Niepełnosprawni w społeczeństwie

• Autorzy: Marlena Kilian

Warianty tytułu

The Disabled in the Polish society

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest określenie społecznych determinantów niepełnosprawności w starszym wieku w oparciu o obecnie funkcjonującą definicję niepełnosprawności według Światowej Organizacji Zdrowia. W definicji tej podkreśla się społeczne źródła niepełnosprawności uwarunkowanej nie tylko fizycznym uszkodzeniem, ale również oddziaływaniem otoczenia fizycznego i społecznego, którego właściwości mogą prowadzić do zminimalizowania lub pogłębienia skutków tegoż uszkodzenia. Podobnie w przypadku niepełnosprawnych seniorów pewne aspekty życia społecznego mogą naruszoną w wymiarze fizycznym sprawność dodatkowo ograniczać lub pełnić wręcz dominującą rolę w procesie przedwczesnego i patologicznego starzenia się, co potwierdzają licznie cytowane badania przeprowadzone w tej dziedzinie. Wśród nich zwrócono uwagę na: poczucie osamotnienia seniorów, społeczne uprzedzenia i dyskryminację ze względu na wiek, postawy nadopiekuńcze, społeczną niewiedzę na temat rzeczywistości biopsychospołecznego stanu w zaawansowanym wieku, czy niedostosowane do potrzeb osób starszych otoczenie fizyczne. Tematykę dopełnia zagadnienie pozytywnego społecznego wsparcia w zakresie całościowego funkcjonowania starszych ludzi. (abstrakt oryginalny)

EN

The purpose of the article is to present social determinants of age-related disability derived from the actual definition of disability according to World Health Organization. This definition emphasizes social causes of disability determined not solely by physical impairment but also by influence of physical and social environment. The environmental characteristics may lead to minimization or intensification of experienced impairment effects. Similarly in the case of disabled people in older age some aspects of social life may further limit their physical ability or even play a dominant role in the process of premature and pathological aging, what is confirmed by richly cited research studies in this area. The major attention was paid to: feeling of loneliness of seniors, social prejudices and discrimination because of age, overprotective attitudes, social unawareness about the reality of biopsychosocial condition in older age or insufficient adaptation of physical environment not satisfying older people needs. The study is completed by the problem of positive social support in the area of the complex functioning of the aged. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Osoby niepełnosprawne; Zatrudnienie niepełnosprawnych; Ludzie starsi; Wsparcie społeczne

EN

Disabled people; Disabilities employment activity; Elderly people; Social support

• Czasopismo: Polityka Społeczna
• Rocznik: 2007
• Numer: nr 11-12
• Strony: 14--18

