Aporie filozofii a kondycja racjonalizmu

• Autorzy: Grzegorz Szulczewski

Warianty tytułu

Aporias of Philosophy and Condition of Rationalism.

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Dokonano analizy racjonalizmu: jego krytykę w XX wieku, rozwój kultury logocentrycznej, w której może odrodzić się racjonalizm, przedstawiono rozważania metafilozoficzne nad filozofią, w tym istotą myślenia. Omówiono również okres przed powstawaniem filozofii (przełom II i I wieku p.n.e.). Zaprezentowano działalność Siedmiu Mędrców, Pierwszych Myślicieli, poglądy filozoficzne Heraklita, Parmenidasa, Sokratesa, Platona. Omówiono aporie filozofii antycznej, krytykę rozumu i aporetykę w wiekach późniejszych. Przedstawiono wpływ aporetyczności filozofii na kształt myślenia filozoficznego w XX wieku (Rorty i neopragmatyzm, Derrida i poststrukturalizm). Następnie omówiono fundamenty sanacji racjonalizmu (poglądy Husserla, Gadamera, von Misesa, Kotarbińskiego, Habermasa, Apla, Alberta). Przytoczono także poglądy rehabilitujące ideę rozumu i racjonalności (Schnadelbacha, Baumgartnera, Lenka). Na koniec zaprezentowano możliwości nowego racjonalizmu: sceptycyzm Marquada i koncepcję rozumu transwersalnego Welscha.

EN

Main purpose of this paper was analysis of rationalism. Also period before existence of philosophy (II/I BC) was described together with views and activities of Heraclitus, Permenides, Socrates and Plato. Also aporias of ancient philosophy and criticism of intelect were presented together with views of Edmund Husserl, Gadamer, von Mises, Tadeusz Kotarbinski, Schnadelbach, Marquad, Baumgartner and Welsch. (KZ)

Słowa kluczowe

PL

Filozofia; Historia filozofii; Poglądy filozoficzne; Racjonalizm; Systemy filozoficzne; Rozwój kultury

EN

Philosophy; History of philosophy; Philosophical thought; Rationalism; Philosophical systems; Cultural development

• Czasopismo: Monografie i Opracowania / Szkoła Główna Handlowa
• Rocznik: 2006
• Numer: nr 541
• Strony: 315

