Kierunki i wyniki debaty nad globalnymi barierami rozwoju

• Autorzy: Mieczysław Szostak

Warianty tytułu

Directions and Results of the Debate on Global Barriers of Development

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Debata nad naturalnymi granicami wzrostu i globalnymi barierami rozwoju, która trwa na forum międzynarodowym już ponad 32 lata przeżywała okresy „wzlotów i upadków". Najbardziej intensywna była tuż po jej zapoczątkowaniu, tj. w latach 70. Inspirującą i wiodącą rolę odegrał w niej wówczas Klub Rzymski dzięki opublikowaniu przełomowego raportu Granice wzrostu. Znaczący wkład do tej początkowej fazy dyskusji wniosły też raporty Fundacji Hammarskjolda, zespołu Leontiefa, UNESCO, MOP, OECD i zespołu Herrery. Dość szybko nastąpiło wtedy przejście od dość wąsko pojętej koncepcji fizycznych granic wzrostu do bardziej kompleksowej koncepcji globalnych barier rozwoju. (fragment tekstu)

EN

The debate on the natural boundaries of growth and global barriers of development that has been carried out on the international forum for over 32 years was the most intensive in its first phase, i.e. directly after its initiation in the seventies. The inspiring and leading role was played then by the Club of Rome thanks to the publication of the crucial report: “The Limits to Growth”. Also the reports of the Hammarskjöld's Foundation, the Leontief’s team, UNESCO, ILO, OECD, and the Herrera’s team contributed significantly to this discussion. This phase of the discussion resulted in transition from the rather narrowly comprehended concept of physical boundaries of growth to the more complex concept of global barriers of development. The second period of the presented debate took place in the eighties and was less intensive than before, without more heated controversies (with the exception of the controversies stirred in the USA by The Global 2000 Report to the President). The discussion focused on the issue of institutional barriers and technical challenges, dilemmas of microelectronics development, and methods of overcoming backwardness of the countries of the South. The views expressed by the Club of Rome and the Brandt’s Commission reports remained significant. The third, longest phase of the discussion concerning global dangers has covered the period since 1989 up to present. The characteristic feature of this phase is the further weakening of the debate’s intensiveness, and also a relative decline of the role of the Club of Rome. Only two reports among the 15 published in this period evoked wider international response, i.e. the report devoted to the perspectives of lower utilization of natural resources (it was published in German as “Faktor vier”), and the new report prepared by the authors of The Limits of Growth. During the last years, OECD, UNDP, and the World Bank have intensified their involvement in the presented debate. They have proposed new initiatives and concepts concerning overcoming global barriers. The credo of the Club of Rome of 1983: “If humankind possess enough wisdom to look ahead and tackle the pressing problems, the future will be bright and fruitful. If it is not done, humankind will face the slow and painful destruction.” still stays valid.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Bariery rozwojowe; Rozwój gospodarczy; Bariery wzrostu gospodarczego

EN

Development barriers; Economic development; Barriers to economic growth

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe / Szkoła Główna Handlowa. Kolegium Gospodarki Światowej
• Rocznik: 2005
• Numer: nr 17
• Strony: 6--40

