Inwigilacja zakładów dolnośląskich w świetle dokumentów władz bezpieczeństwa na przykładzie załogi pracowniczej przedsiębiorstwa Pafawag w latach 1945-1952

• Autorzy: Adam Czmuchowski , Mateusz Rak

Warianty tytułu

Surveillance of Lower Silesian Plants in View of Protection Authorities Documents on the Example of Pafawag Company Staff in Years 1945-1952

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Po II wojnie światowej w Polsce nastąpiła silna potrzeba odbudowy gospodarki kraju. W artykule podjęta została próba przedstawienia i klasyfikacji metod używanych przez agentów Urzędu Bezpieczeństwa oraz wpływu prowadzonej inwigilacji na produkcję na Dolnym Śląsku. Przedmiotowa analiza dokonana została na przykładzie Pafawagu, jednego z największych przedsiębiorstw w przemysłowych dziejach Wrocławia. Przy powstaniu artykułu dokonana została analiza materiałów ze zbiorów wrocławskiego oddziału IPN-u, a także literatury w Bibliotece Głównej Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu oraz Uniwersytetu Wrocławskiego. Cenne okazały się materiały przekazane przez dra hab. Jędrzeja Chumińskiego, prof. UE, oraz Pana Zbigniewa Wojciechowskiego ze Stowarzyszenia Byłych Pracowników Pafawagu.(abstrakt oryginalny)

EN

The period after the Second World War in Poland was characterized as a strong need to re-build national economy destroyed as a result of war activities. The article tries to present and categorize the methods used by Security Office agents and the impact of using surveillance on production processes and, in consequence, on the economy development situation of Lower Silesia. The analysis was carried out on the example of Pafawag -one of the biggest companies in the industrial history of Wroclaw. Pafawag played a big role in the development of city economy. It ought to be noticed that the aversion to the system and government was visible not only in Pafawag. It was the mining industry which had also the most problems to execute imposed by government plans. Writing the article the authors analyzed the materials from The Institute of National Remembrance and literature available in the central library of Wrocław University of Economics. The materials brought by professor Jedrzej Chuminski from Wrocław University of Economics and Zbigniew Wojciechowski from The Association of Former Pafawag Workers appeared helpful in writing this article. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Przemysł; Produkcja; Historia

EN

Industry; Production; History

• Czasopismo: Nauki Społeczne / Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu
• Rocznik: 2012
• Numer: nr 2 (6) Social Science / Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu
• Strony: 180--198

