Kredyty, pożyczki, obligacje w gospodarce finansowej samorządu terytorialnego

• Autorzy: Wojciech Gonet

Warianty tytułu

Credits, Loans, Bonds in Financial Economy of Territorial Self-Government.

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Przedstawiono genezę samorządu terytorialnego oraz krótki rys historyczny rozwoju samorządu terytorialnego na ziemiach polskich wraz z jego finansami i zadłużeniem. Omówiono czynniki zmuszające jednostki samorządu terytorialnego do sięgania po środki zwrotne oraz ewolucję zadłużania się tych jednostek od 1990 r. Dokonano również oceny obowiązujących rozwiązań prawnych, regulujących kwestię maksymalnego zadłużenia jednostek samorządu terytorialnego. Następnie przedstawiono kształtowanie się faktycznego zadłużenia jednostek samorządu terytorialnego, a także wykorzystanie środków zwrotnych dla przywracania równowagi budżetowej. Omówiono również czynniki wpływające na zdolność do spłaty długu w jednostkach samorządu terytorialnego, sposoby zarządzania długiem oraz skutki nadmiernego zadłużania się.

EN

Genesis of territorial self-government were presented together with short historical description of self-government development in Poland and its finance and indebtedness. The paper touches upon a question why self-government units use returnable means. Also evolution of indebtedness this units from 1990 was described. As well law restrictions which regulate maximum debt level of self-government units were estimated. Then real debt level was presented together with abusing returnable means to restore balance of budget. The author covered also factors which influence on ability to settlement of a debt in self-government units, methods of debt management and effects of excessive indebtedness. (KZ)

Słowa kluczowe

PL

Samorząd terytorialny; Budżet samorządu terytorialnego; Gospodarka samorządowa; Zadłużenie; Zarządzanie długiem; Przegląd literatury

EN

Local government; Local government budget; Local government economy; Indebtedness; Debt management; Literature review

• Czasopismo: Monografie i Opracowania / Szkoła Główna Handlowa
• Rocznik: 2006
• Numer: nr 543
• Strony: 273

