Polska wieś w perspektywie 2050 roku

• Autorzy: Jerzy Bański

Warianty tytułu

Polish Countryside in a 2050 Perspective

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Niniejsza publikacja będąca rezultatem projektu badawczego NCN podejmuje problematykę przyszłego kształtu polskiej wsi, w odległej perspektywie połowy XXI wieku. Jej celem jest omówienie teoretyczno-metodycznych podstaw tworzenia scenariuszy rozwoju obszarów wiejskich oraz wskazanie możliwych czynników i kierunków zmian na polskiej wsi. Zbadano także krajowe i regionalne dokumenty strategiczne, które w najbliższych latach kształtować będą strukturę obszarów wiejskich. Wyniki badań posłużyły do wypracowania wizji obszarów wiejskich w 2050 roku. (fragment tekstu)

EN

The cognitive objectives of the study result from the research on major socioeconomic trends in the world and their potential impact on the future of rural areas and identifi cation of key phenomena in contemporary rural space. National and regional strategic growth documents, which in the coming years will shape the structure of rural areas were also examined. The results were used to develop a vision for rural areas in the year 2050. The study identifi ed the most important of the so-called megatrends aff ecting the future picture of Poland. These included: globalization, expansion of new economic powers, localism, demographic polarization, transformation of the natural environment, diversifi cation of energy sources, growth of information and knowledge-based society. The effects of trends shaped by global socio-economic phenomena and the world's civilization development are only dependent on us to a slight extent. We are merely able to modify them with applicable policies, which take the approved development priorities of the country and the regions. (short original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Wieś; Środowisko przyrodnicze; Globalizacja; Obszary wiejskie; Zagospodarowanie przestrzenne; Struktura przestrzenna; Rozwój obszarów wiejskich

EN

Village; Natural environment; Globalization; Rural areas; Spatial development; Spatial structure; Rural development

