Podstawowe dylematy i kryteria wyboru formuły systemu gwarantowania depozytów w świetle teorii i doświadczeń międzynarodowych

• Autorzy: Beata Zdanowicz
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W pracy połączono teoretyczne modelowanie z analizą doświadczeń praktycznych w celu wyboru formuły funkcjonowania systemu gwarantowania depozytów. Przedstawiono główne budzące wątpliwości kwestie związane z korzyściami i kosztami funkcjonowania systemów gwarancyjnych. Zebrano światowe doświadczenia instytucji gwarancyjnych, ze szczególnym uwzględnieniem ewolucji najdłużej działającej korporacji w USA oraz systemów w Unii Europejskiej, a także aktualne akty prawne i obowiązujące w tym zakresie wytyczne. Oba elementy, zarówno aspekty teoretyczne dotyczące funkcjonowania depozytów, jak i wnioski z doświadczeń międzynarodowych, dały podstawę do rozwazań nad formułą polskiego Bankowego Funduszu Gwarancyjnego (BFG). W końcowej części pracy zamieszczono prawdopodobne scenariusze zmian w funkcjonowaniu BFG.

Słowa kluczowe

PL

Gwarancje bankowe; Depozyt bankowy; Regulacje prawne; Porównania międzynarodowe

EN

Banking guarantee; Bank deposit; Legal regulations; International comparisons

• Czasopismo: Bezpieczny Bank
• Rocznik: 2007
• Numer: nr 1 (34)
• Strony: 231

Twórcy

autor

Beata Zdanowicz

Bibliografia

• A Brief History of Deposit Insurance in United States, FDIC 1998, dostępny na: www.fdic.gov/bank/historical/brief.
• Baka W., Kawecka-Włodarczak E., Grzybowski M., Iwanicz-Drozdowska M., Szam-belańczyk J. (red.), Systemy gwarantowania depozytów w Polsce i na świecie. Dziesięć lat Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, PWE, Warszawa 2005.
• Baka W., Bankowość w przebudowie, Gazeta Bankowa 43-47/1991.
• Baka W., Dziś i jutro Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, Prawo Bankowe nr 3/1995.
• Baka W. (red.), Transformacja bankowości polskiej 1989-1995. Studium monograficzno-porównawcze, Zarządzanie i Finanse, Warszawa 1997.
• Baka W., Dziesięć lat działalności Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, Bezpieczny Bank nr 1(26)72005.
• Baka W., Na progu drugiej dekady, Bezpieczny Bank nr 2(27)/2005.
• Baka W., Bankowość europejska, PWN, Warszawa 2005.
• Bartkowiak R., Finansowanie działalności systemu gwarantowania depozytów. Wnioski dla Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, Bezpieczny Bank nr 3 (28)/2005.
• Blaug M., Teoria ekonomii, PWN, Warszawa 2000.
• Cull R., Senbet L. W., Sorge M., Deposit Insurance and Financial Development, Policy Research Working Paper no. 2682, The World Bank, 2001.
• Daniluk D., Instytucja gwaranta depozytów bankowych w Polsce - pożądany cel, zakres i formy działania, Bank i Kredyt nr 4-5/1994.
• Daniluk D., Regulacje i nadzór bankowy w Polsce, Zarządzanie i Finanse, Warszawa 1996.
• Daniluk D., Niemierka S., Nadzór bankowy w Polsce, Bank i Kredyt nr 9/2005.
• Demirguc-Kunt A., Karacaovali B., Laeven L., Deposit Insurance around the World: A Comprehensive Database, Policy Research Working Paper, World Bank, June 2005.
