Popytowe i podażowe uwarunkowania polskiego bezrobocia

• Autorzy: Krzysztof Bartosik

Warianty tytułu

Demand- and Supply-Side Determinants of Unemployment in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie: w jakim stopniu obserwowane w ciągu ostatnich dwóch dekad fluktuacje w wysokości polskiego bezrobocia były wywołane wahaniami popytu na pracę, a w jakim podaży pracy. W celu uzyskania odpowiedzi zdekomponowano zmiany w stopie bezrobocia na wywołane popytem na pracę i podażą pracy a następnie przeanalizowano zmiany w popycie na pracę i podaż pracy oraz determinanty tych zmian. Z badań wynika, że główną przyczyną wahań w polskim bezrobociu były zmiany w popycie na pracę. Jego spadek wywołał silny wzrost bezrobocia na początku lat 90. XX wieku oraz na przełomie wieków, kiedy to spowolnienie gospodarcze zbiegło się z transformacyjnymi i przedakcesyjnymi przeobrażeniami strukturalnymi. Natomiast po wejściu do UE wzrost popytu na pracę, wywołany przyspieszeniem gospodarczym, doprowadził do spadku bezrobocia. Podaż pracy przez większość analizowanego okresu była czynnikiem łagodzącym sytuację na rynku pracy dzięki możliwości wcześniejszej dezaktywizacji zawodowej oraz migracjom zarobkowym. Większa podaż pracy doprowadziła do wzrostu bezrobocia dopiero pod koniec ostatniej dekady. Silniejszy wpływ popytu na pracę niż podaży pracy na bezrobocie wskazuje, że polityka ograniczania bezrobocia winna się skupiać na kreowaniu miejsc pracy a nie na "manipulowaniu" podażą pracy. (abstrakt oryginalny)

EN

The aim of the paper is to determine to what extent fluctuations in the level of unemployment in Poland in the last two decades have depended on changes in labor demand and labor supply. To this end, the contribution of labor demand and labor supply to changes in the unemployment rate is examined and then trends in labor demand and labor supply and their key determinants are analyzed. The study finds that changes in labor demand were the main determinant of unemployment fluctuations. A decrease in labor demand contributed to strong unemployment growth at the beginning of the 1990s and at the turn of the century, when the economic slowdown was associated with transformation and pre-accession restructuring respectively. An increase in labor demand caused by economic recovery after EU accession was behind the subsequent fall in unemployment. For most of the time span of the analysis, labor supply was a factor alleviating negative developments on the labor market due to the possibility of early retirement, easy access to disability pensions and labor force migration. Growing labor supply contributed to a rise in unemployment only at the end of the last decade. The fact that labor demand had a stronger impact on the level of unemployment than labor supply indicates that labor market policy should focus on job creation, not on "manipulation" of labor supply, the author concludes. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Bezrobocie cykliczne; Popyt na pracę; Podaż pracy; Ochrona praw pracowniczych; Klin podatkowy; Migracja zarobkowa; Bezrobocie

EN

Cyclical unemployment; Labour demand; Labour supply; Employee rights protection; Tax wedge; Economic migration; Unemployment

• Czasopismo: Gospodarka Narodowa
• Rocznik: 2012
• Numer: nr 11-12
• Strony: 25--57

