Law & Economics - geneza i charakterystyka ekonomicznej analizy prawa

• Autorzy: Jarosław Bełdowski , Katarzyna Metelska-Szaniawska

Warianty tytułu

Law & Economics - Origins and Characteristics of the Economic Analysis of Law

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Choć związki ekonomii i prawa od dawna są przedmiotem rozważań naukowych, dopiero w drugiej połowie XX w. dyskusja ta dała początek tzw. ekonomicznej analizie prawa (Law & Economics). W artykule charakteryzujemy ten ruch naukowy, zainteresowany badaniem prawa za pomocą narzędzi ekonomicznych, oraz przedstawiamy jego genezę. Podsumowujemy także stan obecny i potencjalne kierunki rozwoju Law & Economics, jak również pozycję i perspektywy rozwoju ekonomicznej analizy prawa w Polsce. (abstrakt oryginalny)

EN

Although relations between economics and law have constituted the subject of scientific inquiry for a long time, it was only in the second half of the 20th century that this discussion led to the development of the so-called Economic Analysis of Law (Law & Economics). In the article we characterize this scientific movement, which is interested in study of law using the tools of economics, and we present its origins. We also summarize the current situation and potential development trends of Law & Economics in the future, as well as the position and development perspectives for Economic Analysis of Law in Poland. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Prawo; Ekonomia; Analiza ekonomiczna