Twórcy

autor

Mieczysław Szostak

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

Bibliografia

• Aging and Disability, OECD, Paris 2002.
• Approaches and Strategies, edited by M. Nerfin, The Dag Hammarskjöld Foundation, Uppsala 1977.
• Balcerowicz L., Systemy gospodarcze: Elementy analizy porównawczej, „Monografie i Opracowania” nr 281, SGPiS, Warszawa 1989, s. 7-271.
• Balicka M., Gulcz M., Problemy ekonomiczne krajów rozwijających się, Akademia Ekonomiczna w Poznaniu, Poznań 1980, s. 5-139.
• Bannock G., Barter R.E., Rees R., The Penguin Dictionary of Economics, Penguin Books, New York 1983, s. 144.
• Belka M.: Latynoamerykański model przyszłości świata, „Sprawy Międzynarodowe” 1977, nr 9, s. 133-137.
• Berger P.L., The Limits of Social Cohesion: Conflict and Understanding in a Pluralistic Society, Bertelsmann, Berlin 1997.
• Cebrian J.L., In Netz: Die Hypnotisierte Gesellschaft, Deutsche Verlags, Anstalt 1999.
• Birou A., Henry P.-M., Pour un autre développement, Presses Universitaires de France, Paris 1976.
• Boeke J.H., Economics and Economic Policy of Dual Societies, Institute of Pacific Relations, New York 1953.
• Botkin J.W., Elmandrij M., Malitz M., Uczyć się - bez granic: Jak zewrzeć „lukę ludzką”? Raport Klubu Rzymskiego, PWN, Warszawa 1982 (w wersji angielskiej: No Limits to Learning – Bringing the Human Gap: A Report to the Club of Rome, Pergamon Press, Oxford 1978).
• Budnikowski A., Naturalne bariery wzrostu a współpraca międzynarodowa, PWE, Warszawa 1982, s. 11-12.
• Carter J., Lentieff W., Petro G., The Future of the World Economy: A Study on the Impact of Perspective Economie Issues and Policies on the International Development Strategy, U.N., New York 1976.
• Common Crisis North-South: Cooperation for World Recovery, The Brandt Commission, London 1983.
• Czarkowski J., O nowy ład społeczny i ekonomiczny, PWN, Warszawa 1988, s. 33-35.
• Diez-Hochleitner R., Przedmowa, [w:] Pierwsza rewolucja globalna: Jak przetrwać? Raport Rady Klubu Rzymskiego, Polskie Towarzystwo Współpracy z Klubem Rzymskim, Warszawa 1992, s. 17-18.
• Drewnowski J., Wzrost gospodarczy, [w:] Mała encyklopedia ekonomiczna, PWE, Warszawa 1961, s. 743.
• Drogi do przyszłości: Ku większej efektywności społeczeństw - Raport dla Klubu Rzymskiego, Polskie Towarzystwo Współpracy z Klubem Rzymskim, Warszawa 1990.
• Dror Y., The Capacity to Govern, Gutenberg, München 1994.
• Dziś i jutro Trzeciego Świata: Szkice o rozwoju gospodarczym, pod redakcją A. Müllera, PWN, Warszawa 1982, s. 64-152 i 265-297.
• E.U. von Weizsäcker, Lovins A.B., Lovins L.H., Mnożnik cztery: Podwojony dobrobyt - dwukrotnie mniejsze zużycie zasobów naturalnych: Raport dla Klubu Rzymskiego, Polskie Towarzystwo Współpracy z Klubem Rzymskim, Wydawnictwo Rolewski, Toruń 1999, s. 11.
• Economics and Finance of Lifelong Learning, OECD, Paris 2001; The New Economy: Beyond the Hype - The OECD Growth Project, OECD, Paris 2001.
• Ekonomia polityczna socjalizmu, red. M. Nasiłowski, KiW, Warszawa 1981, s. 209-219.
• Employment, Growth and Basic Needs: A One-World Problem, ILO, Geneva 1976.
• Forrester J.W., World Dynamics, Combridge (Mass.) 1971.
• Gabor D. et al., Beyond the Age of Waste, Dutton, New York 1977.
• Giarini O., Stahel W.R., The Limits to Certainty: Fading Risks In the New Sernice Economy, Kluwer Academic Publishers, Dordrecht 1989.
• Global Public Goods: International Cooperation In the 21st Century, ed. I. Kaul, UNDP, Oxford University Press, New York/Oxford 1999, s. 26.
• Bielawski J., Współpraca międzynarodowa na rzecz globalnych dóbr publicznych, „Sprawy Międzynarodowe” 2003, nr 1, s. 35-64.
• Globality versus Locality, ed. A. Kukliński, Vol. 1: Poland In the Perspective of Global Change, Warsaw 1991, Vol. 2: Poland - The Quest for New Identity and Competive Advantage, Warsaw 1991.