• Czasopismo: Studia Obszarów Wiejskich
• Rocznik: 2013
• Tom: 33
• Strony: 129

Twórcy

autor

Jerzy Bański

• Polska Akademia Nauk

Bibliografia

• Aktualizacja Strategii Województwa Łódzkiego 2020, 2012, Projekt, Zarząd Województwa Łódzkiego, Łódź.
• Aktualizacja Strategii Rozwoju Województwa Świętokrzyskiego do roku 2020, 2012, WARR, Wrocław.
• Bański J., 2007, Koncepcje rozwoju struktury przestrzennej w Polsce - polaryzacja czy równoważenie? Przegląd Geografi czny, 79, 1, s. 49-79.
• Bański J., 2009, Zmiany gospodarki rolnej i zabezpieczenia żywnościowego ludności w wyniku zmian klimatycznych, [w:] M. Gutry-Korycka, T. Markowski (red.), Zrównoważone warunki życia w zmieniającym się systemie klimatycznym Ziemi, Studia KPZK PAN, 74, Warszawa, s. 64-74.
• Bański J., 2010, Dilemmas for Regional Development in the Concepts Seeking to Develop Poland's Spatial Structure, Regional Studies, 44, 5, s. 535-549.
• Bański J., 2012, Delimitacja wiejskich obszarów funkcjonalnych, IGiPZ PAN, Warszawa, maszynopis.
• Bański J., Bednarek-Szczepańska M., Czapiewski K, 2009, Miejsce obszarów wiejskich w aktualnych strategiach województw - kierunki i cele rozwoju a rzeczywistość, Studia Obszarów Wiejskich, 19, IGiPZ PAN, PTG, Warszawa.
• Bański J. (red.), 2013, Polska wieś w perspektywie długookresowej - ujęcie regionalne, Studia Obszarów Wiejskich, 31, PTG, IGiPZ PAN.
• Błażejczyk K., Kasperska-Wolowicz W., Labedzki L., Kunert A., 2005, Multiannual fluctuations in precipitation and their hydrological and ecological consequences in regional scale, [w:] Regional hydrological impacts of climatic change - Hydroclimatic variability, IAHS Publ. 296, s. 65-70.
• Coates J.F., 2000, Scenario Planning, Technological Forecasting and Social Change, 65, 115-123.
• Cole M. A., Neumayer E., 2004, Examining the impacts of demographic factors on air pollution, Population and Environment, 26, s. 5-21.
• Czapiewski K., Kulikowski R., Bański J., Bednarek-Szczepańska M., Mazur M., Ferenc M., 2012, Wykorzystanie ICT w rolnictwie Mazowsza - ujęcie przestrzenne, Studia Obszarów Wiejskich, 30, PTG, IGiPZ PAN, Warszawa.
• Dammers E., 2010, Making territorial scenarios for Europe, Futures, 42, 785-793.
• Dittmann P., 2003, Prognozowanie w przedsiębiorstwie. Metody i ich zastosowanie, Oficyna Ekonomiczna, Kraków.
• Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju - Polska 2030. Trzecia fala nowoczesności, (projekt), 2011, Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, Warszawa.
• Dziewoński K., Malisz B., 1978, Przekształcenia przestrzenno-gospodarczej struktury kraju, Studia KPZK PAN, 62, PWN, Warszawa.
• Cieślak M., (red.), 2000, Prognozowanie gospodarcze, Metody i zastosowania, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Ekspercki Projekt Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju, 2008, maszynopis.
• EnergSys, 2010, Raport 2050. Ocena skutków ustanowienia celów głębokiej redukcji emisji gazów cieplarnianych w UE do roku 2050, ze szczególnym uwzględnieniem skutków dekarbonizacji produkcji energii elektrycznej dla Polski, Polski Komitet Energii Elektrycznej, Warszawa.
• Friedman T., 2001, Lexus i drzewo oliwne. Zrozumieć globalizację, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań.
• Gausemeir J., Fink A., Schlane O., 1998, Scenario Management: an Approach to Develop Future Potentials, Technological Forecasting and Social Change, 59, 111-130.
• Gierszewska G., Romanowska M., 2009, Analiza strategiczna przedsiębiorstwa, PWE, Warszawa.
• Gough C., 1999, et al. VISONS for the NW, Interim report, UMIST and Manchester University: Manchester.
• Grabowiecki R., Zawadzki S., 1978, Metoda opracowania planu przestrzennego zagospodarowania kraju do 1990 r., [w:] B. Malisz (red.), 40 lat planowania struktury przestrzennej Polski, Studia KPZK PAN, 64, PWN, Warszawa, s. 131-144.
