Nadzór urzędniczy jako szczególny instrument Nadzoru korporacyjnego (corporate governance) spółek skarbu państwa

• Autorzy: Igor Postuła

Warianty tytułu

The Ministry Officials' Supervision as the Specific Corporate Governance Instrument in Sate Owned Companies

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Na spółki Skarbu Państwa, jak na wszystkie spółki kapitałowe, oddziałują zarówno zewnętrzne, jak i wewnętrzne mechanizmy nadzoru korporacyjnego (corporate governance). W spółkach Skarbu Państwa funkcjonuje także mechanizm nadzorczy w ogóle niewystępujący w spółkach prywatnych, czyli nadzór urzędniczy, mechanizm, w ramach którego nadzór jest sprawowany przez pracowników Ministerstwa Skarbu Państwa (MSP). Przedmiotem artykułu jest oddziaływanie nadzoru urzędniczego na spółki, cechy charakterystyczne tego mechanizmu oraz problemy związane z jego funkcjonowaniem. Badania przeprowadzone przez autora miały charakter interdyscyplinarny, składały się na nie: analiza regulacji prawnych oraz badania ankietowe przeprowadzone wśród członków zarządów i rad nadzorczych spółek Skarbu Państwa, a także wśród pracowników MSP nadzorujących spółki. Analiza regulacji prawnych służyła określeniu, jakie kompetencje w zakresie nadzoru korporacyjnego posiadają pracownicy MSP. Badania ankietowe miały z kolei wskazać, jak pracownicy MSP w praktyce oddziałują na spółki, jakie są przesłanki ich działania oraz jakie problemy występują w praktyce funkcjonowania MSP. W badaniach ankietowych udało się uzyskać wysoką stopę zwrotu kwestionariuszy, co pozwoliło przeprowadzić wiarygodne wnioskowanie statystyczne. Wyniki badań pozwalają wyprowadzić wniosek o charakterze generalnym, że nadzór urzędniczy ma cechy nadzoru administracyjnego, co powoduje nieprzejrzystość funkcjonowania spółek i ogranicza ich autonomię na poziomie operacyjnym. Spółki, które z założenia powinny działać na zasadach rynkowych, są uzależnione od mechanizmu biurokratycznego. W artykule przedstawiono także wnioski szczegółowe odnoszące się do konkretnych problemów funkcjonowania nadzoru urzędniczego.(abstrakt oryginalny)

EN

State Owned Companies (SOC), like all companies irrespective of their shareholder character, are influenced both by external and internal corporate governance instruments. SOCs are supervised also by the officials of the Ministry of Treasury, that constitute distinctive corporate governance instrument. Article concerns the problem of the ministry officials' activity as the corporate governance instrument. The research consists of regulation analysis and large sample analysis conducted among SOCs' management and supervisory boards' members and officials of Polish Ministry of Treasury that supervise SOCs. The purpose of regulation analysis is to indicate the ministry officials' competence in the corporate governance domain. Results of the large sample analysis are to point how ministry officials operate as the corporate governance instrument, what the premises of their operation are and what kind of problems occurs in this sphere. The high rate of return achieved in the research enables to conduct reliable reasoning. The general finding of the research is that ministry officials' supervision is administrative by nature. This feature entails that SOCs' operation is not transparent and autonomous. The companies, that should operate according to market principles, depend on the bureaucratic mechanism. Article presents also more detailed findings that concern specific problems of ministry officials' activity as corporate governance instrument.

Słowa kluczowe

PL

Ład korporacyjny; Spółki Skarbu Państwa; Badania ankietowe

EN

Corporate governance; State Treasury company; Questionnaire survey

• Czasopismo: Organizacja i Kierowanie
• Rocznik: 2013
• Numer: nr 4
• Strony: 58--76

Twórcy

autor

Igor Postuła

• Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• Andreff W., Privatization and Corporate Governance In Transition Countries: Quantitive Success and Qualitative Failure, [in:] Clarke T., Dela Rama M. (eds.), Corporate governance and globalization, Vol. 2 - Development and Regulation, Sage Publications Ltd., London 2006.
• Ayub M. A., Hegstad S. O., Public Industrial Enterprises: Determinations of Performance, "World Bank Research Observer" 1986, Vol. 2, No. 1.
• Bernier L., The future of public enterprises: perspective from the Canadian experience, "Annals of Public and Cooperative Economics" 2011, Vol. 82, No. 4.
• Frey B. S., Benz M., Can private learn from public governance? "The Economic Journal" 2005, Vol. 115.
• Filatotchev I., Nakajima C., Internal and External Corporate Governance: An Interface between an organization and its Environment, "British Journal of Management" 2010, Vol. 21.
• Jarosz M., Rady nadzorcze w kleszczach interesów partyjnych i grupowych, [w:] Jarosz M. (red.), Manowce polskiej prywatyzacji, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.
• Kirkpatrick C., The UK Privatization Model: Is It Transferable To Developing Countries, [in:] Privatization in the UK, Ramanadham V. V. (ed.), Routledge, London 1988.
• ] Oplustil K., Instrumenty nadzoru korporacyjnego (corporate governance) w spółce akcyjnej, C. H. Beck, Warszawa 2010.
• Pismo Rzecznika Praw Obywatelskich Ireny Lipowicz RPO-677078-V/BA z dnia 8 lutego 2012 r. skierowane do Ministra Skarbu Państwa Mikołaja Budzanowskiego, w sprawie problemu konstytucyjności regulacji prawnej dotyczącej wyboru kandydatów na członków Rad Nadzorczych - Zarządzenie Ministra Skarbu Państwa z dnia 6 grudnia 2007roku, Warszawa 08.02.2012 r.
• Postuła I., Nadzór korporacyjny w spółkach Skarbu Państwa, Wolters Kluwer, Warszawa 2013.
• Zasady nadzoru właścicielskiego nad spółkami z udziałem Skarbu Państwa, załącznik do Zarządzenia nr 3 Ministra Skarbu Państwa z dnia 28 stycznia 2013 r. w sprawie zasad nadzoru właścicielskiego nad spółkami z udziałem Skarbu Państwa, http://bip.msp.gov. pl/portal/bip/101/8163/Zarzadzenie_Nr_3_Ministra_Skarbu_Panstwa_z_dnia_28_stycznia_ 2013_r.html