• Griarini O., Raport nt. Trudności mierzenia poziomu bogactwa i dobrobytu pt.: Dialogue on Wealth and Welfare: An Alternative View of World Capital Formation, Pergamon Press, Oxford 1980.
• Guash J.L., Hahn R.W., The Costs and Benefits of Regulations: Implications for Developing Countries, „The World Bank Research Observer” February 1999, s. 139-141.
• Guernier M., Tiers Monde, trois quarts du monde - Raport au Club de Rome, Dunond, Paris 1980.
• Gulcz M., Kraje rozwijające się a zewnętrzne środki finansowania rozwoju, PWN, Warszawa 1988, s. 5-146.
• Hawrylyshyn B., Road Maps to the Future: Towards More Effective Societies - A Report to the Club of Rome, Pergamon Press, Oxford 1980.
• Herrera A.O. et al., Catastrophe or New Society? A Latin American World Model, Ottava 1976.
• Human Development Report 2002, UNDP, Oxford University Press, New York-Oxford 2002.
• Interfutures - Facing the Future: Mastering the Probable and Managing the Predictable, OECD, Paris 1979.
• Kahn H., Brown W., Martell L., The Next 200 Years (1976-2176): A Scenario for America and the World, New York 1976.
• Kalecki M., Teorie wzrostu w różnych systemach społecznych, [w:] Dzieła, tom 4: Socjalizm: Wzrost gospodarczy i efektywność inwestycji, PWE, Warszawa 1984, s. 129.
• Kalecki M., Zarys teorii wzrostu gospodarki socjalistycznej, [w:] Dzieła, tom 4: Socjalizm: Wzrost gospodarczy i efektywność inwestycji, PWE, Warszawa 1984, s. 49-64.
• Kamiński B., Okólski M., System gospodarki światowej: Problemy rozwoju, PWN, Warszawa 1978, s. 284-295.
• Kapitza S.P., Information Society and the Demographic Revolution, Russia Academy of Sciences, Moscow 2001.
• King A., Schneider B., Pierwsza rewolucja globalna: Jak przetrwać? - Raport Rady Klubu Rzymskiego, Polskie Towarzystwo Współpracy z Klubem Rzymskim, Warszawa 1992.
• Klub Rzymski, hasło [w:] Katolicka Nauka Społeczna - Słownik, www.cyf-kr.edu.pl.
• Kornai J., Niedobór w gospodarce, PWE, Warszawa 1985.
• Kornai J., Wzrost, niedobór, efektywność: Makroekonomiczny model gospodarki socjalistycznej, PWN, Warszawa 1986.
• Kozak Z., Ekonomia zacofania i rozwoju, „Monografie i Opracowania” nr 477, SGH, Warszawa 2001, s. 37-42.
• Kulig J., Cele dla ludzkości - V Raport dla Klubu Rzymskiego, „Sprawy Międzynarodowe”, 1977, nr 12, s. 150-161.
• Kulig J., Katastrofa czy nowe społeczeństwo? Egalitarna koncepcja Nowego Ładu Światowego, „Ekonomista”, 1977, nr 4.
• Kulig J., Koncepcja „potrzeb podstawowych” a nowy międzynarodowy ład ekonomiczny, „Sprawy Międzynarodowe” 1978, nr 2, s. 122-132.
• Kulig J.: RIO: III Raport dla Klubu Rzymskiego, „Sprawy Międzynarodowe” 1977, nr 2, s. 136-147.
• Lange O.: Niektóre problemy planowania gospodarczego w krajach nierozwiniętych, [w:] Problemy wzrostu ekonomicznego krajów słabo rozwiniętych, Polgos, Warszawa 1958, s. 491-504.
• Łaski K., Zarys teorii reprodukcji socjalistycznej, Warszawa 1965, s. 256-284.
• Laszlo E. et al., Goals for Mankind: A Report to the Club of Rome on the New Horizons of Global Community, Dutton, New York 1977.
• Le monde en devenir: Réflexions sur le nouvel ordre économique international, UNESCO, Paris 1976.
• Leibenstein H., Rozwój i zacofanie gospodarcze, PWN, Warszawa 1963, s. 60-62.
• Lemma A., P. Malaska, Africa beyond femine, Tycooly, London 1989.
• Lewis W.A., The Theory of Economic Growth, G. Allen and Unwin, London 1955.
• Libura U., Konsumpcja a wykorzystanie możliwości produkcyjnych w gospodarce socjalistycznej, Warszawa 1979.
• Sztanderska U., Bariera konsumpcji w Polsce, „Ekonomista” 1987, nr 6, s. 1165-1183.
• Lnnoir R., Le Tiers Monde peut se nourir, Fayard, Paris 1984.
• Long-Term Prospects for the World Economy, OECD, Paris 1992.