Twórcy

autor

Grzegorz Szulczewski

Bibliografia

• Abelard P., Rozprawy, tł. Joachimowicz L., PAX, Warszawa 1969.
• Ajschylos, Prometeusz w okowach, tł. Srebrny S., w: Antologia tragedii greckiej, tł. Srebrny S., Morawski K., Łanowski J., Wydawnictwo Literackie, Kraków 1989.
• Albert H., Konstruktion und Kritik, Ausatze zur Philosophie des kritischen Rationalismus. Hoffmann und Campe Verlag, Hamburg 1972.
• Albert H., Konstrunktion und Kritik, Hoffmann und Campe Verlag, Hamburg 1972.
• Albert H., Krytycyzm a racjonalna praktyka, tł. Adamczyk R., w: Krytyczny racjonalizm, K.R. Popper, H. Albert, red. P. Dehnel, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1992.
• Albert H., Nauka i poszukiwanie prawdy, w: Krytyczny racjonalizm K.R. Popper, H. Albert, red. Dehnel P., Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1992.
• Albert H., Wissenschaft und die Fehlbarkeit der Vernuft, J.C.B. Mohr (Paul Siebeck), Tubingen 1982.
• Albert K., Griechische Religion und Platonische Philosophia, Hamburg 1980.
• Albert K., O platońskim pojęciu filozofii, tł. Drewnowski J., Wydawnictwo PAN, IFiS, Warszawa 1991.
• Albert K., Wprowadzenie do filozofii mistycznej, tł. Marzęcki J., Wydawnictwo Antyk, Kęty 2002.
• Alquie F., Kartezjusz, tł. Cichowicz S., PAX, Warszawa 1989.
• Anderski S., Maxa Webera olśnienia i pomyłki, tł. Sowa K., Warszawa 1992.
• Apel K.O., Etyka dyskursu, tł. Mańko T., Principia, Kraków 1992, nr 5, s. 5-39.
• Apel K.O., Zasada samoufundowania swoich podstaw w hermeneutycznej rekonstrukcji historii, tł. Znaniecki P., w: T. Buksiński, Rozumność i racjonalność, Wydawnictwo IF UAM, Poznań 1997, s. 79-91.
• Aporie sensu - emotywizm i racjonalizm, red. J. Bańka, A. Kiepas, Wyd. Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 1998.
• Arystoteles, Fizyka, w: Dzieła wszystkie, tł. Leśniak K., t. 2., PWN, Warszawa 1990.
• Arystoteles, Etyka Nikomachejska, w: Dzieła wszystkie, tł. Gromska D., t. 5, PWN, Warszawa 1996.
• Arystoteles, Metafizyka, w: Arystoteles, Dzieła wszystkie, tł. Leśniak K., t. 2., PWN, Warszawa 1990.
• Arystoteles, O duszy, w: Dzieła wszystkie, t. 5., tł. Siwek P., PWN, Warszawa 2003.
• Arystoteles, O świecie, w: Dzieła wszystkie tł. Paciorek A., t. 2., PWN, Warszawa 1990.
• Arystoteles, Poetyka, w: Retoryka-Poetyka, tł., Podbielski H., PWN, Warszawa 1988.
• Arystoteles, Topiki, w: Dzieła wszystkie, t. 1., tł. Leśniak K., PWN, Warszawa 1990.
• Baudrillard J., Gra resztkami, w: Postmodernizm a filozofia, tł. Szahaj A., Wybór tekstów pod red. Czerniaka S. i Szahaja A., Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 1996.
• Baudrrillard J., Rozmowy przed końcem, tł. Lis A., Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2001.
• Bauman Z., Etyka ponowoczesna, PWN, Warszawa 1996.
• Bauman Z., Ponowoczesne wzory osobowe, w: Bauman Z., Dwa szkice z moralności ponowoczesnej, Instytut Kultury, Warszawa 1994.
• Bauman Z., Wieloznaczność nowoczesna. Nowoczesność wieloznaczna, PWN, Warszawa 1995.
• Baumgartner H.M., Rozum skończony, Oficyna Naukowa, Warszawa 1996.
• Bell D., Kulturowe sprzeczności kapitalizmu, tł. Amsterdamski S., PWN, Warszawa 1994.
• Bloom A., Umysł zamknięty, tł. Biedroń T., Wydawnictwo Zysk i ska, Poznań 1987.
• Bockerstette H., Aporien der Freiheit und ihre Aufklarung durch Kant, Fromann-Holzbog, Stuttgart 1962.
