PL EN


Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników
Czasopismo
2012 | nr 3 | 61--83
Tytuł artykułu

Transformacja instytucji nieformalnych w Polsce

Autorzy
Treść / Zawartość
Warianty tytułu
The Transformation of Informal Institutions in Poland
Języki publikacji
PL
Abstrakty
Celem artykułu było zbadanie zmian, jakie dokonały się w instytucjach nieformalnych w okresie transformacji systemowej w Polsce na tle innych krajów Europy Środkowej i Wschodniej w latach 1989-2009. Ważna była również odpowiedź na pytania, na ile nieformalne składniki układu instytucjonalnego stanowiły odpowiedni grunt dla tworzonych instytucji formalnych oraz czy zmiany w instytucjach nieformalnych miały kierunek odpowiedni, by uzupełniały i wzmacniały działanie instytucji formalnych. Analizę porównawczą nieformalnych składników systemu instytucjonalnego oparto o badania systemów wartości (głównie prace R. Inglehardta i C. Welzela) oraz studia World Values Survey. Na podstawie badań można wyciągnąć następujące wnioski: a) wprowadzane w procesie transformacji systemowej zmiany instytucji formalnych nie były zgodne z nieformalnymi składnikami układu instytucjonalnego, b) w latach 1990-2009 w Polsce nastąpiła ewolucja instytucji nieformalnych, której przejawem była zmiana systemów wartości w kierunku zbieżnym ze zmianami obserwowanymi w krajach wysokorozwiniętych, c) najsilniejsze zmiany dotyczyły wzrostu wartości ekspresyjnych, a osłabienia zachowawczych, oraz d) nastąpił niewielki wzrost wskaźników wartości racjonalnych. Poziom racjonalizmu jest w Polsce niższy niż w innych krajach transformujących się, np. Czechach, Słowacji, Węgrzech. Jednocześnie mocno utrzymują się wartości tradycyjne, co należy uznać za jeden z przejawów niedopasowania nieformalnych do formalnych składników systemu instytucjonalnego (i tym samym nierównowagi instytucjonalnej). (abstrakt oryginalny)
EN
The article examines the changes that have taken place in Poland's informal institutions during the country's political and economic transition from 1989 to 2009, as compared with other countries in Central and Eastern Europe. The author also sets out to determine to what extent the informal components of the institutional system laid the groundwork for formal institutions and whether changes in informal institutions were aimed in the right direction-whether they supplemented and reinforced the work of formal institutions. The comparative analysis of the informal components of the institutional system was based on a study of value systems, using research findings obtained by Ronald Inglehart and Christian Welzel as well as data from the World Values Survey. The author concludes that: a) the changes introduced in Poland's formal institutions during the country's political and economic transition after the fall of communism have been incompatible with the development of the informal components of the institutional system; b) Poland's informal institutions have undergone an evolution leading to a change in value systems in a direction consistent with the processes observed in highly developed countries; c) the most far-reaching changes involved an increase in self-expression values accompanied by a weakening of conservative values; d) there was also a slight increase in indicators reflecting rational values. The level of rationalism in Poland is lower than in other transition economies such as the Czech Republic, Slovakia and Hungary. At the same time, traditional values hold strong in Poland, which, according to the author, is one of the signs of maladjustment between the informal and formal components of the institutional system (and consequently an institutional imbalance). (original abstract)
Czasopismo
Rocznik
Numer
Strony
61--83
Opis fizyczny
Twórcy
  • Uniwersytet w Białymstoku
Bibliografia
  • Bucholc M., [2007], Ryzyko przeszczepu kultury gospodarczej, [w:] Kulturowe aspekty transformacji ekonomicznej, (red.) J. Kochanowicz, S. Mandes, M. Marody, ISP, Warszawa.
