Zasób i struktura kapitału rzeczowego w gospodarce polskiej w okresie transformacji

• Autorzy: Dorota Góral , Robert W. Włodarczyk

Warianty tytułu

The Resources and Structure of Real Capital in the Polish Economy during the Transition Period

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Przedstawiono ogólne tendencje w odniesieniu do zasobów i struktury realnego kapitału w polskiej gospodarce w okresie przejściowym. Z analizy majątku produkcyjnego w Polsce w latach 1990-2004 wynika, że decydujący wpływ na jego strukturę miał model środków trwałych ukształtowany w poprzednim systemie gospodarczym. Transformacja struktury ilościowej i jakościowej kapitału rzeczowego odbyła się z różnym natężeniem i nie zawsze zmierzała w odpowiednim kierunku. Pozytywne zmiany odnotowano w strukturze rodzajowej i sektorowej środków trwałych, które odzwierciedlało się w szybkim rozwoju maszyn, urządzeń technicznych i narzędzi, wycofaniem majątku z sekcji nierozwojowych, opartych na produkcji surowcochłonnej, a powiększeniem go w sekcjach nowoczesnych pod względem technologicznym, takich jak sektor usługowy. Ponadto wartość środków trwałych obniżyła się w sektorze publicznym, a znacznie wzrosła w sektorze prywatnym. Negatywnym czynnikiem było jednak bardzo wysokie zużycie maszyn, urządzeń technicznych i narzędzi, które wskazują, że istniejąca stopa wzrostu była zbyt niska w stosunku do zapotrzebowania gospodarki na kapitał rzeczowy.

EN

In this article, the authors present general trends in regard to the resources and structure of real capital in the Polish economy during the transition period. It also proved necessary to present the state of real capital during the pre-transition period. The authors’ analysis of productive assets in Poland during 1990-2003 shows that the fixed asset model created during the previous economic system had a decisive impact on their structure. The transformation in the quantitative and qualitative structure of real capital took place at different intensities and at times did not go in the right direction. Positive changes were noted in the group and sector structure of fixed assets, which was accordingly reflected in the rapid growth of machinery, technical facilities and equipment, in the withdrawal of assets from obsolete sectors based on resource-intensive production, and in the expansion of assets in technologically advanced areas, such as the retail sector. Furthermore, the public sector’s ownership of fixed assets was to a large extent eliminated, and the private sector’s share was greatly strengthened. A negative factor, however, was the very high consumption of machinery, technical facilities and equipment, which suggests that their existing rate of increase was too low in relation to the economy’s need for real capital. This is confirmed by the diminishing replacement rate of fixed assets, which means that depreciated assets were artificially maintained in the production process, when in actual fact they should have been withdrawn. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Uwarunkowania makroekonomiczne; Struktura kapitału; Kapitał rzeczowy; Przekształcenia ustrojowo-systemowe; Środki trwałe

EN

Macroeconomic conditions; Capital structure; Real capital; Political and systemic transformations; Fixed assets

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
• Rocznik: 2008
• Numer: nr 793
• Strony: 67--99