• Bouveresse J., Racjonalność i cynizm, tł. Kowalska M., "Literatura na świecie", nr 8-9 Warszawa 1988.
• Buksiński T., Rozumność i racjonalność, Wydawnictwo Naukowe IF UAM, Poznań 1997.
• Capra F., Punkt zwrotny, tł. Woydyłło E., PIW, Warszawa 1987.
• Capra F., Tao fizyki, tł. Macura P., Nomos, Kraków 1994.
• Cassirer E., Krytyka rozumu jako krytyka kultury, tł. Kołodziej A., w: Filozofia współczesna, t. 2., pod red. Kuderowicza Z., Wiedza Powszechna, Warszawa 1982.
• Chenu M.D., Wstęp do filozofii św. Tomasza, tł. Rosnerowa H., Wydawnictwo Antyk, Kęty 2001.
• Colli G., Narodziny filozofii, tł. Kasprzysiak K., Respublika, Oficyna Literacka, Warszawa-Kraków 1991.
• Dawgiałło K., Wiedza ezoteryczna Platona, Dow and Dow, Warszawa 1996.
• Deleuze G., Guattari F., Co to jest filozofia?, tł. Pieniążek P., słowo, obraz, terytoria, Gdańsk 1991.
• Delsol Ch., Esej o człowieku późnej nowoczesności, tł. Kowalska M., Znak, Kraków 2003.
• Derrida J., Aporien, Wilhelm Fink Verlag, München 1998.
• Derrida J., Chora, tł. Gołębiewska M., Wydawnictwo KR, Warszawa 1999.
• Derrida J., Die "Welt" der künftigen Aufklarung w: Internationales Jahrbuch für Hermeneutik, T. II, Mohr Siebeck Verlag, Tubingen 2003.
• Derrida J., Marginesy filozofii, tł. Margański J., Wydawnictwo KR, Warszawa 2002.
• Derrida J., O gramatologii, tł. Banasiak B. Wydawnictwo KR, Warszawa 1999.
• Derrida J., Ojciec logosu, tł. Banasiak B., w: "Colloquia Communia" nr 1-3, 36-38, Kolegium Otryckie, Warszawa 1988.
• Derrida J., Pismo filozofii, tł. Banasiak B., Inter esse, Kraków 1992.
• Derrida J., Pismo i różnica, tł. Kłosiński K., Wydawnictwo KR, Warszawa 2004.
• Derrida J., Pozycje, tł. Banasiak B, w: "Colloquia Communia", Kolegium Otryckie, Uniwersytet Warszawski, nr 1-3, 36-38, Warszawa 1988.
• Descartes R., Medytacje o filozofii pierwszej, tł. Ajdukiewiczowie M.J., Swierzawski S., Dąbska I., Wydawnictwo Antyk, Kęty 2001.
• Descombes V., To samo i inne. Czterdzieści pięć lat filozofii francuskiej (1933-1978), tł. Banasiak B., Matuszewski K., Wydawnictwo Spacja, Warszawa 1996.
• Diels H., Die Fragmente der Vorsokratiker, Weidmann, Dublin, Zürich 1967.
• Domański J., Metamorfozy pojęcia filozofii, PAN, Instytut Filozofii i Socjologii, Warszawa 1996.
• Doublet D.R., Die Vernuft als Rechtsinstanz, Verlag Ferdinand Schoningh, Padrborn 1989.
• Empiryk Sekstus, Zarysy Pirrońskie, tł. Krońska l., Wydawnictwo Akme, Warszawa 1998.
• Fattal M., Logos. Między Orientem a Zachodem, tł., Domański P., Wydawnictwo IFIS PAN, Warszawa 2001.
• Ferguson M., Na rozdrożu przemian ludzi, tł. Macura P., w: New Age, red. Macura P., Nomos, Kraków 1993.
• Feyerabend P., Przeciw metodzie, tł. Wietrlewski S., Wydawnictwo Siedmiogród, Wrocław 2001.
• Filozofia. Prawda a metoda. Aporie myśli współczesnej, Cz. l, red. J. Jaskóła, Olejarczyk A., Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2003..
• Fink E., Traktat über Gewalt des Menschen, V. Klostermann, Frankfurt am Main 1974.
• von Fritz K., Nous, noein, and their derivatives in pre-socratic philosophy (Excluding Anaxagoras), w: The Pre-socratic, ed. Mourelatos A.P.D., Princeton University Press, Princeton, New Jarsey 1992.
• Frost V.Ch, Daln F., Handwörterbuch, Fr. CHr. Wilhem Vogel, Leipzig 1841.
• Gadamer H.G., Gesamelte Werke, Band 7, Griechische Philosophie III, J.C.B. Mohr (Paul Siebeck), Tubingen 1991.
