Koncepcje i modele konsolidacji przedsiębiorstw w sektorze paliwowo-energetycznym

• Autorzy: Jan (red.) Pyka

Warianty tytułu

Concepts and Models of Consolidating Corporate Structures in the Energy and Fuel Sector.

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Przedstawiono rozwój sektora paliwowo-energetycznego na świecie. Zanalizowano powiązania kapitałowe i organizacyjne w sektorze paliwowo-energetycznym w rozwiniętych krajach świata. Dokonano analizy powiązań kapitałowych, organizacyjnych i produkcyjnych 6 modeli skonsolidowanych przedsiębiorstw różniących się poziomem złożoności, długością łańcucha tworzenia wartości, rodzajem powiązań, zróżnicowaniem obsługi klienta itp. Przedstawiono mocne i słabe strony proponowanych rozwiązań oraz oceniono uwarunkowania konsolidacji sektora paliwowo-energetycznego w Polsce.

EN

World’s energy and fuel sector and the directions of its development have been the main issue discussed in this work. Capital and organizational links between world’s highly developed countries within the electrical, gas and coal energy sectors were analyzed. Polish energy and fuel sector was presented against the background of the relevant solutions in use worldwide. Different in complexity, the length of value-creation chain, types of links, consumer service offers, etc., six consolidated corporate structure models of capital, organizational and production-related links in the energy and fuel sector were described. Finally, the economic, social as well as organizational and legal factors facilitating the application of selected consolidation models in Poland were pointed out. (JW)

Słowa kluczowe

PL

Gospodarka paliwowo-energetyczna; Konsolidacja przedsiębiorstw; Elektroenergetyka; Surowce energetyczne; Koncentracja organizacyjna; Analiza ekonomiczna; Łańcuch wartości; Modele ekonomiczne; Przegląd literatury

EN

Fuel and energetic economy; Consolidation of companies; Electric power engineering; Energy raw materials; Organisational concentration; Economic analysis; Value chain; Economic models; Literature review

• Czasopismo: Prace Naukowe / Akademia Ekonomiczna w Katowicach
• Rocznik: 2004
• Strony: 460

