PL EN


Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników
2012 | z. nr 29 | 111--117
Tytuł artykułu

Wpływ gwałtownych i powolnych zmian użytkowania ziemi na przekształcenia środowiska polskich Karpat

Treść / Zawartość
Warianty tytułu
Impact of Rapid and Gradual Land Use Changes on Transformation of Environment in the Polish Carpathians
Języki publikacji
PL
Abstrakty
Zmiany w użytkowaniu ziemi zachodzące w ostatnich dwóch dekadach są konsekwencją przemian społeczno-gospodarczych. Wyrazem tego jest wycofywanie się rolnictwa z gór oraz zahamowanie niektórych procesów geomorfologicznych, a wzrost natężenia innych. Tym drugim sprzyja wzrost i częstotliwość zdarzeń ekstremalnych, które stwarzają zagrożenia powodziowe i osuwiskowe. Natomiast we wschodniej części polskich Karpat w wyniku przesiedlenia ludności nastąpiła po II wojnie światowej gwałtowna recesja gospodarki rolnej. (abstrakt oryginalny)
EN
After Second World War in the Polish Carpathians followed various socio-economical changes which are expressed in change of land use and spatial pattern of settlements and roads, both reflected in circulation of water, degradation of soils and fluvial processes. There are two distinct types of transformations regionally differentiated. The first one is characteristic for eastern part (fig. 1). It was a rapid collapse of agricultural activity caused by transfer of Ukrainian population just after war. It has been reflected in the renovation of forest communities and expansion of meadows. Only in part of former villages some samples in the reconstruction of agricultural activity were undertaken. The second type covering the western and central parts of the Polish Carpathians is characterized by gradual mostly spontaneous retreat of agriculture and also partly husbandry accelerated in last two decades under the pressure of economic changes and social ones following them. The Carpathian regions follow now the trend which has been registered even since one century in west European mountains. In higher elevations it follows reforestation partly natural and gradual trans- formation to the tourist-recreation and forest economy earlier suggested by scientific community. In the foothills follows the decline of arable land and distinct specializations of agriculture. Changes in land use are reflected in the water circulation and geomorphic processes. It dropped slope wash, eolian activity and sediment load in the streams. The opposite trend show other processes: linear erosion, mass movements and flash floods. (original abstract)
Rocznik
Numer
Strony
111--117
Opis fizyczny
Twórcy
autor
  • Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyńkiego PAN, Warszawa
  • Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyńkiego PAN, Warszawa
Bibliografia
  • Adamczyk B., 1980, Rola gleby w regulowaniu dyspozycyjnych zasobów wodnych, Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych, 235, s. 59-84.
  • Bański J., 2003, Współczesne i przyszłe zmiany w strukturze przestrzennej obszarów wiejskich - wybrane zagadnienia [w:] Współczesne przeobrażenia i przyszłość polskiej wsi, Studia Obszarów Wiejskich, 4, red. B. Górz, C. Guzik, s. 11-25.
  • Bucała A., 2012, Współczesne zmiany środowiska przyrodniczego dolin potoków Jaszcze i Jamne w Gorcach, Prace Geograficzne 231, IGiPZ PAN, ss. 145.
  • Froehlich W., 1990, Racjonalna zabudowa koryt potoków pod kątem zabezpieczenia przeciwpowodziowego i przeciwerozyjnego, Problemy Zagospodarowania Ziem Górskich, 30, s. 49-69.
  • Gerlach T., 1976, Współczesny rozwój stoków w polskich Karpatach fliszowych, Prace Geograficzne IG PAN, 122, ss. 116.
  • Gil E., 1976, Spłukiwanie gleby na stokach fliszowych w rejonie Szymbarku, Dokumentacja Geograficzna, z. 2, ss. 65.
  • Gil E., 1990, Racjonalne użytkowanie ziemi na stokach pod kątem ochrony przeciwpowodziowej i przeciwerozyjnej, Problemy Zagospodarowania Ziem Górskich, 30, s. 31-47.
  • Górz B., 2003, Społeczeństwo i gospodarka Podhala w okresie transformacji, Wyd. Akademia Pedagogiczna, Kraków, ss. 238.
  • Lach J., 1975, Ewolucja i typologia krajobrazu Beskidu Niskiego z uwzględnieniem gospodarczej działalności człowieka, Wyd. Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Kraków, 72 ss.
  • Lach J., Wyżga B., 2002, Channel incision and flow increase of the upper Wisłoka River, southern Poland, subsequent to the reforestation of its catchment, Earth Surface Pracesses and Landforms, 27, s. 445-462.
  • Kozak J., 2005, Zmiany powierzchni lasów w Karpatach Polskich na tle innych gór świata, Uniwersytet Jagielloński, Kraków, s. 135.
  • Michalik S., 1990a, Sukcesja roślinności na polanie reglowej w Gorczańskim Parku Narodowym w okresie 20 lat w wyniku zaprzestania wypasu, Prądnik, Prace Muz. Szafera, 2, s. 137-148.
  • Pohl J., 1978, Związki rolniczego użytkowania ziemi ze środowiskiem przyrodniczym we wschodniej części Karpat, Prace Geograficzne, 125, s. 123-143.
  • Reinfuss R., 1948, Łemkowie jako grupa etnograficzna, Lublin, ss. 210.
  • Słupik J., 1980, Gospodarka wodna na stokach fliszowych w świetle bilansu wodnego warstwy gleby, Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych, 235, s. 93-102.
  • Soja M., 2008, Cykle rozwoju ludności Karpat polskich w XIX i XX wieku, IGiGP UJ, Kraków, ss. 141.
  • Starkel L., 1972, Charakterystyka rzeźby polskich Karpat (i jej znaczenie dla gospodarki ludzkiej), Problemy Zagospodarowania Ziem Górskich, 10, s. 75-150.
  • Starkel L., 1980, Erozja gleby a gospodarka wodna, Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych, 235, s. 103-118.
  • Starkel L., 1990, Ewolucja środowiska przyrodniczego Karpat w okresie działalności człowieka, Problemy Zagospodarowania Ziem Górskich, 29, s. 34-46.
  • Starkel L., Pietrzak M., Łajczak M., 2007, Wpływ zmian użytkowania ziemi i wzrostu częstotliwości ekstremalnych opadów na obieg wody i erozję oraz ochronę zasobów przyrodniczych Karpat, Problemy Zagospodarowania Ziem Górskich, 54, s. 19-31.
  • Wolski J., 2001, Kierunki zmian krajobrazu okolic bieszczadzkiej wsi Caryńskie [w:] Między geografią i biologią - badania nad przemianami środowiska przyrodniczego, Prace Geograficzne, 179, red. E. Roo-Zielińska, J. Solon, s. 149-167.
  • Wolski J., 2007, Przekształcenia krajobrazu wiejskiego Bieszczadów Wysokich w ciągu ostatnich 150 lat, Prace Geograficzne IGiPZ PAN, 214, ss. 228.
  • Wyżga B., 1993, River response to channel regulation: case study of Raba River, Carpathians, Poland, Earth Surface Processes and Landforms, 17, s. 541-556.
  • Zabierowski K., 1995, Zasoby czynników produkcji w rolnictwie województw karpackich, Problemy Zagospodarowania Ziem Górskich, 39, s. 31-46.
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikatory
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.ekon-element-000171240895

Zgłoszenie zostało wysłane

Zgłoszenie zostało wysłane

Musisz być zalogowany aby pisać komentarze.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.