Reasekuracja jako czynnik rozwoju rynku ubezpieczeniowego w Polsce

• Autorzy: Krystyna Ciuman

Warianty tytułu

Reinsurance as a Factor in the Development of the Insurance Market in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Opracowanie przedstawia zależności pomiędzy reasekuracją a rozwojem rynku ubezpieczeń w Polsce, w szczególności wyjaśnia rolę reasekuracji w gospodarce finansowej zakładów ubezpieczeń na różnych ich obszarach. Dokonano analizy finansowej efektów działalności reasekuracyjnej oraz przeprowadzono próbę oceny wpływu reasekuracji na rozwój rynku ubezpieczeniowego. W części empirycznej pracy wykorzystano przede wszystkim statystyki szczegółowe dotyczące rynku ubezpieczeniowego publikowane przez Główny Urząd Statystyczny, Państwowy Urząd Nadzoru Ubezpieczeń, Komisję Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych, Polską Izbę Ubezpieczeń, Raporty roczne PZU S.A., Raporty Swiss Re, a także publikacje statystyczne o charakterze ogólnym. Prezentowane dane w pracy dotyczą głównie okresu 1992-2005.

EN

Insurance is an important factor in social and economic development, which is why an efficient insurance market is a major goal of state policy. In this work, the author attempts to show the role that reinsurance could play in the development of the insurance market as well as the role that it actually played in Poland during the period of economic transformation. The work is divided into four chapters; the theoretical part is contained in chapters one and two, while the empirical part is in chapters three and four. In chapter 1, the author presents the theoretical premises for the development of reinsurance. Chapter 2 shows the impact of reinsurance on the insurance market. In chapter 3, of the author analyses of reinsurance activities against the backdrop of insurance in Poland, which enables her to identify the characteristic features of reinsurance activities and to present their financial effects. The research period covers the years 1992-2005, while some of the figures relate to the 1994-2005 period. The aim of the research conducted in chapter 4 is to show - using specific measures - the development of the insurance market in Poland. The research conducted in the work allows the author to assert that during the period of transformation of the Polish economy, reinsurance was a factor aiding the development of the insurance market, although its contribution was barely sufficient.(AT)

Słowa kluczowe

PL

Reasekuracja; Umowa reasekuracyjna; Rynek ubezpieczeniowy; Analiza rynku ubezpieczeń; Analiza danych statystycznych; Przegląd literatury; Rozprawa habilitacyjna

EN

Reinsurance; Reinsurance agreement; Insurance market; Insurance market analysis; Statistical data analysis; Literature review; Habilitation thesis

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe / Akademia Ekonomiczna w Krakowie. Seria Specjalna, Monografie
• Rocznik: 2007
• Numer: nr 182
• Strony: 192