Twórcy

autor

Adam Czmuchowski

• Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

autor

Mateusz Rak

• Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

Bibliografia

• Badowski F., Bejszer B., Pędziwiatr Z., Powojenna historia niektórych zakładów przemysłowych Wrocławia 1945-2005, Polifot, Wrocław 2006.
• Balbus T., Piotrowski P., Szwagrzyk K., Twarze Wrocławskiej Bezpieki, IPN, Wrocław 2006.
• Biełowicz W. (red.), Dolny Śląsk w Polsce Ludowej Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1970.
• Chumiński J., Modernizacja czy pozorna modernizacja. Społeczno-ekonomiczny bilans PRL 1944-1989, Wyd. Gant, Wrocław 2010.
• Chumiński J., Ruch zawodowy w Polsce w warunkach kształtującego się systemu totalitarnego 1944-1956, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego, Wrocław 1999.
• Jankowski S., Przejmowanie i odbudowa przemysłu dolnośląskiego 1945-1949, Książka i Wiedza, Warszawa 1982.
• Jeżowski K., Rozwój i rozmieszczenie przemysłu na Dolnym Śląsku w okresie kapitalizmu, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1961.
• Kula M. (red.), PZPR w fabryce, Studium Wrocławskiego Pafawagu z początku lat pięćdziesiątych, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 2001.
• Kurowski E. (red.), Dziesięciolecie Pafawagu 1945-1955, Wrocław 1955.
• Markowski M. (red.), Trudne dni, t. 1, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1960.
• Michalczyk R., Z Włocławka do Wrocławia 1900-1950, Zakład Narodowy im. Ossolińskich Ossolineum, Wrocław 1955.
• Musiał M. (red.), Wrocławskie. Rozwój województwa w Polsce Ludowej, PWN, Warszawa 1970.
• Paczkowski A., Majchrzak G., Aparat Bezpieczeństwa w Polsce w latach 1953-1954. Taktyka, Strategia, Metody, IPN, Warszawa 2004.
• "Pafawag" nr 2, 5, 6, rocznik 1946 (dwutygodnik).
• Putze O. (red.), 120 Jahre Linke-Hoffmann-Busch, Salzgitter Watenstedt 1959.
• Siwoń B. (red.), Wrocław. Rozwój miasta w Polsce Ludowej, PWN, Warszawa 1971.
• Sosnowski K., Suchocki M. (red.), Dolny Śląsk. cz. 2, Instytut Zachodni, Poznań-Wrocław 1948.
• Szapajtis Z., Załoga Państwowej Fabryki Wagonów we Wrocławiu: studium ekonomiczno-socjologiczne, praca doktorska, 1959.
• Szatsznajder J. (red.), 40 lat Pafawagu 1945-1985. Wczoraj i dziś, Wrocław 1986.
• Szwagrzyk K. (red.), Aparat bezpieczeństwa w Polsce. Kadra kierownicza, Wyd. IPN, Warszawa 2005.
• Tempski Z., Trzy sylaby. Rzecz o Pafawagu, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1960.
• Tempski Z., Wrocławski Ośrodek Przemysłowy, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1970.
• Trzaska F. (red.), Dwadzieścia lat Pafawagu 1945-1965, Wydawnictwo Związkowe CRZZ, Warszawa 1965.
• Wojciechowski Z., 173 lata pracy wrocławskich fabryk na rzecz budowy taboru kolejowego - ludzie i ich dzieło, Stowarzyszenie Byłych Pracowników Pafawagu, Wrocław 2006.
• Wrzesiński W. (red.), Dolny Śląsk. Monografia historyczna, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2006.
• AIPN Wrocław 032/7, ze zbiorów Archiwum IPN we Wrocławiu.
• AP Wrocław, sygn. 232, 531-117/89.
• AIPN Warszawa, BU sygn. 01206/18, t. 1, brak paginacji, Raport dekadowy WUBP we Wrocławiu dla Dyrektora Departamentu IV Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego (31 stycznia 1945).
• AIPN Warszawa, BU sygn. 01206/18, t. 1, bp., Sprawozdanie dekadowe WUBP we Wrocławiu dla Departamentu IV, Wydziału IV Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego (14 lutego 1945).
• AIPN Warszawa, BU sygn. 01206/18, t. 1, bp., Raport dekadowy WUBP we Wrocławiu dla Dyrektora Departamentu IV Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego (1 marca 1945).
• AIPN Warszawa, BU sygn. 01206/18, t. 1, bp. Raport dekadowy WUBP we Wrocławiu dla Dyrektora Departamentu IV Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego (2 kwietnia 1945).
• AIPN Warszawa, BU sygn. 01206/18, t. 1, bp. Raport dekadowy WUBP we Wrocławiu dla Dyrektora Departamentu IV Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego (25 czerwca 1945).
• AIPN Warszawa, BU sygn. 01206/18, t. 2, Raport miesięczny WUBP we Wrocławiu dla Dyrektora Departamentu IV Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego (31 grudnia 1947).
• AIPN Warszawa, BU sygn. 01206/18, t. 3, Sytuacja polityczna na obiektach wydziału IV WUBP we Wrocławiu dla Dyrektora Departamentu IV Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego (1 marca 1949).
• AIPN Warszawa, BU sygn. 01206/18, t. 3, Sprawozdanie z pracy operatywnej Wydziału IV WUBP we Wrocławiu, brak adresata (1 kwietnia 1949).
• AIPN Warszawa, BU sygn. 01206/18, t. 4, Sytuacja polityczna na obiektach wydziału IV WUBP we Wrocławiu dla Dyrektora Departamentu IV Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego (30 kwietnia 1949).
• AIPN Warszawa, BU sygn. 01206/18, t. 5, Sprawozdanie roczne za okres od dnia 01.01.1950 do 31.12.1950 WUBP we Wrocławiu dla Dyrektora Departamentu IV Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego (6 stycznia 1951).
• AIPN Warszawa, BU sygn. 01206/18, t. 6, Analiza sieci agencyjno-informacyjnej Wydziału IV WUBP we Wrocławiu , brak adresata (10 maja 1951).
• AIPN Warszawa, BU sygn. 01206/18, t. 6, Sytuacja ekonomiczno-polityczna na obiektach Wydziału IV WUBP we Wrocławiu dla Dyrektora Departamentu IV Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego (4 września 1951).
• AIPN Warszawa, BU sygn. 01206/18, t. 7, Sprawozdanie miesięczne WUBP we Wrocławiu dla Dyrektora Departamentu IV Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego (7 lutego 1952).