Działalność Urzędu do Spraw Wyznań w zakresie tworzenia i obsady stanowisk kościelnych

• Autorzy: Michał Krawczyk

Warianty tytułu

Operations of the Office for the Proclamation of Faith Concerning the Creation and Occupation of Church Positions

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule przedstawiono, w oparciu o źródła archiwale wydane drukiem oraz archiwalia dotychczas niepublikowane, działania Urzędu do Spraw Wyznań, tj. centralnego organu administracji wyznaniowej w PRL, dotyczące tworzenia i obsadzania stanowisk kościelnych. (abstrakt oryginalny)

EN

The article presents, on the base of published as well as unpublished archival sources, the involvement of the Office for the Proclamation of Faith (the central organ of administration concerning religious confession in the Polish People's Republic) in the creation and occupation of church positions. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Kościół katolicki; Kościół w polityce; Polityka wyznaniowa; Zarządzanie personelem

EN

Roman Catholic Church; Church in Politics; Religious policy; Personnel management

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach. Administracja i Zarządzanie
• Rocznik: 2013
• Tom: 24
• Numer: nr 97
• Strony: 143--167

Twórcy

autor

Michał Krawczyk

• Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach

Bibliografia

• Dekret z dnia 10 lutego 1953 r. o obsadzaniu stanowisk kościelnych, Dz.U. z 1953 r., nr 10, poz. 32.
• Dekret z dnia 31 grudnia 1956 r. o organizowaniu i obsadzaniu stanowisk kościelnych, Dz.U. z 1957 r., nr 1, poz. 6.
• Dekret z dnia 5 sierpnia 1949 r. o zmianie niektórych przepisów prawa o stowarzyszeniach, Dz.U. z 1949 r., nr 45, poz. 335.
• Rozporządzenie z dnia 22 marca 1928 r. o postępowaniu administracyjnym, Dz.U. z 1928 r., nr 36, poz. 341.
• Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r Kodeks Postępowania Administracyjnego; Dz.U. z 1960 r., nr 30, poz. 168.
• Ustawa z dnia 19 kwietnia 1950 r. o zmianie organizacji naczelnych władz państwowych w zakresie gospodarki komunalnej i administracji publicznej, Dz.U. z 1950, nr 19, poz. 156.
• Zarządzenie Rady Ministrów z dnia 5 maja 1953 r. w sprawie wykonania dekretu o obsadzaniu duchownych stanowisk kościelnych,M.P. z 1953 r., nr A-15, poz. 61.
• Pismo Okólne Biura Prasowego Episkopatu nr 7/68, s. 2.
• List biskupów polskich do Rządu skierowany do Premiera J. Cyrankiewicza z dnia 28 czerwca 1968 r. w sprawie poszanowania praw Kościoła i przywrócenia praworządności w kraju (KPRL, tom 2, s. 511-521)
• List bp. M. Klepacza do Premiera J. Cyrankiewicza z dnia 14 maja 1954 r. w sprawie nauczania religii w szkołach; KPRL, tom 1, s. 461-464.
• List Dyrektora Urzędu do Spraw Wyznań do Sekretarza Episkopatu bp. Z. Choromańskiego z dnia 30 marca 1962 r. w sprawie mianowania księży na stanowiska proboszczów; KPRL, tom 2, s. 188-189.
• List Dyrektora Urzędu do Spraw Wyznań T. Żabińskiego do Prymasa S. Wyszyńskiego z dnia 25 września 1963 r. z odmową uznania nominacji biskupich; KPRL, tom 2, s. 244-245.
• List Dyrektora Urzędu do Spraw Wyznań T. Żabińskiego do Sekretarza Episkopatu bp. Z. Choromańskiego z dnia 14 kwietnia 1962 r. w sprawie obsadzania stanowisk kościelnych; KPRL, tom 2, s. 193-195.
• List Episkopatu do Dyrektora Urzędu do Spraw Wyznań M. Zygmanowskiego z dnia 4 stycznia 1956 r. w sprawie niezgody Władz na obsadzanie stanowisk kościelnych; KPRL, tom 1, s. 539- 541.
• List Episkopatu do Pełnomocnika Rządu do Spraw Stosunków z Kościołem J. Sztachelskiego, z dnia 1 października 1960 r., w sprawie obsadzania stanowisk kościelnych; KPRL, tom 2, s. 27-30.