Twórcy

autor

Krystyna Ciuman

• Akademia Ekonomiczna w Krakowie

Bibliografia

• Analiza i metody zmniejszania ryzyka w polskim systemie ubezpieczeń majątkowych, red. W. Ronka-Chmielowiec, AE we Wrocławiu, Wrocław 1998.
• Banasiński A., Ubezpieczenia gospodarcze, Poltext, Warszawa 1993.
• Bednarczyk Т., Kontrakty reasekuracyjne na polskim rynku ubezpieczeniowym, "Ekonomista" 2003, nr 2.
• Biuletyn Państwowego Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń za lata 1995-2000, PUNU, Warszawa 1996-2001.
• Biuletyn Roczny. Rynek ubezpieczeń 2004 i 2005, KNUiFE 2005, 2006.
• Bolland S., Wstęp do nauki finansów, PWE, Warszawa 1979.
• Borda M., Decyzje reasekuracyjne zakładów ubezpieczeń na życie [w:] Ubezpieczenia, red. T. Szumiicz. Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 2005.
• Brach D., Opcje katastrofalne [w:] Finanse, bankowości ubezpieczenia, t. 2, red. K. Jąjuga, M. Łyszczak, AE we Wrocławiu, Wrocław 2001.
• Buschgen H.E.. Przedsiębiorstwo bankowe, Poltext, Warszawa 1997, t. 2.
• Catastrophes naturelles et techniques en 2004, Swiss Re, "Sigma" 2005, nr 1.
• Ciuman К., Charakterystyka działalności PT R SA według wybranych kryteriów w latach 2002-2004 [w:] Ubezpieczenia, red. S. Wieteska, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskicj w Lublinie, Lublin 2006.
• Ciuman K., Ocena działalności reasekuracyjnej w Polsce w latach 2004 i 2005 [w:] Finanse jako przedmiot badań interdyscyplinarnych, red. S. Owsiak, Wydawnictwo AE w Krakowie, Kraków 2007.
• Ciuman K., Reasekuracja a rynek ubezpieczeń, Poltext, Warszawa 1996.
• Ciuman K., Rozwój reasekuracji [w:] Sektor finansowy w Polsce, red. S. Owsiak, PWE, Warszawa 2002.
• Coggan P., Monney, money, money, czvli jak działa londyńskie City, Puls Publ., Londyn 1991.
• Czekaj. J., Owsiak S., Finansowy mechanizm alokacji zasobów w gospodarce rynkowej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1992.
• Darul K., Reasekuracja, Przedsiębiorstwo Wydawnicze LAM, Warszawa 1994.
• Dobija M., Smaga E., Podstawy matematyki finansowej i ubezpieczeniowej, PWN, Warszawa 1995.
• Dudkowiak Z., Reasekuracja, jej formy i funkcje [w:] Ubezpieczenia w gospodarce rynkowej, red. A. Wąsiewicz, Brania, Bydgoszcz 1994.
• Durajczyk .1., Koasekuracja jako forma zwiększenia pojemności polskiego rynku ubezpieczeniowego, "Wiadomości Ubezpieczeniowe" 1997, nr 7/8.
• Gawlas С, Mikulski R., Ustawa o działalności ubezpieczeniowej, komentarz. Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 1997.
• Gąsiorkicwicz L., Finanse przedsiębiorstwa ubezpieczeniowego [w:] Podstawy ubezpieczeń, red. J. Monkiewicz, Poltext, Warszawa 2000, t. 1.
• Grabczan W.. Zarządzanie ryzykiem bankowym. Fundacja Rozwoju Bankowości w Polsce, Warszawa 1996.
• Hagopian M., Łapana M., Aspects théoriques et pratiques de la reassurance, L'argus, Paris 1991.
• Handschke J., Funkcje i zasady ubezpieczeń gospodarczych [w:] Ubezpieczenia gospodarcze, red. T. Sangowski, Pollext, Warszawa 1998.
• Handschke .1., Pojęcie, treści i zasady polityki ubezpieczeniowej - rozważania nie tylko metodologiczne, Studia Ubezpieczeniowe, AE w Poznaniu, Poznań 1998.
• Hellwig Z., Zarządzanie ryzykiem ubezpieczeniowym [w:] Analiza i metody zmniejszania ryzyka w polskim systemie ubezpieczeń majątkowych, red. W. Ronka-Chmielowiec, AE we Wrocławiu, Wrocław 1998.
• Introduction a la reassurance, Swiss Re, 2003.