• Greenpeace Polska, 2008, [R]ewolucja energetyczna dla Polski. Scenariusz zaopatrzenia Polski w czyste nośniki energii w perspektywie długookresowej, Warszawa.
• Haman K., 2008, Komentarz prof. Krzysztofa Hamana do raportu prof. dr hab. Zbigniewa Jaworowskiego pt. "Idzie zimno", Polityka, (15) 2649.
• Herman S., Eberhardt P., 1973, Prognozy przemian osadnictwa miejskiego Polski. Biuletyn KPZK PAN, 78, Warszawa.
• IPCC - Intergovernmental Panel on Climate Change Emissions scenarios, 2000, Cambridge University Press, Cambridge.
• Jaworowski Z., 2008, Idzie zimno, Polityka, (15) 2649, s. 34-39.
• Kędziora A., 1999, Podstawy agrometeorologii, PWRiL, Poznań.
• Kilar W., 2009, Koncentracja przestrzenna światowych firm informatycznych, Prace Komisji Geografii i Przemysłu, 12, PTG, AP Kraków, Kraków-Warszawa, s. 98-108.
• Klijn J.A., Vullings L.A.E., van den Berg M., van Meijl H., van Lammeren R., van Rheenen T., Veldkamp A., Verburg P.H. , Westhoek H., Eickhout B., 2005, The EURURALIS study: Technical document. Wageningen, Alterra, Alterra-rapport 1196, 215 pp. http://www.eururalis.nl/background.htm.
• Kożuchowski K., 2008, Komentarz prof. Krzysztofa Kożuchowskiego do raportu prof. dr hab. Zbigniewa Jaworowskiego pt. "Idzie zimno", Polityka, (15) 2649.
• Kolarska-Bobińska L., Rosner A., Wilkin J., (red.), 2001, Przyszłość wsi polskiej. Wizje, koncepcje, strategie, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa.
• Kołodziejski J. (red.), 1997, Polska przestrzeń a wyzwania XXI wieku, Biuletyn KPZK PAN, 176, Warszawa.
• Kołodziejski J., 1998, Koncepcja polityki przestrzennego zagospodarowania kraju (kppzk), Nauka, 3, PAN, Ossolineum, s. 49-82.
• Koncepcja polityki przestrzennego zagospodarowania kraju, 2001, Monitor Polski, 26, Warszawa, s. 503-595.
• Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030, 2011, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa.
• Kupiszewski M., Bijak J., 2007, Population and labour force forecast for nine European countries: assumptions and results, CEFMR Working Paper, 4/2007, Warsaw.
• Leszczycki S., Eberhardt P., Herman S., 1971, Aglomeracje miejsko-przemysłowe w Polsce 1966-2000, Biuletyn KPZK PAN, 67, Warszawa.
• Let's choose growth, Why we need reform to unlock Europe's potential, 2011, HM Government, London, http://www.number10.gov.uk/wp-content/uploads/ EU_growth.pdf
• Lisiński M., 2004, Metody planowania strategicznego, PWE, Warszawa.
• Malisz B. (red.), 1978, 40 lat planowania struktury przestrzennej Polski, Studia KPZK PAN, 64, PWN, Warszawa.
• Malisz B., 1984, Trzy wizje polskiej przestrzeni, [w:] A. Kukliński (red.), Gospodarka przestrzenna Polski. Diagnoza - rekonstrukcja - prognoza, Biuletyn KPZK PAN, 125, Warszawa, s. 6-45.
• Moyer K., 1996, Scenario planning at British Airways-A case study, Long Range Planning, 29, 2, s. 172-181.
• Nakičenovič N., Fisher B., Alfsen K., Corfee Morlot J., de la Chesnaye F., Hourcade J. C., Jiang K., Kainuma M., La Rovere E. L., Rana A., Riahi K., Richels R., vanVuuren D. P., Warren R., 2007, Issues related to mitigation in the long-term context, [w:] B. Meta, O. Davidson, P. Bosch, R. Dave, L. Meyer (red.), Climate change 2007: Mitigation of climate change, Contribution of working group III to the fourth assessment report of the intergovernmental panel on climate change, Cambridge, Cambridge University Press.
• Notten van P.W.F., Romans J., van Asselt M.B.A., Rothman D.S., 2003, An updated scenario typology, Futures, 35, 423-443.
• Penc J., 2001, Strategiczny system zarządzania. Holistyczne myślenie o przyszłości. Formułowania misji i strategii, Agencja Wydawnicza Placet, Warszawa.
• Penc-Pietrzak I., 2003, Analiza strategiczna w zarządzaniu fi rmą. Koncepcja i stosowanie, C.H. Beck, Warszawa.
• Plan przestrzennego zagospodarowania kraju do roku 1990, 1975, Biuletyn KPZK PAN, 85, Warszawa.
