Wiejskość jako kategoria socjologiczna

• Autorzy: Maria Halamska

Warianty tytułu

Rusticity as a Sociological Category

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Szkic jest przyczynkiem do toczącej się w naukach dyskusji na temat pojęcia „wsi” i „wiejskości” w społeczeństwie postindustrialnym. Wychodzi od charakterystyki obowiązującego do lat siedemdziesiątych XX wieku paradygmatu/opozycji „miasto – wieś”, przytaczając toczącą się w socjologii dyskusję o jego nieadekwatności. Wskazuje na fakt, że powszechnie używane obecnie pojęcie „rural” może być analizowane na różnych poziomach, oraz omawia różne sposoby konstruowania pojęcia „wieś” i pojęcia „wiejskość”. Koncentruje się na konstruktywistym sposobie definiowania tych pojęć, ujęciu typowym dla socjologii. Wskazuje przy tym na subiektywizm tego sposobu definiowania i niebezpieczeństwa z tym związane. W części empirycznej poddaje analizie ponad 40 raportów z badań CBOS, analizując konteksty, w jakich pojęcie „wieś” lub „wiejskość” się pojawia i jak niewielka jest jego użyteczność w zestawieniu z 4 typami, wyróżnianych według wielkości miast. We wnioskach podkreśla stereotypowość opisów wsi, konieczność jej wpisania w kontekst oraz subiektywizm i polityczne uwikłania jej definiowania w Polsce. (abstrakt oryginalny)

EN

This study is a contribution to the ongoing scientific discussion on the post-industrial society’s notion of “rural community” and “rusticity”. It starts with a description of the paradigm/opposition “town – village” that was popular up to the 1970s, quoting arguments presented in sociological discussions to prove its inadequacy. It points to the fact that the notion “rural”, which is being commonly used at present, can be analysed at different levels, and it describes various methods of constructing the notion “rural community” and the notion “rusticity”. The study focuses on the constructivist method of defining these notions, which is an approach typical for sociology. In the study’s empirical section more than 40 reports on surveys conducted by the public opinion polling centre CBOS are analysed from the point of view of the contexts in which the notion “rural community” or the notion “rusticity” appears and from the point of view of its minimal usefulness in comparisons with four types of towns categorized according to their size. In its conclusions the study draws attention to the stereotyped descriptions of the rural community, to the necessity to show it in a context, and to the subjectivity and political aspects of the formulation of the rural community’s definitions in Poland. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Wieś; Obszary wiejskie; Socjologia wsi