Twórcy

autor

Wojciech Gonet

Bibliografia

• Aktualizacja ratingu: Ostrów Wielkopolski, "Rating & Rynek" 2003, nr 3 oraz 2004, nr 10.
• Al-Kaber M., Obligacje komunalne jako forma zasilania budżetu gminy, "Samorząd Terytorialny" 2000, nr 12.
• Antkiewicz S., Emisje obligacji samorządowych, "Prawo Bankowe" 2001, nr 5.
• Banasiński C., Kulesza M., Ustawa o gospodarce komunalnej. Komentarz, Dom Wydawniczy ABC, Warszawa 2002.
• Baran T., Smardzewski J., Zawiła-Niedźwiecki J., Obligacje komunalne w USA i krajach europejskich, "Samorząd Terytorialny" 1998, nr 7-8.
• Bauer H., Grenzen der kommunalen Verschuldung, Linz 1980.
• Bednarz E., Lepsze od kredytu, "Wspólnota" z 18.10.2003.
• Betlej T., Obligacje komunalne jako sposób pozyskiwania kapitału, "Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego" 1997, nr 6.
• Bigo T., Związki publicznoprawne w świetle ustawodawstwa polskiego (reprint), Przemiany, Warszawa 1990.
• Bitner M., Gmina na rynku kapitałowym. Podstawy zarządzania długiem komunalnym, ARK, Warszawa 1999.
• Borodo A., Samorząd terytorialny. System prawnofinansowy, Wydawnictwo Prawnicze PWN, Warszawa 2000.
• Brinkmeier H.J., Kommunale Finanzwirtschaft, t. 3: Haushalts-, Kassen-, Rechnungs- und Prüfungsrecht, Köln-Berlin-Bonn-München 1997.
• Bronson R., Wadlington C., Kiedy finansowanie obligacjami komunalnymi jest dobrym pomysłem? "Samorząd Terytorialny" 1995, nr 3.
• Budzisz M., Walendziak W., Dług zamiast oszczędności, "Rzeczpospolita" z 2-3.08.2003.
• Cheroutes M., Finansowanie przez obligacje - doświadczenia zachodnie, "Samorząd Terytorialny" 1995, nr 3.
• Chojna-Duch E., Finanse publiczne i polskie prawo finansowe - zarys wykładu, Instytut Studiów Samorządowych, Warszawa 2000.
• Chojna-Duch E., Polskie prawo finansowe. Finanse publiczne, LexisNexis, Warszawa 2003.
• Ciszewska B., Miasta na krawędzi bankructwa, "Rzeczpospolita" z 13-14.09.2003.
• Czekaj M., Ocena zdolności kredytowej gminy, "Wspólnota" 1997, nr 9.
• Czekaj M., Strzelczak A., Stachera W., Innowacyjne narzędzia pracy skarbnika gminy, materiały szkoleniowe, maszynopis powielony.
• Dębowska-Romanowska T., Komentarz do prawa budżetowego państwa i samorządu terytorialnego wraz z częścią ogólną prawa finansowego, Municipium, Warszawa 1995.
• Drçtkiewicz A., Informacja na temat emisji obligacji gminy Płock, "Samorząd Terytorialny" 1995, nr 3.
• Drwilło A., Gliniecka J., Lamenta L., Wójcik J., System dochodów samorządu terytorialnego, Miscellanea, Sopot 1993.
• Dylewski M., Kierunki zarządzania długiem jednostek samorządu terytorialnego - analiza i podstawy metodologiczne, "Finanse Komunalne" 2003, nr 6.
• Filipiak B., Analiza zmian w budżetach samorządów powiatowych w latach 1999-2003, "Finanse Komunalne" 2004, nr 9.
• Filipiak B., Kierunki zarządzania finansami w jednostkach samorządu terytorialnego a problemy utrzymania płynności finansowej, "Finanse Komunalne" 2004, nr 3.
• Filipiak-Dylewska B., Ekonomiczne aspekty finansowania wydatków gmin kredytem i obligacjami (ryzyko a efektywność), "Finanse Komunalne" 1997, nr 6.
• Filipiak-Dylewska B., Procedury budowy strategii finansowania zadań własnych gminy, Wydawnictwo Naukowe US, Szczecin 2002.
• Finanse komunalne w wybranych krajach europejskich, red. E. Ruśkowski, Temida 2, Białystok 1997.
• Finanse publiczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1995.
• Finanse samorządów terytorialnych w Europie, Dexia, Warszawa-Paryż 2004.
• Gajewski M., Zaciąganie zobowiązań finansowych przez jednostki samorządu terytorialnego, "Bank Wspólnych Sił", maj-czerwiec 2003.
• Gajewski W., Ciernista droga, "Samorząd" 1931, nr 34.
