Neuroekonomia

• Autorzy: Tomasz Zaleśkiewicz

Warianty tytułu

Neuroeconomic

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł jest przeglądem badań z obszaru nowej, interdyscyplinarnej dziedziny nauki, jaką jest neuroekonomia. W pierwszej części są omówione zależności między neuroekonomią a klasyczną ekonomią i ekonomią behawioralną. Następnie są przedstawione najbardziej popularne metody badawcze stosowane w eksperymentach neuroekonomicznych. W końcu, dokonany jest przegląd wyników badań z czterech obszarów:1) dokonywania wyborów w warunkach ryzyka i niepewności, 2) podejmowania decyzji moralnych, 3) podejmowania decyzji w warunkach odroczonych wzmocnień, 4) podejmowania działań ekonomicznych w kontekście społecznym. (abstrakt oryginalny)

EN

This paper presents the new, interdisciplinary field of science called neuroeconomics. The first part of the paper shows relations between neuroeconomics, classical economics and behavioral economics. Next, the most popular measurement methods used in neuroeconomic experiments are described. Finally, the paper reviews results from neuroconomic research in four areas: 1) choices under risk and uncertainty, 2) moral decision making, 3) intertemporal decision making, 4) economic behavior in the social context. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Podejmowanie decyzji; Podejmowanie decyzji w warunkach ryzyka; Zachowania społeczne; Etyka; Interdyscyplinarność

EN

Decision making; Decision making under conditions of risk; Social behaviour; Ethics; Interdisciplinarity

• Czasopismo: Decyzje
• Rocznik: 2008
• Numer: nr 9
• Strony: 29--56

Twórcy

autor

Tomasz Zaleśkiewicz

• Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej, Wydział Zamiejscowy we Wrocławiu

