsce jest ich bardzo silne zróżnicowanie regionalne. Przedstawiono czynniki hamujące dotychczasowe i dalsze pozytywne przemiany w strukturze gospodarstw rolnych.

EN

Changes in the broadly understood structure of rural households are largely attributable to the systemic transformation, but mainly to the adjustment of households to the market economy conditions. Generally, it can be stated that agriculture as a whole and also most farms, especially the smaller ones, have proved to be weak entities in the conditions of free competition on the market. The profitability of agricultural production has diminished considerably. In addition, the state-owned farms were put ta a restrictive restructuring and privatisation process inposed from the top, whereas farming co-operatives became subject to decollectivisation. Serious changes occurres as a result both in the ownership and legal--organisational structure of farms in 1990-2002. The private sektor in the Polish agriculture has clearly become larger and stronger, which relates in particular to individual farms. The share of farming co-operatives in the structure of farms has diminished significantly. On the basis of assets of some former state-run farms (although not exclusively) a dynamic group of relatively large farms has been created, which represent new organisational-legal and ownership forms. The sector of state-run farms has been significantly reduced, mainly as far as the sphere of production is concerned. The formal number of farms is decreasing, although at a slower rate than it could be expected. However, the tough rules of the agricultural market are leading to a fast reducton in the actual number of farms-entities operating on the market. A considerable part of the farms has abandoned production or produces goods for the owners' needs exclusively. The pace of changes in the structure of farms by size is accelerating. The processes of polarisation are intensifying not only as far as the acreage of farms is concerned but also, or even more clearly, as far as their production potential goes. Practically, only larger farms are developing and becoming

Słowa kluczowe

PL

Gospodarstwa rolne; Struktura agrarna; Restrukturyzacja rolnictwa; Przekształcenia własnościowe; Prywatyzacja rolnictwa; Rolnictwo

EN

Arable farm; Agrarian structure; Agricultural restructuring; Ownership transformations; Privatization of agriculture; Agriculture

• Czasopismo: Wieś i Rolnictwo
• Rocznik: 2004
• Numer: nr 1
• Strony: 43--64

Twórcy

autor

Włodzimierz Dzun

Bibliografia

• Adamowicz M., 2002: Przygotowanie rolnictwa polskiego i terenów wiejskich do integracji z Unią Europejską [w:] Transformacja rolnictwa polskiego i ukraińskiego w latach 90. Warszawa.
• Analiza sytuacji produkcyjno-ekonomicznej rolnictwa i gospodarki żywnościowej. IERiGŻ, Warszawa, za lata 1989—2002.
• Budynki i infrastruktura techniczna w gospodarstwach rolnych, 2003. GUS, Warszawa.
• Charakterystyka obszarów wiejskich oraz przemiany agrarne w Polsce do 1999 r., 2000. Urząd Statystyczny, Olsztyn.
• Charakterystyka gospodarstw rolnych w 2000 r., 2001. GUS, Warszawa.
• Ciągniki, maszyny i inne środki transportu w gospodarstwach rolnych, 2003. GUS, Warszawa.
• Dzun W., 1993: Społeczno-ekonomiczne aspekty rozwoju rolnictwa w warunkach gospodarki rynkowej [w:] Wieś i rolnictwo na rozdrożu? IRWiR PAN, Warszawa.
• Dzun W., 2001: Społeczno-ekonomiczne uwarunkowania i efekty restrukturyzacji pgr w latach dziewięćdziesiątych [w:] Wieś i rolnictwo na przełomie wieków. IRWiR PAN, Warszawa.
• Dzun W., 2002a: Państwowe gospodarstwa rolne w procesie transformacji systemowej. „Wieś i Rolnictwo", Nr 2.
• Dzun W., 2002b: Wpływ restrukturyzacji byłych PGR na przemiany w strukturze gospodarstw rolnych. „Wieś i Rolnictwo", Nr 1.
• Dzun W., 2003a: Likwidacja PGR — przesłanki, cele, metody (Glos w dyskusji). „Wieś i Rolnictwo", Nr 2.
• Dzun W., 2003b: Naklady inwestycyjne i bieżące w rolnictwie polskim w świetle dochodów rolników w latach 1990—2001. „Wieś i Rolnictwo", Nr 3.
• Frenkel L, 2003: Ludność, zatrudnienie i bezrobocie na wsi. Dekada przemian. IRWiR PAN, Warszawa.
• Guzewicz W., Osuch D., Zdzieborska M., 2003: Wyniki produkcyjno-ekonomiczne wielkoobszarowych gospodarstw powstałych z majątku byłych PGR. IERiGŻ, Warszawa.
• Ludność i gospodarstwa domowe związane z rolnictwem, 2003. Część I: Ludność. GUS, Warszawa.
• Pozarolnicza działalność gospodarstw rolnych, 2003. GUS, Warszawa.
• Produkcyjno-ekonomiczna sytuacja gospodarstw prowadzących rachunkowość rolną w latach 1999—2001, 2003. IERiGŻ, Warszawa.
• Raport z działalności AWRSP w 2002 r., 2003. Warszawa.
• Raport z wyników Powszechnego Spisu Rolnego 2002, 2003. GUS, Warszawa.
• Raport z wyników Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2002, 2003. GUS, Warszawa.
• Roczniki statystyczne GUS za lata 1989—2002. Warszawa.
• Roczniki statystyczne rolnictwa za lata 1993, 1998 i 2001. GUS, Warszawa.
• Rolnictwo i gospodarka żywnościowa 1986—1990, 1992. GUS Warszawa.
• Rolnictwo w okresie transformacji systemowej (1989—1997), 1997. IERiGŻ, Warszawa.
• Systematyka i charakterystyka gospodarstw rolnych, 1998. GUS, Warszawa.
• Uprawy rolne, 2003. GUS, Warszawa.
• Użytkowanie gruntów, powierzchnia zasiewów i pogłowie zwierząt gospodarskich, 2003. GUS, Warszawa.
• Użytkowanie gruntów i ich jakość, 2003. GUS, Warszawa.
• Woś A., 1999: Ekonomiczny mechanizm modernizacji i restrukturyzacji polskiego rolnictwa. IERiGŻ, Warszawa.
• Woś A., 2001: Rolnictwo polskie wobec procesów globalnych w gospodarce. IERiGŻ, Warszawa.
• Woś A., 2003: Polityka rolniczo-środowiskowa i nowe szansę rolnictwa. IERiGŻ, Warszawa.
• Wybrane elementy sytuacji ekonomicznej gospodarstw rolnych i ich zamierzenia na przyszłość, 1997. GUS, Warszawa.
• Wybrane elementy sytuacji ekonomicznej gospodarstw rolnych, 2003. GUS, Warszawa.
• Zegar J., 2003: Dochody rolników na progu akcesji do Unii Europejskiej. IERiGŻ, Warszawa.
• Zwierzęta gospodarskie, 2003. GUS, Warszawa.