• Gajł N., Finanse i gospodarka lokalna na świecie, PWE, Warszawa 1993.
• Gaudement P.M., Finanse publiczne, PWE, Warszawa 1990.
• Gilowska Z., Finansowanie samorządu terytorialnego. Przestanki i bariery, "Samorząd Terytorialny" 2001, nr 1-2.
• Gilowska Z., Misiąg W., Dostosowanie dochodów jednostek samorządu terytorialnego do norm konstytucyjnych i standardów europejskich, seria "Polska Regionów", nr 17, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Warszawa 2000.
• Glumińska J., Zdybel M., Zdolność kredytowa gminy (rozważania teoretyczne), "Samorząd Terytorialny" 1996, nr 7-8.
• Gmina tonie w długach. Komisarz w Rakszawie, "Nowiny" z 13.07.2003.
• Gonet W., Bezpieczeństwo finansowania jednostek samorządu terytorialnego, "Finanse Komunalne" 2004, nr 2.
• Gonet W., Bezpieczny próg, "Wspólnota" z 24.01.2004.
• Gonet W., Kredyty dla jednostek samorządu terytorialnego, "Prawo Bankowe" 2001, nr 3.
• Gonet W., Ocena zdolności kredytowej samorządów, "Bank i Kredyt" 2004, nr 7.
• Gonet W., Uwagi o samodzielności finansowej jednostek samorządu terytorialnego, "Finanse Komunalne" 2006, nr 1-2.
• Gonet W., Zaangażowanie jednostek samorządu terytorialnego w emisję papierów wartościowych, "Finanse Komunalne" 2004, nr 11.
• Grynis R., Obligacje komunalne - efektywny instrument finansowy czy promocja miasta, "Bank i Kredyt" 2002, nr 1.
• Grześkiewicz W., Analiza wydatków inwestycyjnych jednostek samorządu terytorialnego i źródeł ich finansowania w latach 1997-2000, "Samorząd Terytorialny" 2002, nr 11.
• Grześkiewicz W., Makroekonomiczne uwarunkowania finansów samorządowych po reformie ustrojowej państwa - analiza porównawcza, "Samorząd Terytorialny" 2003, nr 4.
• Grześkiewicz W., Zagrożenia wynikające z deficytu i samorządowego długu publicznego, "Samorząd Terytorialny" 2002, nr 4.
• Hławacz-Pajdowska E., Decentralizacja w Polsce w ocenie Banku Światowego, "Samorząd Terytorialny" 2002, nr 11.
• Hörne J.C., J. Wachowicz M. jr., Fundamentals of financial manangement, Prentice Hall, New Jersey 2001.
• Iłowiecki M., Aspekty procesów upodmiotowienia mieszkańców w społecznościach lokalnych, w: Ruch prawniczy, ekonomiczny i socjologiczny - problematyka samorządu terytorialnego, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 1991.
• Informacja o skutkach obowiązywania ustawy z 13.11.2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, Warszawa 2005, www.mf.gov.pl.
• Informacja o stanie zobowiązań według tytułów dłużnych za lata 1999-2002 oraz o stanie należności za lata 2001-2002, jednostek samorządu terytorialnego, Ministerstwo Finansów, Warszawa maj 2003, www.mf.gov.pl.
• Informacja o stanie zobowiązań według tytułów dłużnych za lata 1999-2003 r. oraz o stanie należności za lata 2001-2003 jednostek samorządu terytorialnego, Ministerstwo Finansów, Warszawa czerwiec 2004, www.mf.gov.pl.
• Informacja o wynikach kontroli zadłużenia jednostek samorządu terytorialnego, Najwyższa Izba Kontroli, Warszawa kwiecień 2003, www.nik.gov.pl.
• Jakość portfela należności bankowych, "Biuletyn Bankowy" 2003, nr 4.
• Jastrzębska M., Analiza samodzielności finansowej i sytuacji finansowej jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999-2003, "Finanse Komunalne" 2004, nr 5.
• Jastrzębska M., Dziedziny zarządzania finansami gminy, "Samorząd Terytorialny" 1998, nr 7-8.
• Jastrzębska M., Podstawy zarządzania finansami gminy, "Samorząd Terytorialny" 1998, nr 3.
• Jastrzębska M., Zarządzanie długiem gminy - aspekty teoretyczne i prawne, "Bank i Kredyt" 1998, nr 10.
• Juszczyńska T., Zdolność kredytowa gmin w opiniach regionalnych izb obrachunkowych, "Finanse Komunalne" 1997, nr 6.