EN

Law; Economics; Economic analysis

• Czasopismo: Bank i Kredyt
• Rocznik: 2007
• Numer: nr 10
• Strony: 51--69

Twórcy

autor

Jarosław Bełdowski

autor

Katarzyna Metelska-Szaniawska

Bibliografia

• Acemoglu D., Johnson S., Robinson J.A. (2001), The Colonial Origins of Comparative Development: An Empirical Investigation, "American Economic Review", Vol. 91, No. 5, s. 1369-1401.
• Allen D.W. (2000), Transaction Costs, w: B. Bouckaert, G. De Geest (red.), Encyclopedia of Law and Economics, Edward Elgar, Cheltenham.
• Adelstein R. (1998), American institutional economics and the legal system, w: P. Newman (red.), The New Palgrave Dictionary of Law and Economics, t. I, Macmillian Reference Limited, London.
• Aron J. (2000), Growth and Institutions: A Review of the Evidence, "The World Bank Research Observer", Vol. 15, No. 1, s. 99-135.
• Backhaus J. (red.) (2005), The Elgar Companion to Law and Economics, Edward Elgar, Cheltenham.
• Balcerowicz L. (1993), Systemy gospodarcze. Elementy analizy porównawczej, Szkoła Główna Handlowa, Warszawa.
• Basu K. (1998), Social norms and the law, w: P. Newman (red.), The New Palgrave Dictionary of Law and Economics, t. III, Macmillian Reference Limited, London.
• Becker G. (1957), The Economics of Discrimination, Chicago University Press, Chicago.
• Becker G. (1981), A Treatise on the Family, Chicago University Press, Chicago.
• Becker G. (1990), Ekonomiczna teoria zachowań ludzkich, PWN, Warszawa.
• Boadway R. (1974), The Welfare Foundations of Cost-Benefit Analysis, "Economic Journal", Vol. 84, s. 926-939.
• Boehlke J. (2005), Charakterystyka nurtu prawo i ekonomia we współczesnej myśli ekonomicznej, w: B. Polszakiewicz, J. Boehlke (red.), Ład instytucjonalny w gospodarce, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
• Bouckaert B., De Geest G. (red.) (2000), Encyclopedia of Law and Economics, Edward Elgar, Cheltenham.
• Buchanan J.M. (1959), Positive Economics, Welfare Economics, and Political Economy, "Journal of Law and Economics", Vol. 2, s. 124-138.
• Buchanan J.M. (1989), Constitutional Economics, w: J.M. Buchanan, Explorations into Constitutional Economics, Texas A&M University Press, College Station.
• Buchanan J.M. (2003), Public Choice: The Origins and Development of a Research Program, mimeo, Center for the Study of Public Choice, Fairfax, http://www.gmu.edu/centers/publicchoice/pdf%20links/Booklet.pdf
• Buchanan J.M., Tullock G. (1962), The Calculus of Consent. Logical Foundations of Constitutional Democracy, The University of Michigan Press, Ann Arbor.
• Calabresi G. (1961), Some Thoughts on Risk Distribution and the Law of Torts, "Yale Law Journal", Vol. 70, s. 499-553.
• Calabresi G. (1970), The Cost of Accidents: A Legal and Economic Analysis, Yale University Press, New Haven.
• Calabresi G. (1991), The Pointlessness of Pareto: Carrying Coase Further, "Yale Law Journal", Vol. 100, s. 1211-1237.
• Cheung S.N.S. (1974), A Theory of Price Control, "Journal of Law and Economics", Vol. 17, s. 53-71.
• Coase R. (1937), The Nature of the Firm, "Economica", Vol. 4, s. 386-405.
• Coase R. (1959), The Federal Communications Commission, "Journal of Law and Economics", Vol. 2, s. 1-40.
• Coase R. (1960), The Problem of Social Cost, "Journal of Law and Economics", Vol. 3, s. 1-44.
• Coase R. (1993), Law and Economics at Chicago, "Journal of Law and Economics", Vol. 1, s. 239-254.
• Coase R. (1994), Essays on Economics and Economists, Chicago University Press, Chicago.
• Cooter R. (2000), The Law and Economics of Anthropology, w: B. Bouckaert, G. De Geest (red.), Encyclopedia of Law and Economics, Edward Elgar, Cheltenham.
• Cooter R., Ulen T. (2004), Law and Economics, wyd. 4, Pearson Addison Wesley, Boston.
• Cross F.B. (2002), Law and Economic Growth, "Texas Law Review", Vol. 80, s. 1737-1775.
• Czabański J. (2005), Ekonomiczne podejście do przestępczości, "Edukacja Prawnicza", nr 5, s. 24-28.
• Czech-Rogosz J. (2005), Ordoliberalna koncepcja ładu gospodarczego, w: B. Polszakiewicz, J. Boehlke (red.), Ład instytucjonalny w gospodarce, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
• De Geest G., Van den Bergh R. (red.) (2004), Comparative Law & Economics, t. I-III, Edward Elgar, Cheltenham- Northampton.
• Duxbury N. (1997), Patterns of American Jurisprudence, Oxford University Press, Oxford.
• Duxbury N. (1998), American legal realism, w: P. Newman (red.), The New Palgrave Dictionary of Law and Economics, t. II, Macmillian Reference Limited, London.