EN

Village; Rural areas; Rural sociology

• Czasopismo: Wieś i Rolnictwo
• Rocznik: 2011
• Numer: nr 1
• Strony: 37--54

Twórcy

autor

Maria Halamska

• Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN

Bibliografia

• Bański J., 2006: Geografia polskiej wsi. PWE, Warszawa.
• Baptista R, 2000: O Espaco e o Rural. In: A agricultura portuguesa numa ekonomia globalisada. Vol. II. Oradores Convivados. APDEA, Lisboa.
• Beccatini G., 1991: Il discretto industriale marshalliono como concetto socio-ekonomico. In: Discretti industriali e cooperation fra imprese in Italia. Eds. E. Pyke, G. Becattini, W. Sengenberger. Bianca Toscana, Fireze.
• Blanc M., 1997: La ruralite: diversite des approaches. "Economie Rurale" 242.
• Bodiguel M., 1986: Le rural en question. L.' Harmattan, Paris.
• Braudel R, 2006: Gramatyka cywilizacji. Oficyna Naukowa, Warszawa.
• Chevalier P, 2009: Rural et ruralite. Deux concepts aux multiples contenus. In: Hėritages et trajectoires rurales en Europe. Harmattan, Paris.
• Depraz S., 2008: Czy powstanie międzynarodowa definicja obszarów wiejskich w Europie? "Wieś i Rolnictwo" 2: 26-42.
• Gałęski B., 1966: Socjologia wsi. Pojęcia podstawowe. PWN, Warszawa.
• Gorlach K., 2004: Socjologia obszarów wiejskich. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Halamska M., 2009: Uwagi o naturze wiejskości i sposobach jej definiowania. W: Człowiek - miasto - region. Związki i integracje. Red. G. Gorzelak, M.S. Szczepański, W. Ślęzak-Tazbir. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Jean B., 2004: La question rurale. La place de la ruralitė e dans la modernitė avance et la recomposition des systeme ruraux au Quebėc. "Les carnets de l'observation rural/urbain" 2.
• Jollivet M., 1996: Les fondements agraires de l'Europe. In: L'Europe et ses campagnes. Presses de Sciences Po., Paris.
• Marsden T., Murdoch J., Lowe P., Munton R., Flynn A., 1993: Constructing the Countryside. UCL Press, London.
• Mateus Roxo M., 2002: Desenvolvimento rural, productivismo e ambiente: urna abordagem a varias escalas. In: Terrtōrio, globalizaçao et trajectories de desenvolvimento. Ed. L. Caetano Universidade de Coimbra, Coimbra.
• Mendras H., 1976: Sociėtės paysannes. Armand Colin, Paris.
• Mormont M., 1996: Le rural comme categorie de lecture du social. In: L'Europe et ses campagnes. Presses de Sciences Po., Paris.
• Piszczek E., 2006: Wiejskość jako pojęcie naukowo użyteczne. "Roczniki Socjologii Wsi" 27: 162-171.
• Rosner A., 2008: Przestrzenne zróżnicowanie poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego obszarów wiejskich w Polsce. W: Polska wieś i rolnictwo w Unii Europejskiej. Red. A. Rosner, M. Drygas. IRWiR PAN, Warszawa.
• Stomma L., 1986: Antropologia kultury wsi polskiej XIX wieku. Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa.
• Szacka B., 2003: Wprowadzenie do socjologii. Oficyna Naukowa, Warszawa.
• Sztompka P., 2003: Socjologia. Analiza społeczeństwa. Wydawnictwo Znak, Kraków.
• Wieruszewska M., 2002: Wieś. W: Encyklopedia socjologiczna. 4. Oficyna Naukowa, Warszawa.
• Raporty CBOS z 2009 roku Nr 04 Problem likwidacji szkół
• Nr 20 Opinie o funkcjonowaniu demokracji w Polsce
• Nr 24 Niektóre opozycyjne doświadczenia Polaków przed 1989 r.
• Nr 26 Ocena dwudziestolecia
• Nr 28 Oceny przemian w dwudziestoleciu
• Nr 32 Bilans zmian w Polsce w latach 1989-2009
• Nr 33 Portret internauty
• Nr 34 Wiara i religijność Polaków dwadzieścia lat po rozpoczęciu przemian ustrojowych
• Nr 40 Moralność Polaków po 20 latach przemian
• Nr 41 Polacy wierzą w gospodarkę wolnorynkową
• Nr 46 Opinie o sytuacji na rynku pracy i zagrożeniu bezrobociem
• Nr 50 Stosunek do wprowadzenia euro w Polsce
• Nr 53 Bezrobocie i bezrobotni w badaniach opinii społecznej
• Nr 54 Postrzeganie instytucji unijnych
• Nr 55 Opinie o opiece zdrowotne
• Nr 61 Materialny wymiar życia rodzin
• Nr 69 Korupcyjne doświadczenia Polaków oraz ich stosunek do łapownictwa
• Nr 70 Aspiracje i motywacje edukacyjne Polaków w latach 1993-2009
• Nr 74 Poczucie bezpieczeństwa i opinie o pracy policji
• Nr 96 Korzystanie z Internetu
• Nr 109 Powstanie Warszawskie w pamięci zbiorowej
• Nr 111 Polacy o swoich wyjazdach zagranicznych i znajomości języków obcych
• Nr 118 Historyczne i obecne znaczenie NSZZ "S"
• Nr 119 Siedemdziesiąt lat od wybuchu II wojny światowej
• Nr 120 Dwie dekady przemian religijności w Polsce
• : Nr 121 Opinie Polaków o wychowaniu i roli szkół w procesie wychowawczym
• Nr 132 Wakacje uczniów - wyjazdy na wypoczynek i praca zarobkowa
• Nr 133 Prywatyzacja- ocena, skojarzenia, oczekiwania, obawy
• Nr 134 Wzory i autorytety Polaków
• Nr 138 Elektoraty głównych partii politycznych: charakterystyka poglądów
• Nr 145 Wydatki rodziców na edukację dzieci w nowym roku szkolnym
• Nr 149 Polacy o hospicjach i opiece paliatywnej
• Nr 151 Małe ojczyzny - poczucie przynależności Polaków
• Nr 155 Polacy pracujący za granicą
• Nr 156 Zadowolenie z pracy i mobilność zawodowa
• Nr 157 Polacy wobec ludzi starszych i własnej starości
• Nr 160 Sytuacja ludzi starych w społeczeństwie - plany a rzeczywistość
• Nr 163 Rola wykształcenia i zmiany w jej społecznym postrzeganiu w latach 1993-2009
• Nr 169 Wigilia 2008
• Nr 171 Opinie o sytuacji na rynku pracy i zagrożenie bezrobociem ludzi młodych
• Nr 173 Samopoczucie Polaków w ostatnim dwudziestoleciu