• Gadamer H.G., Prawda i metoda, tł. Baran B., PWN, Warszawa 2004.
• Gadamer H.G., Rozum, słowo, dzieje, tł. Michalski K., PIW, Warszawa 1979.
• Gajda J., Sofiści, Wiedza Powszechna, Warszawa 1989.
• Gehlen A., W kręgu antropologii i psychologii społecznej, tł. Krzemieniowa K., Czytelnik, Warszawa 2001.
• Gennaro l., Logos - Heidegger liest Heraklit, Duncker und Humbolt, Berlin 2003.
• Giddens A., Nowoczesność i tożsamość, tł. Sulżycka A., PWN, Warszawa 2001.
• Gigon O., Der Ursprung der Griechischen Philosophie. Von Hesiod bis Parmenides, Schwabe and Co Verlag, Basel, Stuttgart 1968.
• Gobel W., Reflektierende und absolute Vernuft, Bouvier Verlag Herbert Grundmann, Bonn 1984.
• Guthrie K.C., Filozofowie greccy od Talesa do Arystotelesa, tł. Pawelec A., Wydawnictwo Znak, 1996.
• Habermas J., Działanie komunikacyjne i detranscen dentalizacja podmiotu, tł. Lipnik W., Oficyna Naukowa, Warszawa 2004.
• Habermas J., Filozoficzny dyskurs nowoczesności, tł. Łukasiewicz M., Universitas, Kraków 2000.
• Habermas J., Jedność rozumu w wielości głosów, tł. Łabno E., w: "Pismo literacko--artystyczne", Kraków 1989, nr 2.
• Habermas J., Pojęcie racjonalności komunikacyjnej w świetle teorii aktów mowy, tł. Braciszewska R., w: T. Buksiński, Rozumność i racjonalność, Poznań 1997, Wydawnictwo Naukowe IF U AM.
• Habermas J., Praktyczne następstwa postępu technicznego, tł. Krasnodębski Z., w: Habermas J., Teoria i praktyka, PIW, Warszawa 1983.
• Habermas J., Teoria działania komunikacyjnego, tł. Kaniowski A.M., T.I. PWN, Warszawa 1999.
• Hadot P., Czym jest filozofia starożytna?, tł. Domański P., Fundacja Aletheia, Warszawa 2000.
• Hartmann N., Der philosophische Gedanke und seine Geschichte, w: Hartmann N., Kleine Schriften, t. 2., Walter de Gruyer & Co., Berlin 1957.
• Hartmann N., Grundzuge einer Metaphysik der Erkenntnis, Walter de Gruyter & Co. Berlin 1949.
• Hartmann N., Systematyczna autoprezentacja, w: Myśl filozoficzna i jej historia, Systematyczna autoprezentacja, tł. Garewicz J., Wydawnictwo Comer, Toruń 1994.
• Hartmann N., Systematyczne przedstawienie własnej filozofii, tł. Galewicz W., w: Galewicz W., Hartmann N., Wiedza Powszechna, Warszawa 1987.
• Hartmann N., Wprowadzenie do filozofii, tł. Noras A.J., Fundacja Aletheia, Warszawa 2000.
• Hartmann N., Zur Methode der Philosophie, w: N. Hartmann, Kleine Schriften, t. 2., Walter de Gruyer & Co., Berlin 1957.
• Heidegger M., Aus der Erfahrung des Denkens, Vittorio Klostermann, Frankfurt am Main, 1985.
• Heidegger M., Budować, mieszkać, myśleć, red. K. Michalski, Czytelnik, Warszawa 1977.
• Heidegger M., Bycie i czas, tł. Baran B., PWN, Warszawa 1994.
• Heidegger M., Co zwie się myśleniem, tł. Mizera J., PWN, Warszawa 1999.
• Heidegger M., Cóż po poecie? tł. Wolicki K., w: Heidegger M., Budować, mieszkać, myśleć, red. K. Michalski, Czytelnik, Warszawa 1977.
• Heidegger M., Czym jest filozofia, w: Philosophon agora, KUL, Lublin 1980, tł. Gerasimiuk J.
• Heidegger M., Drogi lasu, M. Heidegger, Drogi lasu, tł. J. Gierasimiuk, R. Marszałek, Sidorek J., Wolicki K., Fundacja Aletheia, Warszawa 1997.
• Heidegger M., Grunbegriffe der Aristotelischen Philosophie, V. Klostermann, Frankfurt am Main 2002.
• Heidegger M., Koniec filozofii i zadania myślenia, tł. Michalski K., w: Drogi współczesnej filozofii, red. Siemek M.J., Czytelnik, Warszawa 1991.