• Eastman W. (2000), Critical Legal Studies, w: B. Bouckaert, G. De Geest (red.), Encyclopedia of Law and Economics, Edward Elgar, Cheltenham.
• Eidenmüller H. (1995), Effizienz als Rechtsprinzip, Mohr Siebeck, Tübingen.
• Ellickson R. (1998), Law and Economics Discovers Social Norms, "Journal of Legal Studies", Vol. 27, s. 532-552.
• Field A.J. (2000), New Economic History and Law & Economics, w: B. Bouckaert, G. De Geest (red.), Encyclopedia of Law and Economics, Edward Elgar, Cheltenham.
• Gaweł T., Klimczak M. (2005), Pojęcie instytucji w prawie i ekonomii, w: B. Polszakiewicz, J. Boehlke (red.), 2005, Ład instytucjonalny w gospodarce, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
• Georgakopoulos N.L. (2005), Principles and Methods of Law and Economics. Basic Tools for Normative Reasoning, Cambridge University Press, Cambridge.
• Golecki M. (2002), Economics of Law as a Jurisprudential Theory, "German Working Papers in Law and Economics", No. 13, Berkley Electronic Press, http://www.bepress.com/cgi/viewcontent.cgi?article=1046&context=gwp
• Gordon R.L. (2000), Law and Macroeconomics, w: B. Bouckaert, G. De Geest (red.), Encyclopedia of Law and Economics, Edward Elgar, Cheltenham.
• Hall R., Jones C.I. (1999), Why Do Some Countries Produce So Much More Output per Worker than Others?, "Quarterly Journal of Economics", Vol. 114, No. 1, s. 83-116.
• Herzel L., Braedel A.D. (1998), Law-and-economics in action, w: P. Newman (red.), The New Palgrave Dictionary of Law and Economics, t. II, Macmillian Reference Limited, London.
• Hovenkamp H. (1990), The First Great Law & Economics Movement, "Stanford Law Review", Vol. 26, s. 993-1058.
• IMF (2003), World Economic Outlook 2003. Growth and Institutions, Washington D.C.
• Kahneman D., Tversky A. (1986), Rational Choice and the Framing of Decisions, "Journal of Business", Vol. 59, s. 251-178.
• Kaplow L., Shavell, S. (1994), Why the Legal System is Less Efficient than the Income Tax in Redistributing Income, "Journal of Legal Studies", Vol. 23, s. 667-681.
• Kaplow L., Shavell S. (2002), Fairness versus Welfare, Harvard University Press, Cambridge.
• Katz A. (1998), Foundations of Economic Approaches to Law, Oxford University Press, New York - Oxford.
• Kerkmeester H. (2000), Methodology: General, w: B. Bouckaert, G. De Geest (red.), Encyclopedia of Law and Economics, Edward Elgar, Cheltenham.
• Kitch E.W. (1998), Chicago school of law and economics, w: P. Newman (red.), The New Palgrave Dictionary of Law and Economics, t. I, Macmillian Reference Limited, London.
• Klein P.G. (2000), New Institutional Economics, w: B. Bouckaert, G. De Geest (red.), Encyclopedia of Law and Economics, Edward Elgar, Cheltenham.
• Korobkin R.B., Ulen T.S. (2000), Law and Behavioral Science: Removing the Rationality Assumption from Law and Economics, "California Law Review", Vol. 88, s. 1051-1144.
• Kornhauser L.A. (1998), Wealth maximization, w: P. Newman (red.), The New Palgrave Dictionary of Law and Economics, t. III, Macmillian Reference Limited, London.
• Lang W., Wróblewski J. (1988), Amerykańska teoria i filozofia prawa, w: J. Głuchowski (red.), Zarys prawa Stanów Zjednoczonych, t. I, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń.
• Macey J.R. (1998), Manne, Henry Girard, w: P. Newman (red.), The New Palgrave Dictionary of Law and Economics, t. II, Macmillian Reference Limited, London.
• Mackaay E. (2000a), History of Law and Economics, w: B. Bouckaert, G. De Geest (red.), Encyclopedia of Law and Economics, Edward Elgar, Cheltenham.
• Mackaay E. (2000b), Schools: General, w: B. Bouckaert, G. De Geest (red.), Encyclopedia of Law and Economics, Edward Elgar, Cheltenham.
• Macneil I.R. (2000), Other Sociological Approaches, w: B. Bouckaert, G. De Geest (red.), Encyclopedia of Law and Economics, Edward Elgar, Cheltenham.
• Manne H.G (1965), Mergers and the Market for Corporate Control, "Journal of Political Economy", Vol. 73, s. 110-120.
• Medema S.G., Mercuro N., Samuels W.J. (2000), Institutional Law and Economics, w: B. Bouckaert, G. De Geest (red.), Encyclopedia of Law and Economics, Edward Elgar, Cheltenham.
• Medema S.G., Zerbe R.O. Jr, (2000), The Coase Theorem, w: B. Bouckaert, G. De Geest (red.), Encyclopedia of Law and Economics, Edward Elgar, Cheltenham.
• Mercuro N., Medema S.G. (1997), Economics and the Law. From Posner to Post-Modernism, Princeton University Press, Princeton.
• Mercuro N., Medema S.G. (2006), Economics and the Law. From Posner to Post-Modernism and Beyond, Princeton University Press, Princeton.
