Nowe i stare kraje Unii Europejskiej: : konwergencja czy dywergencja?

• Autorzy: Zbigniew Matkowski , Mariusz Próchniak , Ryszard Rapacki

Warianty tytułu

New and Old EU Countries: Convergence or Divergence?

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł omawia wyniki dotychczasowych badań nad konwergencją dochodową krajów Europy Środkowo-Wschodniej i Europy Zachodniej. Nawiązując do naszych wcześniejszych badań, przedstawiliśmy nowe, zaktualizowane prognozy zmniejszania luki dochodowej między Polską i pozostałymi krajami tego regionu a zachodnią "piętnastką". W scenariuszu optymistycznym, opartym na ekstrapolacji trendów wzrostu gospodarczego z okresu 1994-2010, Polska potrzebowałaby 19 lat, licząc od 2010 r., aby osiągnąć przeciętny poziom PKB per capita wg PSN w krajach UE15. W scenariuszu umiarkowanym, opartym na średniookresowej prognozie wzrostu PKB sporządzonej przez MFW i długookresowej prognozie demograficznej Eurostatu, likwidacja istniejącej luki dochodowej byłaby możliwa w ciągu 23 lat. Gdyby lukę dochodową mierzyć według bieżących kursów walutowych, okres ten wydłużyłby się do około 40 lat. W ostrzegawczym scenariuszu, opartym na długookresowej prognozie Komisji Europejskiej, uwzględniającej dalszy spadek liczby ludności i starzenie się społeczeństwa, sygnalizujemy możliwość odwrócenia tendencji konwergencyjnych około 2040 r. i ponownego zwiększania się luki rozwojowej między Europą Środkowo-Wschodnią a Europą Zachodnią. (abstrakt oryginalny)

EN

The article shows the empirical evidence on real convergence of the CEE countries towards Western Europe. Referring to our earlier analyses, we present new and updated projections of decreasing the income gap between Poland and other CEE countries to EU-15. In the optimistic scenario, based on extrapolation of the 1994-2010 economic growth, Poland would need 19 years - starting from 2010 - to achieve the average level of GDP per capita at PPP of the EU-15. In the moderate scenario, based on the medium-term IMF projection of economic growth and the long-term Eurostat demographic projection, Poland would need 23 years to close up the income gap. If the income gap was measured at current exchange rates, that period would increase to about 40 years. In the warning scenario, based on the European Commission's long-term forecast indicating decreasing population and further ageing of the society, we show the appearance of divergence tendencies about 2040. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Konwergencja; Wzrost gospodarczy; Produkt krajowy brutto (PKB); Dywergencja

EN

Convergence; Economic growth; Gross domestic product (GDP); Divergence

• Czasopismo: Prace i Materiały Instytutu Rozwoju Gospodarczego / Szkoła Główna Handlowa
• Rocznik: 2013
• Numer: nr 91 Badania koniunktury - zwierciadło gospodarki. Cz. 2
• Strony: 63--98