• Heidegger M., Nauka i namysł, tł. Siemek M.J., w: Heidegger M., Budować, mieszkać, myśleć, red. K. Michalski, Czytelnik, Warszawa 1977.
• Heidegger M., O istocie prawdy, tł. J. Filek, w: M. Heidegger, Znaki drogi, Aletheia, Warszawa 1995.
• Heidegger M., Parmenides, V. Klostermann, Frankfurt am Main 1982.
• Heidegger M., Rozmowy na polnej drodze, tł. Mizera J., Wydawnictwo KR, Warszawa 2004.
• Heidegger M., Zasada racji, tł Mizera J., Wydawnictwo Baran i Suszczyński, Kraków 2001.
• Heinrich K., Parmenides und Jona, Shurkamp Verlag, Frankfurt am Main 1966.
• Heinrich W., Filozofia grecka do Platona. Rozwój zagadnień, Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, Warszawa 1913.
• Held K., Heraklit, Parmenides und der Anfang von Philosophie und Wissenschaft. Eine phanomenologische Besinnung, Walter de Gruyter, Berlin, New York 1980.
• Held K., Teza Husserla o europeizacji ludzkości, tł. Dybel P., Studia z filozofii niemieckiej, t. 3., Współczesna Fenomenologia Niemiecka, red. Czerniak S., Rolewski J., Uniwersytet Toruński, Instytut Filozofii, Toruń 1999.
• Herakleitos o Efesios, 147 fragmentów, Stakroos, tł. Zaborowski R., Lif-Perkowska E., Kocaya W., Cunnecticat, Cassignel F., Calvados, Warszawa 1996.
• Hezjod, Narodziny bogów, Prace i Dni, Tarcza, tł., Lanowski J., Prószyński i S-ka, Warszawa 1999.
• Hoeffe O., Etyka państwa i prawa, tł. Porębski C., Znak, Kraków 1992.
• Horkheimer M., Adorno, T.W., Dialektyka oświecenia, tł. Łukasiewicz M., IFiS PAN, Warszawa 1994.
• Husserl E., Erste Philosophie, Felix Meiner Verlag, Hamburg 1992.
• Husserl E., Filozofia jako nauka ścisła, tł. Galewicz W., Biblioteka Aletheia, Warszawa 1992.
• Husserl E., Formale und Transzendentale Logik, Max Niemeyer Verlag, Halle (Saale) 1929.
• Husserl E., Kryzys europejskiego człowieczeństwa a filozofia, tł. Sidorek J., Biblioteka Aletheia, Warszawa 1993.
• Husserl E., Kryzys nauk europejskich i fenomenologia transcendentalna, tł. Walczewska S., PAT, Kraków 1987.
• Jaspers K., Rozum i egzystencja. Nietzsche i chrześcijaństwo, tł. Piecuch C., PWN, Warszawa 1991.
• Kant I., Encyklopedia filozoficzna, tł. Banaszkiewicz B., Aureus, Kraków 2003.
• Kant I., Krytyka czystego rozumu, tł. Ingarden R., PWN 1957.
• Kant I., Krytyka praktycznego rozumu, tł. Gałecki J., PWN, Warszawa 1984.
• Kant I., Krytyka władzy sądzenia, tł. Gałecki J., PWN, Warszawa 1986.
• Kant I., Marzenia jasnowidza objaśnione marzeniami metafizyki, tł. Wawrzyniak W., w: "Pismo literacko-artystyczne", Kraków 1987, nr 10.
• Kant L, Religia w obrębie samego rozumu, tł. Bobko A., Wydawnictwo Znak, Kraków 1993.
• Kerenyi K., Dionizos. Archetyp życia niezniszczalnego, tł. Kania l., Wydawnictwo Baran i Suszczyński, Kraków 1997.
• Kerenyi K., Hermes przewodnik dusz, tł. Prokopiuk J., Wydawnictwo Sen, Warszawa 1993.
• Kerenyi K., Misteria Kabirów, Prometeusz, tł. Kania l., Czytelnik, Warszawa 2000.
• Kirk G.S., Raven J.E., Schofield M., Filozofia przedsokratejska, tł. Lang J., PWN, Warszawa 1999.
• Kitto H.D.F., Tragedia grecka. Studium literackie, tł. Margański J., Wydawnictwo Homini, Kraków 2003.
• Kleszcz R., O racjonalności, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 1998.
• Kojeve A., Wstęp do wykładów Hegla, tł. Nowicki F.W., Fundacja Aletheia, Warszawa 1999.
• Korolko M., Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny, Wiedza Powszechna, Warszawa 1990.