• Meadows D. L. et al., The Limits to Growth: A report of the Club of Rome’s Projekt on the Predicment of Mankind, Universe Books, New York 1972 (wydanie polskie: Granice wzrostu, PWE, Warszawa 1973).
• Meadows H.D., Meadows D.L., Randers J.: Przekraczanie granic: Globalne załamanie czy bezpieczna przyszłość, Centrum Uniwersalizmu przy UW/PTWzKR, Warszawa 1995.
• Meserović M., Pestel E., Ludzkość w punkcie zwrotnym: Drugi Raport dla Klubu Rzymskiego, PWE, Warszawa 1977, s. 29-172 (w wersji angielskiej: Mankind at the Turning Point: The Second Report to the Club of Rome, Dutton, New York 1974).
• Mikroelektronika i społeczeństwo: Na dobre czy na złe? - Raport dla Klubu Rzymskiego, KiW, Warszawa 1987 (w wersji angielskiej: Microelectronics and Society: For Better or for Worse? - A Report to the Club of Rome, eds. G. Fridrichs, A. Schaff, Pergamon Press, Oxford 1982).
• Müller A., Perspektywy rozwoju Trzeciego Świata: Przeobrażenia struktury gospodarczej, PWN, Warszawa 1975, s. 67-310.
• Murarz Z., Dylematy rozwoju: Dziewięć wykładów z międzynarodowych stosunków gospodarczych, PWE, Warszawa 1977, s. 84-113.
• Nasze światowe podwórko: Raport Komisji do Spraw Światowego Kierowania, PWE, Warszawa 1996. ( w wersji angielskiej: Our Global Neighbourhood: The Report of the Commission on Global Governance, Oxford University Press, Oxford 1995).
• North-South: A Programme for Survival - Report of the Independent Commission on International Development Issues, under the Chairmanship of W. Brandy, Plan Books, Londyn 1980.
• Nowe problemy gospodarki światowej: Wybór tekstów zagranicznych ekonomistów i politologów, red. L. Balcerowicz, M. Szostak, Instytut Badania Współczesnych Problemów Kapitalizmu, Warszawa 1977, t. 1, s. 14-38; t. 2, s. 273-305.
• Nowicki J., Strategia rozwoju krajów ekonomicznie mniej zaawansowanych, PWE, Warszawa 1982, s. 16-49.
• Nowicki J., Teoria rozwoju krajów ekonomicznie mniej zaawansowanych, PWN, Warszawa 1969, s. 190-220.
• Nowy międzynarodowy ład ekonomiczny, pod red. J. Kuliga, PWE, Warszawa 1979, s. 146-246.
• Nurkse R., Problemy tworzenia kapitału w krajach gospodarczo słabo rozwiniętych, PWN, Warszawa 1962.
• O nowy ład międzynarodowy: Raport dla Klubu Rzymskiego, red. J. Tinbergen, PWE, Warszawa 1978, s. 26 i nast. (w wersji angielskiej: Reshaping the International Order: A Report to the Club of Rome, J. Tinbergen, co-ordinator, Dutton, New York 1976).
• Our Common Future: World Commission on Environment and Development, Oxford University Press, Oxford/New York 1987.
• Outer Limits and Human Needs: Resource and Environmental Issues and Development Strategies, edited by W.H. Matthews, The Dag Hammarskjöld Foundation, Uppsala 1976.
• Pajestka J., Global Change and Polish Problems, Warsaw 1993.
• Pajestka J., Społeczne aspekty rozwoju [w:] Międzynarodowa strategia rozwoju, Wydawnictwa UW, Warszawa 1975, s. 55.
• Peccei A., Cento pagine per I’avvenire, A. Mondadori Editore, Milano 1981.
• Pestel E., Beyond the Limits to Growth: A Report to the Club of Rome, Universe Books, New York 1989.
• Piasecki R., Rozwój gospodarczy a globalizacja, PWE, Warszawa 2003, s. 51-71.
• Północ-Południe: Program przetrwania - Raport Niezależnej Komisji ds. Rozwoju Międzynarodowego, pod przewodnictwem W. Brandta, Instytut Badania Współczesnych Problemów Kapitalizmu, Warszawa 1980, część I i II.
• Que faire? Un autre développement, Le raport Dag Hammarskjöld, Uppsala 1975.
• Reforma gospodarcza: Propozycje - tendencje - kierunki dyskusji, PWE, Warszawa 1981.
• Ekonomiści o reformie gospodarczej, t. 1: Cele i zakres reformy gospodarczej, t. 2: Drogi i dylematy reformy gospodarczej, PWE, Warszawa 1981.
• Rząd przyszłości: Rządzenie, OECD/Urząd Służby Cywilnej, Warszawa 2002.
• Sadowski Z., Granice wzrostu gospodarczego, „Ekonomista” 1973, nr 3.