• Metelska-Szaniawska K. (2005), Ekonomia konstytucyjna - ekonomia polityczna ładu gospodarczego, w: J. Wilkin (red.), Teoria wyboru publicznego. Wstęp do ekonomicznej analizy polityki i funkcjonowania sfery publicznej, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Metelska-Szaniawska K. (2006), Niezależność sądownictwa a wzrost gospodarczy, "Ekonomista", nr 1, s. 89-104.
• Metelska-Szaniawska K. (2008), Konstytucyjne czynniki reform gospodarczych w krajach postsocjalistycznych. Studium empiryczne, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, w druku.
• Miceli T.J. (2004), The Economic Approach to Law, Stanford University Press, Stanford.
• Milczarek D. (2006), Instytucje a wzrost gospodarczy w świetle badań empirycznych, w: M. Brzozowski, P. Gierałtowski, D. Milczarek, J. Siwińska-Gorzelak (red.), Instytucje a polityka makroekonomiczna i wzrost gospodarczy, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
• Minda G. (1989), The Law and Economics and Critical Legal Studies Movements in American Law, w: N. Mercuro (red.), Law and Economics, Kluwer Academic Publishers, Boston.
• Morawski W. (2001), Socjologia ekonomiczna, PWN, Warszawa.
• Mueller D.C. (red.) (1997), Perspectives on Public Choice: A Handbook, Cambridge University Press, Cambridge. Mueller D.C. (2003), Public Choice III, Cambridge University Press, Cambridge.
• Nash J. (1950), The Bargaining Problem, "Econometrica", Vol. 18, s. 155-162.
• North D.C. (1990), Institutions, Institutional Change and Economic Performance, Cambridge University Press, New York.
• North D.C. (2005), Understanding the Process of Economic Change, Princeton University Press, Princeton.
• Nozick R. (1993), The Nature of Rationality, Princeton University Press, Princeton.
• Ogus A.I. (1998), Law-and-economics from the perspective of law, w: P. Newman (red.), The New Palgrave Dictionary of Law and Economics, t. II, Macmillian Reference Limited, London.
• Olszewski H., Zmierczak M. (1994), Historia doktryn politycznych i prawnych, Ars boni et aequi, Poznań.
• Parisi F. (2004), Positive, Normative and Functional Schools in Law and Economics, "European Journal of Law and Economics", Vol. 18, s. 259-272.
• Parisi F. (2005), Coase Theorem and Transaction Cost Economics in the Law, w: J. Backhaus (red.), The Elgar Companion to Law and Economics, Edward Elgar, Cheltenham.
• Pawłusiewicz K., Brożek B (2002), Prawo karne w świetle ekonomicznej teorii prawa (Uwagi krytyczne), "Państwo i Prawo", nr 12, s. 45-55.
• Pearson H. (1997), Origins of Law and Economics - The Economists' New Science of Law 1830-1930, Cambridge University Press, Cambridge.
• Plous S. (1993), The Psychology of Judgment and Decision Making, McGraw-Hill, New York.
• Polinsky A.M. (1974), Economic Analysis as a Potentially Defective Product: A Buyer's Guide to Posner's Economic Analysis of Law, "Harvard Law Review", Vol. 87, s. 1655-1681.
• Posner R.A. (1973), Economic Analysis of Law, Little, Brown & Co., Boston.
• Posner R.,A (1985), Wealth Maximization Revisited, "Notre Dame Journal of Law, Ethics and Public Policy", Vol. 2, No. 1, s. 85-106.
• Posner R.A. (1987), The Law and Economics Movement, "American Economic Review", Vol. 77, No. 2, s. 1-13.
• Posner R.A. (1998a), Economic Analysis of Law, wyd. 5, Aspen Law & Business, New York.
• Posner R.A (1998b), Social Norms, Social Meaning, and Economic Analysis of Law: A Comment, "Journal of Legal Studies", Vol. 27, s. 553-565.
• Posner R.A. (2005), The Law and Economics Movement: From Bentham to Becker, w: F. Parisi, Ch. Rowley (red.), The Origins of Law and Economics. Essays by the Founding Fathers, Edward Elgar, Cheltenham-Northampton.
• Posner R.A. (2007), Economic Analysis of Law, wyd. 7, Wolters Kluwer Law & Business, New York.
• Priest G.L. (2005), The rise of law and economics: a memoir of the early years, w: F. Parisi, Ch. Rowley (red.), The Origins of Law and Economics. Essays by the Founding Fathers, Edward Elgar, Cheltenham-Northampton.
• Ratajczak M. (2005), Instytucjonalizm - wzbogacenie czy alternatywa ekonomii głównego nurtu?, w: B. Polszakiewicz, J. Boehlke (red.), Ład instytucjonalny w gospodarce, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
• Rodrik D., Subramanian A., Trebbi F. (2002), Institutions Rule: The Primacy of Institutions over Geography and Integration in Economic Development, wykład wygłoszony w Katholieke Universiteit Leuven (Gaston Eyskens Chair), październik, http://ksghome.harvard.edu/~drodrik/institutionsrule,%205.0.pdf