• Koslowski P., Gesellschaftliche Koordination J.C.B. Mohr (Paul Siebeck), Tubingen 1991.
• Kotarbiński T., Medytacje o życiu godziwym, Wiedza Powszechna, Warszawa 1976.
• Kotarbiński T., Studia z zakresu: filozofii, etyki i nauk społecznych, Ossolineum, Wrocław 1963.
• Kotarbiński T., Wybór pism, t. 1., PWN, Warszawa 1957.
• Krońska l., Sokrates, Wiedza Powszechna 1983.
• Krokiewicz A., Sceptycyzm grecki, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1964.
• Krokiewicz A., Zarys filozofii greckiej. Od Talesa do Platona, PAX, Warszawa 1971.
• Laertios Diogenes, Żywoty i poglądy słynnych filozofów, tł. Leśniak K., PWN, Warszawa 1988.
• van der Leeuw G., Fenomenologia religii, tł. Prokopiuk J., Książka i Wiedza, Warszawa 1967.
• Lenk H., Filozofia pragmatycznego interpretacjonizmu, tł. Zwoliński Z., Oficyna Naukowa, Warszawa 1995.
• Levinas E., Trudna wolność. Eseje o judaizmie, tł. Kurys A., Wydawnictwo Atext, Gdynia 1991.
• Lyotard J.F., Kondycja ponowoczesna, tł. Kowalska H., Migasiński J., Fundacja Aletheia, Warszawa 1997.
• Lyotard J.F., Postmodernizm dla dzieci, tł. Migasiński J., Fundacja Aletheia, Warszawa 1998.
• Mansfeld J., Des Parmenudes und die Menschliche Welt, Van Gorrcum and Co. N. V Assen 1964.
• Marquard O., Apologia przypadkowości, tł. Krzemieniowa K., Oficyna Wydawnicza, Warszawa 1994.
• Marquard O., Rozstanie z filozofią pierwszych zasad, tł. Krzemieniowa K., Oficyna Naukowa, Warszawa 1994.
• Marquard O., Sceptis als Philosophie der Endlichkeit, w: Individuum und Gewaltenteilung, Philipp Reclam jun. Stuttgart 2004.
• Marquard O., Szczęście w nieszczęściu. Rozważania filozoficzne, tł. Krzemieniowa K., Oficyna Naukowa, Warszawa 2001.
• Martens E., Schnadelbach H., Filozofia. Podstawowe pytania, tł. Krzemieniowa K., Wiedza Powszechna, Warszawa 1955.
• Maurer R., Odejście filozoficzne. Uwagi wstępne, w: Rozumność i racjonalność, tł. Sellmer L, red. Buksiński T., Wydawnictwo Naukowe, Uniwersytet im. A. Mickiewicza, Poznań 1997.
• Między pragmatyzmem a postmodernizmem, red. A. Szahai, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń 1995.
• von Mises L., Human Action: A Treatise on Economics, tł. Kotłowski A., w: Prakseologia, von Mises L., Ludzkie działanie traktat o ekonomii, IFiS PAN, Warszawa 1996, nr 3-4.
• Mokrzycki E., Racjonalność i styl myślenia, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 1992.
• Mokrzycki E., Racjonalność, nauka, społeczeństwo, PWN, Warszawa 1989.
• Mokrzycki E., Racjonalność współczesności, PWN, Warszawa 1992.
• Motycka A., Ideał racjonalności, szkice o filozoficznych rozdrożach nauki, Ossolineum, Wrocław 1986.
• Narecki K., Logos we wczesnej myśli greckiej, Wydawnictwo KUL, Lublin 1999.
• Marecki K., Słownik terminów Arystelesowych, PWN, Warszawa 1994.
• Natorp N., Filozofia, tł. Ożarowski, w: Filozofia i socjologia XX wieku, t. 2., Wiedza Powszechna, Warszawa 1965.
• Nelson L., O sztuce filozofowania, tł. Komonowicz T., Waszczenko P., Wydawnictwo Baran i Suszczyński, Kraków 1994.
• Nestle W., Vom Mythos zum Logos, Alfred Kroner Verlag, Stuttgart 1975.
• Nietzsche F., Narodziny tragedii czyli hellenizm i pesymizm, tł. Staff L., Skład Główny w księgarni G. Centerszwera i sp., Warszawa 1917.
• Nietzsche F., Pisma pozostałe. 1862-1875, tł. Baran B., inter esse, Kraków 1993.
• Norris Ch., Dekonstrukcja przeciw postmodernizmowi: teoria krytyczna i prawo rozumu, tł. Przybysławski, Universitas Kraków 2001.