Twórcy

autor

Dorota Góral

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, doktorant

autor

Robert W. Włodarczyk

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

Bibliografia

• Adamczyk A., Makroekonomiczne uwarunkowania bezrobocia transformacyjnego w Polsce, Czechach, Słowacji i na Węgrzech, Zeszyty Naukowe AE w Krakowie, Kraków 2005, nr 170.
• Alesina A., Perotti R., Income Distribution, Political Instability, and Investment, „European Economic Review” 1996, nr 40.
• Balcerowicz L., Socjalizm. Kapitalizm. Transformacja, PWN, Warszawa 1997.
• Brzozowski M, Gierałtowski P, Milczarek D., Siwińska-Gorzelak J., Instytucje a polityka makroekonomiczna i wzrost gospodarczy, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2006.
• Budzik R., Polak D., Malicka A., Zmiany strukturalne polskich przedsiębiorstw prze¬mysłowych szansą poprawy efektywności procesów gospodarczych [w:] Przemiany strukturalne polskiej gospodarki wobec wyzwań integracyjnych z Unią Europejską, red. Z. Mikołajewicz, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2004.
• Felbur S., Kierunki polityki społeczno-gospodarczej Polski w latach dziewięćdziesiątych, Raport nr 20 Instytutu Rozwoju i Studiów Strategicznych, Warszawa 1994.
• Felbur S., Opcje zmian strukturalnych w latach dziewięćdziesiątych, Raport nr 10 Instytutu Rozwoju i Studiów Strategicznych, Warszawa 1993.
• Glikman P, Inwestycje a produkcja w procesie transformacji, Key Text, Warszawa 1998.
• Glikman P, Przekształcenia strukturalne potencjału produkcyjnego w warunkach transformacji gospodarki polskiej, Prace Zakładu Badań Statystyczno-Ekonomicznych GUS i PAN, z. 210, Warszawa 1993.
• Glikman R, Restrukturyzacja potencjału produkcyjnego przemysłu polskiego, „Ekonomista” 1992, nr 5-6.
• Glikman P., Systemowe determinanty i kierunki restrukturyzacji majątku trwałego w przemyśle, INE PAN, Warszawa 1993.
• Glikman P., Kabaj M., Muszkiet T., Ciągłość i transformacja gospodarki. Zasoby kapitału, pracy, energii i ich wykorzystanie do roku 2000-2010, Key Text, Warszawa 1997.
• Glikman P., Kotowicz-Jawor J., Żółkiewski Z., Rezerwy kapitału trwałego w Polsce, Key Text, Warszawa 2000.
• Gołębiowski J.W., Encyklopedia biznesu, red. W. Pomykało, Fundacja Innowacja, Warszawa 1995.
• Jagiełło D., Mietiułka T., Przybylska A., Wódkowski Ł., Transformacja systemowa a integracja gospodarek Europy Środkowo-Wschodniej [w:] Integracja regionalna - kryzysy gospodarcze, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 2003.
• Jakóbik W., Zmiany systemowe a struktura gospodarki w Polsce, PWN, Warszawa 2000.
• Karpińska-Mizielińska W., Smuga T., Prywatyzacja przedsiębiorstw publicznych w latach 1998-2001, „Gospodarka Narodowa” 2002, nr 3.
• Karpiński A., Paradysz S., Ziemiecki J., Zmiany struktury gospodarki w Polsce do roku 2010. Polska na tle Unii Europejskiej, Elipsa, Warszawa 1999.
• Kołodko G.W., Globalizacja a perspektywy rozwoju krajów posocjalistycznych, Dom Organizatora, Toruń 2001.
• Kołodko G.W., Instytucje i polityka a wzrost gospodarczy [w:] Strategia szybkiego wzrostu gospodarczego w Polsce, red. G.W. Kołodko, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i Zarządzania, Warszawa 2004.
• Kołodko G.W., Od szoku do terapii. Ekonomia i polityka transformacji, Poltex, Warszawa 1999.
• Kornai J., Niedobór w gospodarce, PWE, Warszawa 1985.
• Lipowski A., Podejście do przemian strukturalnych w okresie transformacji, Raport nr 10 Instytutu Rozwoju i Studiów Strategicznych, Warszawa 1993.
• Łukawer E., Transformacja systemowa w przekroju (Jak widzą to polscy ekonomiści) [w:] Gospodarka Polski na przełomie wieków, red. Z. Dach, PTE, Kraków 2002.
• Rossi M., Schaechter A., Tiffin A., Ong L.L., Halikias I., Ukraine: Selected Issues, IMF Country Report nr 05/416, November 2005.
• Sadowski Z., Dlaczego polskiej transformacji nie można uznać za zakończoną? [w:] Gospodarka Polski po 15 latach transformacji, red. R. Kowalski, A. Pollok, Materiały z konferencji naukowej, PTE, Kraków 2004.
• Sappington D., Stiglitz J.E., Information and Regulation [w:] Public Regulation, red. E. Bailey, MIT Press, London 1987.
• Shiels C.R., Pani M., Jafarov E., Is Russia Still Driving Regional Economic Growth?, IMF Working Paper nr 05/192, September 2005.
• Simon H.A., Organizations and Markets, „Journal of Economic Perspectives” 1991, nr 2.
• Wkład transformacji do teorii ekonomii, red. J. Kleer, A. Kondratowicz, CeDeWu.pl Wydawnictwa Fachowe, Warszawa 2006.
• Wojciechowski E., Sektor publiczny w gospodarce, „Gospodarka w Praktyce i Teorii”, nr 2, Katedra Ekonomii Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 1998.