Niezależność i odpowiedzialność Europejskiego Banku Centralnego

• Autorzy: Elżbieta Małecka

Warianty tytułu

Independence and Accountability the European Central Bank

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Zarówno teoria ekonomii jak i zebrane przez ostatnie dziesięciolecia doświadczenia, w tym przeprowadzone liczne badania potwierdziły, iż warunkiem koniecznym do osiągnięcia i utrzymania stabilizacji cenowej jest uwolnienie banków centralnych od wszelkich wpływów politycznych, zapewniając im tym samym pełną niezależność. Uznano bowiem, że politycy z natury w swych działaniach wykazują tendencję krótkowzroczności, kierując się zwykle cyklami wyborczymi. Natomiast polityka pieniężna, biorąc pod uwagę jej charakter wymaga dłuższego horyzontu czasowego. To właśnie niezależność banku centralnego i dbałość o inflację stanowiły fundament stworzenia koncepcji EBC. W Traktacie z Maastricht, jak i w Statucie Europejskiego Systemu Banków Centralnych i Europejskiego Banku Centralnego postanowiono, że zarówno EBC jak i krajowe banki centralne muszą być niezależne. Jednocześnie, zgodnie z podstawową zasadą demokracji, uznano, że niezależność wymaga odpowiedzialności wobec społeczeństwa i demokratycznie wybranych organów. Nałożono zatem na EBC obowiązek wyjaśniania i uzasadniania swoich decyzji w zakresie polityki pieniężnej społeczeństwu i wybranym przez niego przedstawicielom politycznym. Europejski Instytut Walutowy opracował wykaz elementów istotnych w określaniu niezależności EBC i krajowych banków centralnych, wśród których wyszczególnił: niezależność instytucjonalną, niezależność osobistą, niezależność funkcjonalną oraz niezależność finansową. W ramach rozliczania EBC z odpowiedzialności, nałożono na niego obowiązek wyjaśniania instytucjom demokratycznym oraz opinii publicznej sposobu wypełniania swojego mandatu. Skupiono się na czterech zasadniczych kwestiach: kto odpowiada; za co odpowiada; przed kim odpowiada; w jaki sposób odpowiada. (abstrakt oryginalny)

EN

Independence and accountability of the European Central Bank under the provisions of the Maastricht Treaty, as well as in the Status of the European System of Central Banks and European Central Bank, it is stated that both the European Central Bank and domestic central banks have to be fully independent. Simultaneously, in line with the basic rule of democracy, it has been agreed on that the independence requires accountability that can only be achieved through democratically elected bodies. Hence, the European Central Bank is required to explain and legitimize its decisions with regard to the aspects of its monetary policy to the general public and its political leaders. European Currency Institute has indentified key factors in defining independence of the European Central Bank and domestic central banks. Amongst them, the following areas have been classified: institutional independence, personal independence, functional independence and financial independence. Within the framework of accountability, European Central Bank is required to fully explain the way its mandate is fulfilled to the democratic institutions and to the general public. The four key issues have been determined: who is accountable, what is the accountability of, line of accountability, manner of accountability. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Banki centralne; Niezależność banku centralnego; Odpowiedzialność

EN

Central banks; Central bank independence; Responsibility

• Czasopismo: Prace i Materiały Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego
• Rocznik: 2010
• Numer: nr 4/2
• Strony: 447--457

Twórcy

autor

Elżbieta Małecka

Bibliografia

• Baka W., (2005), Bankowość Europejska, PWN, Warszawa
• Baka W., (1998), Bankowość centralna, Funkcje, Metody, Organizacja, NBP i Wydział Nauk Ekonomicznych UW
• Baka W., (2002), Niezależność i odpowiedzialność banku centralnego, "Prawo Bankowe"
• Blinder A.S., (2001), Bankowość Centralna w teorii i w praktyce, CeDeWu, Warszawa
• Cukierman A., (2001), Accountability, Credibility, Transparency and Stabilization Policy In the Eurosystem, w: The Impact of EMU on Europe and the Developing Countries, Oxford University Press, Oxford
• ECB, The accountability of the ECB, "Monthly Bulletin", November 2002
• ECB, (January 2010), The ECB's relations with European Union Institutions and Bodies - trends and prospects, ECB "Monthly Bulletin", Frankfurt am Main
• ECB, (May 2008), 10(tm) Anniversary of the ECB, ECB "Special edition of the Monthly Bulletin", Frankfurt am Main
• Hambura S., Myszyński M., (2002), Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, Tom II, Studio STO, Bielsko-Biała
• Kokoszczyński R., (2004), Współczesna polityka pieniężna w Polsce, P WE, Warszawa
• Kowalak M., (2008), Instytucjonalne podstawy polityki pieniężnej, w: Współczesna polityka pieniężna, red. W. Przybylska-Kapuścińska, Difin, Warszawa
• Lester R., (2001), How much accountability for central banks and supervisors?, "Central Banking", vol. XII, no 2
• Mishkin F.S., (2002), Ekonomika pieniądza, bankowości i rynków finansowych, PWN, Warszawa
• Oręziak L., (2006), Bank Anglii jako bank centralny Wielkiej Brytanii, "Bank i Kredyt", nr 8
• Oręziak L., (2006), System Rezerwy Federalnej jako bank centralny Stanów Zjednoczonych, "Bank i Kredyt", nr 9
• Oręziak L., (2003), Bank Centralny Japonii, "Bank i Kredyt", nr 10
• Przybylska-Kapuścińska W., (2003), Niezależność banku centralnego w Polsce i jej dylematy, "Zeszyty Naukowe AE", nr 2, Poznań
• Protokół w sprawie Statutu Europejskiego Systemu Banków Centralnych i Europejskiego Banku Centralnego (wersja polskojęzyczna i anglojęzyczna) opublikowany w książce W. Baka, (2001), Bankowość Centralna, Zarządzanie i Finanse, Warszawa, s. 310-337
• Wierzba R., (2003), Europejski Bank Centralny, TWIGGER, Warszawa
• Wierzba R., (2003), Niezależność i odpowiedzialność Europejskiego Banku Centralnego, w: Bankowość wobec problemów globalizacji, re. Pawłowicz L., Wierzba R., CeDeWu, Gdańsk-Jurata
• Wierzba R., (2006), Europejski Bank Centralny,, "Bank i Kredyt", nr 7
• Wierzba R., (2009), Bankowość w Unii Europejskiej - szansę i zagrożenia, Szkoła Główna Handlowa, Warszawa
• Wojtyna A., (1998), Szkice o niezależności banku centralnego, PWN, Warszawa-Kraków
• Vergote O., Studener W., Efthymiadis L, Merriman N., (May 2010), Main drivers of the ECB no financial accounts and ECB financial strength over first 11 years, , ECB "Occasional Paper Series", Frankfurt am Main, no 111
• www.ecb.int (ECB)