Wskaźniki zrównoważonego rozwoju rolnictwa : przesłanki teoretyczne i propozycja pomiaru w regionach UE

• Autorzy: Anna Matuszczak

Warianty tytułu

Indicators for Sustainable Development of Agriculture : Theoretical Premises and Proposed Measurement in Regions of the EU

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule wskazano na celowość rozważania zrównoważonego rozwoju rolnictwa na poziomie regionalnym. Mając w tle założenia ekonomii agrarnej, ukazano podejście do koncepcji rozwoju zrównoważonego, odnosząc się do relacji spójności pomiędzy ładem ekonomicznym, społecznym i środowiskowym, rozwojem zrównoważonym oraz ładem zintegrowanym. Przegląd teoretyczny stał się jednocześnie bazą do operacjonalizacji pomiaru zrównoważonego rozwoju rolnictwa w regionach UE. Bazując na danych FADN dotyczących przeciętnego gospodarstwa rolnego w regionie UE (bądź też jego typie produkcyjnym czy sile ekonomicznej), zaproponowano skonstruowanie syntetycznego wskaźnika rozwoju rolnictwa na poziomie wspomnianych regionów, stosując metodę Hellwiga. Stworzenie wskaźnika syntetycznego wynika z przesłanek merytorycznych (nagromadzonej wiedzy) oraz ewentualnie z danych dostępnych w FADN. Następnie porządkowanie liniowe pozwoli na wyodrębnienie regionów europejskich, gdzie rolnictwo będzie można uznać za zrównoważone, średnio niezrównoważone bądź wysoko niezrównoważone. (abstrakt oryginalny)

EN

The article pointed out the desirability of considering sustainable development of agricultural at regional level. Against the backdrop of the agrarian economy assumptions, presents an approach to the concept of sustainable development, referring to the relationship between the orders of cohesion (economic, social and environmental), sustainable development and integrated order. Overview formed the theoretical basis for the operationalization of the measurement of sustainable development of agriculture in the EU regions. Based on FADN data for the average farm in the EU region (or the type of production or economic power) proposes to construct a synthetic indicator of the development of agriculture of these regions using the Hellwig's method. Then the linear ordering allows the isolation of European regions, where agriculture will be considered: sustainable, medium or high unsustainable. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Rolnictwo zrównoważone; Rozwój zrównoważony; Region; Sieć Danych Rachunkowości Rolnej (SDRR); Syntetyczny wskaźnik oceny Z. Hellwiga

EN

Sustainable agriculture; Sustainable development; Region; Farm Accountancy Data Network (FADN); Hellwig's synthetic measure