• Saint-Geours J., L’imperatif de coopération Nord-Sud, la synergie des mondes, Dunond, Paris 1981.
• Schneider B., Rewolucja bosych: Raport dla Klubu Rzymskiego, PWE, Warszawa 1989.
• Schneider B., The Scandal and the Shame: Poverty and Underdevelopment, Bertelsmann, Berlin 1995.
• Secomski K., Polityka społeczno-ekonomiczna: Zarys teorii, PWE, Warszawa 1978, s. 415-420.
• Secomski K., Rozwój gospodarczy, hasło [w:] Mała encyklopedia ekonomiczna, PWE, Warszawa 1974, s. 716.
• Shaping the 21st Century: The Contribution of Development Cooperation, OECD, Paris 1996.
• Sulmicki P., Pojęcie inflacji w gospodarce socjalistycznej, „Myśl Gospodarcza” 1957, nr 5, s. 138.
• Sustainable Development: Critical Issues, OECD, Paris 2001.
• Świat w obliczu kryzysu zadłużeniowego: Raport dla Klubu Rzymskiego, red. S. Raczkowski, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1990.
• Szentes T.: Ekonomia polityczna zacofania gospodarczego, PWE, Warszawa 1974, s. 59 i nast.
• Szostak M. „Prace i Materiały IGKR” 1977, nr 11, s. 95-104.
• Szostak M., Ekonomiczno-polityczne przesłanki powstania koncepcji nowego międzynarodowego ładu ekonomicznego, „Prace i Materiały IGKR” 1981, nr 16, s. 51-64.
• Szostak M., Geneza i meandry negocjacji ekonomicznych Północ-Południe: Od narodzin do załamania się programu nowego międzynarodowego ładu gospodarczego u progu lat osiemdziesiątych. Monografia wykonana w programie badawczym CPBP 11.07.11.1, IGKR SGPiS, Warszawa 1988, s. 18-19.
• Szostak M., Międzynarodowy ład gospodarczy a postęp społeczny, „Sprawy Międzynarodowe” 1977, nr 1, s. 59-62.
• Szostak M., Odwrót od nadmiernego interwencjonizmu gospodarczego państwa jako zjawisko globalne, [w:] Państwo wobec zacofania i rozwoju, red. E. Markowska i M. Szostak, SGH, Warszawa 1991, s. 21-39.
• Szostak M., Problemy globalne a rozwój gospodarczy krajów Trzeciego Świata: Syntetyczny raport z badań prowadzonych w latach 1986-1990, Opracowanie wykonane w programie badawczym CPBP, 11.7.II.1, IGKR SGPiS, Warszawa 1990.
• T. de Montbrial, Energy: The Countdown, Pergamonn Press, Oxford 1978.
• Taking Nature into Account: Toward a Sustainable National Income: a Report to the Club of Rome, ed. W. Van Dieren, Copernicus/Springer Verlag, New York 1995.
• The Club of Rome: About, www.clubofrome.org.
• The Club of Rome: Members, www.clubofrome.org.
• The Global 2000 Report to the President: Entering the Twenty First Century, US Government Printing Office, Washington 1980.
• The OECD Jobs Study: Evidence and Explanations, OECD, Paris 1994.
• Future Global Capital Shortages: Real Threat or Pure Fiction?, OECD, Paris 1996.
• The Resourceful Earth: A Response to Global 2000, eds. J.L. Simon and H. Kahn, Basil Blackwell Publisher, New York 1984, s. 1-49.
• Vers une nouvelle ère mondiale: Défis et opportunités, OECD, Paris 1997.
• Vester F., Die Kunst Vernetzt zu Denken, Dtv, München 2002.
• WDR 1997: The State in a Changing World, New York/ Oxford 1997.
• WDR 2002: Building Institutions for Markets, New York-Oxford 2002.
• WDR 2005: A Better Investment Climate for Everyone, New York-Oxford 2005.
• Winston C., Economic Deregulation: Days of Reckoning for Microeconomics, „Journal of Economic Literature” 1993, No 31, s. 1263-1289.
• World Development Report (w skrócie: WDR) 1996: From Plan to Market, World Bank, Oxford University Press, New York-Oxford 1996.
• World Economy and Japon in 1990, prepared by H. Kanamoki and his JERS Forecasting Associates, Tokyo 1980.
• World Investment Report 2003: FDI Policies for Development: National and International Perspectives, UNCTAD/UN, New York-Geneva 2003.
• Woroniecki J., Aspekty społeczno-polityczne światowych prognoz gospodarczych, „Sprawy Międzynarodowe” 1977, nr2, s. 90-101. (17)