Twórcy

autor

Zbigniew Matkowski

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

autor

Mariusz Próchniak

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

autor

Ryszard Rapacki

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

Bibliografia

• Adamczyk-Łojewska G., Procesy konwergencji i dywergencji ekonomicznej, "Studia i Materiały Polskiego Stowarzyszenia Zarządzania Wiedzą", 2010, nr 27.
• Adamczyk-Łojewska G., Problemy konwergencji i dywergencji ekonomicznej na przykładzie krajów Unii Europejskiej, w tym Polski, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. Ekonomia", nr 211, 2011.
• Alexe I., How does economic crisis change the landscape of real convergence for Central and Eastern Europe? "Romanian Journal of Fiscal Policy", nr 3, 2012.
• Bank Światowy, World development indicators 2012, Waszyngton 2012.
• Bank Światowy, World development indicators database, databank.worldbank.org .
• Barro R., Sala-i-Martin X., Convergence, "Journal of Political Economy", vol. 100, 1992.
• Batóg J., Konwergencja dochodowa w krajach Unii Europejskiej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2010.
• Ben-David D., Trade, growth and disparity among nations, w: Trade and poverty, WTO, Genewa 2000.
• Chalupec I., Bogate kraje Europy będziemy gonić 100 lat, "Polska. The Times", 13-14 czerwca 2009 r.
• Čihák M., Fonteyne W., Five years after: European Union membership and macro-financial stability in the New Member States, "IMF Working Paper", nr WP/09/68, Waszyngton 2009.
• Czasonis M., Quinn M.A., Income convergence in Europe: Catching up or falling behind? "Acta Oeconomica", nr 62 (2), 2012.
• Dogan N., Saracoglu B., Income convergence of European Union and candidate countries: Are they all the same?, "International Research Journal of Finance and Economics", nr 12, 2007.
• Duro E., Speed of convergence. CEE and Western Balkans countries, "International Journal of Scientific & Engineering Research", nr 3, 2012.
• EEAG, Report on the European economy 2010, CESifo, Munich 2010.
• Eurostat, Eurostat database, ec.europa.eu/eurostat .
• Growiec J., Dynamika konwergencji Polski z Unią Europejską, "Gospodarka Narodowa", nr 5-6, 2005.
• Halmai P., Vásáry V., Real convergence in the New Member States of the European Union (Shorter and longer term prospects), "The European Journal of Comparative Economics", nr 7, 2010.
• Iancu A., Real economic convergence, Working Papers of National Institute of Economic Research, nr 090104, Bukareszt 2009.
• Kaitila V., Alho K.E., Nikula N., Growth prospects of emerging market economies in Europe - How fast will they catch up with the Old West?, Discussion Paper 1115, The Research Institute of the Finnish Economy, Helsinki 2007.
• Kejak M., Seiter S., Vávra D., Accession trajectories and convergence: Endogenous growth perspective, "Structural Change and Economic Dynamics", vol. 15, 2004 Nowe.
• Komisja Europejska, 2012 ageing report, ec.europa.eu/economy_finance/ publications/european_economy/2012/2012-ageing-report_en.htm.
• Komisja Europejska, Five years of an enlarged EU. Economic achievements and challenges, "European Economy", nr 1, 2009.
• Krugman P., Geography and trade, MIT Press, Cambridge 1991.
• Lucas R.E., On the mechanics of economic development, "Journal of Monetary Economics", vol. 22, 1988.
• Malaga K., Konwergencja gospodarcza w krajach OECD w świetle zagregowanych modeli wzrostu, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Poznań 2004.
• Marelli E., Signorelli M., Institutional, nominal and real convergence in Europe, "Banks and Bank Systems", nr 5, 2010.
• Matkowski Z., Perspektywy wzrostu gospodarczego Polski w latach 2010-2020 i docelowy poziom PKB per capita, w: Innowacyjna Polska w Europie 2020. Szanse i zagrożenia trwałego rozwoju, pr. zb. pod red. U. Płowiec, PWE, Warszawa 2010 (a), s. 99-115.