Bibliografia

• Bechara, A., Tranel, D., Damasio, A. R. 2002. The somatic marker hypothesis and decision-making. W: F. Boller, J. Grafman (red.), Handbook of Neuropsychology, s. 117-143. Amsterdam: Elsevier.
• Berg, J., Dickhaut, J., McCabe, K. 1995. Trust, Reciprocity and Social History. "Games and Economic Behavior" 10: 122-142.
• Bernheim, B.D., Rangel, A. 2004. Addiction and cue-triggered decision processes. "American Economic Review" 94: 1558-1590.
• Breiter, H.C., Aharon, I., Kahneman, D., Dale,. A., Shizgal, P. 2001. Functional Imaging of Neural Responses to Expectancy and Experience of Monetary Gains and Losses. "Neuron" 21: 619-639.
• Camerer, C.F. 2005. Neuroeconomics of Games and Decisions. Nemmerz Prizetalk.
• Camerer, C.F. 2003. Behavioral game theory: Experiments on strategic interaction. Princeton: Princeton University Press.
• Camerer, C.F., Loewenstein, G., Prelec, D. 2005. Neuroeconomics: How Neuroscience Can Inform Economics. "Journal of Economic Literature" XLIII, 9-64.
• Camerer, C.F., Loewenstein, G., Rabin, M. (red.). 2004. Advances in Behavioral Economics. Princeton: Princeton University Press.
• Damasio, A.R. 1999. Błąd Kartezjusza. Emocje, rozum i ludzki mózg. Warszawa: Dom Wydawniczy Rebis.
• de Quervain, D.J.-F., Fischbacher U., Treyer, V., Schellhammer M., Schnyder, U., Buck, A., Fehr, E. 2004. The neural basis of altruistic punishment. "Science" 305: 1254-1258.
• De Martino, B., Kumaran, D., Seymour, B., Dolan, R. J. 2006. Frames, biases, and rational decision-making in the human brain. "Science" 313: 684-687.
• Dzik, B., Tyszka, T. 2004. Problem racjonalności podmiotów ekonomicznych. W: T. Tyszka (red.). "Psychologia ekonomiczna", s. 39-75. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
• Ekman, P., Davidson, R.J. (red.). 1998. Natura emocji. Podstawowe zagadnienia. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Elliott, R., Friston, K.J., Dolan, R.J. 2000. Dissociable neural responses in human reward systems. "Journal of Neuroscience" 15: 6159-6165
• Ellsberg, D. 1961. Risk, ambiguity, and the Savage axiom. "Quarterly Journal of Economics" 75: 643-669.
• Fehr, E., Camerer, C.F. 2007. Social neuroeconomics: the neural circuity of social preferences. "Trends in Cognitive Sciences" 11: 419-427.
• Fehr, E., Gaechter, S. 2002. Altruistic punishment in humans. "Nature" 415: 137-140.
• Fehr, E., Schmidt, K.M. 1999. A theory of fairness, competition, and cooperation. "Quarterly Journal of Economics" 114" 817-868.
• Gazzaniga, M., (red.). 2000. The New Cognitive Neurosciences. Cambridge, Massachusetts: The MIT Press.
• Glimcher, P. 2003. Decisions, Uncertainty, and the Brain: The Science of Neuroeconomics. Cambridge, MA: The MIT Press.
• Greene, J.D., Nystrom, L.E., Engell, A.D., Darley, J.M., Cohen, J.D. 2004. The neural bases of cognitive conflict and control in moral judgment. "Neuron" 44: 389-400.
• Greene, J.D., Sommerville, R.B., Nystrom, L.E., Darley, J.M., & Cohen, J.D. 2001. An fMRI investigation of emotional engagement in moral Judgment. "Science" 293: 2105-2108.
• Haidt, J. 2003. The moral emotions. W: R.J. Davidson, K.R. Scherer, H.H. Goldsmith (red.). Handbook of affective sciences, s. 852-870. New York: Oxford University Press.
• Hamer, D., Copeland, P. 1998. Geny a character. Warszawa: Wydawnictwo CiS.
• Hauser, M. 2006. Moral Minds: How Nature Designed Our Universal Sense of Right and Wrong. New York: Ecco/HarperCollins.
• Hsu, M., Bhatt, M., Adolphs, R., Tranel, D., Camerer, C. F. 2005. Neural systems responding to degrees of uncertainty in human decision-making. "Science" 310: 1680-1683.
• Hume, D. 2005/1777. Badania dotyczące zasad moralności. Warszawa: Wydawnictwo Zielona Sowa.
• Kahneman, D., Frederick, S. 2006. Frames and brains: elicitation and control of response tendencies. "Trends in Cognitive Sciences" 11: 45-46.
• Kahneman, D., Tversky, A. 1979. Prospect theory: An analysis of decision under risk. "Econometrica" 47: 263-291.
• Kalat, J.W. 2006. Biologiczne podstawy psychologii. Warszawa: PWN.
• Knutson, B., Wimmer, G.E., Kuhnen, C.M., Winkielman, P. 2008. Nucleus accumbens activation mediates the influence of reward cues on financial risk taking. "Brain Imaging" 19: 509-513.
• Knutson, B., Kuhnen, C.M. 2007. Neural Antecedents of Financial Decisions. "The Journal of Neuroscience" 27: 8174-8177.
