Refleksje o tworzeniu i stosowaniu prawa podatkowego

• Autorzy: Jerzy Małecki

Warianty tytułu

Some Notes on the Creation and Application of the Tax Law

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule przedstawiono proces tworzenia polskiego prawa podatkowego. Opisano rolę orzecznictwa sądowego w sprawach podatkowych, źródła prawa oraz istotną rolę prawa rzymskiego we współczesnym prawoznawstwie.

EN

The principle that there can be no tax except in accordance with law, "nullum tributum sine lege", (no taxation without representation) is what has differentiated throughout the ages the Polish tax system from systems operating in other European countries where the type and size of tax burden very much depended on the sovereign's will or on arbitrary and lawless decisions of tax collectors. After the World War 2 solutions totally alien to the Polish tax culture, modeled upon the Soviet legislation where the government has the exclusive right to levy taxes and relevant decisions are no longer published in official legal or legislative journals, were imposed in Poland. The return to the ages-long Polish tradition and rejection of the totalitarian model of imposing taxes should be attributed to the Art. 2 of the Parliamentary Act of 19th December 1980 on tax obligations and as well as with relevant precedent-setting decisions of the Supreme Administrative Court and of the Constitutional Tribunal. The modern legal culture of creation and application of law goes back to the Roman law. The modern judicial prudence draws upon Ulepian's idea that "written and unwritten law should be the art of applying whatever is good and right". As early as during the Roman times the judge had the authority to question the moral standards of the new law being created, its quality and the negative consequences of such law for the citizens. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Historia prawa; Prawodawstwo; Prawo podatkowe; Teoria prawa; Źródła prawa; Prawo rzymskie

EN

Legal history; Legislation; Tax regulations; Law theory; Sources of law; Roman law

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe / Akademia Ekonomiczna w Poznaniu
• Rocznik: 2007
• Numer: nr 90
• Strony: 67--80

