Bieżąca ocena przydatności systemów pomiarowych w procesie wytwarzania : część I: metodyka

• Autorzy: Magdalena Diering , Edward Pająk

Warianty tytułu

Running Evaluation the Usefulness of Measuring Systems During Manufacturing Process : Part I: Methodology

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Każdy inżynier jakości wie, że jeśli nie można czegoś zmierzyć, to nie można tym zarządzać. Wiarygodność danych pomiarowych jest podstawą podejmowania prawidłowych decyzji o procesie. Oznacza to, że nie tylko proces wytwarzania, ale również metody pomiarowe powinny być walidowane (należy uzyskać potwierdzenie, że stosowany system pomiarowy jest odpowiedni do procesu wytwarzania, któremu służy). Obserwowany rozkład wartości cechy danego procesu jest sumą jej zmienności rzeczywistej oraz zakłóceń wnoszonych przez zmienność procesu pomiarowego. Zatem, mierzyć należy również procesy pomiarowe. Należy tak je monitorować przez pomiary, by mieć pewność, że dane zbierane są rzetelnie. Ukrytą w świadomie zebranych danych wiedzę można wydobyć, równie świadomie korzystając z narzędzi statystycznych. Narzędzia i metody statystyczne znajdują zastosowanie w analizie i interpretowaniu zmienności w wytwarzaniu i w systemie pomiarowym, czyli aktualnego stanu procesu. Podczas użytkowania system pomiarowy może ulegać zużyciu (przez naturalne starzenie lub przypadkowe uszkodzenia) i/lub rozregulowaniu. W praktyce przedsiębiorstw produkcyjnych badania systemów pomiarowych dokonuje się zgodnie z harmonogramem ich realizacji, które często zakładają je raz do roku. W przypadkach, gdy pomiarów dokonuje się codziennie, a w ciągu roku uzyskuje się ich setki, tysiące, a nawet i miliony, trudno mówić o "opanowanej" i ciągłej zdolności czy sprawności systemu pomiarowego. Na tej podstawie uznano za zasadne opracowanie metody oceny przydatności, jak również sposobu weryfikacji "stanu jakościowego" systemu pomiarowego w trakcie jego eksploatacji. Ocena ta powinna być oparta o identyfikację charakteryzujących ten system właściwości, których oddziaływanie na proces pomiarowy zaobserwować można podczas jego użytkowania i porównanie ich wartości z wymaganiami - określonymi kryteriami (w specyfikacjach, normach itp.). Wynikiem takiej oceny będzie odpowiedź na pytanie: czy dany system pomiarowy jest nadal odpowiedni do realizacji założonego dla niego celu. (fragment tekstu)

EN

A paper is a discussion about necessity for measurement systems analysis (MSA) during manufacturing process. MSA methods allow to increase the quality of gathered data; the better the quality of data - the bigger the benefit from its usage, with decreased expense of its gaining. After many conversations with experts and authorities from quality management field and after questionnaire ad hoc research there has drawn up a new attitude to MSA which can be characterized by taking the measurements directly from the work position and during the production process. Authors present a new method - with on-line character. There is also an intention to subject the research results to the readers consideration. In that method, first worker, being at the same time operator of the measurement equipment, carry out the in sequence measurements of a given feature immediately on their workplaces in the course of daily work (like it is done for SPC control charts), for instance at the end of his shift, and lay the parts aside in assign place. Next operator, for example during second shift, repeats measurements on the same sample of parts and put them back into the manufacturing process. That change will help in eliminating a part of the observed changeability characteristic for the analysis in its so far type, which is laden with the impact of changing environmental conditions during the assessment. Proposed the way of data collection limits number of repeats - values of first set measurements are from these taken for SPC (usage existing data). Authors proposed two new charts for current control - Average Difference chart (AD-chart) to monitor differences between operators and %R&R index chart (%R&R-chart) to monitor in on-line way (current) quality level of measurement system. It is important to lead those charts concurrently (simultaneously) to may make correct decisions about measurement system quality condition and acceptance it. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Metody pomiarowe; Statystyczne Sterowanie Procesem; Monitorowanie procesów

EN

Measuring methods; Statistic process control (SPC); Process monitoring

• Czasopismo: Zarządzanie Przedsiębiorstwem / Polskie Towarzystwo Zarządzania Produkcją
• Rocznik: 2010
• Numer: nr 1
• Strony: 2--13

