Modele rozwoju wielofunkcyjnych obszarów wiejskich na przykładzie Dolnego Śląska

• Autorzy: Barbara Kutkowska , Henryk Łabędzki , Mirosław Struś

Warianty tytułu

Models of the Development of Multifunctional Rural Areas - the Example of Lower Silesia

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W opracowaniu przedstawiono osiem modeli rozwoju wielofunkcyjnych obszarów wiejskich na Dolnym Śląsku. Jako podstawę konstrukcji modeli przyjęto dynamikę i poziom urbanizacji tych obszarów oraz ich wielofunkcyjność. Na podstawie przeprowadzonych badań wyodrębniono 68 gmin spełniających kryterium wielofunkcyjności, które następnie przypisano do jednego z ośmiu modeli rozwoju. Modele te dostosowano do warunków, w jakich funkcjonują dane gminy, z uwzględnieniem ich zróżnicowania. Wypracowane propozycje opierają się na założeniu, że należy tworzyć (adekwatne do lokalnych możliwości) warunki rozwoju, sprzyjające podnoszeniu poziomu rozwoju i życia obszarów peryferyjnych, tak aby ograniczać ich marginalizację. W rezultacie opracowane modele koncentrują się na endogenicznych czynnikach rozwoju i starają się wykorzystać potencjał tkwiący w samych obszarach. Wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich wymaga aktywnych działań wspierających ze strony samorządu terytorialnego zarówno na poziomie regionu, jak i gminy. Samorząd powinien zwłaszcza tworzyć warunki dla rozwoju przedsiębiorczości (np. poprzez instytucje otoczenia biznesu) oraz inwestować w szeroko pojętą infrastrukturę, w tym społeczną. (abstrakt oryginalny)

EN

The paper presents eight models of the development of multifunctional rural areas in the region of Lower Silesia. The factors adopted to serve as the basis for the models’ construction were the dynamics and the level of urbanisation of these rural areas as well as their multifunctional character. The results of the conducted research permitted to distinguish 68 communes meeting the criterion of multi-functionality which were, next, attributed to the individual development models. The eight available models were adapted to suit the different conditions in which the given communes had to function. The worked-out proposals are based on the assumption that it is necessary to create (in accordance with local possibilities) development conditions conducive to raising the level of development and the quality of life in peripheral areas in order to limit their marginalization. The constructed models focus, as a result, on the endogenous factors of development and try to use the potential possessed by these areas. The multifunctional development of rural areas requires active support on the part of self-governments both at the regional and local level. Local governments should, in particular, create conditions for the development of entrepreneurship (e.g. through institutions of the business environment) and invest in broadly understood infrastructure, social infrastructure included. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Obszary wiejskie; Model rozwoju; Urbanizacja