  • Chavance B., [2008], Formal and Informal Institutional Change: The Experience of Postsocialist Transformation, "The European Journal of Comparative Economics", Vol. 5, No. 1.
  • Dobler C., [2009], The Impact of Formal and Informal Institutions on Per Capita Income, "Hohenheimer Discussionbeiträge" Nr 319.
  • Domański S.R., [2010], Kwestia własnościowa w transformacji systemowej, "Studia Ekonomiczne" nr 2 (LXV).
  • Dwadzieścia lat przemian ustrojowych w Polsce, [2009], Opinie i Diagnozy nr 15, CBOS, Warszawa.
  • Eggertsson T., [2006], On the Survival of Imperfect Institutions, "Revista de Análisis Económico", Vol. 21, No. 2.
  • Ekiert G., Kubik J., [1998], Collective Protest In Post-Communist Poland, 1989-1993: A Research Report, "Communist and Post-Communist Studies", Vol. 31, No. 2.
  • Fairbanks M., [2003], Zmiana mentalności narodu, czyli składniki budowania dobrobytu, [w:] Kultura ma znaczenie, (red.) L.E. Harrison, S.P. Huntington, Zysk i S-ka, Poznań.
  • Fedorowicz M., [2004], Różnorodność kapitalizmu. Instytucjonalizm i doświadczenie zmiany ustrojowej po komunizmie, Wyd. IFiS PAN, Warszawa.
  • Feliksiak M., [2009], Opinie o funkcjonowaniu demokracji w Polsce, Komunikat z badań CBOS, Warszawa.
  • Feliksiak M., [2010], Postawy wobec transformacji ustrojowej i jej skutków, Komunikat z badań CBOS, Warszawa.
  • Fiori S., [2002], Alternative Visions of Change in Douglass North's New Institutionalism, "Journal of Economic Issues", Vol. 36, No. 4.
  • Fiori S., [2006], The emergence of institutions in Hayek's theory: two views or one?, "Constitutional Political Economy", Vol. 17, Iss. 1.
  • Giffin P.E., Ellington L., [1995], The Origins of Capitalist Markets: Transition In Poland with Comparisons to East Asian Capitalism, "Journal of Economic Issues", Vol. 29, No. 2.
  • Goszczyńska M., [2010], Transformacja ekonomiczna w umysłach i zachowaniach Polaków, Wyd. Nauk. Scholar, Warszawa.
  • Hayek F.A., [1945], The Use of Knowledge In Society, "The American Economic Review", Vol. 35, No. 4.
  • Hodgson G.M., [2003], The Hidden Persuaders: Institutions and Individuals In Economic Theory, "Cambridge Journal of Economics", Vol. 27, No. 2.
  • Hodgson G.M., [2006], What Are Institutions?, "Journal of Economic Issues", Vol. XL, No. 1.
  • Hodgson G.M., [2009], Institutional Economics into the Twenty-First Century, "Studi e Note di Economia", Vol. 14, No. 1.
  • Hofstede G., Hofstede G.J., [2007], Kultury i organizacje. Zaprogramowanie umysłu, PWE, Warszawa.
  • Inglehart R.F., [2006a], Mapping Global Values, "Comparative Sociology", Vol. 5, Iss. 2-3.
  • Inglehart R.F., [2006b], East European Value Systems in Global Perspective, [w:] Democracy and Political Culture in Eastern Europe, (red.) H.-D. Klingemann, D. Fuchs, J. Zielonka, Routledge UK.
  • Inglehart R.F., Welzel Ch., [2005], Modernization, Cultural Change and Democracy. The Human Development Sequence, Cambridge University Press.
  • Inglehart R.F., Welzel Ch., [2009], How Development Leads to Democracy, "Foreign Affairs", Vol. 88, No. 2.
  • Inglehart R.F., Welzel Ch., [2010a], Changing Mass Priorities: The Link between Modernization and Democracy, "Perspectives on Politics", Vol. 8, No. 2.
  • Inglehart R.F., Welzel Ch., [2010b], The WVS Cultural Map of the World, http://www.world valuessurvey.org/wvs/articles/folder_published/article_base_54
  • Kingston Ch., Caballero G., [2009], Comparing Theories of Institutional Change, "Journal of Institutional Economics", Vol. 5, Iss. 2.
  • Kirdina S., [2003], Institutional Matrices and Institutional Changes, MPRA Paper No. 29691 (posted 29. March 2011); http://mpra.ub.uni-muenchen.de/29691/
  • Kirdina S., Sandstrom G., [2010], Institutional Matrices Theory as a Framework for both Western and Non-western People to Understand the Global Village, XVII World Congress of Sociology, MPRA Paper No. 18642; http://mpra.ub.uni-muenchen.de/18642/1/MPRA_paper_18642.pdf
  • Klein N., [2008], Doktryna szoku, WWL MUZA SA, Warszawa.
  • Kołodko G.W., Tomkiewicz J., [2009], Wielka Transformacja, [w:] 20 lat transformacji. Osiągnięcia, problemy, perspektywy, (red.)G.W. Kołodko, J. Tomkiewicz, WAiP, Warszawa.
