Podaż pieniądza i inflacja w Polsce. Analiza przyczynowości w sensie Grangera

• Autorzy: Andrzej Jędruchniewicz

Warianty tytułu

Money Supply and Inflation in Poland. Causality Analysis in Granger Sense

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W celu weryfikacji podstawowej różnicy zdań między ilościową teoria pieniądza i jej nowoczesnymi modyfikacjami oraz nowymi podejściami keynesowskimi, dotyczącej określenia czy zmiana ilości pieniądza jest przyczyną inflacji czy jej skutkiem, dokonano analizy tego problemu za pomocą testu przyczynowości Grangera. Do badania wykorzystano stacjonarne szeregi czasowe. Okazało się, że zmiany agregatów pieniężnych M1 i M3 oraz inflacja są zintegrowane w stopniu pierwszym. Analiza oparta na przyrostach rocznych procentowych zmian podaży pieniądza i inflacji wykazała, że w Polsce w latach 2001-2009 żadna z badanych kategorii ekonomicznych nie jest przyczyną w sensie Grangera drugiej. Natomiast analiza oparta na przyrostach miesięcznych procentowych zmian dowiodła, że przyrosty inflacji liczone w punktach procentowych są przyczyną w sensie Grangera dla przyrostów podaży pieniądza M1 liczonych również w punktach procentowych. Badanie wykazało, że są także przyczyną natychmiastową. Wyniki te mogą świadczyć, że gospodarstwa domowe oraz przedsiębiorstwa w swoich zachowaniach większą wagę przywiązują do miesięcznych zmian inflacji niż do rocznych. Uzyskane wyniki zachęcają do badań nad uwarunkowaniami przyczynowości oraz powiązaniami pieniądza i inflacji z innymi kategoriami w gospodarce. Jednym z ciekawych wątków jest znaczenie przyjętej przez bank centralny strategii polityki monetarnej. Stosowanie różnych strategii może dawać odmienne rezultaty dotyczące przyczynowości. W strategii bezpośredniego celu inflacyjnego podaż pieniądza jest całkowicie endogeniczna. Natomiast przyjęcie podaży pieniądza, jako celu pośredniego w strategii pośredniej realizacji celu inflacyjnego i faktyczna jej realizacja przez bank centralny, prowadzi do znacznego ograniczenia endogeniczności agregatów monetarnych. (abstrakt oryginalny)

EN

The interdependence between the supply of money and inflation is a basic issue in the area of monetary policy. The main task of the study was to answer the question if the changes in money supply in Poland in 2001-2009 were caused in Granger sense by price changes or was it on the contrary: inflation preceded the growth of monetary aggregates? Having applied the Granger test to analyse data based on annual changes, it was found out that inflation growths did not cause money changes M1 and M3, and the growths in money supply were not the reasons for changes in inflation, either. In this case in Poland, the quantitative money theory thesis and post-Keynesian theory thesis were not confirmed. While monthly change based analysis indicates that inflation growths calculated in percentage points are the cause in Granger sense of monthly growths in money supply M1 calculated also in percentage points. It confirmed the approach of the Keynesian school stating that it is not money that influences prices, but the change in price influences the change in the amount of money. This interdependence can be explained by the following reasons: monetary policy, shift of money from M1 to M3, limitation of the growth in current credits as well as the rise in growth of cash money in circulation. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Pieniądz; Inflacja; Podaż pieniądza; Analiza przyczynowości; Przyczynowość w sensie Grangera

EN

Money; Inflation; Money supply; Causality analysis; Granger casuality

• Czasopismo: Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów / Szkoła Główna Handlowa
• Rocznik: 2011
• Numer: z. 105
• Strony: 9--28

Twórcy

autor

Andrzej Jędruchniewicz

• Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

Bibliografia

• Blaug M., Teoria ekonomii. Ujęcie retrospektywne, Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa 2000.
• Charemza W. W., Deadman D. F., Nowa ekonometria, PWN, Warszawa 1997.
• Davidson P., Keynes and Money, w: Keynes, Money and Monetarism, red. R. Hill, Macmillan, London 1989.
• Duwendag D., Ketterer K-H., Koesters W., Pohl R., Simmert D. B., Teoria pieniądza i polityka pieniężna, Poltext, warszawa 1995.
• Ekonometria, red. M. Gruszczyńska i M. Podgórska, Szkoła Główna Handlowa, Warszawa 2000.
• Fisher I., The Purchasing Power of Money : Its Determination and Relation to Credit, Interest and Crises, Macmillan, New York 1911.
• Friedman M., Wolny wybór, Wydawnictwo PANTA, Sosnowiec 1996.
• Friedman M., Schwartz A., A monetary history of the Unitet States 1867-1960, Princeton University Press, Princeton 1963.
• Garbicz M., Hipoteza racjonalnych oczekiwań a kwestia skuteczności polityki gospodarczej, "Ekonomista", Vol. 37, 1969.
• Kaźmierczak A., Polityka pieniężna w gospodarce rynkowej, Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa 2003.
• Keynes J. M., Ogólna teoria zatrudnienia, procentu i pieniądza, PWN, Warszawa 1985.
• Kokoszczyński R., Współczesna polityka pieniężna w Polsce, PWE, Warszawa 2004.
• Kołodko G. W., Polska w świecie inflacji, KiW, Warszawa 1987.
• Kruszka M., Pieniądz w modelach realnego cyklu koniunkturalnego, "Ekonomista", Nr 3, 2004.
• Lucas R. E., The Death of Keynesian Economics: Issues and Ideas, University of Chicago, Chicago 1980.
• Moore B. J., The Endogenous Money Stock, "Journal of Post Keynesian Economics, Fall 1979.
• Osińska M., Ekonometryczna analiza zależności przyczynowych, Wydawnictwo UMK, Toruń 2008.
• Pollok A., Inflacja w teorii ekonomii, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków 2000.
• Raporty Roczne z lat 2001-2008, Narodowy Bank Polski, Warszawa 2002-2009.
• Snowdon B., Vane H., Wynarczyk P., Współczesne nurty teorii makroekonomii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998.
• Strategie polityki pieniężnej po 2003 roku, Narodowy Bank Polski, Warszawa 2003.
• Szpunar P., Polityka pieniężna. Cele i warunki skuteczności, PWE, Warszawa 2000.
• Tymoczko I., Pawłowska M., Uwarunkowania dostępności kredytu bankowego. Analiza polskiego rynku, "Bank i Kredyt", Nr 6, 2007.
• Wojtyna A., Ewolucja keynesizmu a główny nurt ekonomii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.
• www.nbp.pl
• www.nbp.pl/statystyka/czasowe_dwn/nm_2002/zmiany_definicyjne.pdf z 25 października 2002 r.
• www.nbp.pl/statystyka/pieniezna_i_bankowa/dwn/m3.pdf z 1 marca 2010 r.