• List Episkopatu do Rady Ministrów z dnia 29 kwietnia 1964 r. w sprawie naruszania wolności sumienia, KPRL, tom 2, s. 273-281.
• List Episkopatu Polski do Dyrektora Urzędu do Spraw Wyznań J. Izydorczyka z dnia 15 lutego 1955 r. z prośbą o przestrzeganie obowiązującego prawodawstwa przez rady narodowe; KPRL, tom 1, s. 495-496.
• List Komisji Głównej Episkopatu do B. Bieruta z dnia 13 marca 1953 r. w sprawie dekretu o obsadzaniu duchownych stanowisk kościelnych; KPRL, tom 1, s. 400-401.
• List Pełnomocnika Rządu do Spraw Stosunków z Kościołem J. Sztachelskiego do Sekretarza Episkopatu bp. Z. Choromańskiego, z dnia 21 grudnia 1960 r., w sprawie mianowania na stanowiska kościelne; KPRL, tom 2, s. 35-36.
• List Prymasa S. Wyszyńskiego do wicemarszałka sejmu F. Mazura z dnia 23 lutego 1953 r. ze stanowiskiem Episkopatu w sprawie Dekretu o obsadzaniu duchownych stanowisk kościelnych; KPRL, tom 1, s. 395-397.
• List Sekretarza Episkopatu bp. Z. Choromańskiego do Dyrektora Urzędu do Spraw Wyznań A. Bidy z dnia 19 marca 1954 r. w sprawie obejmowania stanowisk kościelnych; KPRL, tom 1, s. 458-459.
• List Sekretarza Episkopatu bp. Z. Choromańskiego do Dyrektora Urzędu do Spraw Wyznań T. Żabińskiego z dnia 24 stycznia 1962 r. w sprawie zastrzeżeń władz wobec nominacji proboszczów; KPRL, tom 2, s. 177-179.
• List Sekretarza Episkopatu bp. Z. Choromańskiego do Dyrektora Urzędu do Spraw Wyznań T. Żabińskiego z dnia 11 kwietnia 1962 r. w sprawie mianowania proboszczów, KPRL, tom 2, s. 190-192.
• List Sekretarza Episkopatu bp. Z. Choromańskiego do Dyrektora Urzędu do Spraw Wyznań T. Żabińskiego z dnia 23 stycznia 1963 r. w sprawie obsadzania stanowisk kościelnych; KPRL, tom 2, s. 218-219.
• List Sekretarza Episkopatu bp. Z. Choromańskiego do Dyrektora Urzędu do Spraw Wyznań T. Żabińskiego z dnia 3 października 1963 r. w sprawie mianowania Administratorów Apostolskich; KPRL, tom 2, s. 247-247.
• List Sekretarza Episkopatu bp. Z. Choromańskiego do Pełnomocnika Rządu do Spraw Stosunków z Kościołem J. Sztachelskiego, z dnia 4 stycznia 1961 r., w sprawie zastrzeżeń władz wobec mianowania księży na stanowiska kościelne; KPRL, tom 2, s. 83.
• List Sekretarza Episkopatu bp. Z. Choromańskiego do Premiera J. Cyrankiewicza z dnia 13 lutego 1968 r. w sprawie nieprawidłowej działalności Urzędu do Spraw Wyznań; KPRL, tom 2, s. 486-487.
• List Sekretarza Episkopatu bp. Z. Choromańskiego do rady Państwa z dnia 9 czerwca 1953 r. o narastającym ograniczaniu wolności Kościoła; KPRL, tom 1, s. 434-436.
• List Sekretarza Episkopatu bp. Z. Choromańskiego do Urzędu do Spraw Wyznań z 14 stycznia 1964 r. w sprawie zezwoleń władz na obejmowanie stanowisk kościelnych; KPRL, tom 2, s. 263-265.
• List Sekretarza Episkopatu bp. Ż. Choromańskiego do Dyrektora Urzędu do Spraw Wyznań T. Żabińskiego z dnia 17 kwietnia 1962 r. w sprawie obsadzania stanowisk kościelnych, KPRL, tom 2, s. 195;
• List Sekretarza Episkopatu do Rządu z dnia 20 kwietnia 1953 r. w sprawie ślubowania kapłanów na wierność PRL; KPRL, tom 1, s. 405-406.
• Opracowanie władz kościelnych z roku 1961 na temat sytuacji Kościoła rzymskokatolickiego i stosunku państwa do Kościoła w Polsce Ludowej; KPRL, tom 2, s. 71-81.
• Protokół z narady kierowników Wydziałów do Spraw Wyznań Prezydiów Wojewódzkich Rad Narodowych odbytej 16 lutego 1968 r.; KPRL, tom 2, s. 488-500.
• Protokół z odprawy kierowników referentów do spraw wyznań szczebla wojewódzkiego w Urzędzie do Spraw Wyznań w dniu 19 grudnia 1953 r.; KPRL, tom 1, s. 450-454.