  • Koralewicz J., Ziółkowski M., [2003], Mentalność Polaków. Sposoby myślenia o polityce, gospodarce i życiu społecznym 1988-2000, Wyd. Nauk. Scholar, Collegium Civitas Press, Warszawa.
  • Kostro K., [2004], Nieformalne instytucje w życiu gospodarczym, "Studia Ekonomiczne" nr 1-2 (XL-XLI).
  • Kowalski T., [2011], Postrzeganie otoczenia instytucjonalnego w Polsce w latach 1997-2009, "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" nr 1.
  • Koźmiński A.K., [2008], Anatomy of Systemic Change Polish Management in Transition, "Communist and Post-Communist Studies", Vol. 41, Iss. 3.
  • Koźmiński A.K., [2009], Transformacja: pytania bez odpowiedzi, [w:] 20 lat transformacji. Osiągnięcia, problemy, perspektywy, (red.) G.W. Kołodko, J. Tomkiewicz, WAiP, Warszawa.
  • Kuran T., [1991], Now out of Never, maszynopis prezentowany na seminarium Rational Models Workshop, Wydział Ekonomii, Uniwersytet Chicagowski 15.10.1991, [za:] S.R. Domański, [2010], Kwestia własnościowa w transformacji systemowej, "Studia Ekonomiczne" nr 2 (LXV).
  • Lissowska M., [2008], Instytucje gospodarki rynkowej w Polsce, Wyd. C.H. Beck, Warszawa.
  • Marody M., [2007], Trzy Polski - instytucjonalny kontekst strategii dostosowawczych, [w:] Wymiary życia społecznego. Polska na przełomie XX i XXI wieki, (red.) M. Marody, Wyd. Nauk. Scholar, Warszawa.
  • Marody M., Kochanowicz J., [2007], Pojęcie "kultury ekonomicznej" w wyjaśnianiu polskich przemian, [w:] Kulturowe aspekty transformacji ekonomicznej, (red.) J. Kochanowicz, S. Mandes, M. Marody, ISP, Warszawa.
  • Nelson R.R., [2008], What Enables Rapid Economic Progress: What Are the Needed Institutions?, "Research Policy", Vol. 37.
  • North D.C., [1997], The Contribution of the New Institutional Economics to an Understanding of the Transition Problem, WIDER Annual Lectures 1, Helsinki.
  • North D.C, [2000], The New Institutional Economics and Third World Development, [w:] The New Institutional Economics and Third World Development, (red.) J. Harriss, J. Hunter, C.M. Lewis, Routledge, London, New York.
  • North D.C., [2003], Understanding the Process of Economic Change, Forum Series on the Role of Institutions in Promoting Economic Growth, Washington 24.06.2003.
  • Pankowski K., [2009], Polacy wierzą w gospodarkę wolnorynkową, Komunikat z badań CBOS, Warszawa.
  • Parto S., [2005], Economic Activity and Institutions: Taking Stock, "Journal of Economic Issues", Vol. 39, No. 1.
  • Platje J., [2007], Bodźce i koszty transakcyjne a zmiany instytucjonalne oraz stan polskiej gospodarki w latach 1970-2000, Wyd. Uniw. Opolskiego, Opole.
  • Rychard A., [1996], Czy transformacja się skończyła?, Seria Transformacja Gospodarki nr 74, IBnGR, Warszawa.
  • Rychard A., [2000], Przestrzeń instytucjonalna, [w:] A. Giza-Poleszczuk, M. Marody, A. Rychard, Strategie i system. Polacy w obliczu zmiany społecznej, Wyd. IFiS PAN, Warszawa.
  • UNCTAD Handbook of Statistics, [2010], UN, New York, Geneva.
  • Williamson C.R., [2008], 'Getting It Right': Three Essays in International Development, College of Business and Economics, West Virginia University, Division of Economics and Finance, Morgantown; http://wvuscholar.wvu.edu:8881//exlibris/dtl/d3_1/apache_media/L2V4bGlicmlzL2 R0bC9kM18xL2FwYWNoZV9tZWRpYS8xNDAwMw==.pdf
  • Williamson O.E., [2000], The New Institutional Economics Taking Stock, Looking Ahead, "Journal of Economic Literature", Vol. 38, No. 3.
  • WVS, World Values Survey: http://www.wvsevsdb.com/wvs/WVSAnalizeQuestion.jsp
  • Zweynert J., Goldschmidt N., [2006], The Two Transitions in Central and Eastern Europe as Processes of Institutional Transplantation, "Journal of Economic Issues", Vol. 40, No. 4.
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikatory
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.ekon-element-000171211881

Zgłoszenie zostało wysłane

Zgłoszenie zostało wysłane

Musisz być zalogowany aby pisać komentarze.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.