• Kaczor T., Tomalak M., Potencjał inwestycyjny jednostek samorządu terytorialnego, seria "Polska Regionów", nr 7, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Warszawa 2000.
• Kalinowska B., Bankrut - nie bankrut, "Wspólnota" 2001, nr 7.
• Kałkowski L., Tradycje polskich obligacji komunalnych, "Samorząd Terytorialny" 1995, nr 3.
• Kopańska A., Komunalny rynek kapitałowy w Polsce w latach 1995-1999. Wpływ funduszy pomocowych z Unii Europejskie) na dalszy rozwój tego rynku, "Samorząd Terytorialny" 2000, nr 12.
• Kopańska A., Levitas T., Komunalny rynek kapitałowy w Polsce w latach 1993-2002, "Finanse Komunalne" 2003, nr 5.
• Kopańska A., Zewnętrzne źródła finansowania inwestycji jednostek samorządu terytorialnego, Difin, Warszawa 2003.
• Kornberger-Sokołowska E., Decentralizacja finansów publicznych a samodzielność finansowa jednostek samorządu terytorialnego, Liber, Warszawa 2001.
• Kosek-Wojnar M., Gmina na rynkach pożyczkowych, Wydawnictwo AE w Krakowie, Kraków 1996.
• Kosek-Wojnar M., Surówka K., Finanse samorządu terytorialnego, Wydawnictwo AE Krakowie, Kraków 2002.
• Kosmowska A., Obligacje komunalne, cz. 1 i 2 "Banki i Kredyt" 1997, nr 1-2, 3.
• Kowalski M., Upadła gmina, "Gazeta Wyborcza" z 14.04.2004.
• Kozlowski A.J., Uwarunkowania polskiego modelu samorządu terytorialnego, Wydawnictwo UWM, Olsztyn 1999.
• Kroński A., Teoria samorządu terytorialnego (reprint), Przemiany, Warszawa 1990.
• Kruszyński M., Pozyskiwanie środków na inwestycje komunalne, "Finanse Komunalne" 1997, nr 6.
• Krzeczkowski K., Gmina jako podmiot polityki komunalnej (reprint), Przemiany, Warszawa 1990.
• Krzyszczak M., Zakład budżetowy, "Wspólnota" z 14.10.2000.
• Malinowska E., Misiąg W., Wpływ reform systemowych na zadania, organizację i finanse administracji rządowej i oraz samorządu terytorialnego, seria "Polska Regionów", nr 20, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Warszawa 2000.
• Maliszewska }., Zagórska L., Udział środków zwrotnych: kredytów, pożyczek i obligacji w finansowaniu wydatków inwestycyjnych miast wojewódzkich w latach 1993-1996, "Finanse Komunalne" 1997, nr 6.
• Management policies in local government finance, "Municipal Management Series" ICMA, Washington 1996.
• Marchewka-Bartkowiak K., Zarządzanie długiem publicznym w krajach Unii Europejskiej i w Polsce, Biblioteka Menedżera i Bankowca, Warszawa 2003.
• Markowski B, Finanse samorządu terytorialnego (1918-1928), Poznań 1929.
• Miemiec W., Kredyty, pożyczki i emisja obligacji w działalności komunalnej, "Samorząd Terytorialny" 1995, nr 3.
• Misiąg W., Tomalak M., Dochody podatkowe i mechanizmy subwencjonowania w nowej ustawie o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, "Finanse Komunalne" 2004, nr 5.
• Moszoro M., Sposób na dług, "Gazeta Bankowa" z 20-26.03. 2001.
• Myczkowska A., Dwukrotny wzrost w ciągu dwóch lat, "Rzeczpospolita" z 24.05.2002.
• Myczkowska A., Emisja obligacji komunalnych, "Rzeczpospolita" 1995, nr 257.
• Myczkowska A., Obligacje komunalne, nie będzie kłopotów ze sprzedażą, "Rzeczpospolita" 1995, nr 194.
• Myczkowska A., Większe szanse na unijne pieniądze, "Rzeczpospolita" z 16-17.08.2003.
• Ocena nowego zasadniczego podziału terytorialnego Państwa, "Samorząd Terytorialny" 2001, nr 4.
• Owsiak S., Finanse publiczne. Teoria i praktyka. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.
• Owsiak S., Kosek-Wojnar M., Surówka K., Równowaga budżetowa. Deficyt budżetowy, dług publiczny, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1993.
• Panejko J., Geneza i podstawy samorządu europejskiego (reprint), Przemiany, Warszawa 1990.