• Demirguc-Kunt A., Detragiache E., Does Deposit Insurance Increase Banking System Stability?, IMF Working Paper, styczeń 2000.
• Demirguc-Kunt A. i Huizinga H., Market Discipline and Financial Safety Net Design, World Bank, 2000.
• Draft 2004-2009 Strategic Plan - FDIC 2004 r. (dostępny na www.fdic.gow).
• Dunaszewska A., Tłumaczenie protokołu z II spotkania Grupy Roboczej ds. Gwarantowania Depozytów w dniu 2 maja 2006 r., Informacja Zarządu dla Rady BFG, BFG, Warszawa 19 lipca 2006 r.
• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z 30 maja 1994 r. dotycząca systemów gwarantowania środków pieniężnych (94/19/WE), Prawo Bankowe nr 2/1995.
• Gardener E.P.M., Molyneux P., Doktryna TBTF - postępowanie wobec banków strategicznych zagrożonych upadłością, Bezpieczny Bank nr 1(2)/1998.
• Garcia G., Comparative Analysis of Established Deposit Insurance Systems, dokument prezentowany na Międzynarodowej Konferencji organizowanej przez FDIC, wrzesień 1998.
• Garcia G., Deposit Insurance, Actual and Good Practices, IMF Working Paper 99/54, 1999.
• General Guidance for Developing Differential Premium Systems, IADI, luty 2005.
• General Guidance for the Resolution of Bank Failures, IADI, 15 sierpnia 2005.
• Gropp R., Vesala J., Deposit Insurance, Moral Hazard and Market Discipline, European Central Bank, Working Paper Series No. 302, luty 2004.
• Interrelationships Among Safety Net Participants, IADI, czerwiec 2004.
• Iwanicz-Drozdowska M., Niemiecki system gwarantowania depozytów, Bezpieczny Bank nr 1 (8)/2000.
• Iwanicz-Drozdowska M., Zalecenia Forum na rzecz Stabilności Finansowej w zakresie systemów gwarantowania depozytów, Bezpieczny Bank nr 4(11)/2000.
• Iwanicz-Drozdowska M. (red.), Kryzysy bankowe. Przyczyny i rozwiązania, PWE, Warszawa 2002.
• Iwanicz-Drozdowska M., Ryzyko w aspekcie finansowania działalności instytucji gwarantującej depozyty, Bezpieczny Bank nr 3(28)/2005.
• Iwanicz-Drozdowska M,, Bankowy Fundusz Gwarancyjny, Bank i Kredyt, nr 8/2005.
• Jankowski A., Uwagi dotyczące niektórych kwestii przy opracowywaniu nowej ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, Bezpieczny Bank nr 2(27)/2005.
• Jaworski M., Super nadzór zbyt mocny, Gazeta Prawna, 20 stycznia 2006.
• Jedliński M., Będzie bezpieczniej, Gazeta Bankowa, 19 lipca 2004.
• Kane E. J., The Gathering Crisis in Federal Deposit Insurance, MIT Press, 1985.
• Kane E.J., Designing Financial Safety Nets to Fit Country Circumstances, Domestic Finance Working Paper No. 2453, The World Bank Group, 2000.
• Kane E. J., Financial Regulation and Bank Safety Nets: An International Comparison; Boston College, 2004.
• Kane E. J., Can the European Community Finesse the Need for a Multinational Safety Net?, Boston College, 24 maja 2005.
• Kane E. J., Demirguc-Kunt A., Deposit Insurance Around the Globe: Where Does It Work?, National Bureau of Economic Research Working Paper Series, Working Paper 8493, wrzesień 2001.
• Kyei A., Deposit Protection Arrangements: A Survey, IMF Working Paper 95/134, Waszyngton, 1995.