• Matkowski Z., Perspektywy zmniejszania luki dochodowej między Polską i innymi krajami Europy Środkowo-Wschodniej a Europą Zachodnią, "Zarządzanie Ryzykiem", nr 35/36, 2010 (b).
• Matkowski Z., Dogonimy Zachodnią Europę dopiero za 25 lat, "Polska. The Times", 14 stycznia 2010 (c) .
• Matkowski Z., Próchniak M., Economic convergence in the EU accession countries, w: Composite indictors of business activity for macroeconomic analysis, pr. zb. pod red. Z. Matkowskiego, "Prace i Materiały Instytutu Rozwoju Gospodarczego SGH", nr 74, Szkoła Główna Handlowa, Warszawa 2004, s. 405-425; przedruk w: Economic tendency surveys and cyclical indicators. Polish contribution to the 27th CIRET conference, "Prace i Materiały Instytutu Rozwoju Gospodarczego SGH", nr 75, Szkoła Główna Handlowa, Warszawa 2005, s. 258-284.
• Matkowski Z., Próchniak M., Real economic convergence in the EU accession countries, "International Journal of Applied Econometrics and Quantitative Studies", vol. 1-3, 2004.
• Matkowski Z., Próchniak M., Zbieżność rozwoju gospodarczego w krajach Europy Środkowo-Wschodniej i w stosunku do Unii Europejskiej, "Ekonomista", nr 3, 2005.
• Matkowski Z., Próchniak M., Zbieżność rozwoju gospodarczego krajów Europy Środkowowschodniej w stosunku do Unii Europejskiej, w: Integracja a konkurencyjność przedsiębiorstw w UE, pr. zb. pod red. M. Stawickiej, Szkoła Wyższa im. B. Jańskiego, Warszawa 2006, s. 73-88.
• Matkowski Z., Próchniak M., Convergence between the CEE-8 and EU-15, w: New Europe. Report on transformation, pr. zb. pod red. D. Rosatiego, Krynica-Zdrój, 5-8 września 2007, Eastern Institute, Warszawa 2007, s. 102-106.
• Matkowski Z., Próchniak M., Economic convergence between CEE8 and the European Union, "Eastern European Economics", vol. 45, 2007.
• Matkowski Z., Próchniak M., Zbieżność poziomów dochodu i wahań cyklicznych w krajach Europy Środkowej i Wschodniej w stosunku do Unii Europejskiej, w: Wzrost gospodarczy w krajach transformacji: konwergencja czy dywergencja?, pr. zb. pod red. R. Rapackiego, PWE, Warszawa 2009, s. 171-184.
• Matkowski Z., Próchniak M., Zbieżność rozwoju gospodarczego Polski i innych krajów Europy Środkowowschodniej w stosunku do Unii Europejskiej, "Zarządzanie Ryzykiem", nr 30, 2009.
• Matkowski Z., Próchniak M., Konwergencja poziomu dochodów, w: Polska - raport o konkurencyjności 2012, pr. zb. pod red. M. Weresy, Instytut Gospodarki Światowej, Szkoła Główna Handlowa, Warszawa 2012, s. 46-65; to samo w j. ang.: Real income convergence, w: Poland. Competitiveness report 2012, pr. zb. pod red. M. Weresy, Szkoła Główna Handlowa, Warsaw 2012, s. 44-63.
• MFW, World Economic Outlook Database, www.imf.org .
• Mucha M., Mechanizm dywergencji gospodarczej w strefie euro, "Ekonomista", nr 4, 2012.
• Niebuhr A., Schlitte F., EU enlargement and convergence: Does market access matter? "Eastern European Economics", nr 47, 2009.
• Próchniak M., Realna konwergencja typu beta (β) i sigma (σ) w świetle badań empirycznych, "Zeszyty Naukowe", nr 20, Szkoła Główna Handlowa, Warszawa 2006.
• Próchniak M., Realna konwergencja w krajach Unii Europejskiej. Próba szacunków funkcji produkcji, w: Zmiany aktywności gospodarczej w świetle wyników badań koniunktury, "Prace i Materiały Instytutu Rozwoju Gospodarczego SGH", tom 87, Szkoła Główna Handlowa, Warszawa 2011, s. 165-196.
• Próchniak M., Witkowski B., Real β convergence of transition countries - robust approach, "Eastern European Economics", 2012 (a) (w druku) .
• Próchniak M., Witkowski B., Konwergencja gospodarcza typu β w świetle bayesowskiego uśredniania oszacowań, "Bank i Kredyt", nr 43 (2), 2012 (b).
• Próchniak M., Witkowski B., Bayesian model averaging in modelling GDP convergence with the use of panel data, "Roczniki Kolegium Analiz Ekonomicznych SGH", 2012 (c) (w druku).
• Próchniak M., Witkowski B., Time stability of the beta convergence among EU countries: Bayesian model averaging perspective, "Economic Modelling", nr 30, 2013 (styczeń), s. 322-333.