Twórcy

autor

Jan (red.) Pyka

Bibliografia

• Agencja Rynku Energii, Elektroenergetyka na świecie. Warszawa 2001, ISSN 1233-6289.
• Aktualizacja programu wprowadzania konkurencyjnego rynku energii elektrycznej w Polsce. Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej, Warszawa 2003.
• Anderson S., Cavanagh J.: Top 200: The Rise of Global Corporate Power, www.globalpolicy.org
• Bednarczyk J., Szatan M.: Ocena zmian majątkowych, kapitałowych i finansowych w kopalniach węgla brunatnego i współpracujących z nimi elektrowni. "Górnictwo Odkrywkowe" 2003, nr 1.
• Berger A.: Energetyka: wracają projekty konsolidacji. "Puls Biznesu" z 21.03.2001 r.
• Borkowski Z.: Brytyjski przemysł węglowy przed nowym kryzysem. "Biuletyn PARG" 1997, nr 11-12.
• Borkowski Z.: Transformacja w niemieckim przemyśle węglowym. "Biuletyn PARG" 1998, nr 3.
• Borkowski Z.: Sytuacja na światowym rynku węglowym w 2001 roku. "Biuletyn PARG" 2002, nr 10.
• Borkowski Z.: Górnictwo węgla kamiennego w krajach Unii Europejskiej. "Wiadomości Górnicze" 2003, nr 3.
• Bulton R., Libert B., Samek S.: Gracing the Value Code. Harper Collins Publishers, New York 2000.
• Burchett S.: French Connection, Guide to Energy Privatisastion and Restructuring. Petroleum Economist, Andersen 2001.
• Camplell D., Stonehouse G., Houston B.: Business Strategy. Butterworth Heinemann 2002.
• Carlsson L.: International Power Trade - The Nordic Power Pool. "Policy for the Private Sector" 1999, No 171.
• Celli R.: Liberalisation of the EU Energy Markets, Guide to Energy Privatization and Restructuring, Petroleum Economist, Andersen, 2001.
• Cichoń W.: Energia Podbeskidzia. "Koncern" 2002, nr 1.
• Cluver F.H., et al.: The role of energy in economic growth, materiały konferencyjne, 17th congress of the World Energy Council, Texas 1998. div. 1 book 1, v. 2.
• Delhaes D., Kamp M., Wildhagen A.: Unerledigte Aufgaben. "Wirtschafts Woche" 2001, Nr 50/6.
• Departament Gospodarki i Stosunków Społecznych ONZ, World Energy Assessment, www.undp.org
• Dermaut J., Geeraert B.: A Better Understanding of Greenhouse Gas Emission for Different Energy Vectors and Applications, World Energy Council, vol. 6, XVII Congres of WEG Sept. 1998.
• Directive 2003/54/EC of the European Parliament and of the Council concerning common rules for the internal market in electricity and repealing directive 96/92/EC, OJ L 176/37 15.07.2003. Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej nr L 176 z 15.07.2003 r.
• Directive 2003/55/EC of the European Parliament and of the Council concerning common rules for the internal market in natural gas and repealing directive 98/30/EC, OJ L 176/57 15.07.2003.
• Dobra współpraca. Energia XXIX. Dodatek reklamowy do "Rzeczypospolitej" 2001, nr 296 (5766).
• Doświadczenia konsolidacji podsektora wytwarzania na przykładzie PKE S.A. Koncepcja budowy przedsiębiorstw multienergetycznych. Opracowanie PKE S.A. Warszawa 2-4.04.2003 r.
• Drucker P.F.: Myśli przewodnie Druckera. MT Biznes, Warszawa 2001.
• Duda M.: Aspekty regulacyjne i rynkowe konsolidacji przedsiębiorstw energetycznych. Biuletyn URE 5/2000.
• Dyrektywa 96/92/EC Parlamentu Europejskiego i Rady UE w sprawie jednolitych zasad wewnętrznego rynku energii elektrycznej.
• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady Europejskiej nr 2001/80/EC z 23.10.2001 r. w sprawie ograniczenia emisji niektórych zanieczyszczeń powietrza.
• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady UE Nr 98/92/WE z 19.12.1996 r.
• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady UE Nr 98/30/EC z 22.06.1998 r.
• Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej nr L 176 z 15.07.2003 r.
• Electricité de France. Anual Raport 1999, strona internetowa.
• Energy Information Administration. International Energy Outlook 2001, strona internetowa EIA.
• Energy Information Administration. Country Analyse/Italy, December 2001, strona internetowa.
• Energy Information Administration. Country Analyse/France, December 2000, strona internetowa.