• Miklaszewska E., Wpływ konkurencji na rynku bankowym na strategie banków komercyjnych, Bank i Kredyt nr 11/1996.
• Mishkin F.S., Ekonomika pieniądza, bankowości i rynków finansowych, PWN, Warszawa 2002.
• Morrison A.D., White L., Is Deposit Insurance a Good Thing, and If So, Who Should Pay for It?, Oxford Financial Research Centre Working Paper, 22 maja 2004.
• Nieborak T., Nowe podejście do kwestii nadzoru finansowego, Prawo Bankowe nr 5/2006.
• Noia C.D., Maccario A., Structuring Deposit Insurance in Europe: some considerations and a regulatory game, Wharton Financial Institutions Working Paper Series, maj 1995.
• Obal T., System gwarancji depozytów w USA, Bezpieczny Bank nr 1(2)/1998.
• Obal T., Włoski system gwarantowania depozytów, Bezpieczny Bank nr 2/3 (374)/1998.
• Obal T., Dwa problemy, Bank nr 3/2001.
• Obal T., Podstawowe cechy systemów gwarantowania depozytów i działalności pomocowej w państwach Unii Europejskiej - wnioski dla Polski, Bezpieczny Bank nr 1(22)/2004.
• Obal T., Teoretyczne aspekty systemu gwarantowania depozytów, Bezpieczny Bank nr 2(23)/2004.
• Obal T., Syntetyczne zestawienie różnic w zakresie podmiotowym i przedmiotowym depozytów w krajach Unii Europejskiej, materiał informacyjny dla Zarządu BFG, Warszawa, 16 sierpnia 2004.
• Obal T., Polijaniuk H., Polski system gwarantowania depozytów w świetle "Wytycznych Financial Stability Forum w sprawie tworzenia efektywnego systemu gwarantowania depozytów", Bezpieczny Bank nr 1(16)/2002.
• Osiński J., Stabilność finansowa w Polsce - aspekty systemowe, Bank i Kredyt nr 11-12/2005.
• Pawelska M., Celowość i kierunki zmian zakresu gwarancji depozytów w Polsce w układzie przedmiotowym i podmiotowym, Bezpieczny Bank nr 2(27)/2005.
• Pawlikowski A., Zróżnicowanie systemów gwarantowania depozytów. Analiza różnych wariantów rozwiązań, Bank i Kredyt nr 10/2004 NBP.
• Pawlikowski A., Problemy, zakres i kryteria wyboru w kształtowaniu systemu gwarantowania depozytów w świetle teorii i doświadczeń międzynarodowych, Bezpieczny Bank nr 2(27)/2005.
• Pawłowicz L., Dylematy integracji rynku finansowego w Unii Europejskiej w świetle stabilności systemu, Biała Księga 2004, PFSL, Gdańsk-Warszawa 2004.
• Pietrewicz J., Narzędzia i zasady udzielania pomocy przez BFG (kierunki poszukiwań), Bezpieczny Bank nr 2(27)/2005.
• Polijaniuk H., Zagraniczne systemy gwarantowania depozytów - rozwiązania zalecane i praktykowane, Bezpieczny Bank nr 1(8)72000.
• Polijaniuk H., Obal T., Zasady finansowania zagranicznych instytucji gwarantowania depozytów, Bezpieczny Bank nr 1/2(12/13)/2001.
• Pyła M., Kierunki prac Bankowego Funduszu Gwarancyjnego w dziedzinie identyfikacji, oceny i prognozowania zagrożeń sytuacji finansowej banku, Bezpieczny Bank 2(31)/2006.
• Raport roczny Bankowego Funduszu Gwarancyjnego 2005.
• Raport roczny Federal Deposit Insurance Corporation 2004.
• Rutkowska E., Koncepcje zintegrowanego nadzoru bankowego, Prawo Bankowe 5/2006.
• Safjan M., Grzybowski M., Borowska K., Polski system gwarantowania depozytów bankowych a dyrektywa Unii Europejskiej 94/19/EEC, Bezpieczny Bank nr2/3(3/4)/1998.
