Blaski i cienie polityki Habsburgów wobec Galicji

• Autorzy: Krzysztof Broński

Warianty tytułu

Lights and Shadows of Habsburgs Policy towards Galicia

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Władze austriackie traktowały Galicję jako wewnętrzną kolonię, zróżnicowany był jednak stopień jej podległości kolonialnej. Bilans pierwszego, okołoosiemdziesięcioletniego okresu rządów austriackich w Galicji był negatywny. Region ten nie został objęty reformami światłego absolutyzmu, które przeprowadzono w krajach austriackich, czeskich i węgierskich. Włączony do strefy krajów basenu dunajskiego, odcięty od tradycyjnych rynków zbytu, doświadczany kolonialną polityką Wiednia, pomijany przy inwestycjach, stanowił prowincję peryferyjną, skazaną na stagnację gospodarczą i społeczną. Niemniej przyłączenie do cesarstwa Habsburgów umożliwiło, zwłaszcza wschodniej Galicji, przyjęcie po raz pierwszy orientacji prozachodniej. Era autonomiczna (od 1867 r.) przyniosła w Galicji istotne zmiany ustrojowe i stanowiła ważny czynnik postępu ekonomicznego i cywilizacyjnego. Miało miejsce zjawisko importu kulturowego w zakresie wielu rozwiązań zachodnioeuropejskich, m.in. w sferze gospodarki komunalnej, ubezpieczeń i zarządzania. Relacje kolonialne między metropolią a prowincją są jednak widoczne np. w układzie sieci kolejowej wybudowanej w Galicji czy też w polityce gospodarczej władz wiedeńskich wobec tego regionu. Wyrazem kolonialnych relacji Galicji i monarchii habsburskiej zauważalnych również i dziś była sfera militarna. (abstrakt autora)

EN

Galicia was treated by the Austrian authorities as an internal colony, but the degree of colonial subordination varied. The balance of the first, roughly eighty-year period of Austrian rule in Galicia was negative. This region was not covered by the reforms of enlightened absolutism implemented in Austria, Czech and Hungary; it was relegated to the Danube basin countries, where it remained a peripheral province, condemned to economic and social stagnation and cut off from traditional markets. It suffered the colonial politics of Vienna and was ignored in investments. However, the connection with the Habsburg Empire made it possible, especially for Eastern Galicia, to adopt the first pro-Western orientation. The Autonomous Era (from 1867) brought about significant changes in Galicia and the political system was an important factor in economic and civil progress. The import of culture was a phenomenon that brought numerous western European approaches to issues in public utilities, insurance and management. However, the colonial relationship between the metropolis and the province can be seen, for example, in the arrangement of the rail network built in Galicia, or the Vienna government's economic policy towards the region. The colonial relationship of Galicia and the Habsburg Monarchy, still in evidence today, was manifest in the military sphere. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Historia; Historia Europy; Historia gospodarcza

EN

History; History of Europe; Economic history

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
• Rocznik: 2012
• Numer: nr 887
• Strony: 5--19