Twórcy

autor

Magdalena Diering

• Politechnika Poznańska

autor

Edward Pająk

• Politechnika Poznańska

Bibliografia

• [1] Diering M., Pająk E.: Sterowanie jakością systemu pomiarowego, [w:] XI Konferencja Komputerowo Zintegrowane Zarządzanie, red. R. Knosala, Oficyna Wydawnicza Polskiego Towarzystwa Zarządzania Produkcją, Opole 2008, s. 222-229.
• [2] Diering M., Pająk E.: Analiza systemów pomiarowych w praktyce przedsiębiorstw produkcyjnych, "Zeszyty Naukowe Wydziału Budowy Maszyn i Zarządzania Politechniki Poznańskiej", seria: Budowa Maszyn i Zarządzanie Produkcją, Nr 10, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań 2009, s. 5-13.
• [3] Dietrich E., Schulze A.: Metody statystyczne w kwalifikacji środków pomiarowych i procesów produkcyjnych, Notika System, Warszawa 2000.
• [4] Funk W., Dammann V., Donnevert G.: Quality Assurance in Analytical Chemistry. Second, Completely Revised and Enlarged Edition, Wiley-VCH Verlag GmbH & Co. KGaA, Germany, Wienheim 2007.
• [5] Guide to the Expression of Uncertainty in Mesurement, ISO, Genewa 1993.
• [6] Hague P.: Badania marketingowe. Planowanie, metodologia i ocena wyników, Helion, Gliwice 2006.
• [7] Hamrol A.: Zarządzanie jakością z przykładami, PWN, Warszawa 2008.
• [8] Hamrol A., Kujawińska A.: Nowa metoda analizy kart kontrolnych procesu, PAN, Komisja Budowy Maszyn - Oddział w Poznaniu, Archiwum Technologii Maszyn i Automatyzacji, vol. 26 nr 2, 2006, str. 149-158.
• [9] Hamrol A., Mantura W.: Zarządzanie jakością, PWN, Warszawa 1999.
• [10] ISO 5725-1:2002, Dokładność (poprawność i precyzja) metod pomiarowych i wyników pomiarów, Część 1: Ogólne zasady i definicje.
• [11] Juran J. M., Godfrey A.B.: Jurans QualityHandbook, McGraw-Hill, 2000.
• [12] Measurement Systems Analysis, 3rd ed., Reference manual, AIAG-Work Group, Daimler Chrysler Corporation, Ford Motor Company, General Motors Corporation, 2002.
• [13] Pajzderski P.: Dobór i nadzorowanie wyposażenia do pomiarów i monitorowania w procesach wytwarzania. Praca doktorska, WBMiZ Politechniki Poznańskiej, Poznań 2001, materiały niepublikowane.
• [14] PN-EN ISO 9001:2001, Systemy zarządzania jakością. Wymagania.
• [15] PN-ISO 10012-1:2003, Wymagania dotyczące zapewnienia jakości wyposażenia pomiarowego, Arkusz 1 System potwierdzania metrologicznego wyposażenia pomiarowego.
• [16] QS-9000, Quality System Reguirements QS-9000.
• [17] Rewilak J.: Metoda doboru środków pomiarowych w Statystycznym Sterowaniu Procesem. Praca doktorska, Politechnika Krakowska, Kraków 2001, materiały niepublikowane.
• [18] Sierzputowski A.: Niepewność metod pomiarowych, Gdańska Fundacja Wody, Gdańsk 2004.
• [19] Specyfikacja techniczna ISO/TS 16949:2002, Systemy zarządzania jakością - szczegółowe wymagania do stosowania ISO 9001:2000 w przemyśle motoryzacyjnym w produkcji seryjnej oraz w produkcji części zamiennych.
• [20] StatSoft Polska Sp. z o.o.: Statystyka w laboratorium, materiały kursowe, Kraków 2006.
• [21] StatSoft Polska Sp. z o.o.: Analiza przemysłowych systemów pomiarowych MSA, materiały kursowe, Kraków 2007.
• [22] Sydenham P. H. (red. oryginału), Podręcznik metrologii, red. J. Dudkiewicz, WKŁ, Warszawa 1988.
• [23] Verband der Automobilindustrie - VDA Band 5: Prufprozesseignung, VDA, Frankfurt 2003.
• [24] VIM: International Vocabulary of Basic and General Terms in Metrology, (Międzynarodowy słownik podstawowych i ogólnych terminów metrologii), Wydanie 2, ISO 1993, Wydanie polskie: Główny Urząd Miar, Warszawa 1996.