• Santomero A.M., Deposit Insurance: Do We Need It and Why, The Wharton School, University of Pensylvania, 1997 (dostępny na stronie: www.fic.wharton.upenn. edu).
• Solarz J.K., Bankowość międzynarodowa, Wyd. Twigger SA, Warszawa, 2004.
• Solarz J., Skonsolidować nadzór?, Bank nr 12/2005-1/2006.
• Smółko M., Model nadzoru bankowego w Polsce na tle wybranych krajów wysokorozwiniętych, Bezpieczny Bank 4(19)/2002.
• Szambelańczyk J., System gwarantowania depozytów a zachowania deponentów i banków (doświadczenia polskie i zagraniczne), Bezpieczny Bank nr 2/3 (3/4)/1998.
• Szambelańczyk J., Bezpieczeństwo systemów bankowych a ochrona depozytów, Bank nr 03/1999.
• Szambelańczyk J., Banki spółdzielcze w Polsce w procesach zmian systemowych, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, 2006.
• Szczepańska O., Podstawowe przesłanki, założenia i struktura sieci bezpieczeństwa finansowego w świetle teorii i doświadczeń międzynarodowych, Bezpieczny Bank 1(26)/2005.
• Szczepańska O., Sotomska-Krzysztofik P, Pawliszyn M., Banki centralne wobec kryzysów w systemie bankowym, Materiały i Studia nr 179, NBP, 2004.
• Szczepańska O., Sotomska-Krzysztofik P., Pawliszyn M., Pawlikowski A., Instytucjonalne uwarunkowania stabilności finansowej na przykładzie wybranych krajów, Materiały i Studia nr 173, NBP, 2004.
• Szubański P., Upadłościom wciąż jeszcze nie koniec, Nowa Europa, 30 stycznia 1996.
• Śleszyńska-Charewicz E., Korzystne tendencje. Sektor bankowy w 1995 roku, Bank nr 9/95.
• Śleszyńska-Charewicz E., Ryzyko w aspekcie finansowania działalności instytucji gwarantującej depozyty. Kierunki zmiany zasad finansowania działalności BFG, Bezpieczny Bank nr 3(28)/2005.
• Turek K., Zintegrowany nadzór bankowy w Niemczech, Prawo Bankowe, nr 12/2005.
• White W., Are changes in financial structure extending safety nets?, BIS, Working Papers 145. styczeń 2004.
• Wierzba R., System gwarantowania depozytów bankowych we Francji, Bank i Kredyt nr 3/2001.
• Williamson O.E., Ekonomiczne instytucje kapitalizmu, PWN, Warszawa 1998.
• Wójtowicz G., The Bank Guarantee Fund - 10 years of expierience in creating the banks' safety and stability in Poland, Bezpieczny Bank, Special edition, 2005.
• Wytyczne w sprawie tworzenia efektywnego systemu gwarantowania depozytów. Raport Financial Stability Forum z dnia 7 września 2001 r. (tłumaczenie), Bezpieczny Bank nr 3/4(14/15)/2001.
• Zaleska M., System gwarantowania depozytów w Polsce na tle doświadczeń zagranicznych, Bank i Kredyt nr 7/2001.
• Zaleska M., Interwencje instytucji zewnętrznych, Bank nr 3/2002.
• Zaleska M., Dzialalność Bankowego Funduszu Gwarancyjnego po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej - propozycje zmian, Bezpieczny Bank nr 3(28)/2005.
• Zdanowicz B., System gwarantowania depozytów w Meksyku, Bezpieczny Bank nr2(23)/2004.
• Zdanowicz B., System ochrony depozytów w Brazylii i Argentynie, Bezpieczny Bank nr 3/4(24/25)/2004.
• Zdanowicz B., Ewolucja funkcji gwarancyjnej i pomocowej w świetle dotychczasowych doświadczeń krajowych i zagranicznych (omówienie dyskusji), Bezpieczny Bank nr 2(27)/2005.