• Patrzałek L., Finanse samorządowe, Wydawnictwo AE we Wrocławiu, Wrocław 1999.
• Piotrowska M., Makroekonomiczne uwarunkowania rynku pieniężnego w Polsce, Wydawnictwo AE we Wrocławiu, Wrocław 1998.
• Piotrowska-Marczak K., Finanse lokalne w Polsce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997.
• Prais P., Gminy toną w długach, "Gazeta Wyborcza" z 31.07.2004.
• Prospekt emisyjny obligacji komunalnych niezabezpieczonych na okaziciela miasta Rybnik, Rybnik 2002.
• Rakszwa bankrutem, "Nowiny" z 22-24.10.2004.
• Ruśkowski E., Finanse lokalne w dobie akcesji, Dom Wydawniczy ABC, Warszawa 2004.
• Ruśkowski E., Tegler E., Kontrola finansowa gmin we Francji i w Niemczech. Wnioski dla Polski, Białystok 1991.
• Samodzielność samorządu terytorialnego, red. E. Denek, Zeszyty Naukowe AE w Poznaniu nr 7, Wydawnictwo AE w Poznaniu, Poznań 2001.
• Samorząd terytorialny a banki, red. A. Borodo, TNOiK, Toruń 2002.
• Samorząd terytorialny i rozwój lokalny, red. A. Piekara, Z. Niewiadomski, Wydawnictwo UW, Warszawa 1992.
• Samorząd terytorialny III Rzeczypospolitej. Dziesięć lat doświadczeń, red. S. Michałowski, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2002.
• Samorząd terytorialny. Zagadnienia prawne i administracyjne, red. A. Piekara, Z. Niewiadomski, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1998.
• Sierak J., Instrumenty dłużne jako źródło finansowania zadań jednostek samorządu terytorialnego w krajach Unii Europejskiej, materiał nie publikowany.
• Skuza S., Uwarunkowania prawne zadłużania się jednostek samorządu terytorialnego w Polsce, "Prawo Bankowe" 2003, nr 6.
• Sochacka-Krysiak H., Finanse lokalne, Poltext, Warszawa 1993.
• Sochacka-Krysiak H., Finanse publiczne - analiza porównawcza, Poltext, Warszawa 1997.
• Sprawozdanie z działalności Regionalnych Izby Obrachunkowych i wykonania budżetu przez jednostki samorządu terytorialnego w 2000 r., Krajowa Rada Regionalnych Izb Obrachunkowych, Warszawa 2001.
• Sprawozdanie z działalności Regionalnych Izby Obrachunkowych i wykonania budżetu przez jednostki samorządu terytorialnego w 2001 r., Krajowa Rada Regionalnych Izb Obrachunkowych, Warszawa 2002.
• Sprawozdanie z działalności Regionalnych Izby Obrachunkowych i wykonania budżetu przez jednostki samorządu terytorialnego w 2002 r., Krajowa Rada Regionalnych Izb Obrachunkowych, Warszawa 2003.
• Sprawozdanie z działalności Regionalnych Izby Obrachunkowych i wykonania budżetu przez jednostki samorządu terytorialnego w 2004 r., Krajowa Rada Regionalnych Izb Obrachunkowych, Warszawa 2005.
• Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za okres od l stycznia do 31 grudnia 2002 r., Informacja o wykonaniu budżetów jednostek samorządu terytorialnego, tom 2, www.mf.gov.pl.
• Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za okres od l stycznia do 31 grudnia 2003 r., Informacja o wykonaniu budżetów jednostek samorządu terytorialnego, tom 2, www.mf.gov.pl.
• Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za okres od l stycznia do 31 grudnia 2004 r., Informacja o wykonaniu budżetów jednostek samorządu terytorialnego, tom II, publikacja www. mf.gov.pl.
• Stankiewicz J., Źródła równoważenia budżetów samorządu terytorialnego w latach 1944-1950, Białystok 1986.
• Stolorz-Krzisz E., Niewypłacalność gminy, "Wspólnota" z 18.04.1998.
• Surówka K., Finanse samorządu terytorialnego w teorii i praktyce, Wydawnictwo AE w Krakowie, Kraków 1999.
• Swianiewcz P., Planowanie budżetowe w jednostkach samorządu terytorialnego - teoria i praktyka, "Finanse Komunalne" 2004, nr 6.
• Swianiewicz P., Zadłużenie jako forma finansowania działalności samorządów - doświadczenia krajów Europy Środkowo-Wschodniej, "Finanse Komunalne" 2003, nr 5.
