Instrumenty pochodne w spółkach notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie

• Autorzy: Paweł Ożga

Warianty tytułu

The Use of Derivatives by Companies Listed on the Warsaw Stock Exchange

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest zbadanie skali oraz przesłanek wykorzystania instrumentów pochodnych przez przedsiębiorstwa niefinansowe notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Podstawą analizy były dane zawarte w sprawozdaniach finansowych spółek giełdowych za lata 2007-2010. Ocenie poddano fakt wykorzystywania derywatów, ich rodzaj, wartość rynkową oraz cykliczność ich prezentacji w sprawozdaniach okresowych. Na podstawie zgromadzonych informacji określono liczbę jednostek wykorzystujących instrumenty pochodne, skalę ich stosowania oraz strukturę zabezpieczanych za ich pomocą ryzyk. Uzyskane wyniki zostały porównane z danymi pochodzącymi z wybranych krajów rozwiniętych i rozwijających się. Potwierdzono w ten sposób niski odsetek przedsiębiorstw, które zabezpieczają swoją ekspozycję na ryzyko rynkowe. Ponadto odrzucona została hipoteza o rosnącej skali wykorzystania instrumentów pochodnych, co może świadczyć o nieprawidłowej identyfikacji ryzyka w polskich spółkach, braku umiejętności zarządzania nim lub też o braku zrozumienia istoty hedgingu przez zarządzających. W artykule podjęta została także próba oceny zarządzania ryzykiem w polskich przedsiębiorstwach notowanych na GPW. W tym celu zdefiniowano dwa kryteria odróżniające hedging od spekulacji. Rezultaty analizy prowadzą do wniosku, że co najmniej połowa badanych podmiotów używała instrumentów pochodnych w celach zabezpieczających. (abstrakt oryginalny)

EN

The article investigates the scope of and the rationale for the use of derivatives by companies listed on the Warsaw Stock Exchange. The analysis applies to companies active in industries other than the financial sector and is based on data contained in these companies' financial reports for the 2007-2010 period. The evaluation focuses on the type of derivatives used, their market value and how often they are mentioned in the companies' financial reports. On the basis of the information gathered, the author determined the number of companies using derivatives as well as the popularity of these instruments. Ożga also examined the structure of risks hedged with the use of derivatives. He compared the results against data for selected developed and developing countries. The study showed that only a small percentage of companies hedge their exposure to market risk, the author says. Moreover, the study invalidated the hypothesis that a growing number of Polish companies use derivatives, which may indicate that companies incorrectly identify risk, do not know how to manage it, or do not understand the essence of hedging. The author also undertakes to evaluate risk management in Warsaw Stock Exchange-listed companies. To this end, he makes a distinction between hedging and speculation. The results of the analysis show that at least half the companies surveyed used derivatives for hedging purposes, Ożga concludes. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Instrumenty pochodne; Hedging; Arbitraż gospodarczy; Zabezpieczenie przed ryzykiem; Giełda

EN

Derivatives; Hedging; Commercial arbitration; Hedge against the risk; Stock exchange

• Czasopismo: Gospodarka Narodowa
• Rocznik: 2012
• Numer: nr 4
• Strony: 127--151

Twórcy

autor

Paweł Ożga

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

Bibliografia

• Allayannis G., Weston J.P., [2001], The use of foreign currency derivatives and firm market value, "The Review of Financial Studies", Vol. 14, Nr 1.
• Bartman S.M., Brown G.W., Fehle F.R., [2009], International evidence on financial derivative usage, "Financial Management", Vol 38, Nr 1.
• Bednarski R., [2001], Zarządzanie ryzykiem a wartość przedsiębiorstwa, "Rynek terminowy", Nr 13 (3/01).
• Bensom K., Oliver B., [2004], Management motivation for using derivatives in Australia, "Australian Journal of Management", Vol. 29, Nr 2.
• Berk A., [2006], The use of derivatives in Slovenian non-financial firms: is financial risk already well managed?, "Journal of Economics and Business", Vol. 24, Nr 2.
• Bodnar G.M., Gebhardt G., [1998], Derivatives usage in risk management by U.S. and German non-financial firms: a comparative survey, "Journal of International Financial Management and Accounting", Vol. 10, Nr 3.
• Delbaen F., Schachermayer W., [2006], The mathematics of arbitrage, Springer, Berlin
• International Accounting Standard 39 Financial Instruments: Recognition and Measurement, [2008], International Financial Reporting Standards (IFRS), IASB, London.
• ISDA survey results: derivative usage by the world's largest companies, [2009], International Swaps and Derivatives Association, Beijing.
• Judge A., [2003], Hedging and the use of derivatives: evidence from UK non-financial firms, EFMA Helsinki Meetings.
• Karkowski P., [2009], Toksyczne opcje walutowe. Od zaufania do bankructwa, GreenCapital, Warszawa.
• Klimczak K., [2006], Wykorzystanie pochodnych instrumentów zabezpieczających przez polskie przedsiębiorstwa notowane na GPW, Prace Naukowe AE im. O. Langego we Wrocławiu nr 1109, Wrocław.
• Martin M.A., Rojas W., Erausquin J.L., Yupanqui D., Vera E., [2009], Derivatives usage by nonfinancial firms in emerging markets: the Peruvian case, "Journal of Economics, Finance and Administrative Science", Vol. 14, Nr 27.
• Miller M.H., Modigliani F., [1961], Dividend policy, growth, and the valuation of shares, "The Journal of Business", Vol. 34, Nr 4.
• Modigliani F., Miller M.H., [1958], The cost of capital, corporation finance and the theory of investment, "The American Economy Review", Vol. 48, Nr 3.
• Morrell P., Swan W., [2006], Airline jet fuel hedging: theory and practice, "Transport Reviews", Vol. 26, Nr 6.
• Murphy K., [1999], Executive compensation, [w:] Handbook of labor economics, Vol. 3, red. O. Ashenfelter, D.E. Card, Amsterdam.
• Nance R., Smith C.W., Smithson C.W., [1993], On the determinants of corporate hedging, "The Journal of Finance", Vol. 48, Nr 1.
• Reynolds M., Boyle G., [2006], Derivative use and investment: an empirical analysis of New Zealand listed companies, Proceedings of the 13th Global Finance Conference, Rio de Janerio.
• Rossi J.L., Laham J., [2008], The impact of hedging on firm value: evidence from Brazil, "Journal of International Finance and Economics", Vol. 8, Nr 1.
• Selvi Y., Turel A., [2010], Derivatives usage in risk management by Turkish non-financial firms and banks: a comparative study, Annales Universitatis Apulensis Series Oeconomica, Nr 2 (12).
• Sławiński A., [2006], Rynki finansowe, PWE, Warszawa.
• Smith C.W., Stulz R.M., [1985], The determinants of firms' hedging policies, "Journal of Financial and Quantitative Analysis", Vol. 20, Nr 4.
• Smithson C.W., Smith C.W., Wilford D.S., [2000], Zarządzanie ryzykiem finansowym, Oficyna Ekonomiczna, Kraków.
• Spyridon K., [2008], Derivatives usage in risk management by non-financial firms: evidence from Greece, MPRA Paper No. 10945.
• Tarczyński W., Zwolankowski M., [1999], Inżynieria finansowa, Agencja Wydawnicza Placet, Warszawa.
• The handbook of financial instruments, [2002], red. F. Fabozzi, John Wiley & Sons, Hoboken, New Jersey.
• Yosano T., Lantara W.N., [2010], Bank-firm relationship and the use of derivatives in Japan, Discussion Paper Series, Graduate School of Business Administration, Kobe University, Kobe.