• Jajuga K., Instrumenty pochodne w ubezpieczeniach [w: j Ubezpieczenia, rynek i ryzyko, red. W. Ronka-Chmielowiec, PWE, Warszawa 2002.
• Jakubowska M., Światowy rynek reasekuracyjny, "Asekuracja & Re" 1997, nr 11.
• Jarmuszczak K., Komu jest potrzebne Polskie Towarzystwo Reasekuracyjne?, "Asekuracja & Re" 1998, nr 5.
• Jończyk В., Ogrodnik H., Finanse zakładów ubezpieczeń, Wyższa Szkoła Bankowości i Finansów, Katowice 1999.
• Jończyk В., Ogrodnik H., Zmiany w gospodarce finansowej zakładów ubezpieczeń [w:] Nauki finansowe wobec współczesnych problemów gospodarki polskiej, t. 5: Ubezpieczenia, red. M. Sułkowska, Wydawnictwo AE w Krakowie, Kraków 2004.
• Kaźmierczak A.. Podstawy polityki pieniężnej. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998.
• Kiedrowska M., Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe a wynik finansowy zakładu ubezpieczeń [w:] Finanse i rachunkowość zakładów ubezpieczeń działu II, red. T. Sangowski, AE w Poznaniu, Poznań 1997.
• Kowalczyk-Lizak R, Reasekuracja a bezpieczeństwo finansowe zakładu ubezpieczeń [w:] Zarządzanie finansami w zakładach ubezpieczeń, red. W. Ronka-Chmielowicc, Oficyna Wydawnicza Brania, Bydgoszcz-Wrocław 2004.
• Kuchlcwska M., Zarządzanie lokalami ubezpieczeniowymi [w:J Ubezpieczenia w gospodarce rynkowej, red. A. Wąsicwicz, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz 1994, t. 1.
• Kugacz Czym jest reasekuracja dla towarzystw ubezpieczeniowych i ich klientów, "Asekuracja & Re" 1997, nr 9.
• Kugacz J. Rola reasekuracji w zarządzaniu ryzykiem katastroficznym, "Prawo Asekuracyjne" 2002, nr 1.
• Kukiełka J., Poniewierka D., Ubezpieczenia finansowe. Gwarancje ubezpieczeniowe. Ubezpieczenia transakcji kredytowych, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz-Warszawa 2003.
• L'assurance dans le monde en 2004: croissance des primes et bilans plus solides, Swiss Re, "Sigma" 2005, nr 2.
• Lisowski J., Zagadnienia finansowe w ubezpieczeniach [w:] Ubezpieczenia gospodarcze, red. T. Sangowski, Poltext, Warszawa 1998.
• Łańcucki J., Finanse ubezpieczeń gospodarczych, Poltext, Warszawa 1993.
• Łańcucki J., Ocena działalności ubezpieczeniowej zakładu ubezpieczeń, "Prawo Asekuracyjne" 1997, nr 4.
• Łańcucki .J., Podstawy ubezpieczeń gospodarczych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1996.
• Łańcucki. J., Rynek ubezpieczeniowy w Polsce. Cechy charakterystyczne i determinanty rozwoju, "Prawo Asekuracyjne" 2003, nr 4.
• Łazowski J" Wstęp do nauki o ubezpieczeniach, PZU W, Warszawa 1948.
• Mazurkiewicz S., Wpływ reasekuracji na sytuację zakładu ubezpieczeń [w:] Rating jako narzędzie oceny zakładu ubezpieczeń, red. T. Sangowski, Bonami, Poznań 2000.
• Metodologia analizy finansowej zakładów ubezpieczeń. PUNU, Departament Analiz Systemu Ubezpieczeniowego, Warszawa 2001.
• Michalski Т., Karmańska A., Śliwiński A., Ubezpieczenia gospodarcze. Ryzyko i metodologia oceny. Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2004.
• Micyk R., Europejski rynek reasekuracji [w:] Jednolity rynek ubezpieczeń w Unii Europejskiej, red. .1. Monkiewicz, Oficyna Wydawnicza Brania, Bydgoszcz-Warszawa 2005.
• Micyk R., Zarządzanie reasekuracją w zakładzie ubezpieczeń [w:] Podstawy ubezpieczeń, t. 3, red. .1. Monkiewicz, Poltext Warszawa 2003.