EN

Rural areas; Evaluation model; Urbanisation

• Czasopismo: Wieś i Rolnictwo
• Rocznik: 2011
• Numer: nr 2
• Strony: 76--98

Twórcy

autor

Barbara Kutkowska

• Polska Akademia Nauk

autor

Henryk Łabędzki

• Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu

autor

Mirosław Struś

• Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu

Bibliografia

• Czarnecki A., 2009: Rola urbanizacji w wielofunkcyjnym rozwoju obszarów wiejskich. Problemy Rozwoju Wsi i Rolnictwa. IRWiR PAN, Warszawa.
• Czudec A., 2009: Ekonomiczne uwarunkowania rolnictwa wielofunkcyjnego. Prace Nauk. Wydz. Ekonomii Uniw. Rzeszowskiego, Monografie i Opracowania 6, Rzeszów.
• Czudec A., 2010: Czynniki kształtujące konkurencyjność regionu górskiego (na przykładzie polskich Karpat). URZ, Rzeszów.
• Czyż T., 1971: Zastosowanie metody analizy czynnikowej do badań ekonomicznej struktury regionalnej Polski. Prace Geograficzne IG PAN 92. IG PAN, Warszawa.
• Duczkowska-Małysz K., 1998a: Rolnictwo - wieś - państwo. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa: 45-69.
• Duczkowska-Małysz K., 1998b: Typologia obszarów wiejskich - kryteria delimitacji w świetle doświadczeń krajów Unii Europejskiej. W: Przekształcenia obszarów wiejskich Makroregionu Południowo-Zachodniego. T. 1. Red. Z. Więckowicz. Wydawnictwo Akademii Rolniczej we Wrocławiu, Wrocław.
• Hunek T., 1990: Wielofunkcyjność rolniczego gospodarstwa domowego w strategii rozwoju wsi i rolnictwa. "Wieś i Rolnictwo" 3: 8-9.
• Kaleta A., 1998: Obszar wiejski i koncepcje jego rozwoju. W: Rozwój obszarów wiejskich w perspektywie integracji z UE. FAPA, UMK, SGGW, Toruń.
• Kłodziński M., 1995: Uwarunkowania wielofunkcyjnego rozwoju gmin. W: Wieś i rolnictwo w okresie transformacji systemowej. Problemy Rozwoju Wsi i Rolnictwa. IRWiR PAN, Warszawa.
• Kłodziński M., 1997: Istota wielofunkcyjnego rozwoju terenów wiejskich. W: Ekonomiczne i społeczne uwarunkowania i możliwości wielofunkcyjnego rozwoju wsi w Polsce. Wydawnictwo SGGW, Warszawa.
• Kłodziński M., 2010: Główne funkcje polskich obszarów wiejskich z uwzględnieniem dezagraryzacji wsi i pozarolniczej działalności gospodarczej. W: Rozwój obszarów wiejskich w Polsce. "Studia Biura Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu" 4 (24): 9-28.
• Kołodziejczyk D., 1995: Pozarolnicza działalność gospodarcza na obszarach wiejskich. "Wiadomości Statystyczne" 3: 23-26.
• Korenik S., 2003: Dysproporcje w rozwoju regionów Polski - wybrane aspekty. Wydaw. AE we Wrocławiu, Wrocław.
• Kostrowicki J., 1976: Obszary wiejskie jako przestrzeń wielofunkcyjna. Zagadnienia badawcze i planistyczne. Przegląd Geograficzny XLVIII, 4: 176.
• Łoboda J., 1993: Przemiany i funkcjonowanie sieci osadniczej regionu. W: Przestrzenne problemy f rozwoju społeczno-gospodarczego Sudetów. "Acta Universitatis Wratislaviensis, Studia Geograficzne" 58, 1343: 11-32.
• Madsen M.F., Pilgaard Kristensen S.B., Fertner Ch., Gravsholt Busck A., Jorgensen G., 2010: Urbanisation of rural areas: A case study from Jutland, Denmark. "Geografisk Tidsskrift- -Danish Journal of Geography" 110 (1): 47-63.
• Narodowe Spisy Powszechne 2002. GUS, Warszawa (www.stat.gov.pl).
• Okuniewski J., 1994: Bezrobocie a pozarolnicze funkcje wsi. W: Wielofunkcyjny rozwój wsi w aspekcie przezwyciężenia przeludnienia agrarnego. "Zeszyty Naukowe AR im. H. Kołłątaja w Krakowie" 8-9 XII 43: 202.
• Pakt dla rolnictwa i obszarów wiejskich. Szanse i zadania, 2000. Krajowe Stowarzyszenie Sołtysów.
• Panek T., 2002: Statystyczne metody wielowymiarowej analizy porównawczej. Materiały do zajęć. SGH, Warszawa (http: //www. sgh.waw.pl/instytuty/isd/publikacje).
• Powszechny Spis Rolny 2002. GUS, Warszawa (www.stat.gov.pl).
• Roszkowska-Mądra N" 2010: Obszary wiejskie o niekorzystnych warunkach gospodarowania w aspekcie ich zrównoważonego rozwoju. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.
• Rozwój regionalny jako element strategii społeczno-gospodarczej Polski w latach 2000-2006, 1999. Red. J. Szlachta, A. Pyszkowski. "Polska Regionów" 6: 75.
• Spychalski G., 2005: Mezoekonomiczne aspekty kształtowania rozwoju obszarów wiejskich. IRWiR PAN, Warszawa.
• Stola W., 1987: Klasyfikacja funkcjonalna obszarów wiejskich Polski: próba metodyczna. IGiPZK PAN, Warszawa.
• Stola W., 1991: Zróżnicowanie funkcjonalne gmin Polski. "Przegląd Geograficzny" 63, 3-4: 284-296.
• Stola W., 1992: Struktura funkcjonalna wsi polskiej. "Biuletyn KPZK PAN" 158: 59-71.
• Szlachta J., 1998: Rozwój regionalny Polski w warunkach transformacji gospodarczej. Fundacja im. Friedricha Eberta, Warszawa.
• Wilkin J., 2009: Wielofunkcyjność rolnictwa - konceptualizacja i operacjonalizacja zjawiska. "Wieś i Rolnictwo" 4 (145): 9-28.
• Wilkin J., 2010: Wielofunkcyjność rolnictwa - nowe ujęcie roli rolnictwa w gospodarce i społeczeństwie. W: Wielofunkcyjność rolnictwa. Kierunek badań, podstawy metodologii i implikacje praktyczne. Red. J. Wilkin. IRWiR PAN, Warszawa.