• Rose-Ackerman S. (1992), Rethinking the Progressive Agenda: The Reform of American Regulatory State, Free Press, New York.
• Rowley Ch. (1989), Public Choice and Economic Analysis of Law, w: N. Mercuro (red.), Law and Economics, Kluwer Association Publishers, Boston.
• Rowley Ch. (1998), Law-and-economics from the perspective of economics, w: P. Newman (red.), The New Palgrave Dictionary of Economics and the Law, t. II, Macmillian Reference Limited, London.
• Rowley Ch. (2005), An Intellectual History of Law and Economics: 1739-2003, w: F. Parisi, Ch. Rowley (red.), The Origins of Law and Economics. Essays by the Founding Fathers, Edward Elgar, Cheltenham-Northampton.
• Samuelson P.A. (1950), Evaluation of Real National Income, "Oxford Economic Papers", Vol. 2, No. 1, s. 1-29.
• Schaefer H.-B., Ott C. (2004), The Economic Analysis of Civil Law, Edward Elgar, Cheltenham - Northampton.
• Shapiro S., McClennen E.F. (1998), Law and economics from a philosophical perspective, w: P. Newman (red.), The New Palgrave Dictionary of Law and Economics, t. II, Macmillian Reference Limited, London.
• Stankiewicz W. (2007), Historia myśli ekonomicznej, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
• Stelmach J., Brożek B. (2004), Metody prawnicze, Zakamycze, Kraków.
• Stelmach J., Brożek B., Załuski W. (2007), Dziesięć wykładów o ekonomii prawa, Wolters Kluwer, Warszawa.
• Stelmach J., Soniewicka M. (red.) (2007), Analiza ekonomiczna w zastosowaniach prawniczych, Wolters Kluwer, Warszawa.
• Stigler, G.J. (1966), The Theory of Price, Macmillan, New York.
• Stigler G.J (1988), Memoirs of an Unregulated Economist, Basic Books, New York.
• Stroiński R. (2002), Ekonomiczna analiza prawa czyli w poszukiwaniu efektywności, "Kwartalnik Prawa Prywatnego", nr 3, s. 549-583.
• Stroiński R. (2003), Wprowadzenie do ekonomicznej analizy prawa (law and economics), w: M. Bednarski, J. Wilkin (red.), Ekonomia dla prawników i nie tylko, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa.
• Stroiński R. (2004), O kosztach transakcyjnych i potrzebie analizy ekonomicznej w prawie handlowym, "Przegląd Prawa Handlowego", nr 6, s. 36-45.
• Stroiński R. (2005), Dopuszczalność wydawania zarządowi wiążących poleceń przez organ właścicielski spółki kapitałowej, "Przegląd Prawa Handlowego", nr 3, s. 29-36.
• Sunstein, C.R. (red.) (2000), Behavioral Law & Economics, Cambridge University Press, Cambridge.
• Szamota B. (1992), Teoria ekonomiczna przestępczości (Analiza krytyczna modelu wyboru zachowania przestępnego), "Państwo i Prawo", nr 1, s. 37-48.
• Targosz T. (2004), Nadużycie osobowości prawnej, Zakamycze, Kraków.
• Tullock G. (1971), The Logic of the Law, Basic Books, New York.
• Tyszka T. (red.) (2004), Psychologia ekonomiczna, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
• Ulen T. (1998), The Growing Pains of Behavioral Law and Economics, "Vanderbilt Law Review", Vol. 51, s. 1729- 1745.
• Ulen T. (2000), Rational Choice Theory in Law and Economics, w: B. Bouckaert, G. De Geest (red.), Encyclopedia of Law and Economics, Edward Elgar, Cheltenham.
• Van den Hauwe L. (2000), Public Choice, Constitutional Political Economy and Law and Economics, w: B. Bouckaert, G. De Geest (red.), Encyclopedia of Law and Economics, Edward Elgar, Cheltenham.
• Vanberg V.J. (1998), Freiburg school of law and economics, w: P. Newman (red.), The New Palgrave Dictionary of Law and Economics, t. II, Macmillian Reference Limited, London.
• Veljanovski C. (2006), The Economics of Law, The Institute of Economic Affairs, London.
• Voigt S. (1999), Explaining Constitutional Change - A Positive Economics Approach, Edward Elgar, Cheltenham.
• Wilkin J. (red.) (1997), Efektywność a sprawiedliwość, Wydawnictwo Key Text, Warszawa.
• Wilkin J. (2004), Ewolucja ekonomii politycznej i jej miejsce we współczesnej myśli ekonomicznej, w: J. Wilkin (red), Czym jest ekonomia polityczna dzisiaj?, Wydawnictwo Wydziału Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
• Wilkin J. (2005), Teoria wyboru publicznego - homo oeconomicus w sferze polityki, w: J. Wilkin (red.), Teoria wyboru publicznego. Wstęp do ekonomicznej analizy polityki i funkcjonowania sfery publicznej, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Williamson O.E. (1985), The Economic Institutions of Capitalism - Firms, Markets, Relational Contracting, The Free Press, New York.
• The World Bank (2002), World Development Report. Building Institutions for Markets, World Bank and Oxford University Press, Washington, D.C.
• Zirk-Sadowski M. (2000), Wprowadzenie do filozofii prawa, Zakamycze, Kraków.