• Czasopismo: Wieś i Rolnictwo
• Rocznik: 2013
• Numer: nr 1
• Strony: 101--119

Twórcy

autor

Anna Matuszczak

• Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

Bibliografia

• Adamowicz M., 2000: Rola polityki agrarnej w zrównoważonym rozwoju obszarów wiejskich. Roczniki Naukowe SERiAII, 1: 69-81.
• Baum R., 2008: Sustainable development of agriculture and its assessment criteria. "Journal of Agribusiness and Rural Development" l (7): 5-15.
• Benedykt XVI, 2009: Caritas in veritate. Watykan.
• Bieńkowski J., Jankowiak J., 2006: Ocena zrównoważonego funkcjonowania gospodarstw rolnych Wielkopolski według kryteriów efektywności. "Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej we Wrocławiu, Rolnictwo" LXXXVII, 540: 57-63.
• Borys T., 2011: Zrównoważony rozwój -jak rozpoznać lad zintegrowany. "Problemy ekorozwoju" 6,2:75-81.
• Borys T. (red.), 1999: Wskaźniki ekorozwoju. Wydaw. Ekonomia i Środowisko, Białystok.
• Borys T., Fiedor B.: Operacjonalizacja i pomiar kategorii zrównoważonego rozwoju -przyczynek do dyskusji (www.eksoc.uni.lodz.pl/SNA/doc/BorysFiedor.pdf; 11.06.2012).
• Cohesion policy and Sustainable development; Finał Synthesis Report, 2011. IEEP, Brussel, October (http://ec.europa.eu/regional_policy/source/docgener/studies/pdf/sustainable_development/sd_final_report.pdf); 11.06.2012).
• Commission of the European Communities. Commission Communication COM (2000) 20 of 2000/1/26 on Indicators for the integration of Environmental Concerns into the Common Agricultural Policy.
• Elias A., 2008: Introduction: Whatever happenedto the Europę of Regions? Revisiting the regional dimension of European politics. "Regional and Federal Studies" 18.05: 482-492.
• Environmental indicators for agriculture, 1999: Issues and design. Proc. 2, "The York Workshop". OECD, Paris.
• Environmental indicators for agriculture, 2001: Methods and results. Executive summary 3. OECD, Paris.
• Faber A., 2007: Przegląd wskaźników rolnośrodowiskowych zalecanych do stosowania w ocenie zrównoważonego gospodarowania w rolnictwie. W: A. Harasim (red.) Sprawdzenie przydatności wskaźników do oceny zrównoważonego gospodarowania zasobami środowiska rolniczego w wybranych gospodarstwach, gminach i województwach. " Studia i Raporty IUNG-PIB"5:9-24.
• Feledyn-Szewczyk B., 2007: Opis modelu RISE do oceny stopnia zrównoważenia gospodarstw. W: A. Harasim (red.) Sprawdzenie przydatności wskaźników do oceny zrównoważonego gospodarowania zasobami środowiska rolniczego w wybranych gospodarstwach, gminach i województwach. "Studia i Raporty IUNG-PIB" 5: 141-156.
• Fotyma M., Kuś J., 2000: Zrównoważony rozwój gospodarstwa rolnego. Mat. Konf. "Gospodarowanie w rolnictwie zrównoważonym u progu XXI wieku". "Pamiętnik Puławski", IUNG-PIB, Puławy.
• Grzelak A., Matuszczak A., 2011: Na drodze do ekonomii zrównoważonego rozwoju. "Kwartalnik Nauk o Przedsiębiorstwie" 3 (20): 48-56.
• Harasim A., 2010: Realizacja zasad zrównoważonego rozwoju w gospodarstwach rolniczych o różnych kierunkach produkcji. Możliwości rozwoju gospodarstw o różnych kierunkach produkcji rolniczej w Polsce. "Studia i Raporty IUNG-PIB" 22: 82-91.
• Indicators of Environment and Sustainable Development. Theories and Practical Experience, 2002. Background Paper 89, Environmental Economics Series. World Bank, Washington.
• Katalog norm i normatywów, 1999. SGGW, Warszawa.
• Keating M., 2008: A ąuarter century of Europe of the Regions. "Regional and Federal Studies" 18.05.
• Komunikat Komisji "Europa 2020", 2010: Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu. COM(2010)2020, z dnia 3.03, Bruksela.
• Konkluzje Rady Europejskiej z dnia 17 czerwca 2010 r. (http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/PL/ec/115354.pdf; 10.06.2012).
• Kopiński J., 2006: Ocena efektów produkcyjno-ekonomicznych wybranych gospodarstw rolnych o różnej wielkości ekonomicznej w aspekcie rozwoju zrównoważonego. "Roczniki Naukowe SERiA" VIII, l: 139-143.
• Krasowicz S., 2006: Sposoby realizacji idei zrównoważonego rozwoju w gospodarstwie rolniczym. "Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej we Wrocławiu, Rolnictwo" LXXXVII, 540: 255-257.
• Kuhn T., 2010: Struktura rewolucji naukowych. Aletheia Wydawnictwo, Warszawa.