Twórcy

autor

Marlena Kilian

Bibliografia

• Antonucci T.C. (1990), Social supports and social relationships, w: R.H. Binstock, L.K. George (eds.), Handbook of aging and the social sciences, New York: Academic Press, s. 205-226.
• Atchley R.C. (2000), Social forces and aging. An introduction to social gerontology, Belmont: Wadsworth.
• Avlund K., Lund R., Holstein B.E., Due P. (2004), Social relations as determinant of onset of disability in aging, "Archives of Gerontology and Geriatrics", vol. 38(1), s. 85-99.
• Barer B.M. (1994), Men and women aging differently, "International Journal of Aging & Human Development", vol. 38(1), s. 29-40.
• Blieszner R. (1989), Developmental process of friendship, w: R.G. Adams, R. Blieszner (eds.), Older adult friendship, Newbury Park: Sage, s.108-126.
• Butler R.N. (1975), Why survive? Being old in America, New York: Harper&Row.
• Carstensen L.L (1992), Motivation for social contact across the life span: a theory of socioemotional selectivity, w: U.E. Jacobs (ed.), Nebraska Symposium on motivation 1992: Developmental Perspectives on Motivation 1992, 40, s. 209-254, Lincoln: University of Nebraska Press.
• Carstensen L.L, Isaacowitz D.M., Charles ST. (1999), Taking time seriously, A theory of socioemotional selectivity, "American Psychologist", vol. 54(3), s. 165-181.
• Choi N.G., Wodarski J.S. (1996), The relationship between social support and health status of elderly people: Does social support slow down physical and functional deterioration?, "Social Work Research", vol. 20(1), s. 52-63.
• Depner C.E., Ingersoll-Dayton B. (1988), Supportive relationships in later life, "Psychology and Aging", vol. 3(4), s. 348-357.
• Giles L.C., Metcalf P.A., Glonek G.F., Luszcz M.A., Andrews G.R. (2004), The effects of social networks on disability in older Australians, "Journal of Aging and Heath", vol. 16(4), S. 517-538.
• Glass T.A., Mendes de Leon C.F., Marottoli R.A., Berkman L.F. (1999), Population based study of social and productive activities as predictors of survival among elderly Americans, "British Medical Journal", vol. 319(7208), s. 478-483.
• Główny Urząd Statystyczny (1997), Stan zdrowia i potrzeby osób niepełnosprawnych w Polsce w 1996 r., Zakład Wydawnictw Statystycznych, Warszawa.
• Kahn R.L. (1994), Social support: content, causes and consequences, w: R.P. Abeles, H.C. Gift, M.G. Ory (eds.), Aging and quality of life, New York: Springer Publishing Company, s. 163-184.
• Kaplan G.A., Strawbridge W.J., Camacho T., Cohen R.D. (1993), Factors associated with change in physical functioning in the elderly: A six year prospective study, "Journal of Aging and Heath", vol. 5(1), s. 140-153.
• Kilian M. (2004), Źródła ageizmu i jego przejawy we współczesnym świecie, "Gerontologia Polska", vol. 12(3), s. 125-128.
• Krause N., Ingersoll-Dayton B., Liang J., Sugisawa H. (1999), Religion, social support, and health among the Japanese elderly, "Journal of Health and Social Behavior", vol. 40(4), s. 405-421.
• Lansford J.E., Sherman A.M., Antonucci T.C. (1998), Satisfaction with social networks: an examination of socioemo-tional selectivity theory across cohorts, "Psychology and Aging", vol. 13(4), s. 544-552.
• Levy B., Langer E. (1994), Aging free from negative stereotypes: Successful memory in China and among the American Deaf, "Journal of Personality and Social Psychology", vol. 66(6), s. 989-997.
• Łobożewicz T. (1995), Samopoczucie psychospołeczne ludzi starszych a ich aktywność ruchowa, "Gerontologia Polska", vol. 3(1/2), s. 25-36.
• Mendes de Leon C.F., Glass T.A., Beckett L.A., Seeman T.E., Evans D.A., Berkman L.F. (1999), Social networks and disability transitions across eight intervals of yearly data in the New Haven EPESE, "Journal of Gerontology: Psychological Sciences and Social science", vol. 54(3), s. 162-171.
• Mendes de Leon C.F., Glass T.A., Berkman L.F. (2003), Social engagement and disability in a community population of older adults: the New Haven EPESE, "American Journal of Epidemiology", vol. 157(7), s. 633-642.
• Nowak L. (1995), Sytuacja demograficzna ludzi starszych w Polsce w perspektywie do 2010 roku, "Gerontologia Polska", vol. 3(3/4), s. 4-15.
• O'Connor B.P. (1995), Family and friend relationships among older and younger adults: interaction motivation, mood, and quality, "International Journal of Aging and Human Development", vol. 40(1), s. 9-29.
• Oxman T.C., Berkman L.F., Kasl S., Freeman D.H., Barrett J. (1992), Social support and depressive symptoms in the elderly, "American Journal of Epidemiology", vol. 135(4), s. 356-368.
• Samoraj B. (2003), Gtówne cechy procesu starzenia się ludności-świat i Polska, kwiecień-czerwiec(2), s. 116-128.
• Stark S. (2001), Creating disability in the home: the role of environmental barriers in the United States, 16(1), s. 7-49.
• Steinbach U. (1992), Social networks, institutionalization, and mortality among elderly people in the United States, "Journals of Gerontology: Psychological Sciences and Social Science", vol. 47(4), s. 183-190.
• The Lighthouse Inc. (1995), The Lighthouse National Survey on Vision Loss: The Experience, Attitudes, and Knowledge of Middle-Aged and Older Americans, New York: The Lighthouse Inc.
• Tinetti M.E., Speechley M., Ginter S.F. (1988), Risk factors for falls among elderly persons living in the community, New England "Journal of Medicine", vol. 319(26), s. 1701-1707.
• Troll L.E. (1994), Family connectedness of old women, w: B.F. Turner, L.E. Troll (eds.), Women growing older, Thousand Oaks: Sage, s.169-201.
• World Health Organization (2001), IFC International Classification of Functioning, Disability and Health, Geneva.
• World Health Organization (1980), International Classification of Impairments, Disabilities, and Handicaps, Geneva.