Czy ceteris paribus da się pogodzić z nauką ekonomii?

• Autorzy: Mateusz Machaj

Warianty tytułu

Can Ceteris Paribus Laws Be Reconciled with Economics?

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Ceteris paribus jest pożytecznym narzędziem badawczym stosowanym przy ilustrowaniu teorematów z elementarnej ekonomii. Niemniej jednak nie doczekało się ono wystarczająco skrupulatnego wyjaśnienia. Co więcej, w wielu przypadkach pojęcie ceteris paribus zaprowadziło ekonomistów do stosowania modeli równowagi gospodarczej, która kłóci się z najbardziej podstawowymi tezami o świecie. W artykule spróbowano wyjaśnić pojęcie ceteris paribus i powiązać je z koncepcją "kontrfaktów" w ekonomii. Dzięki temu udało się odróżnić dwa odmienne typy ceteris paribus: jeden związany z mutatis mutandis, umownie określony mianem ceteris paribus w wersji miękkiej, drugi mający charakter bardziej powiązany z ceteris absentibus, określony jako ceteris paribus w wersji twardej. Wskazano na powiązanie pojęcia ceteris paribus z koncepcją równowagi w ekonomii, a następnie pokazano, że model równowagi ogólnej jest sprzeczny z teorematem o rzadkości. Z tych przyczyn uznano, że ceteris paribus da się pogodzić z nauką ekonomii, ale pod warunkiem, że nie będzie to ekonomia równowagi ogólnej. (abstrakt oryginalny)

EN

Ceteris paribus is a useful analytic tool used in illustrations of economic laws. Despite its broad use, it did not receive scrupulous explanation. In many cases, the notion of ceteris paribus led economists to the use of general equilibrium models, which are inconsistent with the most basic notions of the world. We attempt to explain the concept of ceteris paribus and relate it to counterfactuals in economics. Our aim leads us to distinguish between two types of ceteris paribus. One is related to mutatis mutandis, or ceteris paribus in a softer version. The other is more related to ceteris absentibus, which could be phrased as ceteris paribus in a stronger version. We demonstrate connections between ceteris paribus and general equilibrium concept, and show that it is against the basic assumption in economics about scarcity of resources. For these reasons we believe that ceteris paribus can be reconciled with economics, provided it would not be economics of general equilibrium. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Teoria ekonomii; Terminologia ekonomiczna; Równowaga gospodarcza; Ekonomia; Ceteris paribus

EN

Economic theory; Economic terminology; Economic equilibrium; Economics; Ceteris paribus

• Czasopismo: Studia Ekonomiczne / Polska Akademia Nauk. Instytut Nauk Ekonomicznych
• Rocznik: 2013
• Numer: nr 1 (76)
• Strony: 119--131

Twórcy

autor

Mateusz Machaj

• Uniwersytet Wrocławski

Bibliografia

• Bennett J.(2003), A Philosophical Guide to Conditionals, Clarendon Press, Oxford.
• Collins J., Hall N., Paul A.L. (2004), Causation and Counterfactuals, MI T Press, Cambridge, Mass.
• Cowen T., Fink R. (1985), Inconsistent equilibrium constructs: The evenly rotating economy of Mises and Rothbard, "The American Economic Review", Vol. 75, No. 4.
• Fisher I. (1892), Mathematical investigations in the theory of value and prices, "Transactions of the Connecticut Academy", Vol. IX, July.
• Friedman M. (1953), Methodology of positive economics, w: Essays in Positive Economics. Chicago.
• Georgescu-Roegen N. (1975), Energy and economic myths, "Southern Economic Journal", Vol. 41, No. 3.
• Hausman D.M. (1989), Economic methodology in a nutshell, "The Journal of Economic Perspectives", Vol. 3, No. 2 (Spring).
• Huelsmann J.G. (2000), A realist approach to equilibrium analysis, "The Quarterly Journal of Austrian Economics", Vol. 3, No. 4.
• Huelsmann J.G. (2003), Facts and counterfactuals in economic law, "Journal of Libertarian Studies", Vol. 17, No. 1.
• Jevons W.S. (1960), Zasady nauki. Traktat o logice i metodzie naukowej, PWN, Warszawa.
• Joseph G. (1980), The many sciences and the one world, "The Journal of Philosophy", Vol. 77, No. 12.
• Kirzner I. (1973), Competition and Entrepreneurship, University of Chicago Press, Chicago.
• Knight F. (1971), Risk, Uncertainty and Profit, University of Chicago Press, Chicago.
• Kwaśnicki W. (2009), Amalteiści i neo-malthuzjanie - dwie wizje rozwoju, "Ekonomista", nr 3.
• Lewis D. (1973), Causation, "Journal of Philosophy", Vol. 70, No. 17.
• Lewis D. (2000), Causation as influence, "Journal of Philosophy", Vol. 97, No. 4.
• Mäki U., Piimes J.P. (1998), Ceteris paribus, w: The Handbook of Economic Methodology, J. D avis, W. Hands, U. Mäki (red.), Edward Elgar, Aldershot.
• Persky J. (1990), Retrospectives: ceteris paribus, "Journal of Economic Perspectives", Vol. 4, No. 2.
• Rothbard M.N. (2004), Man, Economy, and the State with Power and Market, Auburn, Alabama.
• Sanford D.H. (1989), If P then Q. Conditionals and the Foundations of Reasoning, Routledge, London.
• Schumpeter J.A. (1954), History of Economic Analysis, Oxford University Press, New York.