• Swianiewicz P., Zadłużenie samorządów - podstawy teoretyczne i doświadczenia Europy Zachodniej, "Finanse Komunalne" 2003, nr 5.
• System finansowy w Polsce, red. B. Pietrzak, Z. Polański, B. Woźniak, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004.
• Sytuacja finansowa banków w latach 1997-2004 r., www.nbp.pl.
• Szubański P., Z gminą jak z firmą, "Gazeta Bankowa" z 23.06.2003.
• Szymański G., Rakszawa tonie, "Nowiny" z 16-18.07.2004.
• Tegler E., Gmina na rynku kapitałowym, "Finanse Komunalne" 1997, nr 6.
• Tomaszkiewicz B., Niejasne udziały w rynku, maszynopis powielony.
• Trusewicz I., Krawężniki na biało, "Rzeczpospolita" z 28.04.2004.
• Usługi bankowe dla samorządu terytorialnego, red. E. Denek, Biblioteka Menedżera i Bankowca, Warszawa 2000.
• Wacławczyk A., Obligacje komunalne, Kantor Wydawniczy Zakamycze, Kraków 2003.
• Wakar W., Projekt ustawy o skarbowości komunalnej, "Samorząd" 1923, nr 16.
• Waluk V., Balansowanie nad przepaścią, "Wspólnota" 2003, nr 5.
• Witalec W., Kryteria opiniowania możliwości spłaty kredytów i pożyczek zaciąganych przez gminy, "Finanse Komunalne" 1995, nr 5.
• Wykonanie budżetu przez jednostki samorządu terytorialnego w 2001 roku, w świetle sprawozdania dla Sejmu i Senatu RP, "Finanse Komunalne" 2002, nr 4.
• Zasadzki W., Możliwości finansowania rozwoju lokalnego i regionalnego, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu w Szczecinie, nr 315, 2001.
• Zawadzki A.W., Finanse samorządu terytorialnego w latach 1918-1939 r., PWE, Warszawa 1971.
• Ziółkowska W., Finanse publiczne. Teoria i zastosowanie, Wydawnictwo WSB w Poznaniu, Poznań 2000.
• Strony internetowe
• www.fitchpolska.com.pl
• www.mf.gov.pl
• www.nbp.pl
• www.nik.gov.pl
• Akty prawne
• Ustawa z 17.03.1921 r. - Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, DzU nr 44, poz. 267.
• Ustawa z 17.06 1921 r. o poborze na rzecz Skarbu Państwa dodatku do podatków: gruntowego, podymnego, domowego-klasowego i budynkowego, DzU nr 59, poz. 372.
• Ustawa z 17.12.1921 r. o rozciągnięciu mocy obowiązującej ustawy z 6.07.1920 r. o ujednoliceniu na obszarze byłego zaboru rosyjskiego ustaw i rozporządzeń o państwowym podatku przemysłowym na cały obszar RP, DzU 1922 r., nr 33, poz. 266.
• Ustawa z 11.08.1923 r. o tymczasowym uregulowaniu finansów komunalnych, DzU nr 59, poz. 455 ze zm.
• Ustawa z 17.03.1932 r. o zmianie niektórych przepisów dotyczących finansów komunalnych, DzU nr 25, poz. 233.
• Ustawa z 5.08.1938 r. o poprawie finansów związków samorządu terytorialnego i o zmianie ustawy o tymczasowym uregulowaniu finansów komunalnych, DzU nr 59, poz. 455.
• Ustawa z 20.03.1950 r. o terenowych organach jednolitej władzy państwowej, DzU nr 14, poz. 130.
• Ustawa z 8.03.1990 r. o samorządzie gminnym, tekst jednolity, DzU 2001 r., nr 142, poz. 1591, ze zm.
• Ustawa z 14.12.1990 r. o dochodach gmin i zasadach ich subwencjonowania w 1991 r. oraz o zmianie ustawy o samorządzie terytorialnym, DzU nr 89, poz. 518 ze zm.
• Ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych, tekst jednolity, DzU 2002, nr 9, poz. 84 ze zm.
• Ustawa z 7.10.1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych, DzU nr 85, poz. 428, ze zm.
• Ustawa z 10.12.1993 r. o finansowaniu gmin, DzU nr 129, poz. 600, ze zm.
• Ustawa z 4.02.1994 r. Prawo geologiczne i górnicze, DzU nr 27, poz. 96.
• Ustawa z 10.06.1994 r. o zamówieniach publicznych, tekst jednolity, DzU 1998 r., nr 119, poz. 773 ze zm.
• Europejska Karta Samorządu Terytorialnego sporządzona w Strasburgu 15.10.1985 r. DzU 1994 r. nr 124, poz. 607.