• Energy Information Administration. Country Analyse/United Kingdom, September 2001, strona internetowa.
• Energy Information Administration. The Changeing Structure of Electric Power Industry 2000, An Update, October 2000, U.S. Department of Energy, Washington, DC 20585.
• Energy Information Administration, U.S. Natural Gas Marekets: Recent Trends and Prospects for the Future, May 2001.
• Energy Information Agency, Country Analyse/Germany, strona internetowa.
• Energy Information Agency, International Energy Annual 1999, DOE/EIA-0219(99) Washington DC Jan. 2001 i Wood J., Looking ahead: A Bigger Role for Nuclear in Europe? Electricity International, May 2001.
• Energy Information Agency, International Energy Outlook 2001, Washington DC, strona internetowa EIA.
• Energy Policy of IEA Countries, TEA 2002, www.iea.org
• European Commission DG Energy & Transport, Opening up to Choice, Luncheing the Singel European Gas Market, July 2000, strona internetowa Komisji Europejskiej.
• European Commission DG Energy & Transport, State of Implemaentation of EU Gas Directive (98/30/EC), May 2000, strona internetowa Komisji Europejskiej. European Commission, First Raport on the Implementation of the Internal
• Electricity and Gas Market, Commission Staff Working Paper, SEC (2001) 1957, Brussels XII 2001.
• European Power Daily, Platts, Vol. 5, Issue 114, June 2003, www.platts.com
• Fierli I.: Geografia gospodarcza Polski. Praca zbiorowa. PWE, Warszawa 2001.
• Gniadek P.: Powstał Zakład Górniczo-Energetyczny Janina. "Koncern" 2004, nr 1.
• Gniadek P.: Powstał Zakład Górniczo-Energetyczny Janina. Tworzy się nowe. "Koncern" 2004, nr 2.
• Gruca M.: Sprawdzony sposób na restrukturyzację i prywatyzację polskiej energetyki. "Nasz Rynek Kapitałowy" 2002, nr 10.
• Hałl D.: Energy Liberalisation and Concentration in Europe. PSIRU, University of Greenwich, www.psiru.org
• Hamel G., Prahalad C.K.: Przewaga konkurencyjna jutra. Business Press, Warszawa 1999.
• Hjalmarsson E.: Nord Pool: A Power Market Without Market Power, Working Papers in Economics no 28, Department of Economics Göteborg University, Revised Version: July 2000, strona internetowa.
• Hughes M.: A Year of Consolidation. "Electricity International" 2001, September.
• Hunt S., Shuttle worth G.: Compoetition and Choice in Electricity. Wiley & Sons 1996.
• Informacja statystyczna o działaniu jednostek organizacyjnych przemysłu energetycznego w 1989 r. Centrum Informatyki Energetyki, Warszawa 1990.
• International Energy Agency. World Energy Outlook, strona internetowa IEA.
• Jaroszewski E., Krzywoszyński W., Walkowiak R.: Konsolidacja, kooperacja a rynek energii i jego konkurencyjność. W: Efektywność w energetyce. Red. W. Nowak. Politechnika Częstochowska, Częstochowa 2001.
• Kicki J.: Straty zasobów węgla kamiennego w kopalniach GZW. W: Materiały V Konferencji z cyklu: Wykorzystanie zasobów złóż kopalin użytecznych. CPPGSMiE PAN, Kraków 1996.
• Kołakowski T.: Dotychczasowe zmiany organizacyjne i spodziewana restrukturyzacja elektroenergetyki. "Energetyka" 1991, nr 7.
• Kranhold M., Rendez H.: Veag-the Second Privatization, Guide to Energy Privatisation and Restructuring. Petroleum Economist, Andersen 2001.
• Krystek S.: Reforma elektroenergetyki. Prywatyzacja i konsolidacja. Izba Gospodarcza Energetyki i Ochrony Środowiska, lipiec 2002.
• Kułagowski W.: Model rynku energii elektrycznej w Polsce. Założenia, struktura i zasady funkcjonowania. "Energetyka" 1994, nr 4.
• Lipowski J.: Powiązać prywatyzację z tworzeniem rynku energii. Dodatek reklamowy Energia XXVII. "Rzeczpospolita" 2001, nr 141(5914).
• Lipowski J.: Elektroenergetyka przed wyzwaniem, czyli konkurować mogą tylko silni! Dodatek reklamowy Energetyka XXVIII. "Rzeczpospolita" 2001, nr 218(5991).
• Łaskawiec J.: Idea utworzenia Południowo-Zachodniej Grupy Energetycznej. "Gazeta Wyborcza" z 5.03.2002 r.
• Materiały z konferencji Power Bridge, 2001.
• Mielczarski W.: Struktura elektroenergetyki po reformie. "Wokół Elektroenergetyki" 2003, luty.
• Mielczarski W.: Konsolidacja dodaje wartości firmie, www.cire.pl
