Ubóstwienie rozumu w starożytnej myśli

• Autorzy: Paweł Ibek

Warianty tytułu

Deification of the Reason in Ancient Thought

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W starożytnej myśli można odnaleźć idee łączące rozum (oraz sferę intelektualną, np. mądrość, słowo) ze sferą boską. Niektóre starożytne koncepcje przypisują rozumowi najwyższą wartość poprzez łączenie go z bóstwem. Najbardziej charakterystycznym przykładem jest koncepcja Logosu (z gr. "rozum", "stówo") pojawiająca się u filozofów greckich i u wczesnych chrześcijan, którzy postrzegali Logos jako Boga. Poprzez ubóstwienie rozumu będę miał zatem na myśli nadanie rozumowi cech boskich lub utożsamianie z Bogiem i przypisanie mu nadrzędnej roli w metafizyce i antropologii. (fragment tekstu)

EN

In ancient thought one can find the idea of the deification of reason (also wisdom, word}, that is the conferment of the quality of divine nature to reason or the equation of it with god. The conceptions of the Logos (gr. "reason", "word") as a god appear in Heraclitus of Ephesus, stoics and in the early Christians. The reason - the Logos was thought of as a creative power, universal principle and also educational and epistemological element, thanks to which man could reach perfection and approach the divine world. In ancient thought one can find the ideas of the deification of the typically human feature, that is to say the reason, what is probably the introduction to the rationality of religion. The quest for the idea of deification of reason is the search for certain objective values and common transcendent reality as well as the idea of universalism. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Filozofia człowieka; Historia filozofii; Historia starożytna

EN

Human philosophy; History of philosophy; Ancient history

• Czasopismo: Człowiek i Społeczeństwo / Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wydział Nauk Społecznych
• Rocznik: 2009
• Tom: 29 O wielowymiarowości badań religioznawczych
• Strony: 19--30

Twórcy

autor

Paweł Ibek

• Akademia Pomorska

Bibliografia

• Ajschylos, Eumenidy, w: Antologia tragedii greckiej, Stabryła S.(opr.), Wydawnictwo Literackie, Kraków 1989.
• Ajschylos, Prometeusz w okowach, w: Antologia tragedii greckiej, Stabryła S.(opr.), Wydawnictwo Literackie, Kraków 1989.
• Atenagoras z Aten, Prośba za chrześcijanami 15, PAX, Warszawa 1985.
• Bréhier É, Chrysippe et l'ancien stoïcisme, Presses Universi-taires de France, Paris 1951.
• Chadwick H., Myśl wczesnochrześcijańska a tradycja klasyczna, Wydawnictwo W drodze, Poznań 2000.
• Diogenes Laertios, Żywoty i poglądy słynnych filozofów IX, 8, PWN, Warszawa 1984.
• Dodds E.R., Grecy i irracjonalność. Wydawnictwo Domini, Bydgoszcz 2002.
• Fattal M., Logos. Między Orientem a Zachodem, Wydawnictwo IF i S PAN, Warszawa 2001.
• Graves R., Mity greckie, PIW, Warszawa 1982.
• Gryglewicz F., Teologia Nowego Testamentu, RW KUL, Lublin 1986.
• Hezjod, Prace i dnie, Ossolineum, Wrocław 1952.
• Hezjod, Narodziny bogów 47, 542, 643, Wydawnictwo Prószynski i S-ka, Warszawa 1999.
• Hipolit Rzymski, Przeciw Noetosowi, w: Trójca Święta, Pietras H.(opr.), WAM, Kraków 1997.
• Homer, Iliada VIII; XX, Ossolineum, Wrocław 1950.
• Homer, Odyseja IV, Ossolineum, Wrocław 1981.
• Justyn, Dialog z Żydem Tryfonem, w: Justyn, Apologja. Dialog z Żydem Tryfo-nem, Poznań 1926.
• Kerenyi C., The Gods of the Greek, Grove Press, inc., New York 1960.
• Kleantes z Assos, Stoicorum Veterum Fragmentu, w: Mrugalski D., Logos. Filozoficzne i teologiczne źródła idei wczesnochrześcijańskiej, Wydawnictwo WAM, Kraków 2006.
• Klemens Aleksandryjski, Adversus Haereses, w: Leszczyński R.M., Starożytna koncepcja Logosu i jej wpływ na myśl wczesnego chrześcijaństwa, Wydawnictwo Naukowe Semper, Warszawa 2003.
• Klemens Aleksandryjski, Paedagogos, w: Antologia literatury patrystycznej, (opr. M. Michalski), PAX, Warszawa 1975.
• Klemens z Aleksandrii, Kobierce V, w: G.S. Kirk, J.E. Raven, M. Schofield, Filozofia przedsokratejska. Studium krytyczne z wybranymi tekstami, Wydawnictwo Axis i PWN, Warszawa - Poznań 1999.
• Krokiewicz A., Moralność Homera i etyka Hezioda, PAX, Warszawa 1959.
• Krokiewicz A., Zarys filozofii greckiej, Aletheia, Warszawa 2000.
• Kupis B., Historia religii w starożytnej Grecji, KAW, Warszawa 1989.
• Leszczyński R.M., Starożytna koncepcja Logosu i jej wpływ na myśl wczesnego chrześcijaństwa, Wydawnictwo Naukowe Semper, Warszawa 2003.
• Minucjusz Feliks, Oktawiusz, w: Filozofia starożytna Grecji i Rzymu, Legowicz J.(red.), PWN, Warszawa 1970.
• Mrugalski D., Logos. Filozoficzne i teologiczne źródła idei wczesnochrześcijańskiej, Wydawnictwo WAM, Kraków 2006.
• Narecki K., Logos we wczesnej myśli greckiej, RW KUL, Lublin 1999.
• Osborn E.F, The Philosophy of Clement of Alexandria, Cambridge at the University Press, Cambridge 1957.
• Otto W.F., The Homeric Gods. The Spiritual Significance of Greek Religion, Thames and Hudson, London, brw.
• Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, Wydawnictwo Pallottinum, Poznań - Warszawa 1980.
• Podbielski H., Mit kosmogoniczny w Teogonii Hezjoda, TN KUL, Lublin, 1978.
• Poniatowski Z., Logos Prologu Ewangelii Janowej, PWN, Warszawa 1970.
• Reale G., Historia filozofii starożytnej, t, 3, RW KUL, Lublin 1999.
• Sekstus Empiryk, Adversus mathcmaticos, w: G.S. Kirk, J.E. Raven, M. Schofield, Filozofia przedsokratejska. Studium krytyczne z wybranymi tekstami, Wydawnictwo Axis i PWN, Warszawa - Poznań 1999.
• Słownik grecko-polski, Abramowiczówna Z.(red), t. 3, PWN, Warszawa 1958-1965.
• Stobajos, Anthologium l, w: Stoicorum Veterutn Fragmentu, ed. Joannes ab Arnim, vol. 1-3, Stuttgart 1964.
• Tertulian, Przeciw Prakseaszowi V, w: Trójca Święta, Pietras H.(opr.), WAM, Kraków 1997.