Wykorzystanie metod ELECTRE w projektowaniu złożonych systemów organizacyjnych

• Autorzy: Paweł Cabała

Warianty tytułu

Using ELECTRE Methods in Designing Complex Organisational Systems

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł ma na celu zwrócenie uwagi na możliwości efektywnego wykorzystania bardziej sformalizowanych podejść do diagnozy i projektowania systemów zarządzania przedsiębiorstwem w warunkach niekompletnych i nieprecyzyjnych informacji. Na początku został omówiony wielokryterialny system oceny, w którym preferencje decydenta są modelowane na podstawie relacji przewyższania. Wykorzystanie binarnej relacji przewyższania jest charakterystyczne dla grupy metod ELECTRE obejmującej zestaw procedur analitycznych wspomagających rozwiązywanie zagadnień wyboru, kategoryzacji oraz rangowania wariantów decyzyjnych. W artykule zdefiniowane zostały podstawowe relacje preferencji i progi dyskryminacji (równoważności, preferencji, weta). Wyjaśniono także pojęcia zgodności oraz braku niezgodności, pozwalające weryfikować hipotezę o istnieniu relacji przewyższania między parami wariantów decyzyjnych ze względu na dobrane kryteria oceny. W dalszej części artykułu pokazano, w jaki sposób można wykorzystać wprowadzone pojęcia w podejmowaniu decyzji. Omówiono przy tym metodę ELECTRE I wraz z przykładem szczegółowo ilustrującym proces agregacji ocen cząstkowych i ustalania globalnych relacji przewyższania. Przedstawiono także metodę wyznaczania wag kryteriów oceny zalecaną w metodach ELECTRE. Opisany sposób wyznaczania wag może być z powodzeniem stosowany w innych podejściach do rozwiązywania złożonych problemów decyzyjnych. (abstrakt oryginalny)

EN

The paper focuses on a formal approach to the diagnosis and design of enterprise management systems when there is a lack of complete and accurate information. It first discusses the multicriteria evaluation system, in which the preferences of the decision--maker are modeled based on outranking relations. The binary outranking relation is typically used in ELECTRE methods. These methods involve a set of analytical procedures which allow the user to select, categorise and rank decision alternatives. The overall outranking preference in this method is developed according to the principle of concordance and disconcordance. In the article the basic relationships and thresholds used in preferences modeling are defined. The ELECTRE I method was introduced to illustrate this type of approach. The last part of the paper presents a method for determining the weights of evaluation criteria recommended for the ELECTRE methods. This method can also be used in other approaches to solve complex managerial decision problems. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Podejmowanie decyzji; Systemy organizacyjne w zarządzaniu; Systemy zarządzania przedsiębiorstwem

EN

Decision making; Organizational systems in management; Enterprise management systems

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
• Rocznik: 2013
• Numer: nr 905
• Strony: 5--20

Twórcy

autor

Paweł Cabała

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

Bibliografia

• Figueira J.R. et al. [2010], ELECTRE Methods: Main Feature and Recent Developments [w:] "Handbook of Multicriteria Analysis" Applied Optimization 103, Springer-Verlag, Berlin.
• Figueira J.R., Roy B. [2002], Determining the Weights of Criteria in the ELECTRE Type Methods with a Revised Simos' Procedure, "European Journal of Operational Research", nr 139.
• Lichtarski J. [1982], Kryteria i metody oceny efektywności przedsięwzięć organizatorskich w przedsiębiorstwie, Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, nr 216, Wrocław.
• Multiple Criteria Decision Analysis: State of the Art Surveys [2005], eds O. Figueira, S. Greco, M. Ehrgott, Springer Science+Business Media, Inc., New York.
• Rogers M., Bruen M. [1998], Choosing Realistic Values of Indifference, Preference and Veto Thresholds for Use with Enviromental Criteria within ELECTRE, "European Journal of Operational Research", nr 107.
• Roy B. [1990], Wielokryterialne wspomaganie decyzji, WNT, Warszawa.
• Simons J. [1990], Evaluer l'impact sur l'environnement: Une approche originale par l'analyse multicritère la et négociation, Presses Polytechniques et Universitaires Romandes, Lausanne.
• Trzaskalik T. [2008], Wprowadzenie do badań operacyjnych z komputerem, PWE, Warszawa.