• Kulawik J., 2007: Wybrane aspekty efektywności rolnictwa. "Zagadnienia Ekonomiki Rolnej" 1:3-16.
• Kusideł E., Modranka E., 2011: Analiza przestrzennego zróżnicowania powiatów pod względem wpływu rozwoju ekonomicznego na lad ekologiczny (www.kep.uni.lodz.pl/ewakusidel/index/2011_analiza_przestrzenna_zroznicowania_pod_wzgledem_wplywu_rozwoju_ekono-micznego_na_lad_ekologiczny.pdf; 12.06.2012).
• Kusterka M., 2005: Struktury przyczynowo--skutkowe jako podstawa opracowania systemów wskaźników zrównoważonego rozwoju. Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, "Gospodarka a Środowisko" 3, 1075: 92-99.
• Majewski E., 2008: Trwały rozwój i trwałe rolnictwo - teoria a praktyka gospodarstw rolniczych. Wydaw. SGGW, Warszawa.
• Meeting the challenge, 2012. NFU Conference. Dacian Ciolos' speech 12/112, Birmingham.
• Molle W., 2011: Zintegrowana Polityka Terytorialna; wysokie ambicje; ograniczone możliwości. W: M. Kolczyński, P. Żuber (red.) Nowy paradygmat rozwoju - najnowsze trendy i perspektywy polityki regionalnej. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa.
• Ostasiewicz W. (red.), 1998: Statystyczne metody analizy danych. Wydaw. Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, Wrocław.
• Parysek J.J., Wojtasiewicz L., 1979: Metody analizy regionalnej i metody planowania regionalnego. PWN, Warszawa.
• Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie inwestowania w przyszłość - nowe wieloletnie ramy finansowe (WRF) na rzecz Europy konkurencyjnej, zrównoważonej i sprzyjającej integracji społecznej (2010/2211 (INI)), P7_TA-PROV(2011)0266.
• Rogali H., 2010: Ekonomia zrównoważonego rozwoju. Wydaw. Zysk, Poznań.
• Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady, 2012. Siódme sprawozdanie z postępów w dziedzinie spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej. SEK(2011)1372.
• Strategia Zrównoważonego Rozwoju Wsi, Rolnictwa i Rybactwa na lata 2012-2020, 2012. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Warszawa.
• Sztumski W., 2006: Idea zrównoważonego rozwoju a możliwości jej urzeczywistniania. "Problemy Ekorozwoju" 1,2: 73-76.
• Sztumski W., 2008: Refleksje na temat rozwoju zrównoważonego. (Czy rozwój zrównoważony jest fikcją, utopią, iluzją czy oszustwem?). "Problemy Ekorozwoju" 3, 2: 133-139.
• Tarczyński W., 2001: Rynki kapitałowe. T. 1. Wydaw. Placet, Warszawa.
• Trouve A., Berriet-Sollec M., 2010: Regionalization in European Agricultural Policy; institutional actualities, issue and prospects. "Regional Studies" 44.8: 1005-101.
• Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska. Dz.U. z 2008 r. nr 25, póz. 150.
• Wewnętrzny dokument roboczy Komisji, 2011: Streszczenie oceny skutków; Wspólna Polityka Rolna do 2020. SEK(2011)1154 (http://ec.europa.eu/agriculture/analysis/perspec/cap-2020/impact-assessment/summary_pl.pdf; 1 1.06.2012).
• Wilk W., 2005: Koncepcja wykorzystania danych rachunkowych FADN do ustalenia stopnia zrównoważenia gospodarstw rolnych. W: J. S. Zegar (red.) Koncepcja badań nad rolnictwem społecznie zrównoważonym. Program Wieloletni 2005-2009. IERJGŻ, Warszawa: 11, 134-152.
• Wilk W., 2007: Zrównoważone gospodarowanie a aktywność rolników. "Roczniki Naukowe SERiA" IX, 2: 410-415.
• Woś A., 1996: Cele ekonomiczne i ekologiczne w strategii rozwoju rolnictwa. "Wieś i Rolnictwo"1: 5-12.
• Woś A., Zegar J.S., 2002: Rolnictwo społecznie zrównoważone. IBRiGŻ, Warszawa.
• Wysocki F., 2010: Metody taksonomiczne w rozpoznawaniu typów ekonomicznych rolnictwa i obszarów wiejskich. Wydaw. Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, Poznań.
• Zacher L. W, 2008: Trwały rozwój - utopia czy realna możliwość? "Problemy Ekorozwoju" 3,2: 63-68.
• Zegar J. S., 2005: Rolnictwo społecznie zrównoważone. W: M. Wigier (red.) Program wieloletni. Synteza badań 2005. IERiGŻ, Warszawa.
• Zegar J.S., 2007: Społeczne aspekty zrównoważonego rozwoju rolnictwa. W: "Fragmenta Agronomica"4 (96): 293.
• Zegar J.S., 2010a: Ekonomia wobec kwestii agrarnej. "Ekonomista" 6: 779-804.
• Zegar J.S., 2010b: Przesłanki nowej ekonomii agrarnej we współczesnym świecie. W: A. Grzelak, A. Sapa (red.) Agroekonomia w warunkach rynkowych. Problemy i wyzwania. "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu" 150: 1 1-28.
• Zwykła Dobra Praktyka Rolnicza, 2003. MRiRW, FAPA, Warszawa.