Przestrzenne zróżnicowanie struktury agrarnej województw w ujęciu dynamicznym

• Autorzy: Jadwiga Bożek , Danuta Bogocz

Warianty tytułu

The Dynamics of Spatial Diversification of the Agrarian Structure of Voivodeships

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem pracy jest ocena zróżnicowania struktury agrarnej województw w ujęciu dynamicznym w latach 1996-2008. Obliczenia przeprowadzono na podstawie danych statystycznych GUS - liczby i powierzchni gospodarstw rolnych według grup obszarowych dla poszczególnych województw. Korzystając z metody klasyfikacji rozmytej, dokonano grupowania województw pod względem podobieństwa struktury agrarnej dla danych z lat: 1996, 2002, 2008. W wyniku grupowania dla każdego roku otrzymano cztery grupy o takim samym składzie. Grupę I tworzą województwa: małopolskie, śląskie i podkarpackie. Występuje tu największe rozdrobnienie struktury agrarnej. W 2008 roku w województwach tej grupy średnio 82,7% gospodarstw ma powierzchnię 1-5 ha, 14,4% to gospodarstwa o powierzchni 5-10 ha. Pozostałe gospodarstwa stanowią znikomy odsetek: 10-20 ha - 3,3%, 20-50 ha - 1,1%, powyżej 50 ha - 0,3%. Do grupy II należą województwa: łódzkie, mazowieckie i lubelskie, gdzie wskaźniki struktury kształtują się odpowiednio na poziomie: 51,5%, 29,2%, 14%, 4,2% i 0,5%. Najmniej rozdrobniona struktura występuje w województwach grupy III: podlaskim, kujawsko-pomorskim, pomorskim, warmińsko-mazurskim i wielkopolskim. Średni rozkład struktury jest tu najbardziej równomierny: 35,5%, 23%, 25,2%, 13,3% i 3,1%. Grupę IV tworzą województwa: lubuskie, dolnośląskie i opolskie. Średnie wskaźniki struktury przyjmują odpowiednio wartości: 57%, 19,9%, 12,5%, 7,3% i 3,2%. Przeprowadzona analiza dynamiki wykazała, że badana struktura zmienia się w tym samym kierunku i tempie w województwach należących do tej samej grupy typologicznej. Dotyczy to zarówno zmian wskaźników struktury, jak i dynamiki liczebności klas obszarowych. (abstrakt oryginalny)

EN

The aim of the paper is to assess diversification dynamics of the agrarian structure of voivodeships in years 1996-2008. The calculations were made on the basis of statistical data obtained from the Central Statistical Office-the number and area of farms have been grouped by voivodeships. With the use of a fuzzy classification method, voivodeships have been divided into groups of similar agrarian structures according to data of 1996, 2002 and 2008. As a result, 4 groups comprising the same voivodeships in each year have been distinguished. Group I consists of Małopolskie, Śląskie and Podkarpackie voivodeships. It is characterized by the highest degree of fragmentation of the agrarian structure. In 2008 around 82% of farms had the area of 1-5 hectares, while 14.4% of them had the area of 5-10 hectares. The remaining farms represent a very small proportion: 10-20 hectares-3.3%, 20-50 hectares-1.1%, more than 50 hectares-0.3%. Group II consists of Łódzkie, Mazowieckie and Lubelskie voivodeships, where structure indices are as follows: 51.5%, 29.2%, 14%, 4.2% and 0.5%. The lowest degree of fragmentation is observed in group III, comprising Podlaskie, Kujawsko-Pomorskie, Pomorskie, Warmińsko-Mazurskie and Wielkopolskie voivodeships. The average structure is more regular in this group: 35.5%, 23%, 25.2%, 13.3% and 3.1%. Group IV consists of Lubuskie, Dolnośląskie and Opolskie voivodeships and average structure indices are as follows: 57%, 19.9%, 12.5%, 7.3% and 3.2%. The analysis of dynamics shows that the investigated structure changes in the same direction and at the same rate in voivodeships from the same typological group, both in respect of changes of structure indices and in respect of the number dynamics of area classes. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Struktura agrarna; Regresja rozmyta; Zbiory rozmyte; Rolnictwo; Studium przypadku

EN

Agrarian structure; Fuzzy regression; Fuzzy sets; Agriculture; Case study

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie
• Rocznik: 2012
• Tom: 20
• Numer: nr 1
• Strony: 21--38

Twórcy

autor

Jadwiga Bożek

• Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie

autor

Danuta Bogocz

• Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie

Bibliografia

• Dzun W., Gospodarstwa rolne w procesie transformacji systemowej (1990-2002), "Wieś i Rolnictwo" 2004, nr 1.
• Nietupski T., Zmiany w strukturze obszarowej gospodarstw wobec wejścia Polski do Unii Europejskiej. W:E. Otoliński (red.), Przemiany w organizacji gospodarstw - nowe wyzwania w aspekcie integracji Polski z Unią Europejską, Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej im. H. Kołłątaja w Krakowie, Kraków 1998, z. 55, s. 51-64.
• Wawrzyniak B., Kierunki ewolucji struktury agrarnej w Polsce w świetle spisów rolnych z 1996 i 2002 r, "Acta Scientiarum Polonorum. Oeconomia" 2004, nr 3(1), s. 125-134.
• Woś A., Przekształcenia strukturalne rolnictwa w dobie integracji europejskiej, "Zagadnienia Ekonomiki Rolnej" 2003, nr 4.
• Bożek J., Dynamika i perspektywy przyrostu liczby dużych gospodarstw rolnych w Polsce, "Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu" 2009, t. 11, z. 1, s. 43-47.
• Zadeh L.A., Fuzzy Sets, "Information and Control" 1965, no. 8, s. 338-353.
• Jajuga K., Zbiory rozmyte w zagadnieniu klasyfikacji, "Przegląd Statystyczny" 1984, z. 3/4, s. 237-290.
• Mieszczankowski M, Rolnictwo II Rzeczypospolitej, Książka i Wiedza, Warszawa 1983.
• Sikorska A., Przemiany w strukturze agrarnej gospodarstw chłopskich, lERiG-PIB, Warszawa 2006.
• Bogocz D., Bożek J., Kukuła K., Strojny i., Statystyczne studium struktury agrarnej w Polsce, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2010. ISBN 978-83-01-15950-4.