• Mishkin F.S., Ekonomika pieniądza, bankowości i rynków finansowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002.
• Monkiewicz .J., Dylematy dalszego rozwoju polskiego rynku ubezpieczeń, "Wiadomości Ubezpieczeniowe" 2003, nr 1, 2.
• Monkiewicz .J., Podstawy techniczne działalności ubezpieczeniowej [w:] Podstawy ubezpieczeń, t. 1 Poltext, Warszawa 2000.
• Monkiewicz J., Reasekuracja [w:] Podstawy ubezpieczeń, t. 1, red. J. Monkiewicz, Poltext, Warszawa 2000.
• Monlalbetti E., Reasekuracja, PWE, Warszawa 1970.
• Nowak S., Wartość akcji ubezpieczyciela w warunkach polskiego rynku ubezpieczeniowego [w:] Finanse i rachunkowość zakładów ubezpieczeń działu U, red. T. Sangowski, AE w Poznaniu, Poznań 1997.
• Olearczuk A., Reasekuracja ubezpieczeń życiowych [w:] Ubezpieczenia życiowe, red. O. Doan, Poltext, Warszawa 1995.
• Owsiak S., Charakterystyka wybranych elementów sektora finansowego w Polsce w latach 1990-2000 [w:] Budżet władz lokalnych: narzędzie zarządzania, red. S. Owsiak, PWE, Warszawa 2002.
• Owsiak S" Finanse ubezpieczeń gospodarczych, AE, Kraków 1982.
• Owsiak S., Podstawy nauki o finansach, PWE, Warszawa 2002.
• Piątek J., Zasady rachunkowości ubezpieczeniowej [w:] Ubezpieczenia w gospodarce rynkowej, red. A. Wąsiewicz, Oficyna Wydawnicza Brania, Bydgoszcz 1994.
• Płonka M., Wybrane zagadnienia rynku ubezpieczeniowego [w:] Rynek usług ubezpieczeniowych, red. J. Perenc, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2004.
• Podstawy ubezpieczeń, t. 1, red. J. Monkiewicz, Poltext, Warszawa 2000.
• Podstawy ubezpieczeń, t. 3, red. J. Monkiewicza, Poltext, Warszawa 2003.
• Pokorzyński L., Warkałło W., Ubezpieczenia gospodarcze w kapitalizmie, PWE, Warszawa 1961.
• Przegląd dziesięciolecia. Rozwój ubezpieczeń w gospodarce rynkowej, PUNU. Warszawa 1991-2001.
• PZU z. handlowym kapitałem, "Asekuracja & Re" 1999, nr 3.
• Polskie Towarzystwo Reasekuracyjne - dobrą inwestycją, wywiad z K. Jarmuszczakiem, "Wiadomości Ubezpieczeniowe" 1997, nr 5/6.
• Rachunkowość finansowa zakładów ubezpieczeń, red. A. Karmańska, Difin, Warszawa 2003.
• Rajchel A" Techniki reasekuracyjne - rodzaje umów i metody ich rozliczania, "Asekuracja & Re" 1997, nr 10.
• Raporty Roczne PT R SA za lata 2002-2005. Raporty Roczne TUiR "Warta" SA za lata 2004-2005.
• Raporty Roczne PZU SA za lata 1994-2005.
• Reassurance proportionnelle et non proporlionnelle, Suisse dc Reassurances, 1997.
• Rocznik Statystyczny GUS 1996-2006.
• Rocznik Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych za lata 2002-2005. KNUiFE. 2003-2006.
• Ronka-Chmielowiec W., Metody reasekuracyjne jako jeden ze sposobów zmniejszania ryzyka [w:] Analiza i metody zmniejszania ryzyka w polskim systemie ubezpieczeń majątkowych, Wydawnictwo AE we Wrocławiu, Wrocław 1998.
• Sangowski Т., Gospodarka finansowa kapitałami i rezerwami ubezpieczyciela [w:] Ubezpieczenia w gospodarce rynkowej, red. A. Wąsicwicz, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz 1994, t. 1.
• Sangowski Т., Ocena adekwatności rezerw techniczno-ubezpieczeniowych [w:] Rating jako narzędzie oceny zakładu ubezpieczeń, red. T. Sangowski. Bonami, Poznań 2000.
• Sangowski Т., Ocena wypłacalności zakładów ubezpieczeń w świetle wymagań ustawowych [w:] Finanse i rachunkowość zakładów ubezpieczeń działu II, AE w Poznaniu, Poznań 1997.