• Knutson, B., Fong, G.W., Adams, C.M., Varner, J.L., Hommer, D. 2001. Dissociation of reward anticipation and outcome with event related fMRI. "NeuroReport" 12: 3683-3687.
• Koenigs, M., Young, L., Adolphs, R., Tranel, D., Cushman, F., Hauser, M., Damasio, A. 2007. Damage to the prefrontal cortex increases utilitarian moral judgments. "Nature" 446: 908-911.
• Kopczewski, T., Malawski, M. 2008. Ekonomia eksperymentalna: wprowadzenie i najnowsze badania. "Decyzje: 8: 79-100.
• Kosfeld, M., Heinrichs, M., Zak, P.J., Fischbacher, U., Fehr, E. 2005. Oxytocin increases trust in humans. "Nature" 435: 673-676.
• Kosslyn, S.M., Rosenberg, R.S. 2006. Psychologia. Mózg, człowiek, świat. Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Le Doux, J. 2000. Mózg emocjonalny. Poznań: Wydawnictwo Media Rodzina.
• Loewenstein, G., Rick, S., Cohen, J. 2007. Neuroeconomics. "Annual Review of Psychology" 59: 647-672.
• Longstaff, A. 2002. Neurobiologia. Krótkie wykłady. Warszawa: PWN.
• Malawski, M., Roy, J. 2005. Gry przetargu ultymatywnego. "Decyzje" 3: 79-102.
• McCabe, K. 2003. Neuroeconomics. W: L. Nadel (red.). Encyclopedia of Cognitive Science, s. 294-298. New York: Nature Publishing Group, Macmillan Publishing.
• McClure, S.M., Laibson, D.I., Loewenstein, G., Cohen, J.D. 2004. Separate neural systems value immediate and delayed monetary rewards. "Science" 306: 503-507.
• Moll, J., Oliveira-Souza, R. 2008. When Morality Is Hard to Like. "Scientific American: Mind" 19: 30-35.
• Ostaszewski, P. 2007. Wartość wzmocnień odroczonych oraz niepewnych z perspektywy analizy zachowania. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN.
• Peterson, R.L. 2007. Inside the Investor's Brain: The Power of Mind Over Money. New York: Wiley.
• Rabin, M. 1993. Incorporating fairness into game theory and economics. "American Economic Review" 83: 1281-1302.
• Rilling, J., Gutman, D., Zeh, T., Pagnoni, G., Berns, G., Kilts, C. 2002. A neural basis for social cooperation. "Neuron" 35: 395-405.
• Sanfey, A.G., Rilling, J.K., Aronson, J.A., Nystrom, L.E., Cohen, J.D. 2003. The Neural Basis of Economic Decision-Making in the Ultimatum Game. "Science" 300: 1755-1758.
• Singer, T., Seymour, B., O'Doherty, J.P., Stephan, K.E., Dolan, R.J., Frith, C.D. 2006. Empathic neural responses are modulated by the perceived fairness of others. "Nature" 439: 466-469.
• Smith, A. 1989/1759. Teoria uczuć moralnych. Warszawa: PWN.
• Smith, V. 2003. Experimental Methods in Economics. W: L. Nadel (red.), Encyclopedia of Cognitive Science, s. 1070-1079. New York: Nature Publishing Group, Macmillan Publishing.
• Spitzer, M. 2007. Jak uczy się mózg? Warszawa: PWN.
• Straffin, P.D. 2001. Teoria gier. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Thaler, R.H., Shefrin, H.M. 1981. An economic theory of self-control. "Journal of Political Economics" 89: 392-406.
• Tversky, A., Kahneman, D. 1981. The framing of decisions and the psychology of choice. "Science" 211: 453-458.
• Tyszka, T., Domurat, A. 2004. Czy istnieje ogólna skłonność jednostki do ryzyka? "Decyzje" 2: 85-104.
• Tyszka, T., Zaleśkiewicz, T. (w recenzji). Judgments and choices between alternatives with moral consequences.
• Weber, E.U., Blais, A.R., Betz, N. 2002. A domain-specific risk-attitude scale: Measuring risk perceptions and risk behaviors. "Journal of Behavioral Decision Making" 15: 263-290.
• Wilson, T.D. 2002. Strangers to Ourselves: Discovering the Adaptive Unconscious. Cambridge, MA: Harvard University Press.
• Zak, P. 2004. Neuroeconomics. "Philosophical Transactions of the Royal Society B (Biology)" 359: 1737-1748.
• Zaleśkiewicz, T., Macko, A., Sobków, A., Traczyk, J. (w przygotowaniu). Wyobrażenia o negatywnych skutkach ryzyka jako źródło różnic między kobietami i mężczyznami w percepcji ryzyka. Badanie EEG.
• Zaleśkiewicz, T. 2006. Czy nieracjonalność może być racjonalna? Klasyczne i alternatywne modele wyboru i zachowania w n-osobowych grach ekonomicznych. W: E. Aranowska, M. Goszczyńska (red.), Człowiek wobec wyzwań i dylematów współczesności, s. 44-70. Warszawa: Scholar.
• Zaleśkiewicz, T., Piskorz, Z. 2003. Mózg, umysł, decyzje. Neurobiologia nie tylko subiektywnego prawdopodobieństwa. W: Z. Piskorz, T. Zaleśkiewicz (red.), Psychologia umysłu, s. 198-216. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Zweig, J. 2007. Your Money and Your Brain: How the New Science of Neuroeconomics Can Help Make You Rich. New York: Simon&Schuster.