Zróżnicowanie długości trwania życia w Polsce

• Autorzy: Magdalena M. Muszyńska

Warianty tytułu

Variation of age at death in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W przedstawionym badaniu zróżnicowanie długości trwania życia w Polsce w latach 1958-2009 skwantyfikowane zostało na podstawie wartości rozstępu międzykwartylowego wieku w momencie zgonu w tablicach trwania życia. Dyskutowany był również wpływu zmian umieralności w wybranych grupach wieku na dynamikę zróżnicowania długości trwania życia. W badanym okresie, mężczyźni w Polsce nie tylko żyli przeciętnie krócej niż kobiety, ale także cechowało ich większe zróżnicowanie długości trwania życia. Wyróżnione zostały trzy podokresy o odmiennym kierunku trendu badanego zjawiska: lata 1958-1970 - cechujące się spadkiem zróżnicowania długości trwania życia dla obu płci; lata 1970-1990 o wzroście zróżnicowania, czterokrotnie wyższego dla mężczyzn; oraz lata 1990-2009, które stanowiły dla obu płci okres spadku wartości rozstępu międzykwartylowego. Zjawisko spadku zróżnicowania wieku w momencie zgonu w latach 1958-1970 oraz 1990-2009 dla obu płci, było wynikiem przesuwania się wartości kwartyla pierwszego do starszych grup wieku ze względu na spadek umieralności w najmłodszych grupach wieku. Natomiast, ze względu na to, iż w latach 1970-1990 nastąpiło wśród kobiet przesunięcie wartości trzeciego kwartyla do starszych grup wieku, zmiany te spowodowały wzrost zróżnicowania wieku w momencie zgonu. Natomiast, wzrostu umieralności mężczyzn w wieku 0-49 lat w latach 1970-1990 prowadził do spadku maksymalnego wieku osób żyjących najkrócej (kwartyl pierwszy) oraz wzrostu zróżnicowania długości trwania życia. (abstrakt oryginalny

EN

In this study variability of age at death in Poland in 1958-2009 is measured by the interquartile range of life table ages at death. Observed changes in the variability of age at death are decomposed into contribution of mortality reductions at different age groups. In the period under study, with lower life expectancy at birth, distribution of ages at death among males is characterized by higher variability than among females. Based on the direction of developments in variability of age at death, three sub-periods have been selected in the study: 1958-1970- years characterized by a decreasing value of the interquartile range for both sexes; 1970-1990 when the variability increased (fourfold among men as compared to women) and the period between 1990 and 2009 with a decreasing variability. A decreasing value of the interquartile range for both sexes in the years 1958-1970 and 1990-2009 was a result of an increase in the value of first quartile because of a reduction in mortality in the youngest age-groups. In the years 1970-1990, growth in the variability of age at death among women was caused by a shift in the value of the third quartile of the studied distribution to older ages. In the same period, growth in the variability of age at death among males was a result of a decrease in the value of the first quartile of the distribution of ages at death. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Umieralność; Tablice trwania życia; Mężczyzna; Kobieta

EN

Mortality; Life table; Men; Woman

• Czasopismo: Roczniki Kolegium Analiz Ekonomicznych / Szkoła Główna Handlowa
• Rocznik: 2012
• Numer: nr 28
• Strony: 85--96

Twórcy

autor

Magdalena M. Muszyńska

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

Bibliografia

• Cheung, S.L.K., Robine, J.-M., Paccaud, F., Marazzi, A. 2009. Dissecting the compression of mortality in Switzerland, 1876-2005, "Demographic Research", 21(19): 569-598.
• Edwards, R. D. 2011, Changes in World Inequality in Length of Life: 1970-2000, "Population and Development Review", 37(3), 499-528.
• Edwards, R.D., Tuljapurkar, Sh.. 2005. Inequality in life spans and a new perspective on mortality convergence across industrialized countries, "Population and Development Review", 31(4): 645-674.
• Fries, J.F. 1980. Aging, Natural Death, and the Compression of Morbidity, "New England Journal of Medicine", 303(3), 130-135.
• Goesling, B., Firebaugh, G. 2004. The trend in international health inequality, "Population and Development Review" 30(1): 131-146.
• Horiuchi, Sh., Wilmoth, J., Pletcher, S. 2008. A decomposition method based on a model of continuous change, "Demography", 45(4), 785-801.
• Human Mortality Database, 2011, University of California, Berkeley (USA) and Max Planck Institute for Demographic Research (Germany). www.mortality.org. Dane pobrano 10 Listopada 2011.
• Moser, K., Shkolnikov, V., Leon, D.A. 2005. World mortality 1950-2000: Divergence replaces convergence from the late 1980s, "Bulletin of the World Health Organization", 83(3): 202-209.
• Olshansky, S.J., Carnes, B.A., Cassel, Ch. 1990. In search of Methuselah: Estimating the upper limits to human longevity, "Science", 250(4981), 634-640.
• Shkolnikov,V., Andreev, E., Begun, A.Z. 2003. Gini coefficient as a life table function: Computation from discrete data, decomposition of differences and empirical examples, "Demographic Research" 8(11), 305-357.
• Thatcher, A.R., Cheung, S.L.K, Horiuchi, Sh., Robine, J-M. 2010. The compression of deaths above the mode, "Demographic Research", 22(17), 505-538.
• Wagstaff, A., Paci, P. i van Doorslaer, E. 1991. On the measurement of inequalities in health, "Social Science and Medicine", 33(5), 545-557.
• Wilmoth J. R., 1997, In search of limits, W: Wachter K. W., Finch C. E. (Red.), Between Zeus and the salmon. The biodemography of longevity, National Academy Press: Washington D.C., str.38-64.
• Wilmoth, J.R., Horiuchi, Sh. 1999. Rectangularization revisited: Variability of age at death within human populations, "Demography", 36(4), 475-495.
• Wilson, Ch. 2001. On the scale of global demographic convergence 1950-2000, "Population and Development Review", 27(1),155-171.