• Miłek M.: Docelowy model funkcjonowania i przyszłości sektora energetycznego w Polsce. "Elektroenergetyka" 2001, wrzesień.
• Model rynku energii elektrycznej. KERM, Warszawa 1998.
• Monkiewicz J.: Tworzenie i funkcjonowanie struktur holdingowych w okresie transformacji gospodarczej w Polsce. W: Grupy kapitałowe w Polsce. Difin, Warszawa 1998.
• Nadel S., Reid M., Wallcott D.: Regulatory Incentives for Demand-Side Management. American Council for an Energy-Efficient Economy, Albany 1992.
• Obłój K.: Logika przewagi konkurencyjnej. "Przegląd Organizacji" 2001, nr 9, 10.
• Obłój K.: Tworzywo skutecznych strategii. PWE, Warszawa 2002.
• Ocena i korekta Założeń polityki energetycznej Polski do roku 2020. Ministerstwo Gospodarki, Warszawa 2002.
• Ocena realizacji i korekta założeń polityki energetycznej Polski do 2020. Ministerstwo Gospodarki, Warszawa 2002.
• Office of Gas and Electricity Markets. PIU Energy Policy Review, October 2001, strona internetowa.
• OFGEM, A Review of the Development of Competition in Domestic Gas and Electricity Supply, December 2000, strona internetowa Ofgem.
• Osterloh G. von: Vattenfall Uebernimmt Bewag: Neue Kraft. "Berliner Morgenpost" z 04.12.2001 r.
• Partner na rynku energetycznym Europy. Dolnośląska Grupa Energetyczna na starcie, czyli zielone światło dla struktur pionowych. Rozmowa z J. Łaskawcem, prezesem i dyrektorem generalnym Elektrowni Turów S.A. Dodatek reklamowy Energia XXIII. "Rzeczpospolita" 2000, nr 137(5607).
• Petterson W.: Przeobrażenia w elektroenergetyce. Wydawnictwo Profesjonalnej Szkoły Biznesu, Kraków 1999.
• Platts, Jansson turns to Norwegian Model. "Power in Europe" 2002, No 370.
• Południowy Koncern Energetyczny - raport. PKE S.A., Katowice 2001.
• Popczyk J.: Raport o stanie polskiej elektroenergetyki w połowie 1995 roku. "Energetyka" 1995, nr 7.
• Popczyk J.: Konsolidacja - jak oceniać? "Energetyka Cieplna i Zawodowa" 2000, nr 16(156).
• Popczyk J.: Generacja rozproszona w świetle reform elektroenergetyki w Polsce i strategii wielkich przedsiębiorstw energetycznych w Europie. W: Perspektywy rozwoju energetyki rozproszonej. SEP, Gliwice 2002.
• Potas D.: Brytyjskie doświadczenia w procesie prywatyzacji sektora górnictwa węglowego. Prywatyzacja Polskiego Węgla. Politechnika Śląska, Ustroń 1994.
• PriceWaterhouseCoopers, Power Deals, Margers and Aquasitions Activity in the Global Gas and Electricity Markets-Annual Review 2002, copyrights PriceWaterhouseCoopers 2003, www.pwc.com/powerdeals
• PriceWaterhouseCoopers, Thriving in chaos: How 2002 events will affect power and utilities M & A in 2003, Issues Update, Transaction Service, Vol. 3, No 3, March 2003.
• PriceWaterhouseCoopers, Transakcje kapitałowe w sektorze energetycznym - przegląd roczny 2003 r.
• Program polityki właścicielskiej MSP w stosunku do sektora elektroenergetycznego. MSP, Warszawa 2003.
• Program realizacji polityki właścicielskiej Ministra Skarbu Państwa w odniesieniu do sektora elektroenergetycznego. Rada Ministrów 28 stycznia 2003 r.
• Program restrukturyzacji kontraktów długoterminowych (KDT) na zakup mocy i energii elektrycznej zawartych pomiędzy PSE S.A. a wytwórcami energii elektrycznej. Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej, Zespół Do Spraw Rynku Energii Elektrycznej i Rynku Gazu Ziemnego, Warszawa 2003.
• Program wprowadzania rynku energii w Polsce. Ministerstwo Gospodarki, Warszawa 2001.
• Projekt rozwiązania kontraktów długoterminowych zawartych między PSE S.A. a wytwórcami energii elektrycznej. PSE S.A., Warszawa 2002.
• Pyka J.: Imperative of consolidation in restructuring of Polish fuel - energy sector w: Management of Organizations During Economic Integration and Globalization. Red. R. Borowiecki. Warszawa-Kraków 2003.
• Pytel J.: Reperkusje gospodarki rynkowej w gospodarowaniu zasobami złóż węgla kamiennego na tle uwarunkowań formalnoprawnych ich ochrony. W: Materiały V Konferencji z cyklu: Wykorzystanie zasobów złóż kopalin użytecznych. CPPGSMiE PAN, Kraków 1996.