• Ustawa z 20.12.1996 r. o gospodarce komunalnej, DzU 1997 r., nr 9, poz. 43, ze zm.
• Ustawa z 2.04.1997 r. - Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Dz. U. nr 78, poz. 483.
• Ustawa z 21.08.1997 r. - prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi, tekst jednolity, DzU 2002 r., nr 49, poz. 447, ze zm.
• Ustawa z 24.07.1998 r. o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa, DzU nr 96, poz. 603 ze zm.
• Ustawa z 26.11.1998 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999-2003, Dz. U. nr 150, poz. 983, ze zm.
• Ustawa z 26.11.1998 r. o finansach publicznych, tekst jednolity, DzU 2003 r., nr 15, poz. 148 ze zm.
• Ustawa z 5.06.1998 r. o samorządzie powiatowym, tekst jednolity, DzU 2001 r., nr 142, poz. 1592, ze. zm.
• Ustawa z 5.06.1998 r. o samorządzie województwa, tekst jednolity, DzU 2001 r., nr 142, poz. 1590, ze. zm.
• Ustawa z 15.03.2002 r. o ustroju miasta stołecznego Warszawy - Dz. U., nr 41, poz. 361 ze zm.
• Ustawa z 28.02.2003 r. - prawo upadłościowe i naprawcze, DzU nr 60, poz. 535.
• Ustawa z 17.10.2003 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych, DzU nr 189, poz. 1851.
• Ustawa z 13.11.2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, DzU nr 203, poz. 1966.
• Ustawa z 29.01.2004 r. prawo zamówień publicznych, DzU nr 19, poz. 177, ze zm.
• Ustawa z 16.04.2004 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz o uruchomieniu środków pochodzących z Sekcji Gwarancji Europejskiej Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej, DzU nr 93, poz. 890.
• Ustawa z 30.06.2005 r. o finansach publicznych, DzU nr 249, poz. 2104.
• Rozporządzenie Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej z 17.06.1926 r., o obowiązku i sposobie pokrywania wydatków przez związki komunalne, DzU nr 38, poz. 345.
• Rozporządzenie Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej z 1.06.1927 r., o utworzeniu komunalnego funduszu pożyczkowo-zapomogowego, DzU nr 50, poz. 448.
• Rozporządzenie Prezydenta RP z 24.10.1934 r., o poprawie gospodarki finansów związków samorządowych, DzU nr 94, poz. 847.
• Rozporządzenie Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej z 24.10.1934 r. - prawo upadłościowe, tekst jednolity, DzU 1991 r., nr 118, poz. 512 ze zm.
• Rozporządzenie Rady Ministrów z 7.08.1998 r., w sprawie utworzenia powiatów, DzU nr 103, poz. 652.
• Rozporządzenie Rady Ministrów z 28.09.1999 r. w sprawie przypadków, w których nie stosuje sic ograniczeń dotyczących zaciągania niektórych zobowiązań finansowych przez jednostki samorządu terytorialnego oraz inne podmioty sektora finansów publicznych, z wyjątkiem Skarbu Państwa, DzU nr 80, poz. 905, ze zm.
• Rozporządzenie Rady Ministrów z 31.05.2001 r., w sprawie utworzenia, ustalenia granic i zmiany nazw powiatów oraz zmiany siedziby władz powiatu, DzU nr 62, poz. 631 ze zm.
• Dekret PKWN z 23.11.1944 r. o organizacji i zakresie działania samorządu terytorialnego, DzU nr 14, poz. 74.
• Dekret z 13.04.1945 r. o reformie samorządowego systemu podatkowego, DzU nr 13, poz. 73.
• Dekret z 20.03.1946 r. o finansach komunalnych, DzU nr 19, poz. 128 i o podatkach komunalnych, DzU nr 19, poz. 129.
• Uchwała nr 13/98 Komisji Nadzoru Bankowego z 22.12.1998 r., w sprawie zasad tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków - Dz. Urz. NBP nr 29, poz. 65, ze zm.
• Zarządzenie nr 13/94 Prezesa Narodowego Banku Polskiego z 10.12.1994 r., w sprawie zasad tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków - Dz. Urz. NBP nr 23, poz. 36, ze zm.
• Poselski projekt ustawy o finansach publicznych - druk sejmowy 1828.
• Rządowy projekt ustawy o finansach publicznych - druk sejmowy 1844.