• Relacja Prymasa S. Wyszyńskiego z jego rozmów z F. Mazurem w dniu 17 lutego 1953 r. o stosunkach Kościół - państwo, KPRL, tom 1, s. 392-395.
• Z dziennika ministra do spraw wyznań; "Głos" nr 62/63, z VII-VIII 1990, s. 72-73.
• Odwołanie Kurii Ordynariatu w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 20 czerwca 1956 r. od decyzji Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Koszalinie z dnia 2 czerwca 1956 r., AAN, UdSW, sygn. 56/105, s. 13.
• Okólnik Urzędu do Spraw Wyznań z dnia 14 marca 1962 r. w sprawie postępowania administracyjnego dotyczącego mianowania na stanowiska proboszczów i administratorów parafii; AAN, UdSW, sygn. akt 127/5, s. 39-41.
• Opracowanie Urzędu do Spraw Wyznań na temat stosunków państwo - Kościół oraz podsumowanie działalności Urzędu w 1955 r., AAN, UdSW, sygn. 127/97, s. 36-37.
• Pismo Biura Listów i Zażaleń przy Radzie Państwa do Urzędu do Spraw Wyznań z października 1956 r., AAN, UdSW, sygn. 56/105, s. 16.
• Pismo okólne Urzędu do Spraw Wyznań Nr II-10/40/60 z dnia 25 marca 1960 r. w sprawie obsadzania wikariuszami parafialnymi kościołów i kaplic filialnych, AAN, UdSW, sygn. 127/5, s. 37-38.
• Pismo Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Koszalinie Wydział do Spraw Wyznań do Kurii Gorzowskiej z dnia 2 czerwca 1956 r., AAN, UdSW, sygn. 56/105, s. 8.
• Pismo Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Koszalinie, Wydział do Spraw Wyznań do Urzędu do Spraw Wyznań z dnia 24 lipca 1956 r., AAN, UdSW, sygn. 56/105, s. 10.
• Pismo Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej Wydział do Spraw Wyznań w Koszalinie do Urzędu do Spraw Wyznań z dnia 7 maja 1956 r. z prośbą o wyrażenie zgody na zdjęcie ze stanowiska proboszcza ks. Holaka Władysława z Koczały pow. Człuchów, AAN, UdSW, sygn. 56/105, s. 1-2.
• Pismo Urzędu do Spraw Wyznań do ks. Władysława Holaka z dnia 30 października 1956 r., AAN, UdSW, sygn. 56/105, s. 17.
• Pismo Urzędu do Spraw Wyznań do Kurii Ordynariatu w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 3 sierpnia 1956 r., AAN, UdSW, sygn. 56/105, s. 14.
• Pismo Urzędu do Spraw Wyznań do Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej Wydział do Spraw Wyznań w Koszalinie z dnia 28 maja 1956 r., AAN, UdSW, sygn. 56/105, s. 7.
• Pismo Urzędu do Spraw Wyznań do Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej, Wydział do Spraw Wyznań w Koszalinie z dnia 18 lipca 1956 r., AAN, UdSW, sygn. 56/105, s. 9.
• Pismo Urzędu do Spraw Wyznań do wydziałów do spraw wyznań prezydiów wojewódzkich rad narodowych z dnia 26 czerwca 1958 r. (nr II-1a/58/58), AAN, UdSW, sygn. 56/43, s. 1.
• Sprawozdanie z działalności Urzędu do Spraw Wyznań w okresie od dnia 1 I 1970 r. do dnia 31 XII 1970 r.; AAN, UdSW, sygn. 127/34, s. 18-52.
• Sprawozdanie z działalności Urzędu do Spraw Wyznań w roku 1961, AAN, UdSW, sygn. 127/24, s. 21-22.
• Sprawozdanie z działalności Urzędu do Spraw Wyznań w roku 1966, AAN, UdSW, sygn. 127/30, s. 78-79.
• Dudek A., 1995: Państwo i Kościół w Polsce 1945-1970, Kraków, s. 219.
• Krawczyk M., 2011: Organy państwowo-partyjne odpowiedzialne za wytyczanie i realizowanie polityki wyznaniowej PRL, Zeszyty Naukowe UPH w Siedlcach, Seria: Administracja i Zarządzanie (16)2011, s. 211 i nast.
• Mazurkiewicz D., 2007: Działania Wydziału do Spraw Wyznań w Zielonej Górze wobec Kościoła gorzowskiego w latach 1950-1972. Studium prawno-historyczne; (mps, Biblioteka KUL), Lublin, s. 65.
• Micewski A., 1982: Kardynał Wyszyński - prymas i mąż stanu, Paris, s. 290.
• Mołdawa T., 1991: Ludzie władzy 1944-1991: władze państwowe i polityczne Polski według stanu na dzień 21 II 1991; PWN, Warszawa, s. 393.