• Oświęcimski S., Zeus daje tylko znak, Apollo wieszczy osobiście, Ossolineum, Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk, Łódź, 1989.
• Otto W.F., Das Wort der Antike, Klett, Stuttdgard 1962 Platon, Biesiada, tł. Zwolski E., Biblioteka Principia, Kraków 1993.
• Platon, Charmides, Lyzis, tł. Witwicki W., PWN, Warszawa 1959.
• Platon, Eutydem, tł. Witwicki W., PWN, Warszawa 1957.
• Platon, Eutyfron, Obrona, Kriton, tł. Witwicki W., PWN, Warszawa 1958.
• Platon, Fajdros, tł. Witwicki W., PWN, Warszawa 1958.
• Platon, Fajdros, tł. Zwolski E., Aureus, Kraków 1996.
• Platon, Fajdros, tł. Regner L., PWN, Warszawa 1993.
• Platon, Fedon, Znak, tł. Legutko R., Kraków 1995.
• Platon, Fileb, tł. Witwicki W., Wydawnictwo Recto, Warszawa 1991.
• Platon, Gorgiasz, tł Siwek P., PWN, Warszawa.
• Platon, Hippiasz większy, Hippiasz mniejszy oraz łon, tł. Witwicki W., PWN, Warszawa 1958.
• Platon, Listy, tł. Maykowska M., PWN, Warszawa 1987.
• Platon, Menon, tł. Witwicki W., PWN, Warszawa 1959.
• Platon, Państwo, tł. Witwicki W., PWN, Warszawa 1958.
• Platon, Parmenides, Teajtet, tł. Witwicki W., Wydawnictwo Antyk, Kęty 1999.
• Platon, Phaidros, Aureus, tł. Zwolski E., Principia, Kraków 1996.
• Platon, Sofista, Polityk, tł. Witwicki W., Wydawnictwo Antyk, Kęty 2002.
• Platon, Timajos, tł. Witwicki W., Wydawnictwo Antyk, Kęty 1999.
• Platon, Uczta, tł. Witwicki W., PWN, Warszawa 1957.
• Podsiad A., Maty słownik terminów i pojęć filozoficznych, Warszawa 1983.
• Popper K.R., Czy księżyc może rzucić światło na drogi Parmenidesa? tł. Chmielewski A., Odra, Wrocław 2003, nr 10.
• Popper K.R., Nieustanne poszukiwania. Autobiografia,, tł. Chmielewski A., Znak, Kraków 1997.
• Postmodernizm. Wybór tekstów, red. Nycz R., Wydawnictwo Baran i Suszczyński, Kraków 1996.
• Prussen J., Cours de theorie de la connaissance et de metaphysique, w: Między mitem a logosem, tł. Sochania R., w: Europejski podręcznik filozofii, red. B.A. Markiewicz, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 2000.
• Rawls, Liberalizm polityczny, tł. Romaniuk A., PWN, Warszawa 1998.
• Reale G., Historia filozofii starożytnej, tł. Zielińki E.L, Wydawnictwo KUL, Lublin 1993.
• Renaut A., Era jednostki, tł. Leszczyński D., Ossolineum, Wrocław 2001.
• Rickert H., Die Philosophie des Lebens. Darstellung und Kritik der philosophischen Modestorungen der Gegenwart, J.C.B. Mohr (Paul Siebeck), Tubingen 1922.
• Ritter J., Historisches Wörterbuch der Philosophie, t. 8., Shwabe Co. A.G. Verlag, Basel 1992.
• Ross S.D., Metaphysical Aporia and philosophical Heresy, State University of New York Press, New York 1989.
• Ross W., O naturze dobra, Galewicz W., w: "Znak" 9-27, Kraków 1999.
• Rosen S., Hermeneutyka jako polityka, tł. Maciejko P., Fundacja Aletheia, Warszawa 1998.
• Rorty R., Filozofia a zwierciadło natury, Wydawnictwo Spacja, tł. Szczubiałka M., Fundacja Aletheia, Warszawa 1994.
• Rorty R., Konsekwencje pragmatyzmu, tł. Korkowski C., Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 1998.
• Rorty R., Obiektywność, realizm i prawda, tł. Margański J., Fundacja Aletheia, Warszawa 1999.
• Rorty R., Przygodność, ironia, solidarność, tł. Popowski J., Wydawnictwo Spacja, Warszawa 1996.
• Ryan CSV L.V., Sójka J., Etyka biznesu. Z klasyki współczesnej myśli amerykańskiej, W drodze, Poznań 1997.