Twórcy

autor

Krzysztof Broński

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

Bibliografia

• Baczkowski M. [2003], Pod czarno-żółtymi sztandarami. Galicja i jej mieszkańcy wobec austro-węgierskich struktur militarnych 1868-1914, Towarzystwo Wydawnicze "Historia Jagellonica", Kraków.
• Broch R., Hauptmann H. [1918], Die Westgalizische Heldengräber aus den Jahren des Weltkrieges 1914-1915, Wien.
• Broński K. [2001], Niemcy w społeczności miejskiej Galicji, Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków, nr 571.
• Brzoskwinia W. [1999], Twierdza Przemyśl - informacja ogólna [w:] Fortyfikacja austriacka - twierdza Przemyśl, Materiały z konferencji naukowej Towarzystwa Przyjaciół Fortyfikacji, Przemyśl, 30 IX-3 X 1999, Warszawa-Kraków.
• Chłopecki J. [1995], Galicja - skrzyżowanie dróg [w:] Galicja i jej dziedzictwo, t. 2, Społeczeństwo i gospodarka, red. J. Chłopecki, H. Madurowicz-Urbańska, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Rzeszów.
• Demel J. [1958], Stosunki gospodarcze i społeczne Krakowa w latach 1853-1866, Biblioteka Krakowska nr 112, Wrocław-Kraków.
• Drogomir J. [1992, 2002], Polegli w Galicji Zachodniej 1914-1915 (1918). Wykazy poległych i zmarłych pochowanych na 400 cmentarzach w Galicji Zachodniej, t. 1 i 2, Muzeum Okręgowe, Tarnów.
• Franaszek P. [2006], Polityka gospodarcza władz austriackich wobec Galicji [w:] Naród - państwo - Europa Środkowa w XIX i XX wieku: studia ofiarowane Michałowi Pułaskiemu w pięćdziesięciolecie pracy naukowej, red. A. Patek, W. Rojek, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Fras Z. [2002], Galicja, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław.
• Gastpary W. [1977], Historia protestantyzmu w Polsce od połowy XVIII w. do I wojny światowej, Chrześcijańska Akademia Teologiczna, Warszawa.
• Głąbiński S. [1916], Finanse samodzielnej Galicji, Lwów.
• Grodziski S. [1995], Galicja w ramach monarchii habsburskiej [w:] Militarne i polityczne znaczenie operacji gorlickiej w działaniach wojennych I wojny światowej, Towarzystwo Opieki nad Zabytkami d. Powiatu Gorlickiego i Upiększania Miasta Gorlice z Okolicą, Gorlice.
• Hrycak J. [2003], Być z Galicji - co to znaczy. Sprawa tożsamości pogranicza, Międzynarodowe Centrum Kultury Kraków, R. 11, Kraków.
• Janowski M. [1996], Inteligencja wobec wyzwań nowoczesności. Dylematy ideowe polskiej demokracji liberalnej w Galicji w latach 1889-1914, Instytut Historii PAN, Warszawa.
• Kaindl R. [1911], Geschichte der Deutschen in Karpathenlaendern, Gotha.
• Kalinka W. [1853], Galicja i Kraków pod panowaniem austriackim, Paryż.
• Kesserling R. [1912], Die evangelischen Siedlungen Galiziens im josefinischen bis franzosischen Zeitalter, Lemberg.
• Kieniewicz J. [2008], Polski los w imperium rosyjskim jako sytuacja kolonialna [w:] J. Kieniewicz, Ekspansja, kolonializm, cywilizacja, Wydawnictwo DiG, Warszawa.
• Kowalski M.A. [2010], Dyskurs kolonialny w Drugiej Rzeczypospolitej, Wydawnictwo DiG, Warszawa.
• Kuhn W. [1965], Die deutsche Siedlungswerk in Galizien in der oesterreichischen Zeit [w:] Heimat Galizien. Ein Gedenkbuch, Kaiserslautern.
• Lepucki H. [1938], Działalność kolonizacyjna Marii Teresy i Józefa II w Galicji 1772-1790, Lwów.
• Merunowicz T. [1916], Wyniki samorządu w Galicji, Lwów.
• Partridge A. [2005], Otwórzcie bramy pamięci. Cmentarze wojenne z lat 1914-1918 w Małopolsce, Lettra-Graphic, Kraków.
• Półćwiartek J. [1999], Kolonie józefińskie w Galicji Środkowej. Wybrane zagadnienia, Zeszyty Naukowe WSP w Rzeszowie, Rzeszów, nr 8.
• Purchla J. [1992], Matecznik Polski. Pozaekonomiczne czynniki rozwoju Krakowa w okresie autonomii galicyjskiej, Wydawnictwo Znak, Kraków.
• Skwarczyński J. [1926], Rozwój sieci kolejowej pod zaborem austriackim, "Inżynier Kolejowy", nr 8-9.
• Smólski G. [1910], Kolonie i stosunki niemieckie w Galicji, Kraków.
• Sosnowska D. [2008], Inna Galicja, Dom Wydawniczy "Elipsa", Warszawa.
• Szczepanowski S. [1888], Nędza Galicji w cyfrach i program energicznego rozwoju gospodarstwa krajowego, Lwów.
• Szczepanowski S. [1891], Narodowe Stronnictwo Demokratyczne w Galicji wobec zadań chwili obecnej, "Ekonomista Polski", r. 2, t. 5.
• Szul R. [1996], Galicja. Teatr i rzeczywistość [w:] Oblicza polskich regionów, red. B. Jałowiecki, Europejski Instytut Rozwoju Regionalnego i Lokalnego, Warszawa.
• Tokarz W. [1909], Galicja w początkach ery józefińskiej w świetle ankiety urzędowej w roku 1783, Kraków.
• Wereszycki H. [1987], Dzieje Galicji jako problem historyczny [w:] H. Wereszycki, Niewygasła przeszłość - refleksje i polemiki, Wydawnictwo Znak, Kraków.
• Zöckler T. [1917], Das Deutschtum in Galizien, Drezden.