• Quinlan M.: Gas Competition is About to get Serious, Guide to Energy Privatisastion and Restructuring. Petroleum Economist, Andersen 2001.
• Raport Econ Trade. Wrocław 2002.
• Reforma sektora elektroenergetyki. Prywatyzacja i wprowadzenie rynku energii elektrycznej. Diagnoza i kierunki działań. KERM, Warszawa 1998.
• Rocznik statystyczny RP. GUS, Warszawa 1998; 2002; 2003.
• Roszyk-Kowalska G.: Kluczowe kompetencje źródłem przewagi konkurencyjnej przedsiębiorstwa. W: J. Jeżak (red.): Rozwój teorii i praktyki zarządzania strategicznego. PACZ, Łódź 2003.
• Rozporządzenie Ministra Gospodarki Pracy i Polityki Socjalnej z 20.01.2003 r. w sprawie harmonogramu uzyskiwania przez odbiorców prawa do korzystania z usług przesyłowych. Dz.U. 2003, nr 1.
• Schaub A.: Competition Policy And Liberalisation of Energy Markets. European Utilities Circle, Brussels 2000.
• Solińska M.: Ocena ekonomicznej efektywności wykorzystania energii odnawialnej z uwzględnieniem efektu ekologicznego. AE, Katowice 2002.
• Stankiewicz M.J.: Konkurencyjność przedsiębiorstwa. Dom Organizatora, Toruń 2002.
• Steinhoff J., Szlązak J., Karbownik A., Pawełczyk E.: Korekta programu rządowego Reforma górnictwa węgla kamiennego w Polsce w latach 1998-2002. "Wiadomości Górnicze" 2000, nr 3.
• System Opłat Kompensacyjnych. URE, Warszawa 1999.
• Szalbierz Z.: Regionalne przesłanki procesów integracji spółek dystrybucyjnych. W: Elektroenergetyka w procesie przemian - zarządzanie ryzykiem nowych trendów. Materiał z seminarium, www.cire.pl
• Szalbierz Z.: Spółki dystrybucyjne na rynku energii elektrycznej. Zmiana rynku i procesów zarządzania. Politechnika Wrocławska, Wrocław 2002.
• Szlązak J., Zagórowski J.: Analiza realizowanych dotychczas programów reformowania polskiego górnictwa węgla kamiennego. "Wiadomości Górnicze" 2001, nr 10.
• Szlązak J.: Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii w energetyce szansą dla środowiska. "WUG" 2002, nr 3.
• Thomson Financials. Patrz także: Will Margers & Aquasitions Take Off in Europe? University of Pennsylvania, Research in Penn, www.upenn.edu
• Tokarski S., Piątek K.: Procesy konsolidacyjne w energetyce, przedsiębiorstwo multienergetyczne - przykłady PKE S.A. W: Nowoczesność przemysłu i usług. Red. J. Pyka. TNOiK, Katowice 2003.
• Townsend D.: Expanding Across Europe, Guide to Energy Privatisastion and Restructuring, Petroleum Economist, Andersen 2001.
• Townsend D.: A Liberating Expirience. Petroleum Economist, October 2000.
• Townsend D.: Plans for and Energy Mix-up. Petroleum Economist, May 2001.
• Twardy L.: Warunki restrukturyzacji i rozwoju elektroenergetyki w byłej NRD i Polsce. Różnice i podobieństwa. "Energetyka" 1992, nr 1.
• UNCAT Secretariat, Energy Services in International Trade.: Development Implications, www.dundee.ac.uk
• Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów z 15.12.2000 r., Dz.U. z 31.12.2000 r.
• Ustawa prawo energetyczne z 10.04.1997 r. Tekst jednolity Dz.U. 2003, nr 153, poz. 1503, 1504.
• Ustawa prawo geologiczne i górnicze z 4.02.1994 r., Dz.U. 1994, nr 27, poz. 96.
• Watt G.: The Role of Nuclear Power in a Sustainable Future. World Energy Council, vol. 6, XVII Congres of WEG Sept. 1998.
• Weale G., O'Mahony G., Grattagiliano F.: Raport for European Commission DG for Transport and Energy to Determinate Changes after Opening of the Gas Market in August 2000, vol. II: Country Raport, July 2001, strona internetowa Komisji Europejskiej.
• Wolak F., Patrik R.: The Impact of Market Rules and Market Structure on the Price Determination Process in the England and Wales Electricity Market, National Bureau of Economical Reaserch Working Paper, 2001, strona internetowa.
• World Energy Outlook 2002, opracowanie EIA.
• Worldview, E.ON Finally Agrees US$14 billion Powergen Deal, Electricity International, May 2001.
• Zabierowski J.: Wybrane problemy restrukturyzacji polskiego górnictwa węgla kamiennego. "Wiadomości Górnicze" 1996, nr 3.
• Założenia polityki energetycznej Polski do roku 2020. Ministerstwo Gospodarki, Warszawa 2002.