• Saint-Sernin B., Rozum w XX wieku, tł. Kalinowski M.L., Banasiak B., słowo, obraz terytoria, Gdańsk 2001.
• Schielte H.R, Mit der Aporie Leben, Verlag Josef Knecht, Frankfurt am Main 1997.
• Schnadelbach H., Filozofia w Niemczech 1831-1993, tł. Krzemieniowa K., PWN, Warszawa 1992.
• Schnadelbach H., Próba rehabilitacji animal rationale, tł. Krzemieniowa K., Oficyna Naukowa, Warszawa 2001.
• Schnadelbach H., Rozum i historia, tł. Krzemieniowa K., Oficyna Naukowa, Warszawa 2001.
• Schnadelbach H., Unser neuer Neukantianismus, w: Hermann Cohen Coloquium, Marburg 1982, zebrał: R. Brant, F. Orlik, Verlag Hindeshim 1993.
• Scholz O.R., Verstehen und Rationalitat, Vittorio Klostermann, Frankfurt am Main 1999.
• Sittonen A., Problems of aporetics, The Academic Bookstore, Helsinki 1989.
• Snell B., Die Ausdrucke für den Begriff des Wissens in der vorplatonischen Philosophie, Weidmannsche Buchhandlung, Berlin 1924.
• Skarga B., Przeszłość i interpretacje: z warsztatu historyka filozofii, PWN, Warszawa 1987.
• Sloterdijk P., Pogarda mas, Czytelnik, Warszawa 2003.
• Stemich-Hube, M., Heraklit. Der Werdengang des Weisen, B.R. Grüner, Amsterdam, Philadelphia 1966.
• Steiner R., Wiedza dawnych misteriów, tł., Waśniewski M., Wydawnictwo Genesis, Gdynia 2003.
• Stróżewski W., Istnienie i tajemnica, Znak, Kraków 1994.
• Szlezak, T.A., O nowej interpretacji platońskich dialogów, tł. Domański P., Wydawnictwo Antyk, Kęty 2005.
• Trawny P., Apollo und der Anfag der Philosophie, w: "Internationales Jahrbuch fur Hermeneutik,,, Bd.2, J.C.B Mohr (Paul Siebeck), Tubingen Verlag, Tubingen 2003.
• Vernant J.P., Mit i religia w Grecji starożytnej, tł. Środa K., Aletheia 1998.
• Vernant J.P., Źródła myśli greckiej, Szacki J., PWN, Warszawa 1962.
• Volkmann-Schluck K.H., Der Anfang der abendlandlischen Metaphysik, Verlag Konigshausen, Neumann, Wurzburg 1992.
• Waldenfels B., Das Sokratische Fragen. Aporie, Elenchos Anamnesis, Nton Haim KG, Meisenheim am Glan 1961.
• Welsch W., Estetyka i anestetyka, tł. M. Łukasiewicz, w: Postmodernizm. Wybór tekstów, red. R. Nycz, Wydawnictwo Baran i Suszczyński, Kraków 1996.
• Welsch W., Narodziny filozofii postmodernistycznej z ducha sztuki modernistycznej, tł. J. Balbierz, w: Odkrywanie modernizmu. Przykłady, komentarze, R. Nycz, Wydawnictwo Universitas, Warszawa 2004.
• Welsch W., Nasza postmodernistyczna moderna, tł. Kubicki R., Zeidler-Janiszewska A., Oficyna Naukowa, Warszawa 1998.
• Welsch W., Racjonalność i rozum dzisiaj, w: Filozoficzne konteksty koncepcji rozumu traswersalnego, tł. Leśniewska M., red. R. Kubicki, Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań 1988.
• Welsch W., Vernuft: die Zeitgenossische Vernuftkritik und das Konzept der tranversalen Vernunft, Suhrkamp, Frankfurt am Main 1995.
• Wieland W., Aporien der praktischen Vernuft, V. Klostermann, Frankfurt am Main 1989.
• Windelband W., Odrodzenie heglizmu, tł. Acta Universitas Vratislaviensis, Wrocław 1988.
• Wokół pojęcia logosu, red. A. Górniak, Wydział Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2003.
• Zeller E., Die Philosophie der Griechen in ihrer geschitlichen Etwicklung, Darmstad 1963.
• Zwoliński Z., Byt i wartość, PWN, Warszawa 1974.
• Zwolski E., Chorea, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1987.
• Życiński J., Granice racjonalności, PWN, Warszawa 1993.