• Zygierewicz M., Bankowy Fundusz Gwarancyjny - potrzeby ewolucji działalności gwarancyjnej i pomocowej w świetle doświadczeń ostatnich lat, Bezpieczny Bank nr 2(27)/2005.
• Zygierewicz M., Kierunki zmian zasad finansowania dzialalności gwarancyjno-pomocowej Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, Bezpieczny Bank nr 3 (28)/2005.
• ---
• W pracy wykorzystano także informacje zgromadzone na stronach internetowych: 1) instytucji gwarancyjnych: Albanii: www.dia.org.al
• Argentyny: www.sedesa.com.ar
• Austrii (system dla banków komercyjnych): www.einlagensicherung.at
• Belgia: www.protectionfund.be
• Bośnia i Hercegowina: www.aod.ba
• Brazylia: www.fgc.org.br
• Bułgaria; www.dif.bg
• Chile: www.bcentral.cl
• Chorwacja: www.dab.hr
• Cypr: www.centralbank.gov.cy
• Czad: www.beac.int
• Czarnogóra: www.fzd.yu
• Czechy: www.fpv.cz
• Dania: www.garantifonden.dk
• Dominikana: www.bnv.corn.do
• Ekwador: www.agd.gov.ee
• Estonia: www.tf.ee
• Filipiny: www.pdic.gov.ph
• Finlandia: www.fba.fi
• Francja: www.garantiedesdepots.fr
• Gabon: www.beac.int
• Gibraltar: www.gdgb.gi
• Grecja: www.hdgf.gr
• Gwinea Równikowa: www.beac.int
• Hiszpania (dla banków komercyjnych): www.fgd.es
• Holandia: www.dnb.nl
• Indie: www.dicgc.org.in
• Irlandia: www.centralbank.ie
• Islandia: www.sedlabanki.is
• Jamajka: www.jdic.org
• Japonia: www.dic.go.jp
• Jordania: www.dic.gov.jo
• Kamerun: www.beac.int
• Kanada: www.cdic.ca
• Kazachstan: www.kdif.kz
• Kenia: www.centralbank.go.ke
• Kolumbia: www.fogafin.gov.co
• Kongo: www.beac.int
• Korea Południowa: www.kdic.or.kr
• Liechtenstein: www.bankenverband.li
• Liban: www.bdl.gov.lb/bdl/bfs/ndgi.ht
• Litwa: www.idf.lt
• Luksemburg: www.agdl.lu
• Macedonia: www.fodsk.org.mk
• Malezja: www.pdim.gov.my
• Malta: www.compensationschemes.org.mt
• Meksyk: www.ipab.org.mx
• Niemcy: www.bankenverband.de
• Nigeria: www.ndic-ng.com
• Nikaragua: www.fogade.gob.ni
• Norwegia (system dla banków komercyjnych): www.fnh.no
• Oman: www.cbo-oman.org
• Peru: www.fsd.org.pe
• Polska: www.bfg.pl
• Portugalia: www.fgd.bportugal.pt
• Republika Środkowoafrykańska: www.beac.int
• Rosja: www.asv.org.ru
• Rumunia: www.fgdb.ro
• Salwador: www.igd.gov.sv
• Serbia: www.bra.gov.yu
• Słowacja: www.fovsr.sk
• Słowenia: www.bsi.si Stany Zjednoczone Am. Północnej: www.fdic.gov
• Szwajcaria: www.swissbanking.org
• Szwecja: www.ign.se Tajwan: www.cdic.gov.tw
• Tanzania: www.bot-tz.org
• Trynidad i Tobago: www.dictt.org
• Turcja: www.bddk.org.tr
• Uganda: www.bou.or.ug
• Ukraina: www.fg.org.ua
• Wenezuela: www.fogade.gov.ve
• Węgry: www.oba.hu
• Wielka Brytania: www.fscs.org.uk
• Wietnam: www.div.gov.vn
• Włochy (system dla banków komercyjnych): www.fitd.it
• Wyspy Bahama: www.centralbankbahamas.com/legal_deposit.lasso
• Zimbabwe: www.dpb.co.zw
• ---
• 2) instytucji: Europejskiego Forum Gwarantów Depozytów: www.efdi.net
• Międzynarodowego Stowarzyszenia Ubezpieczycieli Depozytów: www.iadi.org
• Banku Światowego: www.worldbank.org
• Banku Rozrachunków Międzynarodowych: www.bis.org