• Postma T.J.B.M., Loebl F., 2005, How to improve scenario analysis as a strategic management tool?, Technological Forecasting and Social Change, 72, 161-173.
• Prognoza ludności Polski na lata 2008-2035, 2007, notatka informacyjna GUS, Warszawa.
• Prognoza zapotrzebowania na paliwa i energię do roku 2030, 2009, Agencja Rynku Energii Warszawa.
• Raport "Polska 2050", 2011, Komitet Prognoz "Polska 2000 Plus", PAN, Warszawa.
• Ringland G., Scenario planning, Wiley and Sons, Chichester.
• Rosa E. A., York R., Dietz T., 2004, Tracking the antropogenic drivers of ecological impacts, Ambio, 32, s. 509-512.
• Stabryła A., 1995, Podstawy zarządzania firmą, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Kraków.
• Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym w 2010 r., 2011, GUS, Warszawa.
• Strategia Rozwoju Gdańska do roku 2015, 2004, Komitet ds. aktualizacji Strategii Rozwoju Gdańska i monitorowania programów operacyjnych, Gdańsk.
• Strategia Rozwoju Krakowa, 2005, Prezydent Miasta Krakowa, Kraków.
• Strategia rozwoju obszarów wiejskich i rolnictwa na lata 2007-2013 (z elementami prognozy do roku 2020), 2005, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Warszawa.
• Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego województwa warmińsko-mazurskiego do roku 2025, projekt, Zarząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn.
• Strategia Rozwoju Województwa Dolnośląskiego do 2020 r., 2012, projekt, Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego, Wrocław.
• Strategii Rozwoju Województwa Lubuskiego 2020, 2012, Sejmik Województwa Lubuskiego, Zielona Góra.
• Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego 2011-2020, 2011, Urząd Wojewódzki Województwa Małopolskiego, Kraków.
• Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego do 2030 roku, Inteligentne Mazowsze, 2012, projekt, Samorząd Województwa Mazowieckiego, Warszawa.
• Strategia Rozwoju Województwa Opolskiego do 2020 roku, 2012, Zarząd Województwa Opolskiego, Opole.
• Strategia Rozwoju Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2020, Aktualizacja 2010, 2010, Zarząd Województwa Podkarpackiego, Rzeszów.
• Strategia Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020, 2012, Sejmik Województwa Pomorskiego, Gdańsk.
• Strategia Rozwoju Województwa Śląskiego "Śląskie 2020", 2010, Województwo Śląskie, Katowice.
• Strategia Rozwoju Województwa Zachodniopomorskiego, 2010, Sejmik Województwa Zachodniopomorskiego, Szczecin.
• Strategia zrównoważonego rozwoju wsi, rolnictwa i rybactwa na lata 2012-2020, 2012, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Warszawa.
• Szczepański J., 1993, Humanistyczna wizja wsi, Przegląd Humanistyczny, 3, Warszawa, s. 1-10.
• Toeplitz K. L., 1978, Pierwszy plan krajowy, [w:] B. Malisz (red.), 40 lat planowania struktury przestrzennej Polski, Studia KPZK PAN, 64, PWN, Warszawa, s. 23-43.
• Volkery A., Rireiro T., Henrichs T., Hoodeveen Y., 2008, Your vision or My Model? Losson from Participatory Land Use Scenario Development on a European Scale, Systematic Practice and Action Research, 21, 459-477.
• Westhoek H.J., van den Berg M., Bakkes J.A., 2006, Scenario development to explore the future of Europe's rural areas, Agriculture, Ecosystems and Environment 114, 7-20.
• Węcławowicz G., Bański J., Degórski M., Komornicki T., Korcelli P., Śleszyński P. 2006, Przestrzenne zagospodarowanie Polski na początku XXI wieku, Monografie, 6, IGiPZ PAN, Warszawa.
• Wilkin J. (red.), 2005, Polska wieś 2025. Wizja rozwoju, IRWiR PAN, Warszawa.
• World Business Council for Sustainable Development Exploring sustainable development, 1998, Globar scenarios 2000-2050, WBCSD, London.
• Założenia Strategii rozwoju województwa kujawsko-pomorskiego do roku 2020, 2012, Zarząd Województwa Kujawsko-pomorskiego, Toruń.
• Zaktualizowana Strategia Rozwoju Województwa Wielkopolskiego do 2020 Roku, 2012, Zarząd Województwa Wielkopolskiego, Poznań.