Twórcy

autor

Jerzy Małecki

Bibliografia

• Alexy R., W obronie pozytywistycznej koncepcji prawa, "Państwo i Prawo" 1993, nr 11
• Bardach J., Historia państwa i prawa Polski do polowy XV wieku, PWN, Warszawa 1957
• Bouvier M., Wprowadzenie do prawa podatkowego i teorii podatku, Wydawnictwo Konieczny i Kruszyński, Warszawa 2000
• Dębowska-Romanowska T., Dylematy interpretacyjne artykułu 217 Konstytucji, w: Ex iniuria non oritur ius. Księga ku czci Profesora W. Łączkowskiego, Prace Wydziału Prawa i Administracji UAM, t. 9, Poznań 2003
• Dembowska-Romanowska T., Tendencje tworzenia regulacji prawnofinansowych i ich wpływ na rozumienie prawa organicznego (ustrojowego) w Polsce, w: W kręgu prawa podatkowego i finansów publicznych. Księga dedykowana profesorowi C. Kosikowskiemu w 40-lecie pracy naukowej, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2005
• Drozdowski M., Działalność budżetowa sejmu Rzeczypospolitej w czasach saskich, "Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych" 1977, t. 38
• Drozdowski M., Podstawy finansowe działalności państwowej w Polsce 1764-1793. Działalność budżetowa Sejmu Rzeczypospolitej w czasach panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego, Poznań 1975
• Dworkin R., Imperium prawa, Warszawa 2002
• Dz.U. z 1980 r., nr 27, póz. 241
• Dz.U. z 1997 r., nr 78, póz. 483
• Dz.U. z 1935 r., nr 30, póz. 227
• Dz.U. z 1921 r., nr 44, póz. 267
• Dz.U. z 1992 r., nr 84, póz. 426
• Filipczak-Kocur A., Skarb koronny za Władysława IV, Opole 1983
• Filipczak-Kocur A., Skarb koronny za Zygmunta III Wazy, Opole 1985
• Fojcik-Mastalska E., Mastalski R., Źródła prawa podatkowego w świetle przepisów Konstytucji z 2 kwietnia 1997 r., w: Księga pamiątkowa ku czci profesora Apoloniusza Kosteckiego. Studia z dziedziny prawa podatkowego, Wydawnictwo TNOiK, Toruń 1998
• Gajl N., Budżet a skarb państwa, PWE, Warszawa 1975
• Gomułowicz A., Aspekty ustrojowe opodatkowania, w: Konstytucja, ustrój, system finansowy państwa. Księga pamiątkowa ku czci profesor Natalii Gajl, Warszawa 1999
• Gomułowicz A., Małecki J., "Dziwactwa" legislacji podatkowej, Acta Universitatis Lodziensis, Folia luridica 1992, nr 54
• Gomułowicz A., Małecki J., Podatki i prawo podatkowe, wyd. 3, LexisNexis, Warszawa 2006
• Gomułowicz A., Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego jako źródlo prawa, w: lus et Lex. Księga jubileuszowa profesora A. Kabata, Wydawnictwo Uniwersytetu Mazursko-Warmińskiego, Olsztyn 2004
• Grapperhaus F.H.M., Opowieści podatkowe drugiego millenium. Wydawnictwo TNOiK, Toruń 2000
• Kosikowski C., Wybrane zagadnienia tworzenia prawa finansowego, Warszawa 1995
• Kosikowski C., Wyjaśnienie genezy i istoty prawa finansowego w drodze analizy historycznej, w: Ex iniuria non oritur ius. Księga ku czci Profesora Wojciecha Łączkowskiego, Prace Wydziału Prawa i Administracji UAM, t. 9, Poznań 2003
• Łączkowski W., Zasady podatkowe w orzecznictwie polskiego Trybunału Konstytucyjnego, w: Koncepcje współczesnych reform podatkowych. Europa na drodze do wspólnej waluty. Książka wydana z okazji 40-lecia pracy naukowej profesora A. Komara, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej, Poznań 1998
• Małecki J., Lex falsa lex non est ? w: Ex iniuria non oritur ius. Księga ku czci Profesora W. Łączkowskiego, Prace Wydziału Prawa i Administracji UAM, t. 9, Poznań 2003
• Małecki J., O ciągłości konstrukcji podatkowych w świetle orzecznictwa Najwyższego Trybunału Administracyjnego i Naczelnego Sądu Administracyjnego, w: Sądownictwo administracyjne gwarantem wolności i praw obywatelskich 1980-2005, red. J. Góral, R. Hauser, J. Trzciński, Warszawa 2005
• Małecki J., Prawość i godność podatnika, w: Prawość i godność. Księga pamiątkowa w 70. rocznicę urodzin profesora W. Łączkowskiego, Wydawnictwo KUL, Lublin 2003
• Małecki J.. Prawotwórcza rola orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego w sprawach podatkowych, "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" 1993, z. 4
• Małecki J., Refleksje o ewolucji polskiego systemu podatkowego na przestrzeni dziejów, w: lus et lex. Księga jubileuszowa profesora Andrzeja Kabata, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko- Mazurskiego w Olsztynie, Olsztyn 2004
• Małecki J., Refleksje o stosowaniu klauzul generalnych w prawie finansowym, w: W kręgu teoretycznych i praktycznych aspektów prawoznawstwa. Księga jubileuszowa profesora B. Ziemnianina, Szczecin 2005
• Matuszewski J.S., Przywileje i polityka podatkowa Ludwika Węgierskiego w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 1983
• Mączyński D., Niekonstytucyjność przepisów o podatku akcyzowym, "Państwo i Prawo" 2002, nr 10
• Morawski L., Czy precedens powinien by źródłem prawa, w: W kręgu problematyki władzy, państwa i prawa. Księga jubileuszowa w 70-lecie urodzin profesora H. Groszyka, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1996
• Morawski L., Główne problemy współczesnej filozofii prawa. Prawo w toku przemian, Warszawa 1999
• Morawski L., Spór o pojęcie państwa prawnego, "Państwo i Prawo" 1994, nr 4
• Orłowska A., Precedens w systemach prawnych różnych krajów europejskiej kultury prawnej,,Radca Prawny" 2000, nr 5
• Pałucki W., Drogi i bezdroża skarbowości polskiej XVI i pierwszej potowy XVII wieku, Ossolineum, Wrocław 1974
• Pawiński A., Skarbowość w Polsce i jej dzieje za Stefana Batorego, w: Źródła dziejowe, t. VIII, Warszawa 1881
• Peczenik P., Non-Positiv Con ception of Law, w: Teoria prawa, filozofia prawa, współczesne prawo iprawoznawstwo, Toruń 1998
• Peretiatkowicz A., Prąd nowy w prawoznawstwie (ustawa a sędzia), Kraków 1916
• Peretiatkowicz A., Prą d nowy w prawoznawstwie (ustawa a sędzia), Poznań 1921
• Peretiatkowicz A., Ustawa a sędzia. Problem społecznej wykładni prawa, "Studia Prawnicze", Poznań 1938
• Policiewicz J., Precedens w praktyce Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, "Przegląd Prawa i Administracji" 2000, t. 44, Wrocław
• Rabault H., Granice wykładni sędziowskiej, Warszawa 1997
• Rutkowski J., Skarbowość polska za Aleksandra Jagiellończyka, "Kwartalnik Historyczny" 1909, t, 28
• Rybarski R., Skarb i pieniądz za Jana Kazimierza, Michała Korybuta i Jana III, Warszawa 1939
• Stan badań nad dziejami polskiej skarbowości, w: Studia z dziejów państwa i prawa polskiego, red. J. Matuszewski, A. Witkowski, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2003
• Stelmach J., Współczesna filozofia interpretacji prawniczej, Kraków 1995
• Szulc T., O dysponowaniu wpływami z podatków nadzwyczajnych w Polsce XV wieku, "Kwartalnik Historyczny" 1992, z. 2
• Ustawa z 26 lutego 1951 roku o podatkach terenowych, Dz.U. nr 14, poz. 110
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 2 marca 2002 roku, sygn. akt P 7/00, OTK-A 2002, nr 2, póz. 13
• Wyroki NSA z: 14 lutego 2002 r., sygn. akt I SA/Po 461/01, "Orzecznictwo Sądów Polskich", nr 2, póz. 7; 21 listopada 2000 r., sygn. akt III SA 2001/99, "Prawo Gospodarcze" 2001, nr 7-8, s.75; z 9 grudnia 1999 r., sygn. akt I SA/Po 2858/98, ONSA 2001, nr l, póz. 26; z 29 grudnia 1999 r., sygn. akt I SA/Po 3057/98, ONSA 2001, nr l, póz. 34; WSA w Poznaniu z 25 stycznia 2006 r., sygn. akt I SA/Po 2626/03, "Rzeczpospolita z dnia 27 lipca 2006 r.^ ^ Zieliński M., Wykładnia prawa, Warszawa 2002
• Ziembiński Z., Tworzenie a stanowienie i stosowanie prawa, "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" 1993, z. 4
• Zirk-Sadowski M., Hermeneutyka a problemy filozofii prawa, "Studia Prawno-Ekonomiczne" 1982