• Sangowski Т., Polski rynek ubezpieczeń - stan i warunki rozwoju [w:] Ubezpieczenia w gospodarce rynkowej, t. 4, red. T. Sangowski, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz-Poznań 2002.
• Sangowski Т., Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe - rola i znaczenie oraz rodzaje, zasady i metody ich tworzenia [w:] Ubezpieczenia w gospodarce rynkowej, t. 3, red. A. Wąsicwicz, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz 1997.
• Sangowski Т., Rozwój ubezpieczeń na świecie i w Polsce [w:] Ubezpieczenia gospodarcze, red. T. Sangowski, Poltext, Warszawa 1998.
• Sangowski Т., Wybrane zagadnienia z gospodarki finansowej ubezpieczyciela [w:] Ubezpieczenia gospodarcze. Zagadnienia wybrane, red. T. Sangowski, Poltext, Warszawa 1995.
• Sektor finansowy w Polsce, red. S. Owsiak, PWE, Warszawa 2002.
• Standard & Poor's, Global Reinsurance Highlights, 2005.
• Stroiński E, Penetracja nowych rynków ubezpieczeniowych w Europie przez światowych ubezpieczycieli - wybrane przykłady, "Wiadomości Ubezpieczeniowe" 2005, nr 5, 6.
• Stroiński E., Ubezpieczenia na życie, LAM, Warszawa 1996.
• Stroiński E., Stroiński K., Znaczenie reasekuracji dla nowo powstających zakładów ubezpieczeń, "Wiadomości Ubezpieczeniowe" 1990, nr 5.
• Sułkowska W., Czynniki kształtujące wielkość popytu na ochronę ubezpieczeniową, Bariery rozwoju polskiego rynku ubezpieczeniowego, Zakamycze, Kraków 2002.
• Sułkowska W., Obraz polskiego rynku ubezpieczeniowego w okresie 1995 - 1 kw. 2000 [w:] Bariery rozwoju polskiego rynku ubezpieczeniowego, red. W. Sułkowska, Zakamycze, Kraków 2000.
• Sytuacja na polskim rynku ubezpieczeń w 2001 г., PUNU, Warszawa 2002.
• Szpunar J., Ubezpieczenia gospodarcze, WSE, Poznań 1972.
• Szpunar J., Zasada realności ochrony ubezpieczeniowej, "Wiadomości Ubezpieczeniowe" 1973, nr 8.
• Szromnik A., Świadomość ubezpieczeniowa jako główna psychospołeczna determinanta rozwoju polskiego rynku usług ubezpieczeniowych [w:] Bariery rozwoju polskiego rynku ubezpieczeniowego, red. W. Sułkowska, Zakamycze, Kraków 2000.
• Szymański Z., Ubezpieczenia na życie, PWG, Warszawa 1958.
• Ubezpieczenia gospodarcze, red. T. Sangowski, Poltext, Warszawa 1998.
• Ubezpieczenia w gospodarce rynkowej, t. 2, red. A. Wąsicwicz, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz 1994.
• Ubezpieczenia w gospodarce rynkowej, t. 4, red. T. Sangowski, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz-Poznań 2002.
• Ubezpieczenia życiowe, red. O. Doan, Poltext, Warszawa 1995.
• Vademecum pośrednika ubezpieczeniowego, red. T. Sangowski, Saga Printing, Poznań.
• Wąsiewicz A., Charakterystyka polskiego systemu ubezpieczeń [w:] Ubezpieczenia w gospodarce rynkowej, t. 1, red. A. Wąsiewicz, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz 1994.
• Wieteska S., Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe ubezpieczeń majątkówo-osobowych. Teoria i praktyka, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz-Łódź 2004.
• Wierzbicka E., Rynek ubezpieczeniowy [w:] System finansowy w Polsce, lata dziewięćdziesiąte, red. B. Pietrzak, Z. Polański, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Wierzbicka E., Uwarunkowania rozwoju rynku ubezpieczeniowego w Polsce, "Wiadomości Ubezpieczeniowe" 1994, nr 7/8/9.
• Williams Jr. C. A., Smith M. L., Young P.C., Zarządzanie ryzykiem a ubezpieczenia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002.
• Wiszniewski Z., Mikroekonomia współczesna, Olympus, Warszawa 1994.