• Ramajo J. i in., Spatial heterogeneity and interregional spillovers in the European Union: Do cohesion policies encourage convergence across regions? "European Economic Review", nr 52, 2008.
• Rapacki R., Oporne doganianie Unii, "Rzeczpospolita", 20 czerwca 2012 r.
• Rapacki R., Próchniak M., Konwergencja beta i sigma w krajach postsocjalistycznych w latach 1990-2005, "Bank i Kredyt", nr 89, 2007; przedruk w: Wzrost gospodarczy w krajach transformacji: konwergencja czy dywergencja?, pr. zb. pod red. R. Rapackiego, PWE, Warszawa 2009, s. 146-170.
• Rapacki R., Próchniak M., The EU enlargement and economic growth in the CEE new member countries, "European Economy. Economic Papers", nr 367, 2009.
• Rapacki R., Próchniak M., Wpływ rozszerzenia Unii Europejskiej na wzrost gospodarczy i realną konwergencję krajów Europy Środkowo-Wschodniej, "Ekonomista", nr 4, 2010.
• Rapacki R., Próchniak M., Wzrost gospodarczy w krajach Europy Środkowo-Wschodniej na tle wybranych krajów wschodzących, "Gospodarka Narodowa", nr 1-2, 2012.
• Reza R., Zahra K.T., Evaluation of the income convergence hypothesis in ten new members of the European Union. A panel unit root approach, "Panoeconomicus", nr 2, 2008.
• Romer P. M., Endogenous technological change, "Journal of Political Economy", vol. 98, 1990.
• Romer P.M., Increasing returns and long-run growth, "Journal of Political Economy", vol. 94, 1986.
• Rybiński K., Mamy szansę na złotą dekadę, "Polska. The Times", 24-25 października 2009 r.
• Rybiński K., Nie zmarnujmy złotej dekady, "Europa" (dodatek do "Newsweek-Polska"), nr 8, 2010 (czerwiec) .
• Sala-i-Martin X., The classical approach to convergence, "Economic Journal", vol. 106, 1996.
• Schadler S. i in., Growth in the Central and Eastern European countries of the European Union, "IMF Occasional Paper", nr 252, Washington 2006.
• Siwiński W., Unia Europejska i wzrost gospodarczy - perspektywy dla Polski i krajów Europy Centralnej, w: Polska w Unii Europejskiej - dynamika konwergencji ekonomicznej pr. zb. pod red. J. Michałek, W. Siwiński i M. Socha, PWN, Warszawa 2007, s. 42-67.
• Siwiński W., Wzrost gospodarczy Polski i krajów Europy Środkowo-Wschodniej: czy możliwa jest trwała konwergencja dochodowa z Europą Zachodnią?, w: Konwergencja gospodarcza Polski, pr. zb. pod red. Z. Liberda, PTE, Warszawa 2009, s. 118-142.
• Solow R. M., A contribution to the theory of economic growth, "Quarterly Journal of Economics", vol. 70, 1956.
• Solow R. M., Technical change and the aggregate production function, "Review of Economics and Statistics", vol. 39, 1957.
• Solow R. M., Technical progress, capital formation, and economic growth, "American Economic Review", vol. 52, 1962.
• Soszyńska E., Różne podejścia do analizy procesów konwergencji gospodarczej, "Zarządzanie Ryzykiem", nr 28, 2008.
• Stawicka M. K., Perspektywy zrównania poziomu rozwoju gospodarczego Polski i Unii Europejskiej. Prognoza na lata 2010-2040, "Zarządzanie i Edukacja", nr 82, 2012.
• Szeles M. R., Marinescu N., Real convergence in the CEECs, Euro Area accession and the role of Romania, "The European Journal of Comparative Economics", nr 7, 2010.
• Tatomir C. F., Alexe I., Laggards or performers? CEE vs. PIIGS countries' catch-up with the Euro Area in the last ten years, "MPRA Paper", nr 35715, Monachium 2011.
• Vamvakidis A., Convergence in emerging Europe: Sustainability and vulnerabilities, "Eastern European Economics", nr 47, 2009.
• Viner J., The custom union issue, Canergie Endowment for International Peace, Nowy Jork 1950.
• Vojinović B., Acharya S., Próchniak M., Convergence analysis among the ten European transition economies, "Hitotsubashi Journal of Economics", nr 50, 2009.
• Wolszczak-Derlacz J., Does migration lead to economic convergence in an enlarged European market? "Bank i Kredyt", nr 40, 2009.