Problematyka stosowania art. 358 § 3 k.c. w ubezpieczeniu osobowym

• Autorzy: Arleta Nerka

Warianty tytułu

Applicability of Art. 358 § 3 of the Civil Code to Personal Insurance

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Waloryzacja sądowa jest wyjątkiem od zasady nominalizmu dotyczącej zobowiązań pieniężnych. Przepis art. 358 § 3 k. c. umożliwia sądowi interwencję w umowę lub orzeczenie w razie istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza po powstaniu zobowiązania. W takim przypadku sąd może po rozważeniu interesów stron, zgodnie z zasadami współżycia społecznego, zmienić wysokość lub sposób spełnienia świadczenia pieniężnego, chociażby były ustalone w orzeczeniu lub umowie. Przedmiotowy przepis daje stronom umowy możliwość wystąpienia do sądu z żądaniem zmiany wysokości lub sposobu spełnienia świadczenia pieniężnego w wypadku, gdy po powstaniu zobowiązania nastąpi istotna zmiana siły nabywczej pieniądza, chociażby było ono ustalone w orzeczeniu lub umowie. Zmiana wysokości najczęściej polega na przeliczeniu świadczenia w kierunku jego zwiększenia w oparciu o wybrany przez sąd wskaźnik ekonomiczny jako podstawę waloryzacji. Modyfikacja taka może dotyczyć nie tylko wysokości świadczenia pieniężnego, ale także sposobu jego spełnienia, np. przesunięcia terminu wykonania, rozłożenia na raty, skapitalizowania rat, itp. Przedmiotem refleksji jest dopuszczalność stosowania waloryzacji sądowej do świadczeń wynikających z ubezpieczenia osobowego. (fragment tekstu)

EN

The article analyses the admissibility of the court revaluation of payments made under personal insurance with respect to judicial practice and scientific opinions. Article 358 § 3 of the Civil Code allows a court of law to intervene in a contract or issue a relevant ruling, if the purchasing power of the currency changed significantly after the contractual obligation arose. To this end, a court of law has to assess the "significance" of the change and specify the measure to be used for revaluing a claim, if necessary. Besides, it should weigh the interest of both parties in each case, respecting the principles of community life. Within the area of insurance relations, court revaluation aims to compensate for inflation (deflation), thus protecting the interests of both contractual parties. The contractual parties in the insurance industry are insurance companies specialised in selling insurance policies on a mass scale and consumers, i.e. individuals in need of special protection. Court practice allows the revaluation of payments made under personal insurance (especially dowry insurance and deferred annuities). The admissibility of revaluing payments that have already been made and of multiple revaluations raises some doubts, though. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Ubezpieczenia osobowe; Prawo ubezpieczeniowe; Orzecznictwo sądu; Świadczenia pieniężne

EN

Personal lines insurance; Insurance law; Judicial decision; Cash benefits

• Czasopismo: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica
• Rocznik: 2010
• Tom: 244 Ubezpieczenia
• Strony: 63--75

Twórcy

autor

Arleta Nerka

• Akademia Leona Koźmińskiego w Warszawie

Bibliografia

• P. Machnikowski, Komentarz do art. 358 k. c. [w:] E. Gniewek (red.), Kodeks Cywilny. Komentarz, wyd. 3, Wydawnictwo C. H. Beck, Warszawa 2008.
• A. Nerka, Sądowa waloryzacja świadczeń z ubezpieczenia osobowego, "Transformacje Prawa Prywatnego" 2009, nr 3/4, s. 68-69.
• E. Geppert, Formy zapewnienia realnej wartości świadczeń z ubezpieczeń życiowych i rentowych w krajach kapitalistycznych, "Wiadomości Ubezpieczeniowe" 1965, nr 4, s. 7
• A. Banasiński, St. Dmochowski, M. Kobuszewski, E. Kreid, Z. Lichniak, M. Orłowski, Ubezpieczenia a zmiany wartości pieniądza, "Studia Ubezpieczeniowe", t. I, PWN, Warszawa-Poznań 1973, s. 65-76.
• W. Warkałło, Węzłowe problemy polskich ubezpieczeń, "Studia Ubezpieczeniowe", t. I, PWN, Warszawa-Poznań 1973, s. 18.
• E. Skowrońska, Biuro Orzecznictwa SN, "Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego" 1997, nr 2, s. 27.
• J. Łazowski, Wstęp do nauki o ubezpieczeniach - adaptacja pracy z 1934 r., Wydawnictwo Prawnicze LEX, Sopot 1998, s. 201.
• W. Dubis, Waloryzacja kondykcji nienależnego świadczenia, "Rejent" 1998, nr 8, s. 73
• G. Gorczyński, Kilka uwag na temat waloryzacji świadczeń pieniężnych na podstawie art. 358(1) § 3 KC, cz. II, "Monitor Prawniczy" 2004, nr 22, s. 1037.
• W. Robaczyński, Sądowa zmiana umowy, Dom Wydawniczy ABC, Warszawa 1998, s. 186.
• J. Gołaczyński, I. Sokół, Waloryzacja świadczeń pieniężnych w świetle art. 3581 § 3 k. c., "Rejent" 1995, nr 12, s. 70.
• J. Monkiewicz (red.), Podstawy ubezpieczeń. Tom I Mechanizmy i funkcje, Wydawnictwo Poltex, Warszawa 2000, s. 60 i nast.
• T. Wiśniewski [w:] G. Bieniek (red.), Komentarz do KC. Księga III, t. 1, LexisNexis, Warszawa 2005, s. 56 i nast.
• E. Skowrońska, Notatka do wyroku SN z 4 sierpnia 1994, (I PRN 49/94), "Przegląd Sądowy" 1995, nr 7-8, s. 131.
• T. Wiśniewski, W sprawie interpretacji art. 3581§3 k. c., "Przegląd Sądowy" 1992, nr 3, s. 25.
• W. Robaczyński, Tendencje waloryzacyjne w orzecznictwie Sądu Najwyższego, "Przegląd Sądowy" 1994, nr 1, s. 38.
• Z. Bidziński, Art. 3581 kodeksu cywilnego w orzecznictwie Sądu Najwyższego, "Kwartalnik Prawa Prywatnego" 1996, nr 1, s. 58.
• A. Szpunar, Waloryzacja świadczeń ubezpieczeniowych, [w:] A. Wąsiewicz (red.), Ubezpieczenia w gospodarce rynkowej, t. 3, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz 1997, s. 145-146.
• T. Dybowski, A. Pyrzyńska [w:] E. Łętowska (red.), System prawa prywatnego, Prawo zobowiązań - cześć ogólna, t. 5, Wydawnictwo C. H. Beck, Instytut Nauk Prawnych PAN, Warszawa 2006, s. 240-241.
• A. Szpunar, Glosa do cytowanego orzeczenia, OSP 1995, nr 2, poz. 37

Identyfikatory

DOI

11089/517