Twórcy

autor

Krzysztof Bartosik

• Instytut Nauk Ekonomicznych PAN, Warszawa

Bibliografia

• Aktywność ekonomiczna ludności Polski. IV kwartał 2010, [2011], GUS, Warszawa.
• Budnik K.B., [2007], Migration Flows and Labour Market in Poland, "NBP Working Paper" No. 44.
• Bukowski M. (red.), [2006], Zatrudnienie w Polsce 2005, MGiP, Warszawa.
• CBOS, Praca Polaków za granicą. Komunikat z badań - różne lata.
• Elsby M.W., Hobijn M., Sahin A., [2010], The Labor Market in the Great Recession, "Brooking Papers on Economic Activity", Spring 2010.
• Góra M., [2004], Trwale wysokie bezrobocie w Polsce. Refleksje, próba częściowego wyjaśnienia i kilka propozycji, "Zeszyty BRE Bank-CASE" nr 73.
• Góra M., Radziwiłł A., Sowa A., Walewski M., [2006], Tax Wedge and Skills: Case of Poland In International Perspective, "CASE Report" No. 64.
• Groshen E.L., Potter S., [2003], Has Structural Changes Contributed to a Jobless Recovery?, "Current Issues in Economics and Finance Federal Reserve Bank of New York", Vol. 9, No. 8.
• Hanson G.H., [2005], Emigration, labor supply, and earnings in Mexico, "NBER Working Paper Series", No. 11412.
• Informacja o rozmiarach i kierunkach emigracji z Polski w latach 2004-2011, www.stat.gov.pl
• Kaczmarczyk P., [2008], Ekonomiczny wymiar współczesnych wyjazdów zagranicznych - skutki mobilności na poziomie makro-i mikrospołecznym, [w:] P. Kaczmarczyk (red.), Współczesne migracje zagraniczne Polaków. Aspekty lokalne i regionalne, OBM WNE UW, Warszawa.
• Kiersztyn A., [2012], Analiza ekonomicznych konsekwencji zatrudnienia na czas określony dla jednostek oraz gospodarstw domowych, [w:] M. Bednarski, K.W. Frieske (red.), Praca na czas określony w polskiej gospodarce. Społeczne i ekonomiczne konsekwencje zjawiska, IPiSS, Warszawa.
• Kiersztyn A., Dzierzgowski J., [2012], Portret zatrudnionych na czas określony: wyniki analiz ilościowych, [w:] M. Bednarski, K.W. Frieske (red.), Praca na czas określony w polskiej gospodarce. Społeczne i ekonomiczne konsekwencje zjawiska, IPiSS, Warszawa.
• Kryńska E., [2007], Elastyczność zatrudnienia na polskim rynku pracy, "Polityka Społeczna", nr 11-12.
• Kupiszewski M., [2007], Długoterminowe konsekwencje emigracji do krajów UE dla liczby i struktury ludności oraz zasobów pracy w Polsce, [w:] Migracja zarobkowa z Polski do krajów Unii Europejskiej - wyzwania dla państwa. Materiały z konferencji zorganizowanej przez Komisję Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą pod patronatem Marszałka Senatu Bogdana Borusewicza 20 października 2006 r., Kancelaria Senatu, Warszawa.
• Kwartalna informacja o rynku pracy - różne lata.
• Kwiatkowski E., Gajewski P., Tokarski T., [2003], Determinanty popytu na pracę w teorii ekonomii, [w:] System prognozowania popytu na pracę w Polsce. Podstawowa metodologia. Studia i materiały RCSS, Warszawa, t. XI.
• Kwiatkowski E., Kucharski L., Tokarski T., [2002], Bezrobocie i zatrudnienie a PKB w Polsce w latach 1993-2001, "Ekonomista", nr 3.
• Morawski L., Myck M., [2008], Klin'-ing Up: Effects of Polish Tax Reforms on Those In and on Those Out, "IZA Discussion Paper", No. 3746.
• Nadolny Ł., [2009], Klin podatkowy w Polsce na tle innych krajów Unii Europejskiej, "Polityka Społeczna", nr 5-6.
• NBP, [2009], Informacja o kondycji sektora przedsiębiorstw z uwzględnieniem stanu koniunktury w IV kwartale 2008 roku oraz prognoz na I kwartał 2009 roku, NBP, Warszawa.
• OECD, Calculating Summary Indicators of Employment Protection Strictness, www.oecd.org/dataoecd.
• OECD, Employment protection annual time series data 1985-2008, http://www.oecd.org/
• Okólski M., [2007], Najnowsze migracje z Polski - mity i fakty, [w:] Migracja zarobkowa z Polski do krajów Unii Europejskiej - wyzwania dla państwa. Materiały z konferencji zorganizowanej przez Komisję Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą pod patronatem Marszałka Senatu Bogdana Borusewicza 20 października 2006 r., Kancelaria Senatu, Warszawa.
• Polarczyk K., [2007], Klin podatkowy a bezrobocie, "Infos Biuro Analiz Sejmowych", nr 17.
• Pryymachenko Y., [2011], The Effect of Emigration on Unemployment in Source Countries: Evidence from the Central and Eastern European EU Member States, www.nek.lu.se/NEKfng/yana.pdf.
• Rocznik statystyczny ubezpieczeń społecznych 1999-2003, http://www.zus.pl/
• Rocznik statystyczny ubezpieczeń społecznych 2003-2005, http://www.zus.pl/
• Rogut A., [2008], Determinanty popytu na pracę w Polsce w okresie transformacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Rosiek J., Zyguła A., [2011], Wybrane aspekty konkurencyjności rynków pracy w krajach UE - analiza porównawcza, [w:] L. Kucharski, E. Kwiatkowski (red.), Konkurencyjność i innowacyjność gospodarki a bezrobocie, Uniwersytet Łódzki.
• Rzońca A., Wojciechowski W., [2008], Ile kosztują wcześniejsze emerytury?, FOR, Warszawa.
• Skedinger P., [2011], Employment Consequences of Employment Protection Legislation, "IFN Working Paper", No. 865.
• Skipietrow N., [2009], Emerytury na progu nowej ery, "Biuletyn FISE", nr 1.
• Socha M., Sztanderska U., [2000], Strukturalne podstawy bezrobocia w Polsce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Tokarski T., Gajewski P., [2002], Zależność między wydajnością pracy i zatrudnieniem w krajach OECD, "Wiadomości Statystyczne", nr 8.
• Ważniejsze informacje z zakresu ubezpieczeń społecznych, http://www.zus.pl/
• Wcisła J., [2010], Popytowe i podażowe uwarunkowania zmian bezrobocia w krajach grupy wyszehradzkiej w latach 1994-2007, [w:] E. Kwiatkowski (red.), Rynek pracy w Polsce - tendencje, uwarunkowania i polityka państwa, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Welfe W., Florczak W., [2009], Modele rynku pracy, [w:] System prognozowania popytu na prace w Polsce. Część pierwsza. Podstawowa metodologia, pod red. B. Sucheckiego, RCSS, Warszawa.
• Wziątek-Kubiak H., [2003], Konkurencyjność polskiego przemysłu, Bellona.