• Woźniak-Makarska M., Wpływ reasekuracji na rozwój portfela ubezpieczeniowego małych towarzystw ubezpieczeniowych, "Asekuracja & Re" 1998, nr 1.
• Akty normatywne
• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 14 grudnia 1990 r. w sprawie określenia środków zaliczanych do środków własnych, sposobu wyliczania i wysokości marginesu wypłacalności oraz działalności reasekuracyjnej, Dz.U. 1990, nr 89, poz. 525.
• Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie zasad reasekuracji ryzyka u ubezpieczycieli zagranicznych, Dz.U. 1990, nr 90, poz. 530.
• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 29 grudnia 1994 r. w sprawie szczegółowych zasad rachunkowości ubezpieczycieli, Dz.U. 1994, nr 140, poz. 791.
• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 17 października 1995 r. w sprawie sposobu wyliczenia marginesu wypłacalności oraz minimalnej wysokości kapitału gwarancyjnego dla każdego rodzaju ubezpieczeń oraz działalności reasekuracyjnej, Dz.U. 1995, nr 127, poz. 606.
• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 7 grudnia 1995 r. w sprawie reasekuracji ryzyk ubezpieczeniowych za granicą, Dz.U. 1995, nr 143, poz. 707.
• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 18 marca 1996 r. w sprawie wysokości procentu składki wnoszonej przez zakłady ubezpieczeń na rzecz Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego oraz terminów wpłat oddzielnie dla ubezpieczeń określonych w dziale Dz. U. 1996, nr 35, poz. 152.
• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 10 grudnia 2001 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości zakładów ubezpieczeń, Dz. U. 2001, nr 149, poz. 1671. zmiana Dz. U. 2002. nr 31, poz. 288.
• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 6 listopada 2003 r. w sprawie sposobu kalkulacji współczynnika kwoty 50% przyszłych zysków oraz współczynnika określającego maksymalną wysokość przyszłych zysków, które mogą być zaliczone do środków własnych, Dz. U. 2003, nr 199, poz. 1942.
• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2003 r. w sprawie wyliczenia wysokości marginesu wypłacalności oraz minimalnej wysokości kapitału gwarancyjnego dla działów i grup ubezpieczeń, Dz. U. 2003, nr 211, poz. 2060.
• Ustawa z dnia 28 lipca 1990 r. o działalności ubezpieczeniowej, Dz.U. 1990, nr 57, poz. 244.
• Ustawa z dnia 8 czerwca 1995 r. o zmianie ustawy o działalności ubezpieczeniowej, Dz. U. 1995, nr 96, poz. 478.
• Ustawa z dnia 10 grudnia 1998 r. o zmianie ustawy o działalności ubezpieczeniowej, Dz.U. 1998, nr 166, poz. 1212.
• Ustawa z dnia 21 lipca 2000 r. o zmianie ustawy o działalności ubezpieczeniowej, Dz. U. 2000, nr 70, poz. 819.
• Ustawa z dnia 15 marca 2001 r. o zmianie ustawy o działalności ubezpieczeniowej, Dz.U. 2001, nr 37, poz. 424.
• Ustawa z dnia 15 września 2002 r. - Kodeks spółek handlowych, Dz. U. 2000, nr 94, poz. 1037, zmiana Dz.U. 2002, nr 102, poz. 1117.
• Ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej, Dz. U. 2003, nr, 124, poz. 1151.
• Ustawa o zmianie ustawy o działalności ubezpieczeniowej oraz niektórych innych ustaw z dnia 8 lipca 2005 г., Dz.U. 2005, nr 143, poz. 1204.
• Zarządzenie Ministra Finansów z dnia 24 lutego 1997 r. w sprawie zezwolenia ogólnego na lokaty funduszy ubezpieczeniowych poza granicami kraju, MP 1997, nr 13, poz. 108.